Αν ζούσε ο Κολοκοτρώνης…

 Posted on 14 Μαρτίου, 2025

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Σε λίγες ημέρες ο Ελληνισμός θα εορτάσει τα 204 χρόνια από την έναρξη του Αγώνα Απελευθέρωσής του από τον τουρκικό ζυγό. Το 1834, με ομόφωνη απόφαση όλων των ζώντων αγωνιστών, η επέτειος καθιερώθηκε να συμπίπτει με την εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, του χαρμοσύνου μηνύματος για την έλευση στη Γη του Σωτήρα Χριστού. Είναι ιδρυτική πράξη του ελευθέρου Ελληνικού κράτους, που σφραγίζει τον Ελληνισμό, όσο αυτός θα υπάρχει και μήνυμα ότι Ορθοδοξία και Ελληνισμός, είναι «κρέας με νύχι», όπως είπε ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος.

Για την σύνδεση της Πίστης με την Πατρίδα μίλησε ο ηγέτης του Αγώνα Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στην ομιλία του στην Πνύκα προς τους μαθητές του Α΄ Γυμνασίου των Αθηνών: «Πρέπει να φυλάξετε την πίστη σας και να την στερεώσετε, διότι, όταν πιάσαμε τα άρματα, είπαμε πρώτα υπέρ Πίστεως και έπειτα υπέρ Πατρίδος…Αι ημέραι της γενεάς, η οποία σας άνοιξε τον δρόμο, θέλουν μετ’ ολίγον περάσει. Την ημέρα της ζωής μας θέλει διαδεχθή η νύκτα του θανάτου μας…Εις εσάς μένει να ισάσετε και να στολίσετε τον τόπο, οπού εμείς ελευθερώσαμε…».

Αν ο Κολοκοτρώνης ζούσε και περνούσε από την Ηρώδου του Αττικού και από την Εθνική Πινακοθήκη πόσο θα λυπόταν για τα ανοσιουργήματά μας….Να έβλεπε τη βεβήλωση των ιερών εικόνων, που αυτός προσκυνούσε, όχι από βαρβάρους, αλλά από Έλληνες…Να άκουγε την διευθύντρια της Πινακοθήκης, χωρίς αιδώ, να υποστηρίζει πως το να προσβάλλεται η ιερότητα του Ιησού Χριστού, της Θεοτόκου Μαρίας και Αγίων της πίστεώς μας στηρίζεται στην ελευθερία της Τέχνης… Να διάβαζε τους μηδενιστές δημοσιογραφούντας που επικρότησαν την ιεροσυλία….

Είναι αλήθεια μοντέρνα τέχνη το να φτιάχνει κάποιος μιαν εικόνα και να βεβηλώνει τα χαρακτηριστικά της; Ο διακεκριμένος εξπρεσιονιστής ζωγράφος μας Γιώργος Μπουζιάνης (1885-1959) είπε σχετικά: «Μοντέρνο έργο δεν υπάρχει, αλλά μονάχα ποιότητα εργασίας. Αν ένα καλλιτεχνικό επίτευγμα έχει ποιότητα, τότε μπορεί να ζήσει σε όλες τις περιοχές έξω από οποιαδήποτε τεχνοτροπία ή κατεύθυνση». Και ο εξαίρετος λογοτέχνης Ζήσιμος Λορεντζάτος (1915-2004) σχολιάζει το απόφθεγμα του Μπουζιάνη: «Η ποιότητα σε ένα έργο τέχνης είναι το παντοτινό μυστικό της ζωής…Και όταν λέμε ποιότητα εννοούμε την ανθρώπινη ποιότητα. Άνθρωπο με ποιότητα. Από εκεί κρίνονται τα υπόλοιπα όλα (σαν υπάρχουν). Ανάμεσα σε άλλα, η ποιότητα κάνει τη διαφορά του πνεύματος από τη διάνοια ή το νου…». Ο Λορεντζάτος θυμίζει και έναν από τους αφορισμούς του Μπουζιάνη, όταν είδε τους Έλληνες, τον Δεκέμβριο του 1944, αντί να πανηγυρίζουν την ελευθερία τους, να σκοτώνονται μεταξύ τους μέσα στους δρόμους σα δαιμονισμένοι: « …Και καλώ σε βοήθεια όλα τα στοιχεία της φύσης. Τις καταιγίδες, τις αστραπές, τους ανέμους, για να με σώσουν από το φοβερότερο στοιχείο, τον άνθρωπο». (Ζήσιμου Λορεντζάτου «Collectanea”, Εκδ. Δόμος, Αθήνα, 2009, σελ. 593-594).

Ποιότητα σε ένα οποιοδήποτε έργο δεν μπορεί να είναι ούτε η σκοπιμότητα πρόκλησης σκανδάλου και θορύβου για προβολή αυτού που το έφτιαξε, ούτε η έκφραση υποταγής του σε μια ιδεολογία. Τα ανοσιουργήματα δεν μπορούν να θεωρηθούν ότι ανήκουν σε κάποιο καλλιτεχνικό κίνημα. Δεν κατατάσσονται ούτε σε αυτά του σουρεαλισμού, για τον οποίο ο Γιώργος Σαραντάρης σημειώνει πως όταν αυτός έγινε βιοθεωρία ήταν σκέτος μηδενισμός. (Γ. Σαραντάρη «Έργα», Βικελαία Βιβλιοθήκη Ηρακλείου, Ηράκλειο 2001, τ. 1, σελ. 262). Ο ιδρυτής του σουρεαλισμού Αντρέ Μπρετόν (1896-1966), ήταν από «τα ανεξίτηλα ονόματα του άθεου ουμανισμού», που δεν αρκέσθηκε να αποστραφεί από τον Χριστιανισμό με αδιαφορία, αλλά πολέμησε εναντίον του, λέγοντας: «Τίποτε δεν πρόκειται ποτέ να με συμφιλιώσει με τον χριστιανικό πολιτισμό». Αλλά ήταν λογοτέχνης. (Αντρέ Μπρετόν «Τα μανιφέστα του Σουρρεαλισμού», Εκδ. Δωδώνη, Αθήνα, 1972, Εισαγ. Ελένης Μοσχονά, σελ. ιε΄).

Ούτε καν ανήκουν τα ανοσιουργήματα στην αισθητική αναρχία του ντανταϊσμού, που αναπτύχθηκε μετά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, ως διαμαρτυρία στην βαρβαρότητά του και στα εκατομμύρια των νεκρών. Όσα κατασκευάζονται απλώς και μόνο προς πρόκληση θορύβου ή/και εκ μίσους προς την Ορθοδοξία μοιάζουν περισσότερο με τον εμπρησμό του ναού της Αρτέμιδας στην Έφεσο από τον Ηρόστρατο και με το κάψιμο της Ρώμης από τον Νέρωνα. Η ελευθερία της Τέχνης είναι ελευθερία της έκφρασης και ελευθερία της έκφρασης σε μια ευνομούμενη κοινωνία θα έπρεπε να υπάρχει για όλα τα μέλη της κοινωνίας και για όλες τις ιδέες και όχι εκλεκτικά να βάλλεται, υπό την προστασία της εξουσίας, μόνο η Ορθοδοξία και να προστατεύονται με ποινικές διατάξεις κάποιες μειονότητες. Μια ευνομούμενη Πολιτεία προστατεύει την κοινωνική ειρήνη και δεν βάλλει εναντίον του θρησκευτικού συναισθήματος των πολιτών της. Μια ευνομούμενη κοινωνία γνωρίζει να διαχωρίζει και να προστατεύει την τέχνη από τα εξαμβλώματα της.-