Ο Αρχηγός των Δροσουλιτών

Η ιστορία δεν του έδωσε την θέση που θα έπρεπε ίσως γιατί δεν ζήτησε τίποτε από την πατρίδα του αντίθετα με «οσιομάρτυρες καπεταναίους» που έγιναν στρατηγοί σε περίοδο αδελφοκτόνων πολέμων. Αυτός τα έδωσε όλα. Περιουσία και ζωή. Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν η στρατηγική του απόφαση την συγκεκριμένη στιγμή ήταν λάθος, γιατί μεσολάβησαν πολλά μεταξύ των εμπλεκομένων πλευρών.
Φαίνεται ότι ήταν γραπτό να φθάσει στην τελική μάχη αφού μία άλλη σωστή απόφαση μέσω διπλωματίας που επιχείρησε για να στρέψει τους τοπικούς άρχοντες του Λιβάνου εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κάνοντας αντιπερισπασμό δεν ευδοκίμησε. Για την συγκεκριμένη ιστορική προσωπικότητα σημασία είχε η πίστη στα δίκαια και στην γενναιότητα τόσο του ιδίου όσο και των ανδρών του. Δεν συγκρότησε σώμα πολεμιστών από πλιάτσικο και λαφυραγωγίες αλλά από την προσωπική του περιουσία βοηθώντας και σε άλλες επιχειρήσεις του Αγώνα. Η θυσία του δεν συγκίνησε την «επίσημη» ελληνική ιστορία. Όμως στην καρδιά του λαού είναι ο Αρχηγός των Δροσουλιτών.
Το ξεκίνημα
Γεννήθηκε στο Δελβινάκι της Ηπείρου το 1775. Σπούδασε στην Ιταλία και ασχολήθηκε αμέσως μετά στην τοπική καπνοβιομηχανία της Τεργέστης όπου και απέκτησε μεγάλη περιουσία ως επιχειρηματίας. Το αρχικό του όνομα ήταν Μιχάλης Νταλιάνης, όμως επειδή ταξίδεψε Αγίους Τόπους και βαπτίστηκε στον Ιορδάνη ποταμό, «βαπτίστηκε Χατζής» κατά την ελληνική τότε παράδοση. Πριν φθάσει στην υπέρτατη θυσία συμμετείχε σε επιδρομές κατά του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο και μετέπειτα στην Στερεά Ελλάδα στο πλευρό του Καραϊσκάκη στην Μάχη του Φαλήρου. Προς το τέλος του 1827 δέχεται πρόσκληση από εκπρόσωπο των επαναστατημένων Κρητών να μεταβεί στην Κρήτη και να αναλάβει την ηγεσία της Επανάστασης εκεί. Ο Νταλιάνης με εκστρατευτικό σώμα 100 ιππέων και περίπου 500 πεζών μεταβαίνει στο νησί στις αρχές του Γενάρη του 1828, με υπαρχηγό τον Μακεδόνα, Βασίλειο Αθανασίου. Στο μεταξύ ο Αλβανός πασάς της Κυδωνίας, Μουσταφά, που είχε διορισθεί από τον Μωχάμετ Αλή γενικός διοικητής της Κρήτης συγκεντρώνει τις δυνάμεις του και ετοιμάζεται να συγκρουσθεί μαζί τους. Όταν πληροφορείται ότι ο Χατζημιχάλης μετακινήθηκε στα Σφακιά αποστέλλει αγγελιοφόρους στους Σφακιανούς απειλώντας τους να παραμείνουν αμέτοχοι. Στις 8 Μαΐου μικρό τμήμα πεζών και ιππικού υπό τους Χατζημιχάλη, Μανουσογιαννάκη και Δεληγιαννάκη κτυπούν αιφνιδιαστικά σώμα Τούρκων που πήγαινε να ενωθεί με το κύριο σώμα του Μουσταφά. Στην συνέχεια ο Χατζημιχάλης οχυρώνεται στο Φραγκοκάστελο.
Η μάχη
Στις 17 Μαΐου ο Μουσταφά επικεφαλής στρατού 8.000 φτάνει στο Φραγκοκάστελο. Τις πρώτες ώρες η μάχη ήταν αμφίρροπη παρόλη την αριθμητική υπεροχή των οθωμανικών δυνάμεων. Τελικά ύστερα από λυσσαλέο και άνισσο αγώνα οι αμυνόμενοι πραγματοποίησαν έξοδο από το κάστρο. Η διαφωνία του Νταλιάνη με τους Σφακιανούς για την επιλογή του στρατηγικού σημείου, και οι απειλές του Μουσταφά, ίσως τους έκανε ακόμα και κατά την διάρκεια της πολιορκίας να μην προστρέξουν σε βοήθεια. Μπορεί ακόμα και να «κάκιωσαν» από την απάντηση του Νταλιάνη: «Λοιπόν φυλάγετέ τους από τα όρη σας για να μην φύγουν και άφετε ημάς εδώ κάτω και κυττάζετε να μας βλέπετε πως πολεμούμε ημείς». Αποτέλεσμα της ηρωικής εξόδου που επιχείρησαν ήταν να βρουν τον θάνατο σχεδόν όλοι οι υπερασπιστές του Φραγκοκάστελου, μαζί με τον Χατζημιχάλη Νταλιάνη και τον υπασπιστή του Κυριακούλη Αργυροκαστρίτη.
Ο Νταλιάνης πολέμησε ηρωικά. Την κρίσιμη στιγμή, το σπαθί του έσπασε και το άλογό του σκοτώθηκε. Έτσι, οι εχθροί του βρήκαν την ευκαιρία να τον κατακρεουργήσουν. Το κεφάλι του το έφεραν ως τρόπαιο στον Μουσταφά, αλλά αυτός αντί να τους επαινέσει τους επέπληξε, γιατί δεν δεν τον έφεραν μπροστά του ζωντανό. Ο Αλβανός Μουσταφά θεωρούσε τον Ηπειρώτη Νταλιάνη συμπατριώτη του. Ο Μουσταφά Πασάς, αναγνωρίζοντας τον ηρωισμό του, τίμησε τον νεκρό Νταλιάνη. Συγκέντρωσε τα υπάρχοντά του, ανάμεσά τους και ένα αντίτυπο της Καινής Διαθήκης και τα απέστειλε στην οικογένειά του.
Έρχονται με τη δροσιά
Από τότε κατά το τέλος του Μάη, μέχρι τις αρχές Ιουνίου, λίγα λεπτά πριν από την Ανατολή του ήλιου, που η πρωινή δροσιά και η ομίχλη δεν έχουν ακόμα διαλυθεί και υπάρχει στην ατμόσφαιρα απόλυτη νηνεμία, παρουσιάζεται στη θέση Θυμέ Κάμπος πάνω από την ερειπωμένη Μονή του Αγίου Χαραλάμπους, να κινείται προς τη θάλασσα, ένα περίεργο φαινόμενο. Στρατιά ολόκληρη από ανθρώπινες σκιές με αστραφτερές πανοπλίες (στρατιωτών , πεζών και ιππέων) να προελαύνουν προς την θάλασσα, πάνω από το Φραγκοκάστελλο. Λέγεται ότι είναι ο Χατζημιχάλης με τους καβαλάρηδες του, που πολεμούν πάλι τους Τούρκους. Τους μαχητές ο λαός ονομάζει «Δροσουλίτες», γιατί μόνο με τη δροσιά της αυγής κάνουν την εμφάνισή τους. Μετά από πολλά χρόνια το 1890 ένα απόσπασμα Τούρκων και αργότερα πάλι Γερμανών που βρισκόταν εκεί, ξεσηκώθηκε όταν είδε τους Δροσουλίτες, γιατί νόμισε ότι είναι αντάρτες ή ότι είχε γίνει απόβαση και τους έριξε με το πολυβόλο. Ειδοποίησαν μάλιστα και το αρχηγείο Χανίων, το οποίο και έστειλε 3 ανώτερους αξιωματικούς. Έκαναν ανακρίσεις και όταν διαπίστωσαν ότι πράγματι πρόκειται για ένα σπάνιο φαινόμενο, σιωπήσανε. Το φαινόμενο προσπάθησαν να το ερμηνεύσουν και επιστημονικά όμως καμία απάντηση δε μπορεί να είναι πειστική. Ίσως γιατί η αλήθεια δεν εξηγείται παρά διαιωνίζεται στους αιώνες μέσα από την απλότητα: 
«…Μ΄ ακόμη και το σήμερο, στις δεκαφτά του Μάη
ούλο τ΄ ασκέρι φαίνεται με τον Χατζημιχάλη.
Και πολεμούν στα σύννεφα κι ακούγοντ΄ οι μπουρμπάδες. 
Φωνές και αλογοπεταλιές στου Καστελλιού τσι μπάντες.
Ούλ΄ οι γι-αλαφρόστρατοι, θωρούν τσι και τρομάζουν,
μα κείνοι -Θεός σχωρέσει των- κανένα δεν πειράζουν.
Άραγες κι είντα θέλουσι κι είντα μασέ θυμίζουν;
Αυτούς που σφάχτηκαν εκειά και τα βουνά ραΐζουν»

stontoixo.com

πηγη