on 27/11/2025
Γράφει ο Νικήτας Μάζης,
Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος MSc,
Επιθεωρητής Εφαρμογής Δασικής Πολιτικής Πελοποννήσου, Δυτ. Ελλάδας & Ιονίου
Η Δασική Υπηρεσία της χώρας διανύει μια περίοδο ουσιαστικής ανασυγκρότησης. Η πολιτική επιλογή για τη μεταφορά της από τις αποκεντρωμένες διοικήσεις στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δεν υπήρξε απλώς διοικητική μεταβολή· αποτέλεσε στρατηγική απόφαση που αναδιαμόρφωσε τον ρόλο και τη λειτουργία της.
Απεγκλωβισμένη πλέον από ένα δυσκίνητο διοικητικό περιβάλλον, η Υπηρεσία αρχίζει να επανακτά τον θεσμικό της ρόλο ως βασικός πυλώνας προστασίας και βιώσιμης διαχείρισης του δασικού οικοσυστήματος.
Η περίοδος που ακολούθησε τη μεταφορά στο ΥΠΕΝ σηματοδότησε μια νέα δυναμική. Ο πρώτος γενικός γραμματέας Δασών μετά την μεταφορά, καθηγητής κ. Αραβώσης, έθεσε τα θεμέλια για έναν λειτουργικό αναπροσανατολισμό, ενισχύοντας τον επιχειρησιακό ρόλο της Υπηρεσίας, με τη συνδρομή της επιστημονικής γνώσης και της τεχνολογίας.
Σήμερα, η συγκυρία είναι ώριμη για το επόμενο βήμα: την ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) ως καταλύτη εκσυγχρονισμού και εργαλείο στρατηγικής πρόληψης και διαχείρισης.
Η ψηφιακή μεταρρύθμιση ως προϋπόθεση αποτελεσματικής δασικής πολιτικής
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν αποτελεί πια μελλοντική υπόσχεση· είναι ήδη εδώ. Η συστηματική αξιοποίησή της μπορεί να μετασχηματίσει τη λειτουργία της Δασικής Υπηρεσίας, καθιστώντας τη περισσότερο προληπτική, αποτελεσματική και προσαρμοστική στις συνθήκες της κλιματικής κρίσης και της αυξανόμενης πίεσης στα οικοσυστήματα.
Οι εφαρμογές της AI στη δασική πολιτική μπορούν να οργανωθούν γύρω από τέσσερις βασικούς άξονες:
1. Προγνωστική ανάλυση κινδύνου πυρκαγιών και παράνομων επεμβάσεων
Η χρήση μοντέλων μηχανικής μάθησης που συνδυάζουν καιρικά, γεωχωρικά και ιστορικά δεδομένα μπορεί να προσφέρει προληπτική χαρτογράφηση περιοχών υψηλού κινδύνου. Τέτοια συστήματα επιτρέπουν την έγκαιρη στοχοποίηση παρεμβάσεων πρόληψης, τη βελτιστοποίηση περιπολιών και τη μείωση των απωλειών. Παράλληλα, η ανάλυση προτύπων δραστηριότητας μπορεί να συμβάλει στην πρόβλεψη παράνομων επεμβάσεων, όπως υλοτομίες ή καταπατήσεις, παρέχοντας ένα πολύτιμο εργαλείο έγκαιρης ειδοποίησης.
2. Αυτοματοποιημένη ανίχνευση μεταβολών μέσω δορυφορικών εικόνων και drones
Η συνδυαστική χρήση δορυφορικών δεδομένων υψηλής ανάλυσης (Copernicus, Google Earth Engine) και εναέριων λήψεων από drones, σε συνδυασμό με αλγορίθμους αναγνώρισης προτύπων, επιτρέπει αυτόματη ανίχνευση αλλαγών στη χρήση γης. Παράνομες εκχερσώσεις, νέες κατασκευές ή οδικά δίκτυα, καθώς και αποψιλώσεις, μπορούν να εντοπίζονται ταχύτερα και με αντικειμενική τεκμηρίωση, υποστηρίζοντας έτσι αποτελεσματικότερη εποπτεία και επιβολή της νομοθεσίας.
3. Βελτιστοποίηση περιπολιών και επιχειρησιακής ανταπόκρισης
Η επιχειρησιακή διαχείριση περιπολιών και μέσων μπορεί να αναβαθμιστεί μέσω εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης που επεξεργάζονται προγνωστικά δεδομένα, τοπογραφία, καιρούς και προσβασιμότητα. Έτσι μπορεί να διαμορφώνονται «έξυπνες περιπολίες» με βέλτιστες διαδρομές και χρονοπρογραμματισμό, ενώ σε περιπτώσεις κρίσεων η AI θα προτείνει ταχύτερη και αποδοτικότερη κατανομή δυνάμεων. Το αποτέλεσμα είναι η αύξηση της επιχειρησιακής ετοιμότητας και η μείωση κόστους λειτουργίας.
4. Ψηφιακή υποστήριξη αποφάσεων και διοικητικής διαχείρισης
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να λειτουργήσει και ως εργαλείο θεσμικής ενδυνάμωσης. Μέσω εφαρμογών επεξεργασίας φυσικής γλώσσας (NLP), οι υπάλληλοι θα μπορούν να αναζητούν άμεσα νομοθεσία, εγκυκλίους και δεδικασμένα, να λαμβάνουν προτάσεις τεκμηρίωσης και να υποστηρίζονται στην αξιολόγηση υποθέσεων. Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται η γραφειοκρατία και αυξάνεται η συνέπεια και ταχύτητα λήψης αποφάσεων.
Προς ένα σύγχρονο πλαίσιο εφαρμογής
Η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στη Δασική Υπηρεσία δεν προϋποθέτει γενικευμένες επενδύσεις, αλλά στοχευμένη στρατηγική υλοποίηση.
Τα βασικά βήματα θα πρέπει να περιλαμβάνουν:
- πιλοτικά προγράμματα σε επιλεγμένες περιοχές,
- συνεργασίες με ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια,
- οργάνωση και διασύνδεση δεδομένων σε κεντρικές βάσεις,
- συνεχή εκπαίδευση προσωπικού στη χρήση των νέων εργαλείων.
Η μετάβαση αυτή δεν αφορά μόνο την τεχνολογία. Είναι βήμα πολιτικής ωριμότητας και διοικητικής αναγέννησης.
Η Δασική Υπηρεσία, με τη μακρά εμπειρία της στη διαχείριση του φυσικού κεφαλαίου της χώρας, μπορεί και πρέπει να σταθεί στην αιχμή της ψηφιακής επανάστασης με στόχο όχι απλώς την επιτήρηση, αλλά τη βιώσιμη διακυβέρνηση του φυσικού περιβάλλοντος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου