Αφορμή για το σημερινό σημείωμα, μου έδωσε πρωτοσέλιδο δημοσίευμα αθηναϊκής εφημερίδος, με τίτλο «Υπέγραψε γιατί πέθανες … ». Το λάθος που βγάζει μάτια («υπέγραψε» αντί «υπόγραψε»), είναι ένα από τα πλέον συνήθη των απανταχού αγράμματων Ελλήνων. Παρεμφερούς ασχετοσύνης, είναι και οι εκφράσεις «Εγώ φεύγω. Ανέλαβε εσύ» και «Επέτρεψέ μου». Και λέμε από τα πλέον συνήθη διότι, δυστυχώς, καθημερινώς διαβάζουμε ή ακούμε «κοτσάνες», οι οποίες μπορούν και να μας στείλουν σε πρώτο κρεββάτι πίστα στο νοσοκομείο, με εγκεφαλικό βαρείας μορφής, μη αναστρέψιμο.
Λέει επί παραδείγματι ο νεαρός (ή ηλικιωμένος) περιγραφέας ενός ποδοσφαιρικού αγώνος: «Τον αγώνα παρακολουθούν 5.000 περίπου θεατές». Δηλαδή όχι ακριβώς «Θεατές» αλλά κάτι σαν θεατές. Το «περίπου» βεβαίως, προσδιορίζει τον αριθμό των θεατών και όχι το … είδος αυτών.
Άλλο αγκωνάρι που σε αφήνει ημιθανή, χωρίς αυτό να συγκινεί τους διαφόρους αναλυτές γεγονότων (και όχι μόνο), είναι το «διακύβευμα». Είναι μία κοτσάνα που ακόμα και ο ορθογραφικός έλεγχος (word) του υπολογιστή, το βγάζει λάθος. Δεν ανοίγουν οι αμαθείς το λεξικό του Μπαμπινιώτη για να ξεστραβωθούν και να μάθουν επιτέλους, ότι δεν υπάρχει λέξη «διακύβευμα», αλλά «διακύβευση» (Λεξικό Γ. Μπαμπινιώτη σελ. 491);
Μία εταιρεία αναγομώσεως μελανοδοχείων υπολογιστών, προτρέπει τους υποψηφίους πελάτες της: «Ξαναγεμίστε τα άδεια σας μελανοδοχεία». Αν παραβλέψουμε το γεγονός ότι άδεια μπορεί να είναι τα κεφάλια τους, θα πρέπει να τους υποδείξουμε ότι το κτητικό «σας» προσδιορίζει τα «μελανοδοχεία». Δηλαδή το αντικείμενο, που μαθαίναμε στο συντακτικό και όχι τον επιθετικό προσδιορισμό «άδεια». Συνεπώς, το ορθό είναι: «Ξαναγεμίστε τα άδεια μελανοδοχεία σας».
Άλλη κοτσάνα είναι το περίφημο «του επικεφαλούς». Αγνοούν οι απαίδευτοι, ότι ο «επικεφαλής», είναι επίρρημα και δεν κλίνεται, όπως δεν κλίνονται όλα τα επιρρήματα του μάταιου τούτου κόσμου. Πολύ συχνά ακούμε το βγαζομάτικο (= βγάζει μάτι… ) «από ανέκαθεν», ή ακόμη χειρότερο (σπανιότερα είναι η αλήθεια) το «εξαποανέκαθεν». Θα πρέπει να γνωρίζουν, οι έχοντες ελαχίστη σχέση με τη γραμματική και το συντακτικό, ότι το «θεν» προσδιορίζει το «από», άρα ένα απλό «ανέκαθεν» είναι υπεραρκετό, όπως άλλωστε ήταν αρκετό … «από ανέκαθεν».
Όσοι προσέρχονται σε κάποια σύσκεψη «ανημέρωτοι», είναι μια χαρά, διότι απλούστατα δεν υπάρχει τέτοιος όρος. Ή μάλλον υπάρχει, αλλά εννοεί άλλα αντ’ άλλων. Εκείνοι που την έχουν άσχημα, είναι οι «ανενημέρωτοι». Διότι, οι μεν «ανημέρωτοι» (οι μη εξημερωμένοι) είναι αυτό που λέμε θεριά ανήμερα, ενώ οι ανενημέρωτοι είναι οι μακριά νυχτωμένοι. Στον βωμό της αμφιβόλου ποιότητος δημοτικής, πολλοί χρησιμοποιούν τη φράση: «Πιθανά θα έρθω αύριο». Πέραν του ότι ακουστικώς (και όχι «ακουστικά», διότι τότε παραπέμπουμε στα ακουστικά της μεγάλης και ευγενούς αντιπροσωπείας για τους βαρήκοους) ηχεί βάρβαρα, είναι και λάθος. Διότι το «πιθανά», είναι επίθετο (πιθανός, πιθανή πιθανό), ενώ το ορθό και εύηχο είναι το «πιθανώς».
Δεν θα σε κατηγορήσει κανένας για αναθεωρητικό, αν χρησιμοποιείς ορθώς τις λέξεις. Άλλο -μακάβριο- λάθος, είναι αυτό που πολλές φορές σοβαροφανείς Σύλλογοι ή Σωματεία γράφουν σε προσκλήσεις τους: «Με την ευκαιρία της συμπληρώσεως 5 χρόνων από τον θάνατο του τ. Προέδρου μας κ. Ξερόλα, θα γίνει… ». Αν παραβλέψουμε το γεγονός ότι οι τεθνεώτες πέραν των αγαθών του βίου χάνουν και τον τίτλο του κυρίου (διότι τι κύρος μπορεί να έχει ο προκείμενος νεκρός;), δεν γνωρίζω από πότε ο θάνατος ενός συνανθρώπου μας, είναι «ευκαιρία». Πάντως, ευκαιρία θα ήταν μάλλον να γινόταν κάτι και να γλυτώναμε από τους κατά συρροή δολοφόνους της Ελληνικής Γλώσσης,
Άφησα τελευταίους τους ποδοσφαιριστές, τους οποίους πολλοί ειρωνεύονται, διότι όταν μιλάνε οι φιλόλογοι σχίζουν τα πτυχία τους. Συμφωνώ ότι τα «θεωρώ», τα «κοιτάμε κάθε παιχνίδι χωριστά», τα «σίγουρα» και το πιο πρόσφατο «θα συζητήσουμε με τον προπονητή μας πώς θα διαχειριστούμε την ήττα», δεν διεκδικούν φιλολογικές δάφνες. Όμως, διάβολε, τον Μέσι δεν θέλεις να τον βλέπεις με τήβεννο και να σου κάνει διάλεξη «περί της αιωνίου περιστροφής του αενάου, στη σφαίρα του ακαταλήπτου». Τον Μέσι, θέλεις να τον βλέπεις να «μιλάει» με τη μπάλα, να ζωγραφίζει μέσα στο γήπεδο και να σε τρελαίνει. Όπως ακριβώς δεν θέλεις να βλέπεις και τον Πρόεδρο της Ακαδημίας Αθηνών με το κοντοβράκι, να τρέχει πάνω στο γκαζόν. Αυτοί που περιμένουν τέτοια πράγματα, είναι «εξαποανέκαθεν ανημέρωτοι»…
Υπάρχει όμως και μία άλλη κατηγορία επικινδύνων ανθρώπων. Αυτών, που με τις αγγλικούρες τους, δολοφονούν ή υπονομεύουν την Ελληνική γλώσσα.
Περί αυτών όμως, προσεχώς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου