Η Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, συγκαταλέγεται στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τους χαμηλότερους μέσους μισθούς, ερχόμενη συνήθως στη δεύτερη θέση από το τέλος, μετά τη Βουλγαρία.
Κύριοι Παράγοντες που Συμβάλλουν στους Χαμηλούς Μισθούς
Οι λόγοι που οδηγούν σε αυτό το αποτέλεσμα είναι πολύπλοκοι και σχετίζονται τόσο με τη δομή της ελληνικής οικονομίας όσο και με τις επιπτώσεις των τελευταίων κρίσεων. Οι βασικοί παράγοντες περιλαμβάνουν:
Χαμηλή Παραγωγικότητα και Προστιθέμενη Αξία: Η ελληνική οικονομία χαρακτηρίζεται από ένα παραγωγικό μοντέλο που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον κλάδο των υπηρεσιών (όπως ο τουρισμός) και σε Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ), οι οποίες γενικά εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα παραγωγικότητας και καινοτομίας σε σχέση με τις επιχειρήσεις των χωρών με υψηλότερους μισθούς. Η μετάβαση σε μια οικονομία υψηλής προστιθέμενης αξίας αποτελεί διαχρονική πρόκληση .
Υψηλά Μερίδια Κερδών έναντι Μισθών: Στην Ελλάδα, το μερίδιο των κερδών στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) είναι υψηλότερο σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, ενώ αντίθετα, το μερίδιο των μισθών είναι χαμηλότερο. Αυτό υποδηλώνει μια συμπίεση των μισθών υπέρ των επιχειρηματικών κερδών.
Επιπτώσεις της Οικονομικής Κρίσης: Οι μακροχρόνιες οικονομικές κρίσεις και τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής που εφαρμόστηκαν (συμπεριλαμβανομένης της λιτότητας) οδήγησαν σε σημαντική μείωση των μισθών (μισθολογική προσαρμογή/εσωτερική υποτίμηση) και στη χαλάρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων, με αποτέλεσμα τη στασιμότητα των αμοιβών για πολλά χρόνια.
Ανεργία και Ευέλικτες Μορφές Απασχόλησης: Παρόλο που η ανεργία έχει μειωθεί, για μεγάλο διάστημα ήταν σε υψηλά επίπεδα, ασκώντας πτωτικές πιέσεις στους μισθούς. Επιπλέον, η εξάπλωση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης (π.χ., μερική απασχόληση) συχνά συνδέεται με χαμηλότερες αμοιβές.
Ανταγωνιστικότητα και Επενδύσεις: Η χώρα βρίσκεται σε έναν «φαύλο κύκλο» χαμηλών μισθών - χαμηλών επενδύσεων - χαμηλής καινοτομίας - αναιμικής παραγωγικότητας. Οι χαμηλοί μισθοί δεν δίνουν κίνητρο στις επιχειρήσεις να επενδύσουν σε τεχνολογία και καινοτομία για να αυξήσουν την παραγωγικότητα.
Συγκριτικά Στοιχεία
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, ενώ ο ονομαστικός κατώτατος μισθός στην Ελλάδα αυξάνεται και βρίσκεται σε σχετικά καλύτερη θέση σε σχέση με τον μέσο όρο των χωρών με χαμηλότερους μισθούς (αν και ακόμα χαμηλός σε σχέση με την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη), ο μέσος ετήσιος μικτός μισθός πλήρους απασχόλησης παραμένει πολύ χαμηλός σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, τοποθετώντας την Ελλάδα τρίτη από το τέλος (π.χ. σύμφωνα με στοιχεία Eurostat 2023) ή δεύτερη (ανάλογα με τον δείκτη και την πηγή).
Η αντιμετώπιση του ζητήματος απαιτεί τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο αναπτυξιακό υπόδειγμα που θα εστιάζει στην ενίσχυση της παραγωγικότητας και της προστιθέμενης αξίας και στη στήριξη των συλλογικών διαπραγματεύσεων.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε μια σχετική ανάλυση για τη θέση της Ελλάδας στους μισθούς της Ευρώπης στο
Παράλληλη έρευνα έδειξε τα εξής:
Δεν υπάρχει μία απλή απάντηση, στο ερώτημα, αλλά αρκετοί παράγοντες που εξηγούν γιατί η Ελλάδα έχει από τους χαμηλότερους μισθούς στην Ευρώπη (μόνο η Βουλγαρία είναι χαμηλότερα, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία). Παρακάτω μερικά από τα βασικά αίτια:
Κύριοι παράγοντες για τους χαμηλούς μισθούς στην Ελλάδα
-
Χαμηλή παραγωγικότητα
-
Η παραγωγικότητα ανά εργαζόμενο είναι σχετικά χαμηλή σε ορισμένους κλάδους, ειδικά σε υπηρεσίες χαμηλής προστιθέμενης αξίας. Οικονομικός Ταχυδρόμος - ot.gr+2Greek City Times+2
-
Η χαμηλή παραγωγικότητα σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις δεν μπορούν εύκολα να “υποστηρίξουν” πολύ υψηλούς μισθούς χωρίς να χάσουν ανταγωνιστικότητα. Οικονομικός Ταχυδρόμος - ot.gr
-
-
Μικρό μέγεθος επιχειρήσεων
-
Πολλές επιχειρήσεις στην Ελλάδα είναι μικρές ή πολύ μικρές, οπότε δεν έχουν ισχυρό περιθώριο κέρδους. Αυτό περιορίζει την ικανότητα να δίνουν υψηλούς μισθούς. Οικονομικός Ταχυδρόμος - ot.gr+1
-
Όταν οι εταιρείες είναι μικρές, είναι λιγότερο πιθανό να επενδύουν πολύ σε τεχνολογία ή να κλιμακώνονται ώστε να αυξήσουν την αποδοτικότητα.
-
-
Δομή της οικονομίας
-
Η Ελλάδα έχει μεγάλη εξάρτηση από τον τουρισμό και τον τριτογενή τομέα, κλάδους που συχνά χαρακτηρίζονται από εποχικότητα και σχετικά χαμηλούς μισθούς.
-
Υπάρχει περιορισμένη “ανώτερη” παραγωγή σε βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε υψηλότερα επίπεδα αμοιβών.
-
-
Ιστορικές συνέπειες κρίσεων / λιτότητας
-
Η δεκαετής κρίση χρέους και τα προγράμματα λιτότητας επηρέασαν σημαντικά το κόστος εργασίας, τον μισθολογικό μηχανισμό και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
-
Μετά κρίσεις, η ανάκαμψη μπορεί να μην “μεταφράζεται” άμεσα σε σημαντική αύξηση μισθών, ειδικά αν οι επιχειρήσεις δεν βελτιώνονται παραγωγικά.
-
-
Αύξηση μισθών περιορισμένη
-
Σύμφωνα με ανάλυση, η αύξηση των μισθών μεταξύ 2018–2023 ήταν μόλις ~7%, ενώ σε πολλές άλλες χώρες της ΕΕ ήταν πολύ μεγαλύτερη. Business Daily
-
Αυτό σημαίνει ότι ακόμη κι αν υπάρχει ανάπτυξη, δεν “μεταφέρεται” ισχυρά σε μισθολογικές αυξήσεις.
-
-
Μισθολογική ανισότητα και συμβάσεις εργασίας
-
Κατώτατος μισθός
-
Ο εθνικός κατώτατος μισθός είναι σχετικά χαμηλότερος σε σχέση με ορισμένα κράτη — αυτό “τραβάει κάτω” και τις μέσες αμοιβές. euronews+1
-
Αν και έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια (όπως δείχνει η έκθεση Υπεργασίας), δεν φτάνει σε επίπεδα πολλών δυτικοευρωπαϊκών χωρών. Υπουργείο Εργασίας+1
-
-
Αγοραστική δύναμη και κόστος ζωής
-
Παρά τους χαμηλούς μισθούς, η Ελλάδα δεν έχει τόσο χαμηλό κόστος σε όλα — σε κάποιες κατηγορίες δαπανών (π.χ. στέγαση, ενέργεια) τα έξοδα είναι σημαντικά. Οικονομικός Ταχυδρόμος - ot.gr
-
Η Eurostat και άλλοι δείκτες χρησιμοποιούν μονάδες αγοραστικής δύναμης (PPS) για πιο δίκαιη σύγκριση — όμως η διαφορά στις αμοιβές παραμένει έντονη. euronews
-
-
Επενδύσεις / μη χρησιμοποίηση δεξιοτήτων
-
Μπορεί να υπάρχει “διαρροή εγκεφάλων”: κάποιοι μορφωμένοι νέοι πηγαίνουν στο εξωτερικό για υψηλότερους μισθούς, άρα “χάνεται” μέρος του ταλέντου στην Ελλάδα.
-
Οι επενδύσεις σε καινοτομία ή τεχνολογία μπορεί να είναι χαμηλότερες, κάτι που περιορίζει τις θέσεις εργασίας υψηλής αμοιβής.
-
Συμπέρασμα
-
Η χαμηλή αμοιβή στην Ελλάδα δεν είναι μόνο θέμα “σύγκρισης με πλούσιες χώρες”, αλλά έχει πολλαπλές ρίζες: παραγωγικότητα, δομή οικονομίας, επιχειρηματικό μέγεθος, μακροοικονομικές συνέπειες κρίσεων κ.ά.
-
Για να αυξηθούν περισσότερο οι μισθοί μακροπρόθεσμα, θα χρειαστεί συνδυασμός πολιτικών: επενδύσεις στην παραγωγικότητα, βελτίωση δεξιοτήτων εργατικού δυναμικού, ενίσχυση συλλογικών διαπραγματεύσεων και πιθανόν αλλαγές στην επιχειρηματική δομή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου