Γράφει ο Νίκος Χειλαδάκης Στην ιστορία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας υπάρχουν πολλές άγνωστες αλλά πολύ ενδιαφέρουσες σελίδες που αφορούν την πορεία της Ρωμιοσύνης και της Ορθοδοξίας κάτω από το καταπιεστικό σκήπτρο των σουλτάνων της Υψηλής Πύλης, που ανάγκαζε συχνά ολόκληρους πληθυσμούς να ασπαστούν το Ισλάμ χωρίς όμως να αποβάλουν το ελληνορθόδοξο ψυχικό τους υπόβαθρο.
Μια κατάπληκτη περίπτωση ήταν ο ιεροδιδάσκαλος του Ισλάμ, Μουσταφά Μπορκλουτζέ, μαθητής μαζί με τον Τοπράκ Κεμάλ του μεγάλου Σεΐχη Μπεντρεντίν. Ο Μπορκλουτζέ μαρτύρησε γιατί δίδασκε στα πλήθη που τα είχε ξεσηκώσει σε επανάσταση κατά του σουλτάνου, τον Ιησού Χριστό.
Η περίπτωση του Μπορκλουτζέ είναι εξαιρετική, γιατί η ζωή του έχει παρομοιαστεί από τους οπαδούς του κατά ένα θαυμαστό τρόπο με την ζωή του ίδιου του Ιησού Χριστού. Δηλαδή ήταν ένας δάσκαλος που δίδαξε στο ποίμνιο του την υπεροχή του χριστιανισμού, πολέμησε και πιάστηκε από τους Οθωμανούς, δικάστηκε, καταδικάστηκε σε θάνατο, σταυρώθηκε, πέθανε πάνω στον σταυρό όπως ο Χριστός και το πιο εκπληκτικό, όπως υποστήρηζαν οι μαθητές του, στη συνέχεια «αναστήθηκε» και κυκλοφορούσε στην νήσο Σάμο μέχρι να χαθεί με ένα περίεργο τρόπο για πάντα. Είναι δηλαδή προφανής η παρομοίωση με τον Χριστό που του έγινε από τους πιστούς οπαδούς του, χριστιανούς ορθόδοξους της δυτικής Μικράς Ασίας αλλά και εξισλαμισμένους. Ο Μπορκλουτζέ ήταν ένας δάσκαλος που θυσιάστηκε για τους μαθητές και οπαδούς του, αλλά και ένας μύθος, ένας θρύλος που παρουσιάστηκε σαν μια παράλληλη μορφή με τον ίδιο τον Ιησού Χριστό, σε ένα μουσουλμανικό περιβάλλον, γι’ αυτό και αποτελεί μια εξόχως ιδιαίτερη περίπτωση.
Ο Μπορκλουτζέ έζησε στα τέλη του δέκατου τέταρτου και στις αρχές του δέκατου πέμπτου αιώνα. Σαν γενέτειρα του αναφέρετε η πόλη του Αϊδίνου, στην ευρύτερη περιφέρεια της Σμύρνης, μια περιοχή όπου πάντα κατοικούσε πυκνός ελληνορθόδοξος πληθυσμός. Ακολούθησε τον δάσκαλο του Μπεντρεντίν, αλλά γρήγορα απέκτησε το δικό του ποίμνιο στην περιοχή της δυτικής Μικράς Ασίας. Λέγετε ότι τον ακολουθούσαν, κατά άλλους 4.000, κατά άλλους 10.000 πιστοί οπαδοί του. Ο Μπορκλουτζέ, (που θεωρήθηκε σαν ο διάδοχος του Μπεντερεντίν), κήρυττε όπως και ο Μπεντρεντίν την ανωτερότητα του χριστιανισμού έναντι του Ισλάμ. Είχε όμως προχωρήσει ακόμα περισσότερο από τον Μπεντρεντίν και συμπεριφέρονταν στους χριστιανούς σαν να ήταν άγγελοι, ανεβάζοντας τους πιο πάνω και από τους μουσουλμάνους. Μάλιστα έφτασε στο σημείο να καλέσει τους παπάδες της Χίου να προσχωρήσουν στο κήρυγμα του. Έτσι μετά από λίγο καιρό παρατηρήθηκε να τον ακολουθούν ανάμεσα στους οπαδούς του και ελληνορθόδοξοι ιερείς, δίνοντας μια ιδιαίτερη σημασία στην διδασκαλία του στην περιοχή της δυτικής Μικράς Ασίας. Όπως αναφέρουν οι ιστορικοί της εποχής, είχε μεγάλη ανταπόκριση στο χριστιανικό ποίμνιο της δυτικής Μικράς Ασίας και πολλοί χριστιανοί είχαν γίνει ένθερμοι οπαδοί του.
Ο Μπορκλουτζέ προκάλεσε μια μεγάλη εξέγερση στην περιοχή της Ερυθραίας στην Σμύρνη, εναντίον των Οθωμανών και του μουσουλμανικού κατεστημένου. Το κίνημα του, όπως και το κίνημα του Μπεντρεντίν, θεωρήθηκε από τον σουλτάνο σαν ανταρσία και στάλθηκε ισχυρή στρατιωτική δύναμη να τον αντιμετωπίσει. Οι δυνάμεις του σουλτάνου προέβησαν σε σφαγές χιλιάδων οπαδών του. Τελικά μετά από ένα άγριο κυνηγητό ο Μουσταφά Μπορκλουτζέ συνελήφθη και υπέστη από τους άντρες του σουλτάνου, όπως χαρακτηριστικά ιστορούσαν οι οπαδοί του, τα βάσανα του ίδιου του Ιησού Χριστού. Τον οδήγησαν όπως και τον Ιησού Χριστό σε ένα λόφο όπου και τον σταύρωσαν με την κατηγορία ότι δεν είναι μουσουλμάνος, αλλά γκιαούρης και σύμμαχος των χριστιανών τους οποίους αυτός και οι οπαδοί του θεωρούσαν αγγέλους, όπως κήρυττε και ο δάσκαλος του Μπεντρεντίν. Το μαρτύριο αυτό του Μπορκλουτζέ θρηνήθηκε έντονα από τους οπαδούς του, αλλά το εκπληκτικό, και αυτό δείχνει την μεγάλη λατρεία που του είχαν οι οπαδοί του, ήταν πως μετά τον θάνατο του πάνω στον σταυρό, πίστεψαν πως αναστήθηκε, (Ölümünden sonra aslında ölmeyip Sisam Adasında yaşamaya devam ettiği yayıldı = Στην πραγματικότητα μετά τον «θάνατο» του δεν πέθανε και διαδόθηκε ότι συνέχισε να ζει στην Σάμο). Όπως έλεγαν οι μαρτυρίες της εποχής, τον είχαν δει μετά την σταύρωση του σε μια αγιοποιημένη κατάσταση να κυκλοφορεί στην Σάμο και να συγκινεί τους εκεί οπαδούς του μέχρι που αναλήφθηκε, όπως ο Χριστός και χάθηκε στο υπερπέραν σαν ένας μεγάλος άγιος που κήρυξε την υπεροχή του χριστιανισμού έναντι του Ισλάμ. Από τότε πολλοί θρύλοι και τραγούδια τραγούδησαν τον μάρτυρα Μουσταφά Μπορκλουτζέ, που πέθανε πάνω στον σταυρό
Μετά την κατάπνιξη του κινήματος του ένα μέρος από τους οπαδούς του ενώθηκε με τον Τοπράκ Κεμάλ, έναν άλλο επαναστάτη, επίσης μαθητή του Μπεντρεντίν στην περιοχή της Σμύρνης. Ο Τοπράκ Κεμάλ στράφηκε κατά της θρησκευτικής αρχής του σουλτάνου, αλλά και αυτός στη συνέχεια εξοντώθηκε από τις αυτοκρατορικές δυνάμεις.
ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ
Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος
www.nikosxeiladakis.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου