1821: Εντοπίζοντας τις αποσιωπήσεις και τις αντιφάσεις, αναδεικνύοντας τα πραγματικά ερωτήματα
9 Κείμενα για το 1821 – Στέργιος Ζυγούρας
- Ο Καποδίστριας είχε δισταγμό και άρνηση ως προς την Επανάσταση των Φιλικών, αλλά ήταν εξαιρετικά πρόθυμος ν’ αναλάβει την διακυβέρνηση του επαναστατικού αποτελέσματος και ασυγκράτητος ως προς την ανατροπή του πολιτειακού status που του εμπιστεύτηκε το ελληνικό έθνος.
- Ο Υψηλάντης κήρυξε μια εθνική-νεωτερική Επανάσταση μακριά από την Ελλάδα, επειδή δεν υπολόγισε σωστά τις δυσκολίες της μετάβασης. Την κήρυξε εν αγνοία του Ρώσου αυτοκράτορα, τον οποίο ανόητα επικαλέστηκε ως συμπαραστάτη της. Εκτέλεσε τον αρχηγό των «Ρουμάνων» (θα λέγαμε σήμερα), τον Βλαντιμιρέσκου, ως προδότη του εταιρικού όρκου, ενώ η Εταιρεία λέγεται ότι ήταν μόνο για Γραικούς.
- Ο Καποδίστριας είχε αντίρρηση για την Επανάσταση του Υψηλάντη, αλλά επέπληξε στην Δ΄ Εθνοσυνέλευση όσους άλλαξαν το υψηλαντικό σύμβολο του Φοίνικα με την Αθηνά (από το 1822). Το 1828 έλεγε ότι διαδέχθηκε τον Υψηλάντη, ενώ μια δεκαετία νωρίτερα του είχε παραχωρήσει την ίδια θέση, ξεσηκώνοντας εταιρική θύελλα και αναγκάζοντας 8 «αρχηγούς» να υπογράψουν υπέρ αυτού (άρα, κατά του Υψηλάντη).
Αν η παράθεση των βασικών -μόνο- αντιφάσεων και των τραγικών ιστορικών ελλείψεων για το «21» συνεχιζόταν, ο κατάλογος πολύ εύκολα θα έφτανε στον αριθμό 23 ή 33. Πιο εντυπωσιακό είναι ότι τα κενά και οι αντιφάσεις για την διαδικασία γέννησης του ελληνικού κράτους προέκυψαν από την εκατέρωθεν συσκότιση που ξεκίνησε πολύ πριν το 1813 και επικυρώθηκε περί το 1843 με κοινή συμφωνία των δυο αντιμαχόμενων πλευρών. Παρότι οι αποσιωπήσεις και οι αντιφάσεις χτίστηκαν αρκετά καλά, η αίσθηση ότι «κάτι λείπει» ήταν τόσο διάχυτη, ώστε σταδιακά να καταστήσει τους όρους «αλήθεια-μύθος» ως τους πιο διαδεδομένους στην «αποκατάσταση του 21».
Η Επανάσταση γιορτάζεται -αναγκαστικά- τον Μάρτιο ενώ κηρύχθηκε τον Φεβρουάριο, η εγγενής διεθνής της διάσταση εξαφανίστηκε, η Οδησσός μεταλλάχθηκε, ο «εμφύλιος» και το Ναυαρίνο παραλλάχθηκαν, οι «Οθωμανοί 1823-29» αναβαθμίστηκαν, οι Μούσες εξαφανίστηκαν, ο διαφωτισμός εμφανίζεται κατά το δοκούν, τα δάνεια το ίδιο, η χρηματοδότηση περιορίστηκε στον Π. Σέκερη, ο «πενθερός» Αλή πασάς τυχαιοποιήθηκε, το πρώτο ελληνικό κράτος 1800-07 (διεθνώς αναγνωρισμένο) αποσιωπήθηκε, ο Ρήγας λογοκρίθηκε κ.ο.κ. Από τα κορυφαία σημεία παραδοξότητας: η Επανάσταση πέτυχε μόνον όταν οι Έλληνες έδρασαν μόνοι τους, μόνον όταν η ελίτ τους παραμέρισε και εμπιστεύτηκε την βάση. Ακόμα και αυτή η παραδοξότητα όμως περιέχει αντίφαση: η έμπνευση και η οργάνωση ήταν λαϊκή, επειδή όμως ο λαός δεν ακολουθούσε, η ηγεσία ανατέθηκε σε πρίγκιπες και κόμητες. Οι Φιλικοί ουδέποτε εξέφρασαν πολιτικό πρόγραμμα, αν και η εμφανής αντιπαλότητα εξελισσόταν πάντα γύρω από το πολίτευμα, πριν ακόμα ξεσπάσει η επανάσταση. Πρίγκιπες και κόμητες έλαβαν μέρος στην «τελετή» του Αγ. Γεωργίου (Βιέννη, 27.9.1814), όμως και αυτή η Κυριακή πέρασε απαρατήρητη. Και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, όταν απαρατήρητη ήταν η Κυριακή του Πάσχα του 1819, και η Κυριακή της Ορθοδοξίας του 1821 (27.2.1821), όταν ο Υψηλάντης βρισκόταν στο Ναό των Τριών Ιεραρχών του Ιασίου.
Οι προτυπωμένες επαναστατικές προκηρύξεις είχαν ημερομηνία 24.2.1821, όμως ο Υψηλάντης γνώριζε ότι η Τελετή αγιασμού-ύψωσης των Σημαιών θα γινόταν την Κυριακή 27.2.1821
Ήταν Νεωτερική ή Παραδοσιακή η Επανάσταση του 1821; Είναι λάθος το ερώτημα αυτό ή μήπως είναι ελάχιστο; Μήπως επί έναν αιώνα ασχοληθήκαμε με λάθος ερώτημα; Μήπως λείπουν κι άλλα ερωτήματα, ώστε να αντιληφθούμε το εύρος του «ελληνικού ζητήματος» και του «μεγάλου ασθενούς»; Μήπως το πολεμικό σκέλος της Επανάστασης ξεκίνησε πριν από την κήρυξή της; Αν μη τι άλλο, η αέναη διαφωνία επί της ελληνικής & επαναστατικής ταυτότητας, επιβεβαιώνει ότι το θέμα είναι και υπαρκτό και ανοιχτό. Πόσο μεγάλο είναι και ποιους αφορά σήμερα εκτός από τους Ελλαδίτες Έλληνες;
Σημ. Στον βαθμό που η νεωτερική ιστορία δεν μπορούσε να αποσιωπήσει τον επαναστάτη Καποδίστρια, τον ενέταξε στο στρατόπεδό της. Και τότε όμως, απέφυγε να δώσει οποιαδήποτε εξήγηση για την αρχική εικόνα αυτού του κειμένου.
Πλήρες αρχείο pdf από το 9ο Πανελλήνιο Διεπιστημονικό Συμπόσιο της DHIA
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου