Έχοντας ως αφετηρία την έντονη παρουσία και δράση του Ελληνισμού στις Βαλκανικές χώρες, συνεχίζουμε το ταξίδι μας με ένα εξίσου γνωστό και σημαντικό τμήμα του, που δεν είναι άλλο από τους περίφημους «Αρβανίτες».
Πολλά ακούγονται γύρω από το όνομα και την καταγωγή τους… Λίγα ισχύουν όμως στην πραγματικότητα.
Για να δούμε…
Για να δούμε…
Το Αρβανίτης παράγεται από το Αρβώνιος ή Αρβωνίτης, που υποδήλωνε τον κάτοικο της Άρβωνος, όπως την αναφέρει ο Πολύβιος. Η Άρβων ήταν ελληνική πόλη της Ιλλυρίας. Στην Ιλλυρία, που εκτεινόταν στο μεγαλύτερο μέρος της Αδριατικής, δημιουργήθηκαν ακμάζουσες ελληνικές πολιτείες, όπως η Επίδαμνος, η Έφυρα, η Ακρόλισσος, η Απολλωνία, κ.α. Οι πόλεις αυτές υπήρξαν οι μοχλοί για την ανάπτυξη ολόκληρης της ιλλυρικής περιοχής.
Οι κατερχόμενοι προς τον Ελλαδικό χώρο από την Ιλλυρία, λόγω διαφόρων αναταραχών στην Βαλκανική Χερσόνησο τον 13ο αι. μ.Χ., ονομάστηκαν σταδιακά Αρβανίτες. Με δύο λόγια Αρβανίτες θεωρούνται οι Αλβανόφωνοι κάτοικοι της Βορείου Ηπείρου.
Παρά την αλβανοφωνία τους είχαν και έχουν ελληνική συνείδηση. Από την προφορική τους παράδοση γνώριζαν ότι ήταν εξαλβανισμένοι Έλληνες.
Ωστόσο, την καταγωγή του συγκεκριμένου φύλου διεκδικούν πολλές χώρες ανάλογα με το συμφέρον της η κάθεμία. Για παράδειγμα, αποκαλούσαν Αρβανίτες τους Τουρκαλβάνους, τους Αλβανούς δηλαδή που τάχθηκαν με τους Τούρκους εναντίον των Ελλήνων.
Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας πολλοί Αλβανοί άρχισαν να εξισλαμίζονται και κατά αυτόν τον τρόπο προήλθε η ομάδα των Τουρκαλβανών που καταδυνάστευαν τους Έλληνες. Ωστόσο κάποιοι από αυτούς, ιδιαίτερα στην περιοχή της Αττικής και της Βοιωτίας, παρέμειναν πιστοί στις αξίες του Ελληνισμού και διαφοροποιήθηκαν από τους Τουρκαλβανούς. Αυτή ακριβώς η στάση τους ωθούσε να χρησιμοποιούν το αρχαίο όνομα «Αρβανίτης».
Το όνομα Αλβανός χρησιμοποιήθηκε από ελληνικές πηγές μόλις τον 11ο αιώνα. Οι Αλβανοί στο σημερινό αλβανικό κράτος ισχυρίζονται βέβαια ότι είναι απόγονοι των Αρχαίων Ιλλυριών. Η ιστορία όμως μας διδάσκει το αντίθετο. Περιοχή Αλβανία υπήρχε στην περιοχή του Καυκάσου (βλ. χάρτη Πτολεμαίου) . Οι γηγενείς Αλβανοί προήλθαν στα Βαλκάνια από τα φύλα της Ανατολής (μογγολικά), όταν τους εξανάγκασαν να τους ακολουθήσουν σαν βοηθητικοί του στρατεύματος. Στην Ιλλυρία έφτασαν, όταν άρχισε να διαλύεται η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία.
Χάρτης Πτολεμαίου
Ο γεωγράφος Στράβων αποκαλεί τους Αλβανούς της Κασπίας απλοϊκούς, μη ασχολούμενους με το εμπόριο, μιας και δεν ήξεραν να μετρούν πάνω από το 100! (Στράβωνος γεωγραφία). Πέρα από τον Στράβωνα αναφορά στης Αλβανούς της περιοχής του Καυκάσου γίνεται και από άλλους αρχαίους συγγραφείς, που τότε δεν υπήρχε αλβανικό κράτος για να πει κανείς ότι οι αναφορές είχαν πολιτική σκοπιμότητα. Για παράδειγμα ο Αρριανός γράφει στο έργο του «Αλεξάνδρου Ανάβασις»: «Ώς δέ ομού ήδη τά στρατότεδα έγίγνετο, ώφθη Δαρείος και οί άμφ΄ αυτόν, οί τε μηλοφόροι Πέρσαι και Ινδοί και Αλβανοί και Κάρες οι ανάσπαστοι και οί Μαρδοι τοξόται κατ΄ αυτόν Άλέξανδρον τεταγμένοι και την ίλην την βασιλικην». Ο Αλέξανδρος είχε πολεμήσει δηλαδή κατά Αλβανών της Κασπίας που πολεμούσαν με τον στρατό των Περσών.
Ο Πλούταρχος γράφει στους παράλληλους βίους: «Καταλιπών δέ φρουρόν Αρμενίας Αφράνιον αυτός εβάδιζε δια τών περιοικούντων τον Καύκασον εθνών άναγκαίως έπι Μιθριδάτην. Μέγιστα δε αυτών εστίν έθνη, Αλβανοί και Ίβηρες».
Ο Στέφανος Βυζάντιος, γεωγράφος του 4ου αι. μ.Χ.: Αλβανία χώρα προς τοις ανατολικοίς Ίβηρσιν. Εκεί δε και το έθνος οι Αλβανοί, ποιμενικοί και μετρίως πολεμικοί μεταξύ Ιβήρων και Κασπίας. Υπόκειται δε τη Σαρματία προς μεν τω Πόντω η Κολχική προς δε τή Κασπία η Αλβανία.
Οι σημερινοί Αλβανοί θέλουν να σφετεριστούν την αρχαία καταγωγή των Αρβανιτών με εμφανές το κίνητρο του ισχυρισμού πως (μιας και οι Αρβανίτες είναι αλβανόφωνοι κατά βάση) αποτελούν τον αρχαιότερο λαό των Βαλκανίων. Άλλωστε και ο Αλβανός Πρόεδρος Σαλί Μπερίσα χαρακτήρισε τους Αρβανίτες «αλβανική μειονότητα της Ελλάδας»!
Τους διαφεύγει όμως επίσης η πληροφορία ότι οι Αρβανίτες έφυγαν τον 13ο αι. εξαιτίας των Αλβανών, στους οποίους ίσχυσε η παροιμία «Ουδείς αχαριστότερος του ευεργετιθέντος»!
Συγκεκριμένα, οι Αλβανοί Μισθοφόροι πολέμησαν υπό τις διαταγές του Δεσπότη από το Δεσποτάτο της Ηπείρου εναντίον Σλάβων και Βενετών. Οι Έλληνες για ανταμοιβή έδωσαν στους Αλβανούς αυλικούς της υψηλής τάξης σημαντικούς τίτλους, τους οποίους εκείνοι εκμεταλλεύτηκαν μετατρέποντας την ορθή διακυβέρνηση σε δυναστεία! Προέβαιναν σε κατασχέσεις γης απλών πολιτών και πολλούς τους πουλούσαν σκλάβους. Οι Αρβανίτες μη μπορώντας να αντέξουν τέτοιες πρακτικές, που ανέκαθεν δεν γίνονταν ανεκτές από τους Έλληνες, μετακινήθηκαν σε φάρες (ομάδες< λέξη που χρησιμοποιούμε ως σήμερα) προς τον Ελλαδικό χώρο. Η άφιξή τους συνέπεσε με την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όπου οι Αρβανίτες έμειναν πιστοί στην Ορθόδοξη πίστη τους σε αντίθεση με τους Αλβανούς που ασπάστηκαν το Ισλάμ ή τον Ρωμαιοκαθολισμό.
Το 1350 τώρα, οι Αρβανίτες μετακινήθηκαν προς την Πελοπόννησο έπειτα από έκκληση του Δεσπότη Μανουήλ Καντακουζηνού, ο οποίος λόγω αλλεπάλληλων ληστρικών επιθέσεων, επιθυμούσε να ενισχύσει τον εκεί πληθυσμό με την έλευση κι άλλων ελληνικών πληθυσμών. Άρα, εάν ο Καντακουζηνός δεν θεωρούσε τους Αρβανίτες Έλληνες δεν θα απευθυνόταν σε αυτούς μιας και χρειαζόταν Έλληνες αποκλειστικά.
Το 1453 ο Μωάμεθ ο Πορθητής έδωσε εντολή να εξολοθρευτούν οι Αρβανίτες Ορθόδοξοι μιας κι ήταν ίσως πιο Έλληνες κι από τους Έλληνες!
Φυσικά οι Αρβανίτες πολέμησαν και αυτοί εναντίον των Τούρκων και εξελίχθηκαν μάλιστα και σε μεγάλους οπλαρχηγούς και πολεμιστές.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα μετέπειτα χρόνια ήταν οι ανυπότακτοι Σουλιώτες, οι οποίοι, σύμφωνα με τον ιστορικό Κωνσταντίνο Παπαρηγόπουλο, «ήταν κράμα Ελλήνων και εξελληνισθέντων Αλβανών» (με την γεωγραφική και γλωσσική έννοια του όρου και για τους δύο χαρακτηρισμούς). Οι Σουλιώτες, που έμοιαζαν κατά πολύ στον τρόπο ζωής με τους Αρχαίους Σπαρτιάτες, αποτελούσαν μια κοινωνία πολεμιστών, όπως γράφει ο Χριστόφορος Περραιβός στο βιβλίο του «Ιστορία του Σουλίου και της Πάργας» (Παρίσι 1803). Μάλιστα πολλοί Σουλιώτες, εκτός από τα αρβανίτικα έγραφαν και ελληνικά, όπως αποδεικνύεται στο ημερολόγιο του Φώτου Τζαβέλα.
Άλλωστε πολλοί ταύτιζαν τους Αρβανίτες με τους Κρήτες των Σφακιων (Δωρική καταγωγή, όπως και οι Μανιάτες), λόγω της λιτότητας αλλά και του σκληροτράχηλου του χαρακτήρα τους.
Οι Αρβανίτες στάθηκαν στο πλευρό των Ελλαδιτών εναντίον των Τούρκων και κατέθεσαν ψυχή πλάι στον Μελέτη Βασιλείου(απελευθέρωση Αθήνας), λόγου χάριν, τον Μάρκο Μπότσαρη, και άλλους.
Γνωστοί Αρβανίτες ήταν επίσης οι Κουντουριώτηδες, οι Ζαΐμηδες, ο Μιαούλης, η Μπουμπουλίνα και πιο πρόσφατα η Μελίνα η Μερκούρη, η πρέσβειρα του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό, ο ζωγράφος Νίκος Εγγονόπουλος, ο τέως Πρωθυπουργός Δ. Βούλγαρης, η μεγάλη ηθοποιός Έλλη Λαμπέτη και πολλοί άλλοι.
Η γλώσσα των Αλβανών δε, μείγμα της αρχαίας Ιλλυρικής διαλέκτου των Ελλήνων, της σλαβικής, της λατινικής και της τουρκικής γλώσσας αντικατέστησε σταδιακά την ελληνική-αρβανίτικη, που συγκεύνευε με την ομηρική διάλεκτο. Το ότι κάποιοι ήταν αλβανόγλωσσοι δεν σημαίνει ότι δεν ήταν και Έλληνες. Σήμερα υπάρχουν π.χ. αγγλόφωνοι Έλληνες που δεν γνωρίζουν σχεδόν καθόλου την ελληνική. Ελλείψει σχολείων επικράτησε η αλβανική ως ευκολότερη γλώσσα. Πέραν τούτου για τον φόβο της… χαντζάρας πολλοί άλλαζαν τα ονόματά τους σε αλβανικά.
Η αρβανίτικη γλώσσα ακούστηκε πολλές φορές και μέσα στην Βουλή των Ελλήνων. Ο Ιστορικός Γ. Βλαχογιάννης, για παράδειγμα, αναφέρει ότι κάποια στιγμή οξύνθηκαν τα πνεύματα κατά την διάρκεια συνέλευσης και ένας Αγωνιστής του 1821 αναγκάστηκε να επέμβει μιλώντας σε Αρβανίτικη γλώσσα, προκειμένου να κατευνάσει την ατμόσφαιρα.
Σήμερα, η εν λόγω γλώσσα χρησιμοποιείται από 30.000-150.000 περίπου Αρβανίτες και πολλοί από αυτούς ζουν στην Πελοπόννησο, έχοντας ομογενοποιηθεί με τον γηγενή πληθυσμό ή στην Σικελία, όπου υπάρχουν ακόμη αρβανίτικα χωριά.
Οι Αρβανίτες είχαν και έχουν έντονη την ελληνική συνείδηση. Άλλοι εξαλβανίστηκαν και παραμένουν σ’ αυτή την κατάσταση μέχρι και σήμερα. Ο Γενικός Προνοητής του Μοριά, Jacomo Barbarrigo, έγραψε τον 1479: «Οι Αρβανίτες και οι Έλληνες δεν είναι παρά ένας μόνος λαός που μισεί κάθε ξένο». (εννοώντας προφανώς τους κατακτητές της εποχής). Στα παρακάτω βίντεο θα τους ακούσετε να βροντοφωνάζουν την ελληνική καταγωγή τους.
Σίγουρα θα μπορούσαμε να γράψουμε κι άλλα για τους Αρβανίτες, αλλά δεν μας το επιτρέπει ο χώρος. Όποιος θέλει μπορεί να ερευνήσει περαιτέρω, πριν βγάλει το οποιοδήποτε συμπέρασμα. Μερικοί πάντως, θα πρέπει να πάψουν να μιλούν για αλβανική μειονότητα στην Ελλάδα και να εννοούν τους Αρβανίτες. Ας κοιτάξουν καλύτερα πάνω σε ποιες βάσεις δημιουργήθηκε το σημερινό αλβανικό κράτος με τον τεχνητό αλβανικό εθνικισμό που παρουσιάζει πολλές ομοιότητες, για όποιον μελετήσει τις διάφορες πηγές της εποχής, με το σημερινό εγχείρημα των Σκοπίων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου