on 02/04/2025
Από το γνώριμο κάλεσμα της δεκαοχτούρας ως τα σπάνια περάσματα του ελατοτρύγονου, ας γνωρίσουμε τα τέσσερα είδη του γένους Streptopelia που απαντώνται στη χώρα μας.
Κείμενο και φωτογραφίες: Νίκος Θεοφάνους
Δασολόγος – Περιβαλλοντολόγος
Η Ελλάδα, με τη μοναδική γεωγραφική της θέση και ποικιλία οικοτόπων, φιλοξενεί πλούσια ορνιθοπανίδα, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων ειδών του γένους Streptopelia: το Τρυγόνι (Streptopelia turtur), τη Δεκαοχτούρα (Streptopelia decaocto), το Φοινικοτρύγονο (Streptopelia senegalensis) και το Ελατοτρύγονο (Streptopelia orientalis).
Τρυγόνι (Streptopelia turtur)
Το τρυγόνι είναι ένα μικρόσωμο περιστερόμορφο πτηνό με χαρακτηριστικές ασπρόμαυρες ραβδώσεις στα πλαϊνά του λαιμού. Προτιμά ανοικτές περιοχές με αραιές συστάδες δέντρων, θαμνότοπους και καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Είναι πλήρως μεταναστευτικό είδος, φτάνοντας στην Ελλάδα την άνοιξη για αναπαραγωγή και μεταναστεύοντας το φθινόπωρο προς την υποσαχάρια Αφρική για διαχείμαση.
Τρυγόνι σε φυσικό περιβάλλον. Ένα από τα πιο κομψά περιστερόμορφα της ελληνικής φύσης.
Η αναπαραγωγική περίοδος διαρκεί από τον Μάιο έως τον Αύγουστο. Τα ζευγάρια είναι μονογαμικά και σχηματίζουν ισχυρούς δεσμούς. Το θηλυκό γεννά συνήθως δύο φορές, κάθε γέννα περιλαμβάνει συνήθως δύο αυγά. Η φωλιά κατασκευάζεται σε δέντρα ή θάμνους, συχνά σε πεδινά δάση ή αγροτικές περιοχές με πλούσιο υπόροφο.
Οι νεοσσοί εκκολάπτονται μετά από περίπου 14 ημέρες και είναι έτοιμοι να πετάξουν σε ηλικία 20 ημερών. Ο πληθυσμός του παρουσιάζει καθοδική τάση, κυρίως λόγω της θηράς και της απώλειας ενδιαιτημάτων.
Τρυγόνι στο έδαφος — διακρίνονται οι χαρακτηριστικές ραβδώσεις στον λαιμό.
Δεκαοχτούρα (Streptopelia decaocto)
Η δεκαοχτούρα είναι μεσαίου μεγέθους περιστερόμορφο πτηνό με ομοιόμορφο γκριζωπό φτέρωμα και χαρακτηριστικό μαύρο ημικολάρο στον αυχένα. Είναι είδος που έχει επεκτείνει φυσικά την εξάπλωσή του από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη προς τη Δυτική Ευρώπη και πέραν αυτής. Στην Ελλάδα, είναι κοινό σε αστικές και ημιαστικές περιοχές, συχνά κοντά σε ανθρώπινες κατοικίες. Σε αντίθεση με το τρυγόνι, η δεκαοχτούρα είναι κατά κύριο λόγο επιδημητικό είδος, παραμένοντας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους στην ίδια περιοχή.
Η κοινή δεκαοχτούρα, με το χαρακτηριστικό μαύρο «κολάρο» στον αυχένα.
Η αναπαραγωγική της περίοδος εκτείνεται από τον Φεβρουάριο έως τον Οκτώβριο, με δυνατότητα αναπαραγωγής καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους σε θερμότερες περιοχές. Κάθε γέννα αποτελείται συνήθως από δύο αυγά, με το θηλυκό να γεννά αρκετές φορές μέσα στο έτος. Η φωλιά κατασκευάζεται σε δέντρα, κοντά σε κατοικημένες ή αγροτικές περιοχές.
Η επώαση διαρκεί περίπου 15 ημέρες, με τους νεοσσούς να είναι έτοιμοι να πετάξουν σε ηλικία 18 ημερών και να γίνονται ανεξάρτητοι περίπου σε έναν μήνα.
Φοινικοτρύγονο (Streptopelia senegalensis)
Το φοινικοτρύγονο είναι μικρόσωμο περιστερόμορφο πτηνό με ροδοκόκκινο φτέρωμα και σκούρα στίγματα στον λαιμό. Στην Ελλάδα, η παρουσία του είναι σπάνια και τοπική, με καταγραφές κυρίως σε νησιωτικές και παράκτιες περιοχές. Προτιμά ανοικτά τοπία με θαμνώδη βλάστηση και συχνά παρατηρείται κοντά σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις.
Φοινικοτρύγονα σε συμπεριφορά ζευγαρώματος.
Η συμπεριφορά του περιλαμβάνει χαρακτηριστικό γρήγορο πέταγμα και συχνά παρατηρείται σε ζευγάρια ή μικρές ομάδες. Το είδος προτιμά να φωλιάζει σε δέντρα ή θάμνους, συχνά κοντά σε ανθρώπινες κατοικίες. Κάθε γέννα περιλαμβάνει συνήθως δύο αυγά, με την επώαση να διαρκεί περίπου 13–15 ημέρες. Οι νεοσσοί φτερουγίζουν σε ηλικία 14–16 ημερών. Οι φωλιές του είδους είναι συνήθως ιδιαίτερα πρόχειρες, συχνά αποτελούμενες από αραιά τοποθετημένα κλαδάκια.
Νεαρά φοινικοτρύγονα σε κλαδιά ευκάλυπτου.
Ελατοτρύγονο (Streptopelia orientalis)
Ελατοτρύγονο σε χαρακτηριστική όρθια στάση. Ξεχωρίζει από το μέγεθος και τα σκούρα σχέδια στα φτερά.
Το ελατοτρύγονο είναι μεγαλύτερο από τα άλλα είδη του γένους, με καφέ φτέρωμα και διακριτικά σκούρα σχέδια στα φτερά. Η παρουσία του στην Ελλάδα είναι σπάνια και περιορίζεται κυρίως σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές με δασική κάλυψη. Είναι μεταναστευτικό είδος, με τις κύριες περιοχές αναπαραγωγής του να βρίσκονται στην Ασία, ενώ κατά τη μετανάστευση μπορεί να εμφανιστεί σποραδικά στη χώρα μας.
Στην Ελλάδα δεν έχουν καταγραφεί περιστατικά αναπαραγωγής του είδους. Σε άλλες περιοχές της εξάπλωσής του, φωλιάζει σε δασικές εκτάσεις, κατασκευάζοντας τη φωλιά του σε δέντρα. Κάθε γέννα αποτελείται συνήθως από δύο αυγά, με την επώαση να διαρκεί περίπου 14 ημέρες. Οι νεοσσοί είναι έτοιμοι να πετάξουν σε ηλικία 15–20 ημερών.
Ελατοτρύγονο σε καλώδιο — σπάνιος και διακριτικός επισκέπτης της ελληνικής φύσης.
👉 Γνωρίζατε ότι…
• Το κάλεσμα της δεκαοχτούρας έδωσε και το όνομά της! Ο χαρακτηριστικός της ήχος μοιάζει με το ρυθμικό «δε-κα-ο-χτώ».
• Το τρυγόνι ταξιδεύει κάθε χρόνο πάνω από 5.000 χιλιόμετρα για να περάσει τον χειμώνα στην υποσαχάρια Αφρική.
• Το φοινικοτρύγονο φτιάχνει τόσο πρόχειρες φωλιές που πολλές φορές φαίνονται διάφανες από κάτω όταν τις φωτίζει ο ήλιος!
📌Συγκριτικές εικόνες
Τρυγόνια και δεκαοχτούρες στο ίδιο καλώδιο.
Φοινικοτρύγονα και δεκαοχτούρα στο έδαφος. Οι μικρότερες διαστάσεις και το ροδοκόκκινο φτέρωμα ξεχωρίζουν εύκολα.
Δεκαοχτούρες και ελατοτρύγονο. Το μέγεθος και οι αποχρώσεις βοηθούν στον άμεσο διαχωρισμό.
Η μελέτη και προστασία αυτών των ειδών είναι σημαντική για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας της Ελλάδας. Η κατανόηση της ηθολογίας και της εξάπλωσής τους συμβάλλει στην ανάπτυξη κατάλληλων στρατηγικών διατήρησης και ευαισθητοποίησης του κοινού για την αξία της φυσικής κληρονομιάς της χώρας μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου