Η πρόσκληση της 3.4.1827 φαίνεται να εφευρίσκει λόγους που δικαιολογούν την καταλληλότητα. Ο Καποδίστριας είναι ο πιο άξιος. Αυτό λέει η εισαγωγική παράγραφος, όμως εμφανίζει την ανάγκη διακυβέρνησης ως μη προβλεφθείσα ή ως μέσο αποδοκιμασίας των προσωρινών διοικήσεων που προηγήθηκαν. Κι αν το δεύτερο μπορεί να δικαιολογηθεί, το πρώτο είναι τελείως αδικαιολόγητο. Είναι δυνατόν μόνον μετά από την έναρξη μιας Επανάστασης να προκύπτει ανάγκη άξιας διακυβέρνησης;
Πώς φτάσαμε στην 3η Απριλίου 1827; Ομόφωνα λένε τα πρακτικά, που αποφεύγουν να καταγράψουν ακόμα και το ποιοι προτείνουν τον Καποδίστρια στις 27 Μαρτίου. Περισσότερο, αποφεύγουν να πουν ποιος αντιπροτείνει, τι αντιπροτείνει και γιατί. Υπάρχει το «επροβλήθη» (προτάθηκε), δεν περιλαμβάνεται όμως το «αντεπροβλήθη», που σε επόμενη συνεδρίαση υπάρχει στα [περιληπτικότατα] πρακτικά.
Η ένταση δεν θα μπορούσε να κρυφτεί τελείως. Ακόμα και στα πρακτικά που διασώζει ο Μάμουκας. Εκεί φαίνεται ότι ο λόρδος Κόχραν προσπάθησε να ανατρέψει την επικείμενη απόφαση με απειλές και εκβιασμούς, τους οποίους περιγράφει ευκρινέστερα ο Σπηλιάδης. Τελικά ο ναύαρχος απέτυχε και η καταστροφική του δράση συνεχίστηκε μέχρι που εμφανίστηκε στο Ναύπλιο ο Καποδίστριας. Μέρος του συμβιβασμού για την επίτευξη της «ομοφωνίας» ήταν ο διορισμός του Church και -κυρίως- του Cochrane που ανέλαβε μέσα στον Απρίλιο και προϊστάμενος του Καραϊσκάκη, καθώς ο Church αδυνατούσε να επιβάλλει στον Καραϊσκάκη την εκχώρηση της Ακρόπολης στον Κιουταχή.
Για ποια «ομοφωνία» περί του Καποδίστρια λοιπόν μιλούμε, όταν μόλις και μετά βίας συνενώθηκαν οι δυο αντίπαλες πλευρές στην Τροιζήνα λίγες μέρες πριν; Η Αγγλία πήρε ανταλλάγματα και οι επιτετραμμένοι της στο πεδίο της Τροιζήνας συμφώνησαν, οπότε, αυτοί που θα καταψήφιζαν τον Καποδίστρια, είτε αποχώρησαν, είτε προσχώρησαν στον προσωρινό αγγλικό συμβιβασμό. Ο διαίρεση των δυνάμεων Ζαΐμη-Κουντουριώτη επέφερε το «ομόφωνο» αποτέλεσμα, οπότε η Αγγλία με την Ρωσία είχαν πλέον το απαραίτητο δεδομένο για να προχωρήσουν (μαζί με την Γαλλία αυτή τη φορά) στην Ιουλιανή Συνθήκη του Λονδίνου. Στο Λονδίνο βρισκόταν και η ρωσική μοίρα των πλοίων που θα κατέπλεε στην Μεσόγειο ώστε να γίνει το «Ναβαρίνο».
15.6.1820 vs 3.4.1827
Ο Καποδίστριας πήρε τελικά την θέση του Υψηλάντη, και η Επίδαυρος-Αίγινα-Ερμιόνη-Τροιζήνα του 1826-27 θα μιμηθεί την Αγ. Πετρούπολη-Μόσχα του 1820. Εκεί, υπό άκρα μυστικότητα «εξελέγη» ο Υψηλάντης στην θέση του Καποδίστρια. Το «αντεπροβλήθη» του 1820 έχει καταγραφεί πλαγίως. Ήταν ο Ιωάννης Καρατζάς. Το 1827 οι συνθήκες ήταν ακόμα δυσκολότερες. Η νεωτερικότητα δεν είχε υποψήφιο. Ο Μαυροκορδάτος ήταν «σε δυσμένεια», ο Κουντουριώτης είχε αποδυναμωθεί και παραπλανηθεί, ο Ζαΐμης δεν είχε γενική υποστήριξη. Έτσι, τον πρίγκιπα Υψηλάντη διαδέχθηκε ο κόμης Καποδίστριας, κάνοντας τον Κοραή έξαλλο για μια φορά ακόμα. Η πρώτη (και ηπιότερη) αντίδρασή του ήρθε τον Αύγουστο του 1827 στον πρόλογο των Διατριβών του Επικτήτου με τον διάλογο Δημοχάρη-Πασιχάρη (Α. Κ. = Αδαμάντιος Κοραής). Ακολουθούν τα πρακτικά, η αφήγηση του αυτόπτη μάρτυρα Σπηλιάδη και ο κοραϊκός διάλογος.
Το «αντεπροβλήθη» της 7ης Απριλίου είναι εξίσου ενδεικτικό με τα προηγηθέντα της 27.3.1827 για το αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ νεωτερικότητας και παράδοσης. Οι χαμένοι της υπόθεσης άρχισαν να σκέπτονται με ποιο τρόπο θα ακυρώσουν τον Καποδίστρια. Πρότειναν λοιπόν να μην διαλυθεί η Συνέλευση και ισχυρίστηκαν ότι σκοπός της Συνέλευσης ήταν να «επιδιορθωθεί το πολίτευμα». Η επιδιόρθωση δεν ήταν άλλη από την επαναφορά του προσωρινού πολιτεύματος, αυτού που καταργήθηκε στην έναρξη της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης, ένα χρόνο πριν, στην Επίδαυρο. Αυτός λοιπόν που έκανε το παν για να διακοπεί η Συνέλευση πριν την απόφαση για τον Καποδίστρια, ο ναύαρχος Κόχραν, έκανε τώρα το παν για να συνεχιστεί η Συνέλευση, προκειμένου να ακυρωθεί η απόλυτη -κατά τα φαινόμενα- δυνατότητα του Καποδίστρια να αποφασίσει για την εδραίωση του κράτους υπό την επωνυμία «Ελλάς».
Ο λόρδος Κόχραν (Cochrane) είχε διοριστεί από τους αδελφούς Ρικάρντο, δανειστές του Β΄ δανείου. Είχε φροντίσει να καθυστερήσει την άφιξη των ατμόπλοιων από τα ναυπηγεία Galloway. Βρισκόταν σε επαφή με τον Καποδίστρια στην Ελβετία, προσπαθώντας να εκμαιεύσει την συναίνεσή του στα σχέδια που εξυπηρετούσαν τη Μ. Βρετανία. Υπέσκαψε από την πρώτη στιγμή τον Καραϊσκάκη και προκάλεσε την μεγαλύτερη ήττα των ελληνικών δυνάμεων στην «μάχη» του Ανάλατου, την επομένη της δολοφονίας του. Για το ποιόν του αδίστακτου μισθοφόρου Κόχραν είχε έγκαιρα ειδοποιήσει από την Ιταλία (ακόμα και) ο Ιωάννης Καρατζάς.
1.1.1824 vs 3.4.1827
Τις περίτεχνες-διπλωματικές διατυπώσεις της 3ης Απριλίου 1827 που υποκαθιστούσαν την περιγραφή των πραγματικών λόγων για τους οποίους προσκλήθηκε ο Καποδίστριας είχε πρώτος διατυπώσει επίσημα ο υποτιθέμενος φυσικός αυτουργός της δολοφονίας του Καποδίστρια, ο αρχηγός της οικογένειας Μαυρομιχάλη, τη στιγμή που η πλευρά Μαυροκορδάτου τον ανέτρεπε χάριν του Κουντουριώτη, με τη βοήθεια της προκαταβολής των λιρών του Α΄ δανείου.
Ακόμα να εξηγήσει η ιστορία γιατί κάποιοι επιμένουν το 1827 να καλούν αυτόν που «δεν συναινούσε» στην Ελληνική Επανάσταση και γιατί αυτός που «δεν ήθελε Επαναστάσεις» αποδέχθηκε την πρόσκληση. Εδραιώθηκε το εξής ιστορικό παράδοξο: πρώτα οργανώνεται μια επανάσταση στην οποία οι ανώνυμοι μυούν τους επώνυμους και στη συνέχεια προκύπτει διαφωνία για το ποιος επώνυμος είναι ο καταλληλότερος να κυβερνήσει. Και το «Κυβερνήτης της Ελλάδος» είναι αρκετά παραπλανητικό, επειδή προδιαθέτει ότι η Επανάσταση είχε τελειώσει το 1827.
Στέργιος Ζυγούρας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου