Να ξαναδούν τα συναρμόδια υπουργεία ΥΠΕΝ και ΥΠΑΑΤ το θέμα της εγκατάστασης μεγάλων φωτοβολταϊκών σε γαίες υψηλής παραγωγικότητας, λένε αγρότες, που δεν είναι αντίθετοι με τη χρήση φωτοβολταϊκών, ζητώντας να ληφθεί μέριμνα και να επιτραπεί η τοποθέτηση Φ/Β σε περιθωριακές δασικές εκτάσεις. Επισημαίνουν δε ότι «ο αγρότης της επόμενης δεκαετίας πρέπει να είναι αγρότης-επιχειρηματίας, διότι μόνο έτσι θα ανταποκριθεί στις επικείμενες προκλήσεις, ιδίως αν δεν υπάγονται σε μεγάλα συλλογικά σχήματα!».
Συνεπώς, «πριν εκδοθούν οι εφαρμοστικές διατάξεις για το άρθρο 24 του Ν.4643/2019 (ΦΕΚ 193Α΄ – αφορά το πλαίσιο εγκατάστασης Φ/Β σταθμών σε αγροτική γη), καλό θα είναι να γίνουν οι απαραίτητες διευθετήσεις, οι οποίες δεν έχουν γίνει ούτε με το τρέχον ούτε με το προηγούμενο πλαίσιο του Ν. 4447/2016» , τονίζει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Νέων Αγροτών (ΠΕΝΑ), Νικόλαος Παυλονάσιος: «Ορθώς αναφέρεται, στο άρθρο 24, ο περιορισμός της εξάπλωσης-κάλυψης των Φ/Β μέχρι 1% της αγροτικής γης, στις περιφερειακές ενότητες, και επίσης ορθώς απαγορεύεται η εγκατάσταση Φ/Β πάρκων μεγαλύτερων του 1MW. Δυστυχώς, επιτρέπεται η εγκατάσταση Φ/Β σε γη υψηλής παραγωγικότητας, υπό τον περιορισμό πάντα του 1%. Επειδή στο πλαίσιο του άρθρου 24 δίνεται προτεραιότητα στην εφαρμογή των χωροταξικών σχεδίων, θα πρέπει οι περιφέρειες να μεριμνήσουν και να θέσουν σωστά τις προτεραιότητές τους».
Αγρότης επιχειρηματίας
Ο κ. Παυλονάσιος θεωρεί ότι «στο πλαίσιο της επιχειρηματικότητας που θέλει τον αγρότη και επιχειρηματία, η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως φωτοβολταϊκά, ανεμογεννήτριες ή, καλύτερα, διαδικασίες που ανταποκρίνονται στην κυκλική οικονομία, όπως η εκμετάλλευση της βιομάζας, θα πρέπει να είναι στα ενδιαφέροντα και στις δυνατότητες των αγροτών. Άλλωστε, η οικονομική βιωσιμότητα συμβαδίζει με την αειφορία της γεωργίας. Για να το πετύχουμε όμως αυτό και για την επόμενη γενιά γεωργών, θα πρέπει να αποφασίσουμε με σοφία τη χωροθέτηση των ΑΠΕ. Οι νέοι αγρότες θέλουμε να παράγουμε προϊόντα από τη γη μας και για αυτόν τον λόγο θεωρούμε ότι η εγκατάσταση μεγάλων φωτοβολταϊκών πάρκων δεν πρέπει να γίνεται σε παραγωγικές γαίες οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν για την παραγωγή τροφίμων και άλλων αγροτικών προϊόντων».
Αντιθέτως τα φωτοβολταϊκά συστήματα, προσθέτει ο Σωτήρης Κουτσομήτρος, τεχνικός αγροτικής πολιτικής της ΠΕΝΑ, «μπορούν να καλύψουν τις περιθωριακές και περιφερειακές εκείνες εκτάσεις που, είτε λόγω κακής ποιότητας εδάφους είτε λόγω επέκτασης των δασικών ειδών, δεν έχουν κανένα παραγωγικό ενδιαφέρον. Αντί λοιπόν να επιτρέπουμε έστω και μικρά ποσοστά κάλυψης γαιών υψηλής παραγωγικότητας από φωτοβολταϊκά συστήματα, θα πρέπει να μεριμνήσει η κυβέρνηση, να επιτρέπεται η εγκατάσταση αυτών των συστημάτων σε περιθωριακές δασικές γαίες χαμηλής σημασίας, όπως αυτές που προκύπτουν από την εγκατάλειψη των βοσκοτόπων με πουρνάρια και άλλους θάμνους. Σε τέτοιες λοιπόν εκτάσεις στις πλαγιές των ορεινών όγκων, θα μπορούσαν να εγκαθίστανται Φ/Β πάρκα, ωφελώντας την οικονομία της υπαίθρου χωρίς να στερούν πολύτιμα παραγωγικά εδάφη από την παραγωγή τροφίμων».
Το νομοθετικό πλαίσιο
Με τον Ν.4643/2019, ΦΕΚ, οι αγρότες μπορούν να κατασκευάζουν φωτοβολταϊκά πάρκα έως 500 KW, με εξαιρέσεις για τις υψηλής παραγωγικότητας εκτάσεις. Το προγενέστερο νομικό πλαίσιο περιόριζε τη μέγιστη ισχύ των αγροτικών φωτοβολταϊκών στα 100 KW, χωρίς εξαιρέσεις για τις υψηλής παραγωγικότητας εκτάσεις. Το νέο νομοθετικό πλαίσιο στέκεται ευνοϊκά απέναντι στις ενεργειακές κοινότητες (συνεταιρισμούς, όχι απαραίτητα αγροτών, περιορισμένης ευθύνης, σύμφωνα με τον Ν. 4513/2018).
Με κοινή υπουργική απόφαση (ΚΥΑ) των ΥΠΕΝ και ΥΠΑΑΤ αναμένεται (μέχρι τη στιγμή που γράφονταν το κείμενο δεν είχε διευθετηθεί το ζήτημα) να αρχίσει νόμιμα η εγκατάσταση αγροτικών φωτοβολταϊκών σε αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας. Ο καθορισμός της έκτασης (αριθμός στρεμμάτων) ανά Περιφέρεια θα γίνει με βάση τα στοιχεία της Ετήσιας Γεωργικής Στατιστικής Έρευνας του έτους 2017 της ΕΛΣΤΑΤ (Ελληνικής Στατιστικής Αρχής ). Σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4643/2019, λαμβάνεται υπόψη μια τυπική στρεμματική κάλυψη ανά μονάδα ισχύος των φωτοβολταϊκών σταθμών.
Στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ
Υπενθυμίζουμε τα στοιχεία του 2017 της ΕΛΣΤΑΤ: «Αποτελέσματα Ετήσιας Γεωργικής Στατιστικής Έρευνας – Καλλιεργούμενες εκτάσεις. Η συνολική καλλιεργούμενη γεωργική γη (αροτραίες καλλιέργειες, κηπευτική γη, μόνιμες καλλιέργειες και αγραναπαύσεις) κατά το έτος 2017 ανέρχεται σε 32.209,0 στρέμματα. Οι βασικές ομάδες καλλιεργειών ανά έτος κατανέμονται ως εξής: το 2017, το 53,3% της καλλιεργούμενης έκτασης (17.201,3 στρέμ.) χρησιμοποιήθηκε για αροτραίες καλλιέργειες (καθαρή έκταση), το 2,0% (633,1 χιλ. στρέμ.) για κηπευτικές (καθαρή έκταση), το 33,7% (10.826,9 στρέμ.) για μόνιμες και το 11,0% (3.547,6 στρέμ.) ήταν αγραναπαύσεις. Το 2016, το 53,5% της καλλιεργούμενης έκτασης (17.240,4 στρέμ.) χρησιμοποιήθηκε για αροτραίες καλλιέργειες (καθαρή έκταση), το 2,0% (634,3 χιλ. στρέμ.) για κηπευτικές (καθαρή έκταση), το 33,6% (10.852,0 στρέμ.) για μόνιμες και το 10,9% (3.529,6 στρέμ.) ήταν αγραναπαύσεις».
Σύμφωνα με τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας, Πλατφόρμα Αγροδιατροφής, Περιγραφή Πιλοτικής Δράσης Τομέας Φυτικής Παραγωγής, συντονιστής Δημήτρης Σάββας, καθηγητής ΓΠΑ: «Στην Ελλάδα, το σύνολο της γεωργικής γης ανέρχεται κατά προσέγγιση σε 51.780.000 στρ. (Eurostat – Agriculture, forestry and fishery statistics, 2010). Η συνολική αξία της γεωργικής παραγωγής στην Ελλάδα ανέρχεται σε 9,7 δισ. Από αυτό το σύνολο, το 69% προέρχεται από τη φυτική παραγωγή. Συνεπώς, η φυτική παραγωγή έχει δεσπόζουσα θέση στην αγροτική οικονομία της χώρας. Η ελληνική γεωργία έχει διατηρηθεί στα ίδια επίπεδα περίπου όσον αφορά την αξία γεωργικής παραγωγής από το 2010 έως σήμερα. Ως ποσοστό επί του συνόλου της ΕΕ έχει όμως μειωθεί από το 2,9% στο 2,5%».
Όπως ανακοίνωσε ο Σύνδεσμος Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ), «τα Φ/Β δεσμεύουν το 0,12% της γεωργικής γης ή το 0,03% της έκτασης της χώρας. Η γεωργική έκταση που μένει ακαλλιέργητη είναι 90 φορές μεγαλύτερη από την έκταση που δεσμεύουν τα φωτοβολταϊκά. Στα τέλη του 2019, στην Ελλάδα ήταν εγκατεστημένα 2.828 μεγαβάτ (MWp) φωτοβολταϊκών. Τα 2.255 MWp επί του εδάφους και τα υπόλοιπα σε στέγες κτιρίων. Η συνολική έκταση που δεσμεύουν τα πλαίσια των 2.255 MWp (με τα διάκενα μεταξύ των συστοιχιών και την περιμετρική απόσταση ασφαλείας) είναι περίπου 40.000 στρέμματα, όση είναι η έκταση του Δήμου Αθηναίων. Η έκταση που καταλαμβάνουν οι λιγνιτικοί σταθμοί και τα λιγνιτωρυχεία (στοιχεία ΔΕΗ) είναι 253.000 στρέμματα, 6,3 φορές μεγαλύτερη από την έκταση που δεσμεύουν τα φωτοβολταϊκά. Τα Φ/Β κάλυψαν περίπου το 7% των αναγκών της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια: Ελλάδα στην τέταρτη θέση διεθνώς (μετά από Ονδούρα, Ιταλία και Γερμανία). Το 2019, η αγορά φωτοβολταϊκών συντήρησε 9.000 ισοδύναμες θέσεις πλήρους απασχόλησης, άμεσες, έμμεσες και συνεπαγόμενες».
Εγκαταλείπονται γεωργικές εκτάσεις
Οι εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος μας αφορούν, ιδίως σήμερα, που οι επιπτώσεις του νέου κορονοϊού μάς δείχνουν καθαρά ότι η επιβίωση μιας χώρας εξαρτάται από την παραγωγή της: Tο τοπίο της Ευρώπης αλλάζει – οι πόλεις και οι υποδομές τους επεκτείνονται σε παραγωγικές γεωργικές εκτάσεις, κατακερματίζοντας το τοπίο σε μικρότερα τμήματα. Εκτός από τον κατακερματισμό, το έδαφος και η γη έρχονται αντιμέτωπα με διάφορες άλλες απειλές: ρύπανση, διάβρωση, συμπύκνωση, σφράγιση, υποβάθμιση, ακόμη και εγκατάλειψη. Για ορισμένες αγροτικές κοινότητες, η εγκατάλειψη της γης αποτελεί σημαντική πηγή ανησυχίας, ιδίως σε απομακρυσμένες περιοχές, όπου η τοπική οικονομία βασίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στις γεωργικές δραστηριότητες γεωργικών εκμεταλλεύσεων, συχνά μικρής κλίμακας, με χαμηλή γεωργική παραγωγικότητα. Σε τέτοιες κοινότητες, οι νεότερες γενιές τείνουν επίσης να μεταναστεύουν σε πόλεις και οι μικρής κλίμακας γεωργικές εκμεταλλεύσεις αγωνίζονται για να αντεπεξέλθουν στον οικονομικό ανταγωνισμό με μια πιο δομημένη, γεωργική αγορά υψηλής έντασης. Κατά τα επόμενα 20 έως 30 έτη, σημαντικές εκτάσεις γεωργικής γης αναμένεται να εγκαταλειφθούν σε διάφορα μέρη της Ευρώπης (βλέπε και Ελλάδα).
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα παρακολούθησης του προγράμματος Corine (Coordination of Ιnformation on the Εnvironment), «αν εξετάσουμε προσεκτικά τις αλλαγές στην κάλυψη γης, διαπιστώνουμε ότι, παρότι οι τεχνητές επιφάνειες καλύπτουν λιγότερο από το 5% του εδάφους των ευρωπαϊκών χωρών, μια αρκετά μεγάλη έκταση –λίγο μικρότερη από την έκταση που καλύπτει η Σλοβενία– σφραγίστηκε (καλύφθηκε με σκυρόδεμα ή άσφαλτο) μεταξύ του 2000 και του 2018!».
(του Φίλη Καϊτατζή, Παρασκήνιο)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου