Posted on 19 Φεβρουαρίου, 2025
π. Νικόλαος Γεωργαντώνης
Εφημέριος Γερακίου Λακωνίας – Θεολόγος, Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Θεολογίας ΕΚΠΑ (Εκκλ. Γραμματεία από τον Θ’ Αιώνα)
Ο άνθρωπος έχει την δυνατότητα να φτάσει είτε στον Παράδεισο ή στην Κόλαση. Ο Θεός δεν καταπιέζει κανέναν και αφήνει τον άνθρωπο, ελεύθερα να επιλέξει. Δυστυχώς, παρόλο που ο κόσμος σπουδάζει, μελετά, έχει περισσότερη πρόσβαση σε πηγές για να μάθει την Αλήθεια, συνεχίζει να πράττει μια άσχημη και κακόδοξη παράδοση. Όλες οι παραδόσεις μας που έχουνε επικρατήσει, δεν συμβαδίζουν πάντα με την Ορθόδοξη πίστη μας. Πολλά ήθη και έθιμα πέρασαν από την Αρχαιότητα στην Ορθόδοξη Ελλάδα χωρίς να γνωρίζουν οι άνθρωποι από που προήλθαν και τι σημαίνουν. Τέτοια παράδοση είναι το Καρναβάλι που θα αναπτυχθεί στο παρόν άρθρο.
Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε «κατ’ εικόνα και καθ’ομοίωση» του Θεού1. Το «κατ’ εικόνα» παρέχει την δυνατότητα στον άνθρωπο να ενωθεί με τον Θεό, να γίνει κατά χάρη θεός και να φτάσει στο «καθ’ ομοίωσιν». Αυτό αποκτάται όταν ο άνθρωπος παραμένει καθαρός, αμόλυντος, αληθινός, μέσω της συμμετοχής του στα Μυστήρια της Εκκλησίας. Μπορεί η μεταμφίεση και οι «Απόκριες» να φαίνονται αθώα και αβλαβή. Αλλά εάν εξεταστεί το θέμα λίγο καλύτερα, θα φανεί ότι κάθε άλλο παρά «αθώο» είναι το «Καρναβάλι». Το «Καρναβάλι» προέρχεται από την λατινική λέξη «Carnivale» που σημαίνει «Αποχαιρετισμός στο κρέας». Για αυτό το λόγο συνδέθηκε με την περίοδο της Απόκρεω της Ορθοδόξου πίστεως. Προέρχεται από τις ειδωλολατρικές εορτές των Αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων όπως «τα Σατουρνάλια, τας καλένδας του Ιανουαρίου, τα Λουπερκάλια του Φεβρουαρίου, κ.α.»2. Σε αυτές τις εορτές, κάθε ηθικός φραγμός εξαφανιζόταν και «όλα» ήταν επιτρεπτά με τους ανθρώπους να φτάνουν να πράττουν άθλιες, ανήθικες πράξεις, αποκρύπτοντας την ταυτότητα τους με μια μάσκα. Αυτό συνεχίζεται και σήμερα σε πολλά μέρη της Ελλάδος όπου γίνονται τα «Καρναβάλια».
Υπάρχουν και Αγιογραφικά χωρία που νουθετούν τους πιστούς για την αποφυγή τέτοιων καταστάσεων. Ο Αγ. Ιωάννης ο Θεολόγος λέει, «Τεκνία, φυλάξατε ἑαυτοὺς ἀπὸ τῶν εἰδώλων»3. Επίσης, ο Απόστολος Παύλος λέει, «ἀποθώμεθα οὖν τὰ ἔργα τοῦ σκότους καὶ ἐνδυσώμεθα τὰ ὅπλα τοῦ φωτός. ὡς ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως περιπατήσωμεν, μὴ κώμοις καὶ μέθαις, μὴ κοίτας καὶ ἀσελγείαις, μὴ ἔριδι καὶ ζήλῳ, ἀλλ᾿ ἐνδύσασθε τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, καὶ τῆς σαρκὸς πρόνοιαν μὴ ποιεῖσθε εἰς ἐπιθυμίας»4. Άρα, φαίνεται εκ των πραγμάτων ότι το πνεύμα του Καρναβαλιού έχει σκοπό να αντιστρέψει ότι υπάρχει στον κόσμο, από θεολογικής απόψεως μέχρι φιλοσοφικής και ηθικής.
Συμπερασματικά, γίνεται κατανοητό ότι η Ορθοδοξία είναι ασυμβίβαστη με το παγανιστικό έθιμο του Καρναβαλιού. Υπάρχει καταδίκη της Εκκλησίας κατά του Καρναβαλιού με τον 62ο κανόνα της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου (692 μ.Χ.). Η περίοδος που ανοίγει το Τριώδιο, είναι μια περίοδο περισυλλογής και μετάνοιας που σκοπό έχει να προετοιμάσει τον άνθρωπο για την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, κάτι που φαίνεται από τα τροπάρια των Ακολουθιών αυτής της περιόδου. Πως γίνεται η Εκκλησία να κηρύττει κατά την ημέρα της Απόκρεω την μετάνοια, την ενθύμηση της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου Ιησού Χριστού και από την άλλη οι Χριστιανοί να συμμετέχουν σε μια καθαρή ειδωλολατρική εορτή που αντιστρέφει το Ευαγγέλιο; Κατά τη βάπτιση του, ο κάθε Χριστιανός καλείται να «αποτάξει τον σατανά και όλη την πομπή του». Δηλαδή κάθε τι που έρχεται να αμαυρώσει το πρόσωπο του ανθρώπου όπως το μασκάρεμα, συμμετοχή σε αμαρτωλά και ανήθικες εορτές, κ.α. μόνο από τον Θεό δεν προέρχονται. Καλό οι γονείς να μιλούν στα παιδιά και να εξηγούν ποια είναι η αλήθεια. Όταν τα παιδιά όχι μόνο ακούνε την Αλήθεια αλλά και την βιώνουν στο σπίτι, τότε δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα στο να ακολουθήσουν τις Παραδόσεις που συμβαδίζουν με την Ορθόδοξη Χριστιανική πίστη. Αρκεί να υπάρχει θέληση στο να πράττει ο καθένας το Ευαγγέλιο.
1 Γεν. 1, 26.
2 Η Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, «Καραβάλι», Τόμος Γ’, σ. 862.
3 Α’ Ιωαν 5, 21.
4 Ρωμ. 13, 12 – 14.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου