Επί τη εορτή τών αγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων

«Μή αἰσχυνθείησαν ἐπ’ ἐμέ οἱ ὑπομείνοντές Σε, Κύριε, Κύριε τῶν     Δυνάμεων. Μηδέ ἐντραπείησαν ἐπ’ ἐμέ οἱ ζητοῦντές σε, ὁ Θεός τοῦ          Ἰσραήλ»

ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΜΗΝΑ

Μέ θεϊκό ἐνδιαφέρον καί ἄφατη ἀδελφική τρυφερότητα ὁ Ὁμοούσιος κατά τήν ἀνθρωπίνην φύσιν, ἀναμάρτητος Θεάνθρωπος Ἰησοῦς, μᾶς λέει ὁ προφήτης στούς ψαλμούς, ἀπευθύνεται στόν Θεό Πατέρα καί Τόν παρακαλεῖ νά προστατέψει τούς ἀδελφούς Του σέ ὅλους τούς αἰῶνες, ὥστε νά μή σκανδαλισθοῦν βλέποντας καί ἀτενίζοντας τόν Μεσσία ἑκουσίως ὁ Ἴδιος νά ὑποφέρει μαρτυρικόν καί ἀτιμωτικόν θάνατον εἰς τόν Σταυρόν γιά τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. «Σταύρωσιν ἄτιμον Χριστέ, κατεδέξω ἐν σαρκί, τιμῆσαι βουλόμενος, ἀτιμασθέντα πάθεσιν ἀλόγοις, τόν ἄνθρωπον, καί τό ἀρχαῖον κάλλος ἀπολέσαντα· δόξα τῇ ὑπέρ νοῦν εὐσπλαχνίᾳ σου»1.μᾶς λέει ὁ ὑμνωδός.

Οἱ Ἅγιοι Τεσσαράκοντα μάρτυρες, πού ἑορτάζουμε σήμερα ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ὄχι μόνον δέν αἰσχύνθησαν καί δέν ἐντράπηκαν τό μαρτύριο τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ, ἀλλά τοὐναντίον ἠγάπησαν ὑπερβαλλόντως τά τίμια καί σεπτά Πάθη τοῦ Χριστοῦ, ἔτσι ὥστε ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι καί ἐν χάριτι Θεοῦ νά ὁμολογήσουν ἐνώπιον βασιλέων καί τυράννων ὅτι τά Πάθη τά Σεπτά εἶναι ἐκεῖνα πού σώζουν τόν Ἀδάμ παγγενῆ καί ἀποκαθιστοῦν, διά τῆς ἀκτίστου Χάριτος τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καί τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, τήν ἀτιμασθεῖσαν, ἀνθρωπότητος, φύσιν. Εἶναι αὐτό πού καί ὁ Ἀπ. Παῦλος ὑπενθυμίζει στό πνευματικό του τέκνον Τιμόθεον, στή Β´ ἐπιστολή, κεφ.Α´, στίχ.8.: «μὴ οὖν ἐπαισχυνθῇς τὸ μαρτύριον τοῦ Κυρίου ἡμῶν μηδὲ ἐμὲ τὸν δέσμιον αὐτοῦ, ἀλλὰ συγκακοπάθησον τῷ εὐαγγελίῳ κατὰ δύναμιν Θεοῦ».

Κατενόησαν δηλαδή οἱ Ἅγιοι Τεσσαράκοντα σέ βάθος καί σέ ὕψος, τήν δωρεά τοῦ Θεοῦ πού ἀπορρέει ἀπό τό  μυστήριο τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ, σέ τέτοια ἔκταση, ὅπου καμμία ἀνθρωπίνη δόξα, ἀξίωμα ἤ ἡδονή δέν ἠδυνήθη νά τούς ἀποσπάσει ἀπό τήν ἐν Χριστῷ ὁμολογία στή σαρκωμένη καί σταυρωμένη Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ Πατρός, δηλαδή τόν Ἰησοῦν. Περιφρόνησαν τῶν ἡδέων τοῦ κόσμου καί τῶν τοῦ βίου τερπνῶν καί προέκριναν οὐδέν τῆς τοῦ Σωτῆρος ἀγάπης. Ἐνισχύοντο διά τῆς πίστεως προτιμώντας τό δρόμο τοῦ μαρτυρίου, « φάλαγξ σεπτή, στρατός τροπαιοφόρος, καί ἐκλεκτή παρεμβολή, δῆμος ἁγίων μαρτύρων, χορός μακάριος…»2 οἱ Ἅγιοι Τεσσαράκοντα, ἀποβλέποντες καί εἰς τά αἰώνια ἀγαθά καί εἰς τάς μετά ταῦτα δόξας .

Ἐμπειρικά ἐγνώρισαν καί ἔμαθαν διά τῆς θανατώσεως τῶν σαρκικῶν παθῶν καί ἀκαθάρτων ἐπιθυμιῶν, ὅτι ὁ θάνατος τεθανάτωται ἐν Χριστῷ. Δέν ἐφοβοῦντο πλέον τόν θάνατο, ἀλλά ἔτρεχαν νά τόν συναντήσουν. Ἀρνήθηκαν νά δεχθοῦν τιμές καί προνόμια ἀπό ἄτιμους ἄρχοντες πού προσκυνοῦσαν τά εἴδωλα, ἀρνητές τῆς Ἀληθείας καί τῆς Δικαιοσύνης τοῦ Θεοῦ. Προχωροῦσαν ἑορταστικά, θριαμβευτικά, τό δρόμο τοῦ μαρτυρίου. Πλησίαζαν μέ ἀναστάσιμη χαρά, στό σημαντικότερο γεγονός τῆς ζωῆς των, ἤτοι τήν ἐν Χριστῷ τελείωσιν. Πήγαιναν στό φοβερό μαρτύριο μέ ἀπόλυτη βεβαιότητα πώς πορεύονται πρός τόν Νυμφίο τῆς ψυχῆς των, ὡς αἰώνια κλήματα τῆς αἰωνίου ἀμπέλου, ὡς φυτεία ἥν ἐφύτευσε ἡ Δεξιά τοῦ Πατρός. Οἱ τύραννοι πάσχιζαν νά ἐπιτείνουν τό μαρτύριο νά τό κάνουν πιό ἐπίπονο, πιό φριχτό, καί οἱ πόνοι νά γίνονται ὅσο τό δυνατόν πιό ἀφόρητοι. Ἐντούτοις,  οἱ Ἅγιοι Τεσσαράκοντα, δέν ἔπαιρναν τά μάτια τῆς ψυχῆς των ἀπό τόν φρικτό Γολγοθά καί ἐνδυναμούμενοι, ἑτοιμάζονταν μέ ἀνδρικό ἅγιο φρόνημα γιά τήν ἔξοδό τους ἀπό αὐτή τήν πρόσκαιρη ζωήν, ἐμμένοντες στήν ὁμολογία τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, ὥστε ἡ στιγμή ἐκείνη νά εἶναι θριαμβευτική μέ τίς ἅγιες ψυχές των νά ὁρμοῦν πρός τήν αἰωνιότητα, πρός τό ἀνέσπερον Φῶς . Ὅπως ὁ ἱερός ὑμνογράφος σημειώνει : « Στῶμεν ἀνδρείως ὁμοῦ, ἀνεβόων ἀλλήλοις, οἱ τερπνοί ἀθλοφόροι, αἰκιζόμενοι δεινῶς Χριστός ἰδού προτείνει, τῆς νίκης τούς στεφάνους, εἰς πάντας τούς αἰῶνας ».3

Δέν εἶναι λοιπόν ἀπορίας ἄξιον, σεβαστοί πατέρες, ἀγαπητοί ἀδελφοί, πώς Ἅγιοι Ἄγγελοι σταλμένοι ἀπό τόν θρόνο τοῦ Θεοῦ κόμιζαν ἀνά χεῖρας τούς τεσσαράκοντα στεφάνους γιά νά στεφανώσουν ἕναν ἕκαστον ὡς νικητάς καί τροπαιοφόρους τούς Ἁγίους Μεγαλομάρτυρας.Ἕνας ἐξ αὐτῶν, μέ πολύ πόνο γιά τήν Ἐκκλησία καί κρίμα γιά τόν ἴδιο, λιποψύχησε. Τόν ἀντικατέστησε χάριτι Θεοῦ, ὁ φύλακας. Ὁ ἄλλος πού ἔμεινε λίγο πίσω,τόν σήκωσε θαρραλέα στούς ὤμους της ἡ ἁγία μητέρα του, πού λαχταροῦσε νά ἰδεῖ τόν υἱόν της στεφανωμένο μέ τόν στέφανο τῆς νίκης καί τῆς ὑπομονῆς ἕως τέλους. Οἱ τύραννοι τούς ἀπέκδυσαν ἀπό τίς στρατιωτικές στολές τους, τούς διαπόμπευσαν, στερώντας τους κάθε ἐπίγεια παρηγοριά ἤ δόξα. Οἱ Ἅγιοι Τεσσαράκοντα ἐντούτοις λουσμένοι μέσα στό φῶς τῆς Τριαδικῆς Θεότητος τιμημένοι ἀπό τόν Χριστόν, μέ τόν νοῦν ἡγιασμένον καί καρδιά ἀπόλυτα καθαρή, πίστευαν ἀκράδαντα καί ὁμολογοῦσαν εὐτυχισμένοι, στηρίζοντας ὁ ἕνας τόν ἄλλον, πώς ὅποιος πεθαίνει καί μάλιστα μαρτυρικά, πιστεύοντας στό ὄνομα τοῦ Θεανθρώπου καί στό σωτηριῶδες ἔργο Του ἐπί τῆς γῆς καί στήν ἁγία Του ἐκκλησία καί παράδοση, δέν τόν ἀγγίζει ἡ φθορά, ὁ ἅδης, ὁ σατανᾶς καί ὁ θάνατος δέν ἔχει καμμία ἐξουσία ἐπάνω του. Τοὐναντίον μέ τό μαρτύριο γεύεται καί βροντοφωνεῖ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ὅτι ὁ Θεός εἶναι Ἀληθής καί πᾶς ἄνθρωπος ψεύστης καί ὅτι τό ἐσφαγμένο Ἀρνίο ἐξῆλθε νικῶν καί ἵνα νικήσῃ.

Ἐπιπλέον, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, οἱ Ἅγιοι Τεσσαράκοντα μέ τό μαρτύριό τους φανερώνουν διαχρονικά καί ἐνώπιον ἡμῶν σήμερα τήν εὐωδία τῆς ἀγάπης ἀλλά καί τήν πρόνοια τῆς Χάριτος τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καί γεύονται μέσω τῆς θυσίας των, τήν ἐμπειρία τῆς θέας τοῦ Θεοῦ, δηλαδή τῆς θεώσεως καί βιώνουν μέσα στό φῶς τοῦ Χριστοῦ τό ἀτελεύτητον τέλος. Κηρύττουν τοῖς πᾶσι ὅτι Χριστός ὁ Κύριος καί στό δριμύ ψῦχος ἀντιπαραθέτουν τήν γλυκύτητα τοῦ Παραδείσου (δριμύς ὁ χειμών, γλυκύς ὁ παράδεισος).

Βλέποντας καί ἐμεῖς ἀπ’ αὐτήν τήν ὀπτική γωνία καί συμμετέχοντες στή γιορτή τους σήμερα, μποροῦμε νά κατανοήσουμε τούς λόγους τοῦ Μεγάλου φωστήρα τῆς οἰκουμένης, Βασιλείου Ἀρχιεπισκόπου Καισαρείας, πού προτρέπει ὅλους ἐμᾶς, ἀναφερόμενος καί ἐγκωμιάζοντας τούς Ἁγίους, νά τούς μακαρίσωμεν γνησίως καί νά γίνουμε καί ἐμεῖς κατά τήν προαίρεσιν μάρτυρες, λαμβάνοντες καί ἀξιούμενοι τόν ἴδιον μισθόν ἀπό τόν Σωτήρα Χριστόν μέ αὐτούς. Ὅπως, ἐπίσης, τόν ἕτερον οἰκουμενικόν διδάσκαλον, τόν χρυσορρήμονα Ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο, πού μακαρίζοντας τούς Ἁγίους Τεσσαράκοντα τονίζει: «Ἐπί γῆς ἠγωνίζοντο βασανιζόμενοι, ἐν οὐρανῷ δέ ὁπλίζοντο στεφανούμενοι. Κάτω τάς ὕβρεις ὑπέμενον καί ἄνω τάς τιμάς θησαύριζον. Περί Θεοῦ ὁ ἀγών, περί πίστεως ἡ πάλη, περί ὁμολογίας ἡ νίκη. Οὐχ ὅπλα ἐνδυόμενοι, ἀλλά τήν πίστην θωρακιζόμενοι». Τέλος καί ὁ Ἅγιος Ἀστέριος ἐπίσκοπος Ἄμασείας, ἐπαινώντας τούς Ἁγίους Τεσσαράκοντα, συγκαταλέγει αὐτούς ὡς διδασκάλους τῆς ἀγαθῆς πολιτείας καί κατηγόρους τῆς ἁμαρτίας καί προτρέπει, ἐμᾶς, ὅσοι ἐπιθυμοῦμε νά τιμήσουμε σήμερα  καί νά συνεορτάσουμε μέ τούς Ἁγίους, πώς ὁφείλουμε πάντοτε νά τούς μιμούμεθα ἀποφεύγοντας τό κακό ἦθος, δηλαδή τόν ἐγωϊσμό, τήν φιλαυτία, τήν ἀλαζονεία . Τίς κακίες αὐτές πού ὁδηγοῦν τίς ψυχές στήν πλάνη, στό σκοτάδι, στόν παγανισμό, στήν εἰδωλολατρεία, στή Νέα Ἐποχή τοῦ Ἀντιχρίστου καί στήν ἄρνηση τοῦ Θεοῦ καί τοῦ Χριστοῦ (βλέπουμε πῶς κινοῦνται σήμερα μέσῳ τῆς παγκοσμιοποίησης καί οἱ ἐχθροί τῶν Ἁγίων πού πασχίζουν μέ δόλο νά ἀλλάξουν τις ἅγιες ἑορτές τους καί νά τίς ἀντικαταστήσουν μέ ἀκάθαρτες εἰδωλολατρικές φιέστες). Εἶναι μεγάλη ἀνάγκη καί ὁφείλουμε να γνωρίζουμε καί οἱ ἐγγύς καί οἱ μακράν, τήν γραφή πού λέει: «Πᾶσα φυτεία ἥν οὐκ ἐφύτευσεν ὁ Πατήρ μου, ἐκριζωθήσεται καὶ εἰς πῦρ βάλλεται » .

Σεβαστοί μου Πατέρες, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, συνεορτάζοντες καί ἐμεῖς σήμερα μέ τούς Ἁγίους καί μέ ὅλους τούς ἀδελφούς μας κληρικούς, λαϊκούς καί μοναχούς πού φέρουν τό ὄνομα Σαράντης ή τά ὀνόματα ἑνός ἑκάστου τῶν Ἁγίων Σαράντα Μαρτύρων, ὀφείλουμε νά γνωρίζουμε ὅτι καί ἡ δική μας ἐλπίδα καθίσταται βεβαιότης στό μέτρο πού σύν πᾶσι  τοῖς Ἁγίοις μέ καλήν προαίρεσιν καί μαρτυρικόν φρόνημα ἀκολουθοῦμε τήν πίστη, τήν ὁμολογία, τό παράδειγμα τῶν Ἁγίων Τεσσαράκοντα, σταυρώνοντες τόν παλαιόν ἄνθρωπον καί ἀνακαινούμενοι σύν Χριστῷ, πατώντας καί νικώντας τά πάθη και τήν πλάνη τῆς Νέας Ἐποχῆς, κοινωνοῦντες τοῦ φρονήματος τοῦ Χριστοῦ. «Τοῦτο γὰρ φρονείσθω ἐν ἡμῖν ὃ καὶ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ »4.

Γένοιτο, Κύριε. Ἀμήν.

1 Παρακλητική, Παρασκευή πρωί, Ἦχος α´,στραυρώσιμο τροπάριο Θ´ ῴδῆς.
2 Παρακλητική, Τρίτη πρωί,Ἦχος β´, μαρτυρικό θ´ ῲδῆς.
3 Παρακλητική, Τρίτη πρωί, Ἦχος β´,μαρτυρικό η´ ῲδῆς.
4 Πρὸς Φιλιππησίους, Κεφ.Β´, Στίχ. 5