Κίνδυνος ἐκκοσμικεύσεως τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ φρονήματος.

 Posted on 18 Μαΐου, 2025

Τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου π. Διονυσίου Τάτση

  Ἀνάμεσα στὰ πολλὰ διοικητικὰ προβλήματα ποὺ ἔχει ἡ Ἐκκλησία, ὑπάρχουν καὶ μερικὰ ποὺ ὁδηγοῦν στὴν ἐκκοσμίκευση τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ φρονήματος καὶ στὴ νόθευση τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Γι’ αὐτὰ δὲν ὑπάρχει μεγάλη ἀνησυχία ἀπὸ τοὺς Μητροπολίτες καὶ τοὺς κληρικούς. Μερικοὶ μάλιστα τὰ δημιουργοῦν οἱ ἴδιοι ἢ τὰ ἀποδέχονται καὶ τὰ θεωροῦν πτυχὲς τοῦ ποιμαντικοῦ τους ἔργου. Ἀναφέρουμε ἐνδεικτικὰ μερικά.

  Ἡ Ἐκκλησία ἐπηρεάζεται ἀπὸ κοσμικούς, ποὺ διακρίνονται γιὰ τὴν πολυμάθειά τους, ἀλλὰ δὲν ἔχουν καμιὰ πνευματικὴ ἐμπειρία. Οἱ ἴδιοι θεωροῦν τοὺς ἑαυτούς τους ἱκανοὺς καὶ εἶναι πρόθυμοι νὰ δώσουν πνευματικὲς κατευθύνσεις στὸ ποιμαντικὸ ἔργο τῶν κληρικῶν. Εὔκολα πείθουν τοὺς ἀνυποψίαστους κληρικούς, γιατί ἔχουν τὴ φήμη τῶν σπουδαίων ἐπιστημόνων. Τελικά, αὐτοὶ οἱ κατὰ κόσμον σοφοὶ δάσκαλοι ἀπομακρύνουν τοὺς ποιμένες ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τῆς πνευματικῆς ζωῆς, ποὺ πρέπει νὰ καλλιεργοῦν στὸ ποίμνιό τους. Στὶς ὑποδείξεις αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἰδιαίτερα πρόθυμοι μερικοὶ ὄψιμοι κληρικοί, ποὺ ἀφοῦ ὁλοκλήρωσαν τὸ ἐπαγγελματικό τους ἔργο, μετὰ τὴ συνταξιοδότησή τους, ἐπιδιώκουν νὰ φέρουν ἕνα νέο πνεῦμα στὴν Ἐκκλησία, γιὰ νὰ μπορέσει νὰ προσεγγίσει τοὺς σύγχρονους ἀνθρώπους! Ὅλοι αὐτοὶ οἱ νεωτεριστές, δάσκαλοι καὶ ἐκκοσμικευμένοι ὄψιμοι κληρικοί, δὲν πρέπει νὰ ἐπηρεάζουν τὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας.

  Οἱ νεωτεριστὲς κληρικοὶ στὴν ἀρχὴ ἐντυπωσιάζουν, ἀλλὰ γρήγορα μένουν ἀνικανοποίητοι ἀπὸ τὴν παραδοσιακὴ Ὀρθοδοξία καὶ τὶς παραδόσεις καὶ προσπαθοῦν νὰ ἀλλάξουν καθετὶ ποὺ ἔρχεται σὲ ἀντίθεση μὲ τὸ κοσμικὸ φρόνημα. Ἡ ἐμφάνισή τους εἶναι ἀταίριαστη γιὰ ἕνα ἱερωμένο καὶ οἱ ἐκδηλώσεις τους εἶναι ὑποκριτικές. Περισσεύει ἡ κοσμικὴ εὐγένεια, ποὺ κουράζει καὶ θεωρεῖται ἀπὸ τοὺς πιστοὺς προσβολὴ ἐκ μέρους τους καὶ ἀποστρέφουν τὸ πρόσωπό τους ἀπὸ τοὺς ἠθοποιοὺς ἱερεῖς. Προκλητικὰ ἐπίσης εἶναι καὶ τὰ κηρύγματά τους μὲ τοὺς ρητορισμούς, τὶς ὑπερβολὲς καὶ τὶς ἀναλύσεις, ποὺ ἔρχονται σὲ ἀντίθεση μὲ τὸ καθαρὸ κήρυγμα. Κάποτε εἶναι καὶ πολὺ στοχαστικὰ καὶ δὲν μποροῦν οἱ ἄνθρωποι νὰ τὰ παρακολουθήσουν, δι’ αὐτὸ διακριτικὰ ἀποχωροῦν ἀπὸ τὸ ναό, ἔχοντας χάσει τὴν ὑπομονή τους.

  Πολλὲς μνῆμες ἁγίων συνοδεύονται ἀπὸ λαϊκὲς ἐκδηλώσεις (πανηγύρια), ὅπου οἱ ἄνθρωποι συμμετέχουν μὲ ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον. Σὲ αὐτὲς πρωτοστατοῦν οἱ διάφοροι σύλλογοι καὶ οἱ ἀδελφότητες, οἱ ὑπεύθυνοι τῶν ὁποίων εἶναι ἄσχετοι μὲ τὴν Ἐκκλησία, ἔχουν κοσμικὸ φρόνημα καὶ διεκδικοῦν δικαιώματα ἀπὸ τὶς ἐνορίες, ἰδιαίτερα στὴν περίπτωση ἐγκαταλειμμένων μοναστηριῶν καὶ διαφόρων ἐξωκκλησίων. Προφανῶς τὰ ἔσοδα τῶν ἐκδηλώσεων εἶναι δικά τους καὶ τὰ διαχειρίζονται, ὅπως ἐκεῖνοι θέλουν, χωρὶς νὰ ὑπολογίζουν τοὺς ἐφημέριους. Εἶναι μία κατάσταση ποὺ διαιωνίζεται καὶ καταστρέφει τὴν ἱερότητα τῆς μνήμης τῶν ἁγίων.

  Ὅλα αὐτὰ τὰ γεγονότα καὶ ἄλλα παρόμοια, ποὺ στὴν πραγματικότητα εἶναι δυσεπίλυτα προβλήματα, πρέπει ἡ Ἐκκλησία νὰ τὰ ἀντιμετωπίζει μὲ σταθερότητα καὶ ἐπιμονή. Εἰδικότερα οἱ κληρικοὶ πρέπει νὰ γνωρίζουν μερικὲς βασικὲς ἀρχές, γιὰ τὶς ὁποῖες θὰ ἀγωνίζονται μὲ τόλμη, ἀδιαφορώντας γιὰ τὶς ἀντιδράσεις τῶν κοσμικῶν ἀνθρώπων. Χρειάζεται περισσότερη ἁγιότητα καὶ λιγότερη ἐπιστήμη. Ἐπίσης πρέπει νὰ τηροῦν ὅλες τὶς ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ, νὰ ἔχουν διαρκῆ ἐγρήγορση καὶ νὰ μὴ καταπονεῖται ὁ νοῦς τους, ἀλλὰ καὶ τὸ σῶμα τους, μὲ κοσμικὰ πράγματα ποὺ ἀπομακρύνουν ἀπὸ τὸ δρόμο τῆς πνευματικῆς ζωῆς.

  Ὁ γέροντας Θεόκλητος Διονυσιάτης, ὁ ὁποῖος εἶχε γνώση τοῦ τί συνέβαινε στὴν Ἐκκλησία, ἔγραφε σχετικὰ μὲ τὸ θέμα ποὺ μᾶς ἀπασχολεῖ: «Ἄλλο εἶναι ἡ Ἐκκλησία, ἄλλο ὁ κλῆρος καὶ ἄλλο ὁ λαός. Δὲν πρέπει νὰ γίνεται συσχέτιση τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὸν κλῆρο ἢ μὲ τὸν πιστὸ λαὸ τοῦ Κυρίου. Ἐν τούτοις, ἡ ἰδιάζουσα θέση τοῦ κλήρου στὴν Ἐκκλησία καὶ ἡ πνευματικὴ καὶ διοικητικὴ ἐξουσία, τὴν ὁποία ἔχει, βαρύνουν ἀπείρως αὐτὸν ἀπέναντι στὸ Θεὸ καὶ τοὺς πιστοὺς κατὰ τὴν ἄσκηση τῶν καθηκόντων του.

  » Δεδομένου δὲ ὅτι, “φιλεῖ τὸ ὑπήκοον ἐξομοιοῦσθαι τοῖς ἄρχουσι καὶ ὁ ἁπλὸς λαὸς δὲν μπορεῖ νὰ ξεχωρίσει τὸν κλῆρο ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, εἶναι προφανὲς πόσο μεγάλο κακὸ μπορεῖ νὰ προκαλέσει εἰς βάρος τῆς Ἐκκλησίας ὁ κληρικός, ὅταν δὲν παρέχει τὸν ἑαυτό του πρὸς μίμηση, οὔτε εἶναι ὑπέρτατο ὑπόδειγμα χριστιανικῆς τελειότητας, ἀλλὰ ἀντίθετα γίνεται αἴτιος σκανδάλων.

  »Ἑπομένως ἡ ἁγία Ἐκκλησία μας δὲν ἔχει προβλήματα, παρὰ μόνο ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα δημιουργοῦν οἱ διάκονοί της, ὅταν ἀπομακρύνονται ἀπὸ τὸ γνήσιο πνεῦμα της. Τότε σχηματίζονται ἀδιέξοδα, κοσμικὲς ἀγωνίες, αἰτίες σκανδάλων, ἡ πίστη ψυχραίνεται, οἱ πιστοὶ ἀπομακρύνονται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, ὁ ἐπίσκοπος ἐγκαταλείπεται, φυτρώνουν ἀγκάθια κατηγοριῶν καὶ ἐπακολουθεῖ ἡ ἐξασθένιση τῆς δύναμης τῆς Ἐκκλησίας.

  Ὅλα σχεδὸν τὰ προβλήματα συμπυκνώνονται στὸ πρόσωπο τῶν διακόνων αὐτῆς. Πρὸς αὐτοὺς πρέπει νὰ στραφεῖ τὸ ἐνδιαφέρον τῆς Ἐκκλησίας. Πρὸς αὐτούς, οἱ ὁποῖοι εἶναι φορεῖς δόξας ἢ καταισχύνης, χαρᾶς ἢ λύπης, σωτηρίας ἢ ἀπώλειας, διότι ὁ κόσμος προσβλέπει σὲ αὐτοὺς ὡς ἐκφραστὲς τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Χριστοῦ».

  Εἶναι ἀνάγκη οἱ κληρικοὶ νὰ ἔχουν ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα καὶ νὰ ἀρνοῦνται τοὺς νεωτερισμούς, γιὰ νὰ μὴ σκανδαλίζεται τὸ πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας.