Καθόλου απλή (ανα)λογική

Η αλλαγή εκλογικού συστήματος δεν κάνει δικαιότερη την εκλογική διαδικασία, απλώς καθιστά αδύνατη τη διακυβέρνηση της χώρας. Ποιον συμφέρει;

Κέζα Λώρη  

Πόση αθωότητα μπορούμε να αντέξουμε πια; Τα είχαμε όλα στην πολιτική ατζέντα, μπήκε εσχάτως και θέμα απλής αναλογικής. Να αλλάξει το εκλογικό σύστημα σε «απλή, άδολη αναλογική». Ιδέα του Ευάγγελου Βενιζέλου που πρόλαβε και την εξέφρασε ο Αλέξης Τσίπρας. Μεταξύ μας τώρα: είναι πιθανό να τα λένε αυτά για να περνούν οι ημέρες και να υπάρχει τεχνητή ένταση. Αν όμως επιλέγουν ειλικρινά και άδολα την αλλαγή του εκλογικού συστήματος, τότε έχουμε πρόβλημα. Επιλέγουν την αστάθεια. Χωρίς να πείθουν για το άδολο της υπόθεσης.

Ας δούμε πρακτικά τι σημαίνει η πρόταση που συζητείται. Θα καταργηθεί το όριο του 3%, το οποίο επιτρέπει σε μια παράταξη να εκλέξει βουλευτή. Αν τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών αφορούσαν εθνικές εκλογές, με όριο 1%, θα έμπαιναν στη Βουλή 12 παρατάξεις. Καθώς είναι πιο άδολο και δημοκρατικό το όριο του 0,50%, πρέπει να ετοιμαστούμε για τη συνύπαρξη 22 κομμάτων στην ίδια σύνθεση. Αυτή η προοπτική οδηγεί σε ακυβερνησία. Είναι δηλαδή άδολο αλλά δυσλειτουργικό.

Να ανοίξουμε βεβαίως μια παρένθεση για να αναρωτηθούμε αν πρέπει να καταργηθεί και η ιδέα της εκπροσώπησης των κομμάτων ανά νομό. Είναι πιο δίκαιο να οριστούν πληθυσμιακές ομάδες, με συγκεκριμένο αριθμό ψηφοφόρων. Το ισχύον σύστημα είναι εξόφθαλμα άδικο. Να το πούμε με παραδείγματα. Η Ευρυτανία έχει 33.000 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους. Το 2012 ψήφισαν οι μισοί και η Νέα Δημοκρατία εξέλεξε βουλευτή με 3.400 ψήφους. Ταυτόχρονα, στη Β΄Αθηνών, η Δράση με τις συνεργασίες της έλαβε 23.000 ψήφους, αφήνοντας τον επικεφαλής της εκτός Βουλής. Για την ιστορία, να πούμε ότι στην πρώτη κάλπη, του Μαΐου, ο εκλεγείς νεοδημοκράτης έλαβε 2.600 σταυρούς και ο Στέφανος Μάνος 35.200.   

Να πούμε και κάτι άλλο. Η απλή, άδολη αναλογική σέβεται τη δύναμη του αδύναμου, όμως περιφρονεί τη δύναμη του ισχυρού. Με τον κατακερματισμό που θα προκύψει από την πολυκομματική Βουλή, οι κυβερνήσεις θα εκλιπαρούν τον κάθε άσχετο να συγκυβερνήσει. Το πρώτο κόμμα θα εξαρτάται από τα κέφια ή τις εμμονές του 1%, εκείνου που θα εξασφαλίζει οριακά τις 150 έδρες της πλειοψηφίας. Δεν ξέρουμε αν θα αρέσει μελλοντικά στον Αλέξη Τσίπρα να καθυστερεί το νομοθετικό έργο επειδή το Κόμμα Ελλήνων Κυνηγών έχει αντιρρήσεις.

Υπάρχει ένα ακόμη ζητηματάκι με τα πολλά κόμματα στο Κοινοβούλιο. Πόση συνάφεια θα έχουν τα πέντε-έξι κόμματα που θα απαρτίζουν την κυβέρνηση της απλής αναλογικής; Οι συνεργασίες είναι βεβαίως μια πολύ καλή λύση, αλλά είναι εντελώς διαφορετικό να συνομιλούν λίγα πρόσωπα με κοινό όραμα και διαφορετικό να συναθροίζονται ετερόκλητοι σε ένα πολιτικής φύσης αμέρικαν μπαρ. Το αποτέλεσμα θα είναι ένα διαρκές στρογγύλεμα, διαρκείς υποχωρήσεις, με αποτέλεσμα εντελώς αντιδημοκρατικό. Κάποιος που έχει ψηφίσει ΑΝΤΑΡΣΥΑ δεν έχει καμία όρεξη να δει τον βουλευτή του να γίνεται το δεκανίκι του ΣΥΡΙΖΑ. Ηξερε και από μόνος του να διαλέξει ΣΥΡΙΖΑ απευθείας, στην κάλπη.

Σε όλα τούτα υπάρχει και μια πρακτική διάσταση. Με ποιους θα συγκυβερνήσει ο ΣΥΡΙΖΑ; Δεν θέλει σε καμία περίπτωση τη Νέα Δημοκρατία, τη Χρυσή Αυγή και την Ελιά. Δεν τον θέλουν με τίποτε το ΚΚΕ και το Ποτάμι. Του απομένουν οι Ανεξάρτητοι Ελληνες, με τους οποίους έχει κάνει κολεγιά στα επί μέρους. Με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής θα λάμβαναν και οι δύο μαζί 140 έδρες. Την προσομοίωση των αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών σε εθνικές εκλογές επιχείρησε ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας εξού και τη χρησιμοποιούμε - αν και προκύπτει από άλμα λογικής. Με τα σημερινά δεδομένα, ο Αλέξης Τσίπρας δεν σχηματίζει κυβέρνηση συνεργασίας, πόσω μάλλον σε Βουλή απλής αναλογικής.

Η απλή, άδολη αναλογική, λοιπόν, δεν κάνει δικαιότερη την εκλογική διαδικασία, απλώς καθιστά αδύνατη τη διακυβέρνηση της χώρας. Τα κόμματα, αντί να κυβερνούν και να ασκούν αντιπολίτευση, θα επιδοθούν σε ένα ατελείωτο παζάρεμα. Και επειδή οι ψηφοφόροι το καταλαβαίνουν αυτό, θα φροντίσουν να υπάρχει κυβέρνηση, άρα είναι ακόμη μεγαλύτερος ο κίνδυνος εξαφάνισης των μικρών κομμάτων. Η απλή, άδολη αναλογική με την αστάθειά της είναι ένα υπέροχο φόβητρο ώστε να ψηφίζονται μόνο τα μεγάλα κόμματα.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 1 Ιουνίου 2014

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=602117