Γράφει ο Μηνάς Κασιμάτης.
Φέτος, συμπληρώνονται 800 χρόνια από την κοίμηση τού Μιχαήλ Χωνιάτου- Ακομινάτου (1222-2022). Ποιος ήταν όμως ο Μιχαήλ Χωνιάτης;
Ο Μιχαήλ Χωνιάτης υπήρξε γενικότερα μια από τις πλέον εξέχουσες εκκλησιαστικές φυσιογνωμίες τού τέλους τού 12ου και των αρχών τού 13ου αιώνος, δηλ. λίγο πριν και λίγο μετά την κατάληψη τού ελλαδικού χώρου από τους Φράγκους. Για την Αθήνα όμως, τής οποίας διετέλεσε μητροπολίτης (σ.σ. δεν υφίστατο “αρχιεπίσκοπος” Αθηνών τότε – πρώτος αρχιεπίσκοπος Αθηνών εξελέγη ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος το 1923) είχε ακόμα μεγαλύτερη σημασία.
1. Γενέτειρα, οικογενειακό όνομα.
Γεννήθηκε στις Χώνες τής Φρυγίας στην Μικρά Ασία το 1138. Πρόκειται για τις αρχαίες Κολοσσές τού Ηροδότου και τού Ξενοφώντος, στις οποίες αργότερα συγκροτήθηκε μία από τις πρώτες χριστιανικές κοινότητες, προς την οποίαν έγραψε ο Απόστολος Παύλος και την γνωστή επιστολή του «προς Κολοσσαείς» (ή «Κολασσαείς»).
Από την γενέτειρα πόλη του (Χῶναι), είναι που εν συνεχεία, τόσο εκείνος, όσο και ο μικρότερος αδελφός του, ο γνωστός ιστοριογράφος Νικήτας Χωνιάτης, έλαβαν το επώνυμό τους. Δεν ήταν όμως το πραγματικό οικογενειακό τους όνομα, καθώς η χρήση του, τόσο από τους άλλους όσο και από τους ίδιους τους αδελφούς για τον εαυτόν τους, ξεκίνησε επί εποχής τους, ως αναγκαίος επιθετικός προσδιορισμός, με βάση τον τόπο καταγωγής. Δεν ήταν δηλ. και επώνυμο τού πατέρα τους.
Ως προς το «Ακομινάτος», με το οποίο κυρίως αναφέρεται στα κείμενα των παλαιότερων ιστορικών, φαίνεται πως αυτό το όνομα προέκυψε από λάθος, πρωτοπαρουσιαζόμενο στην πρώτη έκδοση τού ιστορικού έργου τού Νικήτα το 1557 από τον Ιερώνυμο Wolf (Hieronymus Wolf), και ως πιο αληθοφανής σ’ εμάς υπόθεση είναι, ότι το όνομα Ακομινάτος οφείλεται σε παρανόηση τής αναφοράς «Μιχαήλ τοῦ ἀ(πὸ) κώμιν α(ὐ)τοῦ Χωνιάτου». Έτσι λοιπόν, ο πρώτος στον οποίον απεδόθη το επίθετο «Ακομινάτος», ήταν ο Νικήτας, και έπειτα ο Μιχαήλ. Οι διάφορες εκδόσεις που ακολούθησαν, παρέλαβαν αυτό το όνομα χωρίς να ελέγξουν την ακρίβειά του, ενώ στη συνέχεια το όνομα εισήλθε ακριβώς έτσι και στα ποικίλα λογοτεχνικά και ιστορικά έργα. Το όνομα «Ακομινάτος», το χρησιμοποίησε, παράλληλα προς το «Χωνιάτης», στα τέλη του 19ου αι. και ο καθηγητής Σπυρίδων Λάμπρος στην έκδοση των έργων τού Μιχαήλ («Μιχαὴλ Ἀκομινάτου τοῦ Χωνιάτου τὰ σωζόμενα: πλεῖστα ἐκδιδόμενα νῦν τὸ πρῶτον κατὰ τοὺς ἐν Φλωρεντίᾳ, Ὀξώνιῳ, Παρισίοις καὶ Βιέννῃ κώδικας»), καθιερώνοντάς το έτσι κατά κάποιο τρόπο και στον ελλαδικό χώρο.
Εκ των ανωτέρω προκύπτει ότι παραμένει τελικά άγνωστο και το πραγματικό οικογενειακό όνομα των δύο αδελφών, το οποίο, απ’ ό,τι φαίνεται, λησμονήθηκε.
2. Παιδικά χρόνια & σπουδές στην Κωνσταντινούπολη.
Τα δύο αδέλφια δεν ήσαν τα μοναδικά παιδιά τής οικογένειάς τους, ή οποία φαίνεται ότι ήταν πολυμελής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου