Η παραβολή, ο ευαγγελικός σπόρος και η ποιότητα της γης

Γράφει ο π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Ο Χριστός μιλούσε συχνά στο λαό με παραβολές. Οι παραβολές φανερώνουν, εκλαϊκεύουν, αλλά ταυτόχρονα αποκρύπτουν τα υπέρ λόγον και έννοιαν μυστήρια της βασιλείας του Θεού. Τα μυστήρια διαστέλλονται και συστέλλονται ανάλογα με τη δεκτική ικανότητα των ανθρώπων. Η απραξία, η ραθυμία και η πνευματική τύφλωση δε συμβάλλουν στην κατανόησή τους. Γι’ αυτό και ο Χριστός συχνά επαναλάμβανε: “Ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω” (Λουκ. 8, 8). Όσοι έχουν καλλιεργημένα πνευματικά αισθητήρια, αντιλαμβάνονται το βαθύτερο νόημα των θείων αληθειών, ενώ οι υπόλοιποι όχι μόνο δεν το κατανοούν, αλλά συχνά το στρεβλώνουν και το παραποιούν.

β) Είναι γνωστή η σημερινή παραβολή του σπορέως (Λουκ. 8, 5-15), που η Εκκλησία ορίζει να αναγιγνώσκεται σε κατάλληλη εποχή, όταν δηλαδή οι γεωργοί προετοιμάζουν τους αγρούς για τη φθινοπωρινή σπορά. Έτσι, οι προσλαμβάνουσες κοινωνικές παραστάσεις διευκολύνουν στην κατανόηση της ιερής διδαχής. Στην εν λόγω παραβολή αναφέρεται πως ένας σποριάς βγήκε στο χωράφι για να σπείρει το σπόρο. Κι ο σπόρος ήταν καλής ποιότητας, αλλά δεν φύτρωσε όλος, διότι υπήρχαν πολλοί αρνητικοί παράγοντες: οι πέτρες, τα αγκάθια, τα ζιζάνια, η σκληρή και ακαλλιέργητη γη. Ευτυχώς υπήρχε και γη αγαθή και γόνιμη, η οποία δέχθηκε το σπόρο και παρήγαγε καρπό πολύ, εκατό φορές περισσότερο.

γ) Ο σπόρος, εξηγεί ο Χριστός, δεν είναι τίποτε άλλο από το λόγο του Θεού, που σπέρνεται στις ανθρώπινες καρδιές, οι οποίες τον δέχονται με διαφορετικό τρόπο. Άλλες μοιάζουν με δρόμο που έχει πατηθεί από τους διαβάτες, τα πάθη και τους εμπαθείς λογισμούς (άγιος Γρηγόριος Παλαμάς). Άλλες εξαιτίας της μικροψυχίας και της πώρωσης μοιάζουν με πέτρα, ενώ άλλες γίνονται άγονες από τα αγκάθια, τις μέριμνες του βίου, τον πλούτο και τη δόξα. Υπάρχουν όμως και οι αγαθές καρδιές, που φυλάσσουν το λόγο του Θεού και καρποφορούν με υπομονή.

δ) Δεν αρκεί να μελετά κάποιος το λόγο του Θεού και να τον γνωρίζει διανοητικά. Διότι τότε κινδυνεύει, η καρδιά του να γίνει αμπάρι γεμάτο σπόρο, αλλά χωρίς καρποφορία. Αυτό παρατηρείται συχνά στις μέρες μας. Πολλοί χριστιανοί μελετούν το ευαγγέλιο, ακούνε πνευματικές ομιλίες, γνωρίζουν από στήθους βιβλικά και πατερικά κείμενα, γνωρίζουν χαρισματικούς γέροντες, επισκέπτονται μοναστήρια και εκκλησιάζονται τακτικά, αλλά ο λόγος του Θεού μένει μέσα τους ανενεργός. Κρίνουν ζηλωτικά τους άλλους και λησμονούν τον εαυτό τους. Γι’ αυτό και το ευαγγέλιο τονίζει ότι οι γόνιμες καρδιές δεν κατέχουν μόνο το λόγο, δε γίνονται δηλαδή αμπάρια αποθήκευσης, αλλά καρποφορούν με υπομονή!

ε) Για να καρπίσει ο λόγος του Θεού, χρειάζεται ενεργοποίηση της προαίρεσης. Χωρίς αυτή δεν έχουν ιδιαίτερη αξία ούτε η αναγκαστική τήρηση των εντολών, ούτε η επιφανειακή συμμόρφωση με χριστιανικά ήθη και έθιμα. Να τονιστεί όμως ότι και στο γόνιμο έδαφος, στην καλοκάγαθη καρδιά, μπορεί να υπάρχει διαφορετική καρποφορία. Γι’ αυτό στον ευαγγελιστή Μάρκο γίνεται λόγος για κάποια διαβάθμιση: Όσοι ακούνε και αποδέχονται το ευαγγέλιο “φέρνουν καρπό, άλλοι τριάντα, άλλοι εξήντα και άλλοι εκατό φορές περισσότερο” (Μάρκ. 4,20).

στ) Η διαβάθμιση αυτή είναι προσφιλής στην εκκλησιαστική παράδοση και έρχεται σε συμφωνία με τη διδασκαλία για την ποικιλία των χαρισμάτων και την αξία του ανθρώπινου προσώπου. Καθένας μπορεί να αγωνίζεται φιλότιμα, παράγοντας λιγότερους ή περισσότερους πνευματικούς καρπούς ανάλογα με τις περιστάσεις και την ψυχική του δύναμη. Γράφει ο άγιος Κοσμάς Αιτωλός ερμηνεύοντας την παραβολή: “Εκατόν έκαμε ο τέλειος, εξήκοντα ο μεσαίος και τριάκοντα ο κατώτερος”.

ζ) Τέλος να σημειωθεί και η εκκλησιολογική διάσταση της καρποφορίας. Ο άνθρωπος δε μπορεί να παράγει πνευματικούς καρπούς εκτός Εκκλησίας και χωρίς την κοινωνία με τον Χριστό. Ο Χριστός, που στη σημερινή παραβολή μοιάζει με σποριά, σε άλλο σημείο παρομοιάζεται με άμπελο. Αμπελουργός είναι ο ουράνιος Πατέρας. Λέει ο Χριστός: “Εγώ είμαι η άμπελος, εσείς οι κληματόβεργες. Όποιος μένει ενωμένος με εμένα κι εγώ μ’ αυτόν, αυτός κάνει άφθονο καρπό• διαφορετικά, χωρισμένοι από μένα, δεν θα μπορέσετε να κάμετε κανένα καρπό” (βλ. Ιωάν. 15, 5). Στην Ορθόδοξη Εκκλησία διασώζεται η αληθής διδασκαλία για το πρόσωπο του Χριστού, αλλά και άριστης ποιότητας ευαγγελικός σπόρος. Αυτό αποδεικνύεται και από τη σημερινή εορτή των Πατέρων της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου, οι οποίοι υπεραμυνόμενοι της εικονογράφησης των αγίων εικόνων, διασώζουν την ορθή διδασκαλία για τον ενανθρωπήσαντα Υιό και Λόγο του Θεού αφενός και προβάλλουν διά χρωμάτων τον ιερό σπόρο αφετέρου.

http://www.makthes.gr/news/opinions/63361/