Ασφαλώς, η σημερινή ευαγγελική παραβολή του πλούσιου και του φτωχού Λαζάρου δεν απαντά στο πρόβλημα της θεοδικίας. Δεν κρίνει, δεν αξιολογεί και δεν ερμηνεύει τα οικονομικά και κοινωνικά μεγέθη της ζωής των ανθρώπων. Άλλωστε, ο πλούτος και η φτώχια δεν είναι αυτά καθ’ εαυτά κριτήρια για τον Θεό. Εστιάζει, όμως, την προσοχή μας στην αξία του ανθρώπου, στην σχέση του με τον Θεό, στην σχέση του με τα υλικά αγαθά και στην ευθύνη της διαχείρισής τους.
Το πρόβλημα της παραβολής δεν είναι ότι υπήρχε ένας πλούσιος και ο φτωχός Λάζαρος. Αναρίθμητοι πλούσιοι και φτωχοί υπήρχαν και θα υπάρχουν όσο διαρκεί το παρερχόμενο σχήμα του κόσμου μας, οι αμαρτωλές οικονομικές του δομές και οι άδικες κοινωνικές του συνθήκες. Το πρόβλημα είναι ότι σε κάθε εποχή οι πλούσιοι συνήθως αδιαφορούν για τους φτωχούς. Ο πλούσιος της παραβολής δεν έχει όνομα, γίνεται απρόσωπος μέσα στην αδιαφορία του για τον άλλον άνθρωπο. Ίσως, βέβαια, να μην τον εκμεταλλεύεται, να μην τον αδικεί, όμως τον αγνοεί και τον περιφρονεί και αυτό είναι το ίδιο επιλήψιμο. Ζεί σαν να μην υπάρχει ο φτωχός που έχει ανάγκη από την βοήθειά του. Οχυρωμένος μέσα στα πλούτη του, έχει την ψευδαίσθηση και την αυταπάτη ότι με τα αγαθά του και τα δικά του ανθρώπινα στηρίγματα θα εξασφαλίσει μια ζωή ευδαιμονίας. Μια τέτοια πίστη παγιδεύει τον άνθρωπο σ’ ένα υπαρξιακό ψέμα και έτσι χάνει το νόημα της ζωής.
Η επίμοχθη και αγωνιώδης προσπάθεια για την απόκτηση και την χρήση των αγαθών που θα του προσφέρουν ευτυχία δεν αποδίδει τον αναμενόμενο καρπό. Όποιος επιδιώκει με αυτόν τον τρόπο να στηρίξει την ζωή του την χάνει οριστικά. Μια τέτοια αντίληψη είναι ματαιοπονία και παταγώδης αποτυχία, που την πληρώνει κάποτε με την ψυχή του, γιατί «ο πεποιθώς επί πλούτω ούτος πεσείται». Τα αναποδογυρίσματα της ζωής είναι απρόβλεπτα και οι παραχωρήσεις του Θεού ανερμήνευτες. Έρχονται, λοιπόν, στιγμές που οι γήινες βεβαιότητες (αγαθά, περιουσίες, επενδύσεις και κάθε εγκόσμιο στήριγμα) εκμηδενίζονται και οι εκπλήξεις γίνονται τραγικές. Τότε η αυτάρκεια και η αυτοπεποίθηση απογυμνώνονται και διαψεύδονται. Γιατί η βεβαιότητα και η ασφάλεια δεν είναι αυτό που νομίζουν οι άνθρωποι, αλλά αυτό που αποκαλύπτει ο Χριστός στο Ευαγγέλιό Του. ο άνθρωπος διασώζεται στην αλήθεια του Θεού, στο μυστήριο της αιωνιότητας.
Η περίπτωση του φτωχού Λαζάρου φανερώνει μια σχέση δυνατής εμπιστοσύνης στον Θεό. Δεν εγκωμιάζεται η φτώχια του, αλλά η αρετή του. Μέσα στις στερήσεις και τις άθλιες συνθήκες της ζωής του, δεν διαμαρτύρεται που υποφέρει. Η καρτερική υπομονή του στο σκληρό και άδικο πρόσωπο της ζωής δεν είναι αδυναμία και παθητικότητα, αλλά δύναμη που αντέχει χτυπήματα. Απαλλαγμένος από συμπλέγματα κατωτερότητας, δεν ζηλεύει και δεν φθονεί τον πλούσιο, που απολαμβάνει μια ζωή που αυτός στερείται. Δεν αντιδρά βίαια, γι αυτό και δεν ζητά να αρπάξει αυτό που δεν έχει. Μέσα στην εξατλίωση και την δυστυχία του, δεν στρέφεται εναντίον του Θεού και της σκληρότητας των ανθρώπων. Στηρίζει την ελπίδα του σε Εκείνον, για να υπερνικήσει την εγκατάλειψη, την περιφρόνηση και την αναλγησία των ανθρώπων, η οποία ήταν πράγματι τρομακτική: «αλλά και οι κύνες ερχόμενοι απέλειχαν τα έλκη αυτού», ακόμη και τα σκυλιά έρχονταν και έγλειφαν τις πληγές του. Ο Λάζαρος γίνεται για εμάς ο τύπος εκείνος του ανθρώπου που απαγκιστρωμένος από τα υλικά αγαθά της ζωής πέφτει στην αγκαλιά του Θεού. ελεύθερος απ’ όλα εκείνα που όταν μας λείψουν μας οδηγούν στην διεκδίκηση, στην οργή, στην βία και τελικά στην απόγνωση.
Αγαπητοί αδελφοί, η ορθή και ζωντανή σχέση μας με τον Θεό μας βοηθά να ελευθερωθούμε από την φυλακή του εγωκεντρισμού και της αδιαφορίας μέσα στην οποία πνιγόμαστε. Ο πλούτος ή η φτώχια μας, η ευτυχία ή η δυστυχία μας δεν είναι μόνο ευμετάβλητες καταστάσεις ζωής, είναι και ευκαιρίες, για να συνειδητοποιούμε ότι δεν μπορούμε να ζήσουμε μόνο για τον εαυτό μας, γιατί αυτό είναι η καταδίκη μας και ο θάνατός μας. Το επιβεβαιώνει ο ίδιος ο Χριστός με τον παραβολικό λόγο του πλούσιου, που ξέχασε τον φτωχό Λάζαρο και έχασε τον πραγματικό του εαυτό και την σωτηρία του.
Το πρόβλημα της παραβολής δεν είναι ότι υπήρχε ένας πλούσιος και ο φτωχός Λάζαρος. Αναρίθμητοι πλούσιοι και φτωχοί υπήρχαν και θα υπάρχουν όσο διαρκεί το παρερχόμενο σχήμα του κόσμου μας, οι αμαρτωλές οικονομικές του δομές και οι άδικες κοινωνικές του συνθήκες. Το πρόβλημα είναι ότι σε κάθε εποχή οι πλούσιοι συνήθως αδιαφορούν για τους φτωχούς. Ο πλούσιος της παραβολής δεν έχει όνομα, γίνεται απρόσωπος μέσα στην αδιαφορία του για τον άλλον άνθρωπο. Ίσως, βέβαια, να μην τον εκμεταλλεύεται, να μην τον αδικεί, όμως τον αγνοεί και τον περιφρονεί και αυτό είναι το ίδιο επιλήψιμο. Ζεί σαν να μην υπάρχει ο φτωχός που έχει ανάγκη από την βοήθειά του. Οχυρωμένος μέσα στα πλούτη του, έχει την ψευδαίσθηση και την αυταπάτη ότι με τα αγαθά του και τα δικά του ανθρώπινα στηρίγματα θα εξασφαλίσει μια ζωή ευδαιμονίας. Μια τέτοια πίστη παγιδεύει τον άνθρωπο σ’ ένα υπαρξιακό ψέμα και έτσι χάνει το νόημα της ζωής.
Η επίμοχθη και αγωνιώδης προσπάθεια για την απόκτηση και την χρήση των αγαθών που θα του προσφέρουν ευτυχία δεν αποδίδει τον αναμενόμενο καρπό. Όποιος επιδιώκει με αυτόν τον τρόπο να στηρίξει την ζωή του την χάνει οριστικά. Μια τέτοια αντίληψη είναι ματαιοπονία και παταγώδης αποτυχία, που την πληρώνει κάποτε με την ψυχή του, γιατί «ο πεποιθώς επί πλούτω ούτος πεσείται». Τα αναποδογυρίσματα της ζωής είναι απρόβλεπτα και οι παραχωρήσεις του Θεού ανερμήνευτες. Έρχονται, λοιπόν, στιγμές που οι γήινες βεβαιότητες (αγαθά, περιουσίες, επενδύσεις και κάθε εγκόσμιο στήριγμα) εκμηδενίζονται και οι εκπλήξεις γίνονται τραγικές. Τότε η αυτάρκεια και η αυτοπεποίθηση απογυμνώνονται και διαψεύδονται. Γιατί η βεβαιότητα και η ασφάλεια δεν είναι αυτό που νομίζουν οι άνθρωποι, αλλά αυτό που αποκαλύπτει ο Χριστός στο Ευαγγέλιό Του. ο άνθρωπος διασώζεται στην αλήθεια του Θεού, στο μυστήριο της αιωνιότητας.
Η περίπτωση του φτωχού Λαζάρου φανερώνει μια σχέση δυνατής εμπιστοσύνης στον Θεό. Δεν εγκωμιάζεται η φτώχια του, αλλά η αρετή του. Μέσα στις στερήσεις και τις άθλιες συνθήκες της ζωής του, δεν διαμαρτύρεται που υποφέρει. Η καρτερική υπομονή του στο σκληρό και άδικο πρόσωπο της ζωής δεν είναι αδυναμία και παθητικότητα, αλλά δύναμη που αντέχει χτυπήματα. Απαλλαγμένος από συμπλέγματα κατωτερότητας, δεν ζηλεύει και δεν φθονεί τον πλούσιο, που απολαμβάνει μια ζωή που αυτός στερείται. Δεν αντιδρά βίαια, γι αυτό και δεν ζητά να αρπάξει αυτό που δεν έχει. Μέσα στην εξατλίωση και την δυστυχία του, δεν στρέφεται εναντίον του Θεού και της σκληρότητας των ανθρώπων. Στηρίζει την ελπίδα του σε Εκείνον, για να υπερνικήσει την εγκατάλειψη, την περιφρόνηση και την αναλγησία των ανθρώπων, η οποία ήταν πράγματι τρομακτική: «αλλά και οι κύνες ερχόμενοι απέλειχαν τα έλκη αυτού», ακόμη και τα σκυλιά έρχονταν και έγλειφαν τις πληγές του. Ο Λάζαρος γίνεται για εμάς ο τύπος εκείνος του ανθρώπου που απαγκιστρωμένος από τα υλικά αγαθά της ζωής πέφτει στην αγκαλιά του Θεού. ελεύθερος απ’ όλα εκείνα που όταν μας λείψουν μας οδηγούν στην διεκδίκηση, στην οργή, στην βία και τελικά στην απόγνωση.
Αγαπητοί αδελφοί, η ορθή και ζωντανή σχέση μας με τον Θεό μας βοηθά να ελευθερωθούμε από την φυλακή του εγωκεντρισμού και της αδιαφορίας μέσα στην οποία πνιγόμαστε. Ο πλούτος ή η φτώχια μας, η ευτυχία ή η δυστυχία μας δεν είναι μόνο ευμετάβλητες καταστάσεις ζωής, είναι και ευκαιρίες, για να συνειδητοποιούμε ότι δεν μπορούμε να ζήσουμε μόνο για τον εαυτό μας, γιατί αυτό είναι η καταδίκη μας και ο θάνατός μας. Το επιβεβαιώνει ο ίδιος ο Χριστός με τον παραβολικό λόγο του πλούσιου, που ξέχασε τον φτωχό Λάζαρο και έχασε τον πραγματικό του εαυτό και την σωτηρία του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου