ΑΓΑΠΗ ΣΤΟΥΣ ΕΧΘΡΟΥΣ, ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΖΩΗΣ

Μπροστά σ’ έναν καθρέπτη μας τοποθετεί σήμερα ο Χριστός, για να βλέπουμε την αδυναμία μας και να ελέγχουμε τον εαυτό μας: «Καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως», δηλ. αυτό που θέλετε να κάνουν οι άλλοι για σας, αυτό να κάνετε και εσείς σ’ εκείνους. Μια τέτοια στάση ουσιαστικά αποτελεί το πρώτο και αποφασιστικό βήμα, για να προχωρήσουμε στην χριστιανική ζωή. Μια τέτοια στάση ζωής δεν είναι απλώς ένας κανόνας καλής εξωτερικής και τυπικής συμπεριφοράς, δεν είναι απλώς ένα πλαίσιο, ώστε να οικοδομηθούν οι ανθρώπινες σχέσεις μας πάνω στην αμοιβαιότητα και την δικαιοσύνη. Η αμοιβαιότητα του χρυσού κανόνα (να φέρεσθε προς τους άλλους όπως θα θέλατε να φερθούν σε σας) υπαινίσσεται, ασφαλώς, την δικαιοσύνη, δεν περιορίζεται, όμως, σε αυτήν. Και εδώ γεννιέται το ερώτημα, πώς συνυπάρχει στα λόγια του Χριστού η εντολή της αγάπης, η οποία στο έσχατο όριό της φτάνει στην αγάπη για τους εχθρούς, με την δικαιοσύνη.

Η περιχώρηση της αγάπης και της δικαιοσύνης δεν αίρει την μεταξύ τους ένταση. Χωρίς δικαιοσύνη, οι ανθρώπινες σχέσεις γίνονται σκληρές και αδιάφορες και χωρίς αγάπη, γίνονται αποπνικτικές και βάρβαρες. Η αγάπη δεν καταργεί την δικαιοσύνη ούτε την υποκαθιστά, αλλά την διορθώνει και υποδεικνύει την σωστή της κατεύθυνση. Είναι η ακατάλυτη δύναμη που έχει την ρίζα της στον Θεό. Όταν ζητάμε, λοιπόν, από τον άλλο καλοσύνη, κατανόηση και αγάπη, αυτό σημαίνει ότι τον βλέπουμε στο βάθος της ύπαρξής του. εδώ ακριβώς φαίνεται ότι ο καθένας μας είναι ζωντανή εικόνα Θεού, που, όσο αμαυρωμένη, όσο σπιλωμένη και αν είναι, έχει υπέρτατη αξία. Έτσι οδηγούμαστε φυσικά και αβίαστα στην αγάπη.

Η αγάπη είναι για μας τους πιστούς το πλήρωμα του νόμου, η πεμπτουσία της χριστιανικής πίστεως και ζωής, ο πυρήνας της χριστιανικής αποκάλυψης. Η αγάπη είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος, είναι το «απόθεμα και η ποιότητα» της πίστης μας. Μια αγάπη που απευθύνεται και αγκαλιάζει όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους. Όταν αγαπούμε μόνο όσους μας αγαπούν, όταν ευεργετούμε μόνο όσους μας ευεργετούν, όταν βοηθάμε μόνο όσους μας βοηθούν, τότε η αγάπη μας γίνεται ψευδώνυμη, κίβδηλη και ιδιοτελής. Υποτάσσεται στο καθημερινό παιχνίδι της συναλλαγής –δίνω και παίρνω-, ενώ οι σχέσεις που διαμορφώνονται μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο στηρίζονται πάνω στο πλέγμα της ανταπόδοσης. Μια τέτοια συμπεριφορά, όμως, είναι επιλήψιμη από τον λόγο του Χριστού, γιατί έχει ως κίνητρό της τον υπολογισμό και το συμφέρον. Έτσι, μέτρο με το οποίο ζυγίζουμε και κρίνουμε τα πάντα γύρω μας γίνεται το εγώ μας, με αποτέλεσμα να βυθιζόμαστε στην απομόνωση και στην μοναξιά.

Ο άλλος είναι η γίνεται εχθρός μας, τον αρνούμαστε, τον περιφρονούμε, τον αποφεύγουμε και, κάποτε, στρεφόμαστε εναντίον του και συγκρουόμαστε μαζί του με μια απίστευτη σκληρότητα. Και όμως, ο απέναντί μας δεν είναι η κόλασή μας, αλλά ο παράδεισός μας. Γίνεται η κόλασή μας, όταν εμείς δεν γινόμαστε γι αυτόν ο παράδεισός του. Αν ο εγωισμός είναι η καταστροφή της εικόνας του Θεού μέσα μας, τότε η στροφή μας προς τον άλλον είναι αυτό που συντρίβει τον εγωισμό μας και μας αποκαθιστά υγιείς μπροστά τον Θεό. Όσο πιο κακοί και απεχθείς μας φαίνονται οι άλλοι, τόσο με το άνοιγμα της καρδιάς μας σ’ αυτούς θεραπεύεται η αρρώστια μας. Γράφει ένας λόγιος Μητροπολίτης: «Καμιά μορφή αγάπης δεν είναι πιο ελεύθερη από αυτή, και καμιά μορφή ελευθερίας δεν ταυτίζεται πιο πολύ με την αγάπη των εχθρών (…) η αγάπη που δεν περιμένει ανταπόδοση (…) είναι αληθινά χάρις, δηλαδή ελευθερία (…). Μόνο όταν συμπίπτει η αγάπη με την ελευθερία, έχουμε θεραπεία».

Αγαπητοί αδελφοί, ο ιερός Χρυσόστομος σχολιάζει την σημερινή ευαγγελική περικοπή λέγοντας: «Ου γαρ είπε, μη μισήσης, αλλά, αγάπησον». Και συνεχίζει: «Πρόσεξε τώρα και εσύ, καθώς ανεβαίνεις προς τα πάνω. Όταν σε αδικήσουν, να μην ανταποδώσεις. Επίσης, να μη μισήσεις αυτόν που σε έβλαψε, αλλά και να τον αγαπήσεις. Ακόμη περισσότερο, να τον ευεργετήσεις και να παρακαλείς γι αυτόν τον Θεό». Σ’ αυτήν την πνευματική σκάλα έχουμε μόχθο πολύ και αγώνα μπροστά μας, αλλά η συνείδησή μας δεν θα μας αφήσει να ησυχάσουμε, ώσπου να βιώσουμε την αγάπη ως δώρο και θαύμα του Θεού. Αμήν.

Αρχιμ. Ν.Κ.