Ασύμμετροι φόροι εναντίον ισοπολιτείας

Tου Nικου Γ. Ξυδακη

Ολα σκόρπια. Οπως περνούν μπροστά στο βλέμμα μας, όπως ακούγονται από ράδια και μακρινές τηλεοράσεις. Αλλά όχι αναγκαστικά ασύνδετα μεταξύ τους. Φορολογικά – ένα. Εμπειρος εφοριακός, με βαθμό διευθυντή, εξηγούσε ήρεμα αλλά πικρά: ο νέος φορολογικός νόμος θα εξουθενώσει τους ήδη αδύναμους, δεν συλλαμβάνει ύλη από τα υψηλά εισοδήματα, το σύστημα συλλογής αποδείξεων εμμέσως ενθαρρύνει τη φοροδιαφυγή κ.λπ. Ζητώ λεπτομέρειες. Φορολογικά – δύο. Στο φορολογικό νομοσχέδιο προβλέπεται κατάργηση του έκτακτου φόρου πολυτελούς διαβίωσης βάσει τεκμηρίων. Τα τεκμήρια ήσαν: θαλαμηγοί άνω των 6 μέτρων, αεροσκάφη, μεγάλες πισίνες, αυτοκίνητα άνω των 2.000 κ.ε. Το μέτρο είχε αποδώσει περίπου 100 εκατ. ευρώ. Αραγε εξέλιπαν οι λόγοι γι’ αυτή την έκτακτη στοχευμένη εισφορά; Ενώ δεν εξέλιπαν οι λόγοι για όλα τα οριζόντια μέτρα επί μισθωτών και συνταξιούχων; Απορία βλακός. Φορολογικά – τρία. Τον Μάιο 2010, μαζί με το Μνημόνιο, επεβλήθη ειδικός φόρος στις τηλεοπτικές διαφημίσεις, με συντελεστή 20%. Ο φόρος θα άρχιζε να εφαρμόζεται τον Ιούλιο 2010. Δεν εφαρμόστηκε ποτέ: με αλλεπάλληλες τροπολογίες (χωρίς καν αιτιολογία) και πράξεις νομοθετικού περιεχομένου η εφαρμογή του νόμου αναβάλλεται διαρκώς. Η τελευταία αναβολή: με πράξη νομοθετικού περιεχομένου της 31ης Δεκεμβρίου 2012 η εφαρμογή αναβάλλεται έως την 1η Ιανουαρίου 2014. Διοικητικά. Ο υπουργός Δημόσιας Διοίκησης Αντώνης Μανιτάκης ανακοινώνει την κατάργηση ή συγχώνευση 1.700 οργανισμών του Δημοσίου. Πώς; Με ποια λογική; Εξηγεί ο υπουργός: Με στόχο τον δραστικό περιορισμό των οργανισμών του δημόσιου τομέα, η κυβέρνηση προτίθεται να διατηρήσει μόνο τις αναγκαίες και χρήσιμες για το κοινωνικό σύνολο δημόσιες υπηρεσίες, «που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να επιτελέσουν ιδιωτικοί φορείς, υπό την απαράβατη προϋπόθεση ότι το κόστος λειτουργίας τους δεν θα επιβαρύνει υπέρμετρα ή αδικαιολόγητα τον Ελληνα φορολογούμενο». Εύλογα ερωτήματα: Οι ιδιωτικοί φορείς θα επιτελέσουν όποιες υπηρεσίες θέλουν, δηλαδή όποιες υπηρεσίες είναι κερδοφόρες. Και όποιες μπορούν, δηλαδή όσες μπορούν να αντέξουν οι υποδομές και η τεχνογνωσία τους. Φυσικά. Αρα τις επιζήμιες ή ακερδείς ή δύσκολες, πλην όμως αναγκαίες για την κοινωνία, υπηρεσίες θα τις επωμιστεί το πτωχευμένο Δημόσιο, δαπάναις των φορολογουμένων. Αν είναι ακριβώς έτσι η λογική του εξυγιαντικού περιορισμού του δημόσιου τομέα, φοβόμαστε ότι βρισκόμαστε ενώπιον μιας ασύντακτης συρρίκνωσης του δημόσιου τομέα χωρίς εκτίμηση της ποιότητας και του κόστους των προσφερόμενων υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο. Ιδίως αν προσέξουμε την προϋπόθεση που θέτει ο υπουργός: «Το κόστος λειτουργίας τους δεν θα επιβαρύνει υπέρμετρα ή αδικαιολόγητα τον Ελληνα φορολογούμενο». Τι σημαίνει άραγε αυτό το «υπέρμετρο ή αδικαιολόγητο» κόστος; Ποιος θα κρίνει το εκάστοτε ως τέτοιο; Ο υπουργός; Η αγορά; Η Βουλή; Κάποια ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή; Και με ποια κριτήρια αγοραστικής δύναμης θα κοστολογείται μια υπηρεσία που απευθύνεται σε ανομοιογενείς ομάδες πληθυσμού; Ο,τι είναι εύλογο κόστος για τον εύπορο πολίτη μπορεί να είναι αβάσταχτο για τον αδύναμο συμπολίτη του. Οπως έχει διαφανεί οδυνηρά από την εσωτερική υποτίμηση, οι μισθοί και οι συντάξεις απομειώνονται ακαριαία, με μία διοικητική πράξη. Οι τιμές όμως δεν μειώνονται· τείνουν να αυξάνονται ή παραμένουν σταθερές. Με τη λογική της α λα καρτ ιδιωτικοποίησης υπηρεσιών, κινδυνεύουμε να δούμε να εκτοξεύονται οι τιμές δημόσιων αγαθών όπως το νερό, η ενέργεια, η εκπαίδευση, η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ακόμη και η δημόσια ασφάλεια. Ή να υποβαθμίζεται η ποιότητά τους και η ελεύθερη πρόσβαση. Ο έμπειρος συνταγματολόγος κ. Μανιτάκης θα πρέπει να εξηγήσει πιο αναλυτικά και πειστικά πώς θα διασφαλισθεί η ισοπολιτεία και η απρόσκοπτη πρόσβαση στα δημόσια αγαθά για όλους τους πολίτες, προτού προχωρήσουμε σε αυτόν τον μείζονα μετασχηματισμό της δημόσιας σφαίρας. Πολλές, παρά πολλές, μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες. Πρέπει να γίνουν τώρα, χθες. Βλέπουμε όμως ότι κάποιες μεταρρυθμίσεις δεν εφαρμόζονται δίκαια και σύμμετρα ως προς τις αντοχές του πληθυσμού· άλλες αναβάλλονται ή ματαιώνονται. Οι έκτακτοι φόροι επιβάλλονται οριζόντια και ασύμμετρα, δηλαδή άδικα. Υπάρχει σοβαρότατο και διαρκές πρόβλημα, πολιτικό: η αδικία, στο μέτρο που δεν διορθωθεί, μεταφράζεται αυτομάτως σε σύνθλιψη των αδυνάτων και μετασχηματίζεται σε απόγνωση και μίσος, απειλεί με κερματισμό και τυφλότητα του κοινωνικού σώματος. Σε κατάσταση πτώχευσης και εκτάκτου ανάγκης δεν υπάρχει περιθώριο για εξόφθαλμες ή κρυμμένες αδικίες, ούτε καν για λάθη χειρισμού ή ολιγωρία. πηγή