Γιατί η Μεταμόρφωσις;
Λοιπόν, η εμφάνιση δίπλα σ Αυτόν του Μωυσή και του Ηλία και η προσομιλία των ίδιων μεταξύ τους ήταν κάποια οικονομία, η οποία πολύ καλά, ολοφάνερα παρουσίαζε να περιστοιχίζεται από επίσημους υπηρέτες τον Νόμο και τους Προφήτες ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός. Επειδή και του Νόμου και των Προφητών εξουσιαστή τον παρουσίασαν, πριν φανεί, με όσα οι ίδιοι προεκήρυξαν μεταξύ τους σύμφωνα. Δεν είναι δηλαδή ασυμβίβαστα τα προφητικά λόγια προς αυτά που γνωστοποιήθηκαν με τον Νόμο. Και αυτό το νόημα έχει, νομίζω, το να απευθύνουν ο ένας στον άλλο τον λόγο, ο ιερότατος Μωϋσής και ο πανάριστος απ τους Προφήτες. Αυτός ήταν ο Ηλίας.
Υπάρχει όμως και κάτι άλλο να εξετάσουμε. Επειδή τα πλήθη έλεγαν, άλλοι πως είναι ο Ηλίας, άλλοι ο Ιερεμίας, άλλοι ένας απ τους Προφήτες, τους κορυφαίους παίρνει, για να δούν κι απ εδώ την διαφορά του δούλου και του κυρίου...
Αλλά ύστερα απ αυτό μπορούμε να μιλήσουμε και για ένα άλλο νόημα. Επειδή δηλαδή συνεχώς του προσήπταν την κατηγορία της παραβάσεως του Νόμου και τον θεωρούσαν βλάσφημο, γιατί, καθώς πίστευαν, σφετερίζεται δόξα που δεν του αρμόζει, την δόξα του Πατρός, και έλεγαν: «Αυτός δεν είναι από τον Θεό, διότι δεν τηρεί την αργία του Σαββάτου» (Ιω. 9, 16)· και πάλι: «Για καλό έργο δεν θέλουμε να σε λιθοβολήσουμε, αλλά για βλασφημία και επειδή, αν και είσαι άνθρωπος, κάμνεις τον εαυτό σου Θεό» (Ιω. 10, 33). Για να αποδειχθεί ότι και οι δύο κατηγορίες γεννήθηκαν από φθόνο και ότι δεν τον βαρύνει ενοχή για κανένα από αυτά τα δύο και πως ούτε του Νόμου παράβαση είναι αυτό που συμβαίνει, ούτε αυθαίρετη οικειοποίηση δόξας αταίριαστης στο πρόσωπό Του, δηλαδή το να αυτοχαρακτηρίζεται ίσος με τον Πατέρα, γι αυτό εμφανίζει αυτούς που έλαμψαν στον καθένα από τους δύο αυτούς πνευματικούς τομείς. Ασφαλώς ο Μωυσής τον Νόμο έδωσε και, συνεπώς, μπορούσαν να εννοήσουν οι Ιουδαίοι ότι δεν θα ανεχόταν να καταπατείται ο Νόμος, όπως νόμιζαν· ούτε του Νόμου τον παραβάτη, αυτόν που κατεπάτησε τον Νόμο εχθρό θα υπηρετούσε. Και ο Ηλίας, όμως, για την δόξα του Θεού έγινε ζηλωτής. Έτσι, αν ήταν αντίθεος και Θεό τον εαυτό του όριζε, ίσο με τον Πατέρα, δίχως να είναι αυτό για το οποίο έκανε απρεπώς λόγο, δεν θα παρευρισκόταν ο ίδιος ο Ηλίας και δεν θα υπάκουε.
ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ
Τι ήταν όμως αυτή η νεφέλη και πως, ενώ ήταν φωτεινή, τους επισκίασε; Μήπως είναι αυτή το απρόσιτο φως, στο οποίο ο Θεός κατοικεί, το φως που ενδύεται σαν ιμάτιο; Διότι λέει: «αυτός που καθιστά τα σύννεφα άμαξά Του» (103, 4) και «έθεσε το σκότος περικάλυμμά Του σαν κυκλική σκηνή» (Ψαλμ. 17, 13), ενώ ο απόστολος λέει: «είναι ο μόνος που έχει αθανασία και κατοικεί σε φως απρόσιτο» (Α’ Τιμ. 6, 16). Ώστε το ίδιο είναι εδώ και φως και σκότος, που επισκιάζει από ασύγκριτη λαμπρότητα.
Αλλά και αυτό, που λίγο πριν είδαν τα μάτια των αποστόλων, χαρακτηρίζεται ως απρόσιτο από τους ιερούς θεολόγους. «Σήμερα είναι φωτός απροσίτου άβυσσος. Σήμερα φωτίζει τους αποστόλους απεριόριστη έκχυση θείας αίγλης στο Θαβώρ». Και ο μέγας Διονύσιος αποκαλώντας γνόφο το απρόσιτο φως, όπου λέγεται ότι κατοικεί ο Θεός λέει ότι «σ αυτόν τον γνόφο εισέρχεται όποιος αξιώνεται να γνωρίσει και να δεί τον Θεό». Επομένως το ίδιο φως ήταν αυτό που πρωτύτερα έβλεπαν να λάμπει από το πρόσωπο του Κυρίου οι απόστολοι και η φωτεινή νεφέλη που κατόπιν επισκίασε. Αλλά στην αρχή επειδή έλαμπε μετριότερα, επέτρεπε την όραση. Όταν όμως διαχύθηκε με πολύ μεγαλύτερη ένταση, ήταν γι αυτούς αόρατο λόγω της ασύγκριτης λαμπρότητας. Και έτσι επισκίασε την πηγή του θείου και αεννάου φωτός, τον ήλιο της δικαιοσύνης Χριστό. Άλλωστε, και στον αισθητό ήλιο το ίδιο φως και την όραση παρέχει μέσω της ακτίνας και αφαιρεί πάλι την όραση, όταν κατάματα τον κοιτάξει κανείς, διότι η λαμπρότητά του είναι υπεράνω της δυνατότητας των οφθαλμών μας.
Αλλ ο μεν αισθητός ήλιος φαίνεται όπως είναι εκ φύσεως και όχι όπως θέλει, ούτε μόνο σε όποιους θέλει. Ο δε ήλιος της αλήθειας και της δικαιοσύνης Χριστός, έχοντας όχι μόνο φύση και φυσική λαμπρότητα και δόξα, αλλά και θέληση ανάλογη, φωτίζει προνοητικώς και σωτήρια μόνο όσους θέλει και όσο θέλει. Έτσι θέλησε και φάνηκε σαν ήλιος ενώπιον των αποστόλων και μάλιστα όχι από μεγάλη απόσταση. Έπειτα έλαμψε πιο έντονα κατά την θέλησή Του και από την ασύγκριτη φωτεινότητα έγινε αόρατος στα μάτια των αποστόλων, σαν να εισήλθε σε φωτεινή νεφέλη. Αλλά και φωνή ακούσθηκε από την νεφέλη: «Αυτός είναι ο Υιος μου ο αγαπητός, στον οποίον ευδόκησα, Αυτόν να ακούτε». Όταν ο Κύριος βαπτίσθηκε στον Ιορδάνη, ανοίχθηκαν οι ουρανοί και η ίδια ακούσθηκε φωνή από την δόξα εκείνη ασφαλώς, την οποία δόξα και ο Στέφανος αργότερα ενατένισε, όταν άνοιξαν γι αυτόν οι ουρανοί και καταλήφθηκε από τον Πνεύμα το Άγιο. Τώρα ακούσθηκε από την νεφέλη, που επισκίασε τον Ιησού. Επομένως είναι αυτή η ίδια η υπερουράνια δόξα του Θεού. Πως λοιπόν είναι αισθητό φως το υπερουράνιο;
Δίδαξε δε η από την νεφέλη φωνή του Πατρός, ότι όλα εκείνα τα προ της ελεύσεως του Κυρίου και Θεού και Σωτήρα μας Ιησου Χριστού, οι νομοθεσίες, οι υιοθεσίες, ήταν ατελή και δεν έγιναν ούτε τελέσθηκαν σύμφωνα με προηγούμενο θέλημα του Θεού, αλλά παραχωρήθηκαν για την μέλλουσα αυτή του Κυρίου παρουσία και επιφάνεια. Αυτός λοιπόν είναι εκείνος, στον οποίο ευδοκεί και αναπαύεται και ευαρεστείται τέλεια ο Πατήρ, όπως σε Υιό αγαπητό. Γι αυτό και παραγγέλλει Αυτόν να ακούμε και σ Αυτόν να πειθαρχούμε. Και όταν λέει «εισέλθετε από την στενή πύλη, διότι είναι πλατειά και άνετη η οδός που οδηγεί στην απώλεια, ενώ στενή και δύσβατη η οδός που οδηγεί στην ζωή», Αυτόν να ακούτε. Κι όταν λέει πως το φως αυτό είναι βασιλεία του Θεού, Αυτόν να ακούτε, σ Αυτόν να πιστεύετε και τέτοιου φωτός να καθιστάτε αξίους τους εαυτούς σας.
ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ
Με το λόγο, λοιπόν, αυτόν δήλωσε ότι αφαιρέθηκε πλέον η οικονομία από τον Μωϋσή και τον Ηλία, και στον Υιό υπακούουν κατά πάντα. Μην πείτε, δηλαδή, ότι αυτά είπε ο Μωϋσής και αυτά ο Ηλίας. Διότι ως δούλοι υπηρέτησαν στον κέλευσμα και αυτό που τους υποδείχθηκε κήρυξαν. Αυτός είναι υιος και όχι ομογενής· κύριος και όχι δούλος· άρχοντας και όχι αρχόμενος· νομοθέτης και όχι νομοθετούμενος· ίσος κατά την θεία φύση και υιος αγαπητός. Έτσι οι απόστολοι μυήθηκαν σ αυτό που ήταν γι αυτούς άδηλο. Εδώ ο Πατήρ φανέρωσε τον Υιό Του. Εδώ ο Ων αναγγέλει το συναίδιο γέννημά Του. Εξαίτιας της φωνής αυτής έπεσαν οι απόστολοι με το πρόσωπο στην γη. Διότι ήταν βροντή φοβερή, που δονούσε και τάραζε την γη και αυτοί από τον φόβο έπεσαν χάμω. Έδειξε σ αυτούς το ισοδύναμο του Υιού με τον Πατέρα στην θεϊκή Του φύση. Διότι καθώς η φωνή του Πατέρα τους έριξε κάτω, έτσι και η φωνή του Υιού με την δύναμή Του τους ανασήκωσε. Εκεί η θεϊκή του δόξα και η ανθρώπινη σάρκα Του φαίνονταν σε ένα πρόσωπο. Διότι δεν έλαβε όπως ο Μωϋσής επίκτητη ωραιότητα, αλλ ως Θεός στην δόξα Του άστραψε. Του Μωϋσή το πρόσωπο εξωτερικά χρίστηκε με λαμπρότητα, ενώ όλο το σώμα του Ιησού όπως ο ήλιος στις ακτίνες του άστραφτε και η δόξα της θεότητάς Του το σώμα της ανθρωπότητάς Του σκέπασε. Γι αυτόν ανήγγειλε ο Πατήρ: «Αυτός είναι ο υιος μου ο αγαπητός». Δεν ήταν χωρισμένη η δόξα της θεότητάς Του από την ανθρωπότητά Του, αλλά για έναν ήταν η φωνή, αυτόν που φαινόταν σε σώμα ευτελές και δόξα φοβερή. Και η αγία Μαρία υιό τον αποκαλούσε, του οποίου το ανθρώπινο σώμα δεν ήταν χωρισμένο από την θεϊκή Του δόξα. Διότι είναι ένα πρόσωπο αυτός που φανερώθηκε στον κόσμο με το σώμα και την δόξα Του. Και η δόξα Του μήνυσε την εκ του Πατρός θεία φύση. Και το σώμα Του μήνυσε την εκ της Μαρίας ανθρώπινη φύση. Ένας όμως Υιος μονογενής εκ του Πατρός και εκ της Μαρίας. Ας παύσουν τα στόματα των αιρετικών. Διότι όποιος τον μερίζει, θα μερισθεί από την βασιλεία Του. Και όποιος τον συγχέει, θα αποκλεισθεί από την ζωή Του. Όποιος αρνείται ότι γέννησε Θεόν η Μαρία, ας μη δεί την δόξα της θεότητάς Του. Και όποιος αρνείται ότι φόρεσε σάρκα, στερημένος θα είναι της σωτηρίας και ζωής που προσφέρεται δια του σώματός Του. Διότι τα ίδια τα πράγματα διδάσκουν όσους έχουν διαύγεια. Οι θείες δυνάμεις Του κηρύσσουν ότι είναι Θεός αληθινός, και τα πάθη Του μαρτυρούν ότι είναι άνθρωπος αληθινός, και το σώμα που περιεβλήθη, ότι είναι από θυγατέρα ανθρώπου. Αλλά κι αν δεν το κατανοούν οι ασθενείς κατά την διάνοια, εμείς θα επιχειρήσουμε να εκθέσουμε την αλήθεια από τα άχραντα Ευαγγέλια, ώστε να προσφέρουμε στους φιλόθεους ακροατές μεγαλύτερη ωφέλεια, εξαπλώνοντας και διατρανώνοντας τον λόγο με επιχειρήματα αψευδή, και πιο λαμπρά θα πανηγυρίσουμε.
Εφραίμ του Σύρου
Μετεμορφώθης εν τω Όρει, Χριστέ ο Θεός,
δείξας τοις Μαθηταίς σου την δόξαν σου, καθώς ηδύναντο.
Λάμψον και ημίν τοις αμαρτωλοίς, το φως σου το αϊδιον,
πρεσβείαις της Θεοτόκου, Φωτοδότα, δόξα σοι.
δείξας τοις Μαθηταίς σου την δόξαν σου, καθώς ηδύναντο.
Λάμψον και ημίν τοις αμαρτωλοίς, το φως σου το αϊδιον,
πρεσβείαις της Θεοτόκου, Φωτοδότα, δόξα σοι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου