Μια ημέρα πρίν από την Μεγάλη Τεσσαρακοστή το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα μας αποκαλύπτει μια ξεκάθαρη απαίτηση του Θεού. Να δεχόμαστε και να προσφέρουμε την συγνώμη μας στους ανθρώπους και να την ζητάμε από τον Θεό. «Εάν αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, αφήσει και υμίν ο πατήρ υμών ο ουράνιος».
Η συγχώρηση προϋποθέτει την συνείδηση της ενοχής. Την συναίσθηση εκείνη που μας λέει ότι με τις πράξεις μας, τις παραλείψεις μας, τις νοοτροπίες μας και τις συμπεριφορές μας βλάψαμε τους άλλους και πικράναμε τον Θεό. Διαταράξαμε την τάξη, την οποία ο Θεός έθεσε μέσα μας και γύρω μας. Από εδώ, λοιπόν, πηγάζει αυθόρμητα η εσωτερική ανάγκη της απαλλαγής από το βάρος της ενοχής και της αμαρτίας, δηλαδή η συγχώρηση. Γιατί η φύση μας είναι ατελής και λανθάνει συνεχώς. Ο ιερός Χρυσόστομος τονίζει ότι «και οι νόμοι γνωρίζουν να συγχωρούν τα αναπόφευκτα, αφού το να κάνουμε λάθη και να πέφτουμε σε πλάνη είναι ανθρώπινο».
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι για να μάθουμε να συγχωρούμε, θα πρέπει να αγνοήσουμε τα λάθη των άλλων που μας πλήγωσαν. Θα πρέπει να ξεχάσουμε τα σφάλματα αυτών που μας ζημίωσαν. Αυτό όμως δεν μπορεί να συμβεί. Γιατί είναι αδύνατο να σβήσουμε ολοκληρωτικά την μνήμη μας και να διαγράψουμε την λογική μας. Άλλωστε, θυμόμαστε πράγματα που δεν θέλουμε και αδυνατούμε να παραβλέψουμε την πραγματικότητα την οποία ζούμε. Είναι ανέφικτο να αγνοούμε το κακό που μας ταλαιπωρεί διαρκώς.
Με την συγχώρηση δεν σβήνουμε το κακό. Καταλαβαίνουμε όμως, πως αυτό μας εξαπατά και μας παραπλανά και έτσι μπορούμε να παλέψουμε εναντίον του. Με την συγχώρηση μπορούμε να καθαρίσουμε την μνήμη από την εμπάθεια της καρδιάς μας και να διαχωρίσουμε την ορθή και αντικειμενική κρίση από την κατάκριση και τον κάθε είδους αρνητισμό. Αλλά και εδώ ο δρόμος φαίνεται να είναι μακρύς και δύσκολος, σκληρός και οδυνηρός. Και εδώ οι παγίδες είναι πολλές και ποικίλες. Κάποτε η συγχώρηση γίνεται εξωτερική και τυπική και απέχει πολύ από το βάθος «των καρδιών ημών». Άλλοτε, πάλι, παρά τα όσα ισχυριζόμαστε στους άλλους, υποκαθιστούμε την συγχώρηση με την περιφρόνηση και την κρυμμένη εχθρότητα. Κάποιες άλλες φορές θέτουμε στην συγνώμη μας όρια και προϋποθέσεις, κρατούμενα και υπολογισμούς. Η συγχωρητικότητα είναι η πληγωμένη αγάπη που δίνει πάντα ευκαιρίες για μια καινούρια αρχή. Είναι η δύναμη που ανανεώνει την εμπιστοσύνη μας για τους άλλους, αφού προσπαθεί να τους κατανοεί και να τους αποδέχεται.
Όποιος δεν συγχωρεί, γκρεμίζει την γέφυρα από την οποία θα χρειαστεί κάποτε να περάσει και ο ίδιος. Οδηγεί τις καθημερινές διαπροσωπικές του σχέσεις σε αδιέξοδο και διάλυση. Ποια, άραγε, ανθρώπινη σχέση δεν περνάει κρίση; Πώς μπορούμε να κρατήσουμε αδιάσπαστη την συζυγία, την οικογένεια, την φιλία, την συνεργασία; Πώς μπορούμε να διαφυλάξουμε την ανθρώπινη σχέση και τον πνευματικό σύνδεσμο, ώστε να μην παγώσουν και διαλυθούν, αν δεν μάθουμε να συγχωρούμε;
Ο δυνατός λόγος του ιερού Χρυσοστόμου και πάλι μας καθοδηγεί: «Έχεις αδικηθεί πολύ και στερήθηκες πολλά εξαιτίας κάποιου, κακολογήθηκες και ζημιώθηκες σε πολύ σοβαρά θέματά σου και γι ατό θέλεις να δεις να τιμωρείται ο αδελφός σου; Και εδώ πάλι είναι χρήσιμο να τον συγχωρήσεις. Γιατί, εάν θελήσεις εσύ ο ίδιος να εκδικηθείς και να επιτεθείς εναντίον του είτε με τα λόγια σου, είτε με κάποια ενέργειά σου, ή με την κατάρα σου, ο Θεός όχι μόνο δεν θα επέμβει κατ’ αυτού –εφόσον εσύ ανέλαβες την τιμωρία του – αλλά επιπλέον θα σε τιμωρήσει ως θεομάχο. Άφησε τα πράγματα στον Θεό. Αυτός θα τα τακτοποιήσει πολύ καλύτερα απ’ ό, τι εσύ θέλεις.
Και όμως, αγαπητοί αδελφοί, συχνά διαπιστώνουμε πόσο αβυσσαλέο είναι το μίσος και οι κακίες μας. Πόσο βαθιά ριζωμένα είναι στην καρδιά μας τα πάθη και οι αδυναμίες μας. Εδώ ακριβώς κατανοούμε την ουσία και την δύναμη του κακού. Συνειδητοποιούμε ότι, όσο και αν προσπαθήσουμε, δεν θα μπορέσουμε να υπερνικήσουμε το κακό μόνοι μας. Μόνο αν στραφούμε στην αγκαλιά του Θεού, αν του ζητήσουμε με πίστη το έλεος και την χάρη Του, θα συγχωρεθούμε και θα συγχωρέσουμε. Θα πάρουμε το δώρο του Θεού, την άφεση, και θα ζήσουμε την λύτρωση. Αμή.
Αρχιμ. Ν.Κ.
Η συγχώρηση προϋποθέτει την συνείδηση της ενοχής. Την συναίσθηση εκείνη που μας λέει ότι με τις πράξεις μας, τις παραλείψεις μας, τις νοοτροπίες μας και τις συμπεριφορές μας βλάψαμε τους άλλους και πικράναμε τον Θεό. Διαταράξαμε την τάξη, την οποία ο Θεός έθεσε μέσα μας και γύρω μας. Από εδώ, λοιπόν, πηγάζει αυθόρμητα η εσωτερική ανάγκη της απαλλαγής από το βάρος της ενοχής και της αμαρτίας, δηλαδή η συγχώρηση. Γιατί η φύση μας είναι ατελής και λανθάνει συνεχώς. Ο ιερός Χρυσόστομος τονίζει ότι «και οι νόμοι γνωρίζουν να συγχωρούν τα αναπόφευκτα, αφού το να κάνουμε λάθη και να πέφτουμε σε πλάνη είναι ανθρώπινο».
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι για να μάθουμε να συγχωρούμε, θα πρέπει να αγνοήσουμε τα λάθη των άλλων που μας πλήγωσαν. Θα πρέπει να ξεχάσουμε τα σφάλματα αυτών που μας ζημίωσαν. Αυτό όμως δεν μπορεί να συμβεί. Γιατί είναι αδύνατο να σβήσουμε ολοκληρωτικά την μνήμη μας και να διαγράψουμε την λογική μας. Άλλωστε, θυμόμαστε πράγματα που δεν θέλουμε και αδυνατούμε να παραβλέψουμε την πραγματικότητα την οποία ζούμε. Είναι ανέφικτο να αγνοούμε το κακό που μας ταλαιπωρεί διαρκώς.
Με την συγχώρηση δεν σβήνουμε το κακό. Καταλαβαίνουμε όμως, πως αυτό μας εξαπατά και μας παραπλανά και έτσι μπορούμε να παλέψουμε εναντίον του. Με την συγχώρηση μπορούμε να καθαρίσουμε την μνήμη από την εμπάθεια της καρδιάς μας και να διαχωρίσουμε την ορθή και αντικειμενική κρίση από την κατάκριση και τον κάθε είδους αρνητισμό. Αλλά και εδώ ο δρόμος φαίνεται να είναι μακρύς και δύσκολος, σκληρός και οδυνηρός. Και εδώ οι παγίδες είναι πολλές και ποικίλες. Κάποτε η συγχώρηση γίνεται εξωτερική και τυπική και απέχει πολύ από το βάθος «των καρδιών ημών». Άλλοτε, πάλι, παρά τα όσα ισχυριζόμαστε στους άλλους, υποκαθιστούμε την συγχώρηση με την περιφρόνηση και την κρυμμένη εχθρότητα. Κάποιες άλλες φορές θέτουμε στην συγνώμη μας όρια και προϋποθέσεις, κρατούμενα και υπολογισμούς. Η συγχωρητικότητα είναι η πληγωμένη αγάπη που δίνει πάντα ευκαιρίες για μια καινούρια αρχή. Είναι η δύναμη που ανανεώνει την εμπιστοσύνη μας για τους άλλους, αφού προσπαθεί να τους κατανοεί και να τους αποδέχεται.
Όποιος δεν συγχωρεί, γκρεμίζει την γέφυρα από την οποία θα χρειαστεί κάποτε να περάσει και ο ίδιος. Οδηγεί τις καθημερινές διαπροσωπικές του σχέσεις σε αδιέξοδο και διάλυση. Ποια, άραγε, ανθρώπινη σχέση δεν περνάει κρίση; Πώς μπορούμε να κρατήσουμε αδιάσπαστη την συζυγία, την οικογένεια, την φιλία, την συνεργασία; Πώς μπορούμε να διαφυλάξουμε την ανθρώπινη σχέση και τον πνευματικό σύνδεσμο, ώστε να μην παγώσουν και διαλυθούν, αν δεν μάθουμε να συγχωρούμε;
Ο δυνατός λόγος του ιερού Χρυσοστόμου και πάλι μας καθοδηγεί: «Έχεις αδικηθεί πολύ και στερήθηκες πολλά εξαιτίας κάποιου, κακολογήθηκες και ζημιώθηκες σε πολύ σοβαρά θέματά σου και γι ατό θέλεις να δεις να τιμωρείται ο αδελφός σου; Και εδώ πάλι είναι χρήσιμο να τον συγχωρήσεις. Γιατί, εάν θελήσεις εσύ ο ίδιος να εκδικηθείς και να επιτεθείς εναντίον του είτε με τα λόγια σου, είτε με κάποια ενέργειά σου, ή με την κατάρα σου, ο Θεός όχι μόνο δεν θα επέμβει κατ’ αυτού –εφόσον εσύ ανέλαβες την τιμωρία του – αλλά επιπλέον θα σε τιμωρήσει ως θεομάχο. Άφησε τα πράγματα στον Θεό. Αυτός θα τα τακτοποιήσει πολύ καλύτερα απ’ ό, τι εσύ θέλεις.
Και όμως, αγαπητοί αδελφοί, συχνά διαπιστώνουμε πόσο αβυσσαλέο είναι το μίσος και οι κακίες μας. Πόσο βαθιά ριζωμένα είναι στην καρδιά μας τα πάθη και οι αδυναμίες μας. Εδώ ακριβώς κατανοούμε την ουσία και την δύναμη του κακού. Συνειδητοποιούμε ότι, όσο και αν προσπαθήσουμε, δεν θα μπορέσουμε να υπερνικήσουμε το κακό μόνοι μας. Μόνο αν στραφούμε στην αγκαλιά του Θεού, αν του ζητήσουμε με πίστη το έλεος και την χάρη Του, θα συγχωρεθούμε και θα συγχωρέσουμε. Θα πάρουμε το δώρο του Θεού, την άφεση, και θα ζήσουμε την λύτρωση. Αμή.
Αρχιμ. Ν.Κ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου