Ἐκκλησία τοῦ δήμου -Ἐκκλησία τῶν πιστῶν

Χρήστος Γιανναράς

Ἀρχίζοντας κάπως θρηνητικά, ὑπογράμμισε πώς ὁ μέσος σημερινός Ἕλληνας δέν εἶναι εἰς θέσιν να ἐξηγήσει γιατί ὁ Παρθενώνας εἶναι σημαντικώτερος ἀπό τόν πύργο τοῦ Ἄϊφελ. Κι αὐτό γιατί δέν ἔχει συνειδητοποιήσει τήν διαφορά τοῦ σημερινοῦ, χρηστικοῦ, πολιτισμοῦ (Δυτικοῦ) ἀπό τήν κοινή ἀνάγκη τῶν Ἑλλήνων νά ξεχωρίζουν τήν ἀλήθεια ἀπό τό ψέμμα, τό κάλλος ἀπό τήν ἀσχημία, κλπ.

Ακούστε εδώ ΟΛΗ την ομιλία

Ὁ τρόπος αὐτός τῶν Ἑλλήνων γεννήθηκε -γιά πρώτη φορά στήν ἱστορία - στόν γεωγραφικό χῶρο πού περικλείει τό Αἰγαῖο, ἀνάμεσα ἀπό Ἀνατολή καί Δύση. Τό σημαντικό του γνώρισμα ἦταν ἡ ἐμφάνιση τῆς κριτικῆς σκέψης. Ἀπό τότε ξεκίνησε ἡ ἐπιστήμη καί ἡ φιλοσοφία. Ὅμως, ἡ ἀνάγκη τῶν Ἑλλήνων γιά τήν ἀναζήτηση τοῦ ἀληθοῦς δέν ἦταν μόνο χρηστική. Ὁ Ἀριστοτέλης τό διαβεβαιώνει: «Τό ζητεῖν ἁπανταχοῦ τό χρήσιμον, ἥκιστα ἁρμόζει τοῖς μεγαλοψύχοις καί ἐλευθερίοις». Δηλαδή: «Τό νά ἀναζητεῖς παντοῦ καί πάντα μόνο τό χρήσιμο, δέν ταιριάζει στούς μεγαλόψυχους καί ἐλεύθερους».

Ἡ ἀναζήτηση τοῦ ἀληθοῦς καί ὁ χωρισμός του ἀπό τό ψευδές ἦσαν ἀπαραίτητα στοιχεῖα, ὥστε νά ἀπαντηθοῦν τά κρίσιμα ἀνθρώπινα ἐρωτήματα περί τῆς ἀληθινῆς ὑπάρξεως καί τοῦ ὄντως ὑπαρκτοῦ.

Οἱ Ἕλληνες εἶναι πού πιστοποίησαν, ὅτι ὁ τρόπος συνυπάρξεως τῶν ὑπαρκτῶν εἶναι τέτοιος, ὥστε νά άναδεικνύεται σχέση ἑνότητας. Αὐτή ἡ σχέση ἐμφανίζεται ὡς «κόσμος».

Ὅλα λειτουργοῦν σάν σχέση ἁρμονίας καί κοσμιότητας, ὥστε οἱ Ἕλληνες νά ποῦν : -Αὐτό μᾶς ἐνδιαφέρει! Αὐτό νά μιμηθοῦμε.

Ἡ δεύτερη κινοῦσα δύναμη γιά αὐτή τήν μίμηση, ἦταν ἡ -κατά τόν Πλάτωνα- ἔμφυτη καί πανανθρώπινη ἐπιθυμία τῆς ἀθανασίας. Ἔτσι γεννήθηκε γιά πρώτη φορά ἡ ἔννοια τῆς «κοινωνίας». Μιᾶς κοινωνίας πέραν τῆς «κοινωνίας τῶν ἀγαθῶν». Ἡ κοινωνία τοῦ ἀληθοῦς εἶναι μοίρασμα μεταξύ τῶν ἀνθρώπων τοῦ τρόπου τῆς ἁρμονίας καί τῆς ἀθανασίας: Αὐτό εἶναι ἡ πόλις.

Στόχος τῆς πόλης δέν εἶναι ἡ ἀνάγκη, ἀλλά ἡ ἀλήθεια. Γι' αὐτό καί ἡ μετοχή στά τῆς πόλεως (ἡ πολιτική) εἶναι τιμή. Τό κράτος τό διαχειρίζεται ὁ δῆμος τῶν πολιτῶν. Αὐτό συνιστᾶ τήν Δημοκρατία.

Σφραγίδα τῆς πόλης εἶναι ἡ Τέχνη : ὁ Παρθενώνας, σύμβολο μιᾶς κοινωνίας, πού δέν στοχεύει στήν χρησιμότητα ἀλλά στήν ἀλήθεια.

Οἱ πολῖτες -ὅλοι- δέν ἐκλέγονται, ἀλλά κληρώνονται. Συμμετέχουν ὅλοι: ὅταν φέρεις τήν τιμή τοῦ πολίτη, ὀφείλεις νά εἶσαι ἱκανός γιά κάθε ἀποστολή, πού θά σοῦ ἀνατεθεῖ. Ἡ ὁρατή συνέπεια τῆς συμμετοχῆς εἶναι αὐτό, πού οἱ Ἕλληνες ὠνόμαζαν «ἐκκλησία τοῦ δήμου». Ἡ ἐκκλησία εἶχε σκοπό νά πραγματώσει καί νά φανερώσει τήν πόλιν∙ τό ἀληθῶς ὑπάρχειν.

Μποροῦμε, ἔτσι, νά ἐννοήσουμε γιατί οἱ Ἕλληνες (καί οἱ Ἑλληνομαθεῖς), ὅταν προσέλαβαν τόν Χριστιανισμό, ὀνόμασαν τό νέο γεγονός «Ἐκκλησία». Καί ἐδῶ, δέν ἐνδιέφερε τό χρήσιμο, ἐνδιέφερε τό ἀληθές.

Στήν Χριστιανική Ἐκκλησία οἱ Ἕλληνες βρῆκαν τό «Φῶς τό ἀληθινόν».

Οἱ ἀρχαῖες ἀναζητήσεις ἐμφάνιζαν ἕνα μεγάλο κενό:Ἡ λογικότητα τους ὁδηγοῦσε νά θεωροῦν ὅτι ὁ Θεός εἶναι ὑποχρεωμένος νά εἶναι μόνο Θεός. Γι αὐτό τό κήρυγμα τοῦ πάσχοντος, σαρκωμένου Θεοῦ ἦταν κήρυγμα μωρίας. Ἡ εἰρωνεία δέ μπροστά στό κήρυγμα τῆς Ἀναστάσεως μαρτυροῦσε τό κενό τῆς ἀρχαίας ἐκκλησίας τοῦ δήμου στήν ἀντιμετώπιση τοῦ θανάτου.

Ἡ νέα πίστη κηρύσσει, ὅτι ὁ Θεός ὑπάρχει «ἐπειδή θέλει». Μή ὑποταγμένος στήν ἀναγκαιότητα, ὑπάρχει ὡς Τριάδα ἀγαπητική (Πατήρ - Υἱός - Πνεῦμα) πραγματώνοντας τήν ἐλευθερία : «Ὁ Θεός ἀγάπη ἐστί». Κορύφωμα τῆς ἐλευθερίας εἶναι ἡ Σάρκωση, δηλαδή μπορεῖ νά ὑπάρχει ἐλεύθερος ἀπό τήν Θεότητά Του! Γι' αὐτό ὠνομάσθηκαν οἱ πρῶτοι Χριστιανοί «Ἐκκλησία» : ἐπειδή συνυπάρχουν ἀγαπητικά κατά τό πρότυπο τῆς Τριάδος.

Ἡ ἠθικολογία δέν ἔχει σχέση μέ ὅ,τι ὡμολογήθηκε στήν πρώτη Ἐκκλησία. Ἡ ὁμολογία τῶν πιστῶν εἶναι ὁμολογία ἀγάπης καί ἐμπιστοσύνης. Τά καλά ἔργα συνέπεια, ἀνεπίγνωστη καί φυσική, τοῦ ἀθλήματος τῆς ἀγάπης.

Ἡ τροφή καί τό ποτό στήν Ἐκκλησία δέν εἶναι γιά νά ὑπάρξει ὁ καθένας βιολογικά, ἀλλά γιά νά ὑπάρξουμε ὅλοι, ὄντως. Ὅ,τι εἶναι κοινό, εἶναι ἀνάσταση, ζωή, ὕπαρξη. Πάνω ἀπ' ὅλα, ζωή εἶναι ἡ αὐθυπέρβαση τοῦ ἐγώ.

Καί ὁ κ.Γιανναρᾶς -συνδέοντας τήν ἐκκλησία τοῦ δήμου καί τήν Ἐκκλησία τῶν πιστῶν- κατέληξε: Ἄν ὑπάρχει συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἄν ὑπάρχει κάποιο γεγονός πού πραγματώνει τό ἀνεπίγνωστο αἴτημα τῶν Ἑλλήνων γιά ἀθανασία, αὐτό δέν μπορεῖ νά εἶναι παρά μιά συγκεκριμένη κοινή πράξη : ἡ Ἐνορία.

* Στίς 12-7-2009 τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Ὁσίου Θεοδώρου πραγματοποιήθηκε ἡ καθιερωμένη Κληρικολαϊκή συνέλευση

πηγή: http://www.imkythiron.gr/content/view/452/2/lang,el/

αντιγραφή από εδώ