Ἰωάννης Ἰανωλίδε
Πρόλογος
Σ᾿ ἕνα μεγάλο καί ἅγιο βιβλίο
Γιά τό βιβλίο του Ἰωάννη Ιανωλίδε ἤξερα ἐλάχιστα πράγματα. Εἶχα διαβάσει μερικά κομμάτια στό δίκτυο καί δύο κεφάλαια στό χριστιανικό περιοδικό Orthodox Word (Ὁ Ὀρθόδοξος Λόγος) τῆς ἀδελφότητος τῆς Μονῆς τοῦ ἁγίου Γερμανοῦ, ἀπό τήν Platina-California.
Εἶναι συγκλονιστικά ἀποσπάσματα,τά ὁποῖα ὁ Ἰωάννης Ἰανωλίδε – ὁ Θεός νά τόν αναπαύσει μαζί μέ τούς ἁγίους Του – τά βγάζει ἀπό τόν θησαυρό τής ἁγίας καρδιᾶς του, σάν μαθητής καί φίλος τοῦ Βαλερίου Γκαφένκου, τοῦ ἁγίου τῶν φυλακῶν, ὅπως τόν ὠνομάσαμέ ὅλοι πού τόν εἴχαμε γνωρίσει, ὄνομα τό ὁποῖο δόθηκε σ΄ αὐτόν ἀπό τόν μοναχό Νικόλαο Στάϊνχαρντ.
Τό βιβλίο «Ἡ ἐπιστροφή στόν Χριστό» εἶναι μιά ἀληθινή ὀδύσσεια τοῦ Πνεύματος, μιά βαθειά ἐνδοσκόπηση πού γίνεται μέ τάπεινοφροσύνη καί λεπτότητα, τήν ὁποία μόνο ἕνας ἄνθρωπος πού πέρασε τά βάσανα τῆς κόλασης καί ἔφθασε καθαρός στήν ὑψηλή ὄχθη τῆς ἁγιότητος θά μποροῦσε νά τά δεχθεῖ ἀπό τόν ἄγγελο πού τόν συνώδευε σ΄ ὅλη τήν διάρκεια τῶν δοκιμασιῶν του.
Τό πρωτότυπο, μαζί μέ πολλά ἄλλα χαρτιά, τά ἔφερε κάποιος στήν ἱερά Μονή Ντιακονέστι τῆς Ρουμανίας, ὕστερα ἀπό τόν θάνατο τοῦ συγγραφέα, σ΄ ἕνα σάκκο, ἀνακατεμένα, χωρίς καμμιά σειρά, χωρίς ἀρίθμησι, καί οἱ μοναχές ἐδούλεψαν πολύ μέχρι νά τά τακτοποιήσουν σέ δύο τόμους, νά δώσουν τούς κατάλληλους τίτλους καί νά παρακολουθήσουν τά περιγραφόμενα γεγονότα σύμφωνα μέ τήν ἱστορία τῶν φυλακῶν, ὅπως τά ἔζησεν ὁ Ἰανωλίδε καί ἄλλοι ἥρωες τῶν ὰπομνημονευμάτων.
Αὐτά τά ὁποῖα γράφω τώρα εἶναι ἐλάχιστά καί σχετικά. Ὅ,τι ἔχει γραφτεῖ γιά τίς φυλακές, μέσα ἀπό τήν βαθειά ἔρευνα τόσων συγγραφέων, πού ἦταν προικισμένοι μέ τό πνεῦμα τῆς ὁμολογίας, περιέχεται σ᾿ αὐτό τό βιβλίο πού εἶναι βαθειά πνευματικό, διερευνητικό καί κατάλληλο γιά νά γνωρίσει κανείς τούς Ἁγίους, τί σημαίνει δηλαδή πλάτος καί μῆκος, καί βάθος καί ὕψος, γιά τήν γνῶσι τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ (Ἐφεσ. 3, 18-19).
Ἄν, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, ἔχεις ἀμφιβολίες γιά τήν σωτηρία, σου γιά τήν θυσία ἤ γιά τήν νίκη ἐναντίον τοῦ ὁρατού καί ἀοράτου ἐχθροῦ διά τῆς δυνάμεως τῆς πίστεως καί τῆς προσευχής, ἄν ἀμφιβάλλεις γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί τήν ἀποτελεσματικότητα τῆς μετάνοιας, αὐτό τό πνευματικό βιβλίο, θά σέ βοηθήσει.
Ὁ Γκαφένκου καί ἡ ὁμάδα του ἦταν νεαροί ἀπό 14 ἕως 22 ἐτῶν, καί φυλακίσθηκαν γιά τήν δρᾶσι τους στήν «ἀδελφότητα τοῦ Σταυροῦ» (μιά ὀργάνωση γιά τήν πρόοδο τῆς παιδείας καί τῆς πίστεως τῆς ρουμανικῆς νεολαίας). Ἡ θρησκευτική τους ἀγωγή δέν ἦταν πολύ βαθειά, ἀλλά οἱ ψυχές τους ζητοῦσαν κάτι τό ὁποῖο θά τούς ἀνέβαζε πιό πάνω ἀπό τά δεινά πού ζοῦσαν.
Ἐπιθυμοῦσαν μιά ἐσωτερική εἰρήνη, ἡ ὁποία θά τούς ὡδηγοῦσε στήν σωτηρία, ὕστερα ἀπ΄ ὅλα τά βάσανα τῶν φυλακῶν.
Ὁ Ἰανωλίδε ἔλεγε: «ἐμεῖς δέν εἴμασταν καθόλου διεφθαρμένοι. Τά ἁμαρτήματα τῆς κοινωνίας δέν εἶχαν φτάσει σέ ἐμᾶς. Εἴχαμε μιά καθαρή ψυχή, εἴχαμε ἀποδεχθεῖ τήν θλίψη καί πασχίζαμε νά διαφυλάξουμε τήν καρδιά μας καί τό νοῦ μας καθαρά.
Εἴχαμε μεγάλες ποινές. Οἱ εισαγγελεῖς μᾶς εἶχαν καταδικάσει ἄσπλαχνα καί μερικοί ἀπό ἐμᾶς εἶχαν περισσότερα χρόνια ποινήῆ ἀπό τήν ἡλικία τους.”
Σ΄ αὐτές τίς συνθῆκες, οἱ σταυραδελφοί (οἱ ὁπαδοί τῆς Ἀδελφότητος ὁ Σταυρός) φτάνουν στήν φυλακή τῆς πόλεως Ἀϊούντ, ἡ ὁποία ἀπό τότε ἄρχισε νά ὑπολογίζεται σάν μιά ἀπό τίς πιό αὐστηρές φυλακές τῆς Χώρας μας, γιά τήν ἔγκλειστη καί σκληρή ζωή τῶν πολιτικῶν φυλακισμένων.
Κανένας ἀπ᾿ αὐτούς δέν μποροῦσε νά φανταστεῖ τί τόν περίμενε, τί κακουχίες, τί φόβοι. Ἀλλά καί τίς κορυφές τῆς πίστεως καί ἀρετῆς μερικοί ἀπ᾿ αὐτούς θά τίς ανηφόριζαν, χωρίς νά τό γνωρίζουν.
Ἡ ὁμάδα τοῦ Γκαφένκου ἀποτελοῦσε γιά ὅλους τούς ἄλλους ἕναν πνευματικό ὁδηγό χριστιανικῆς ζωῆς στίς κατακόμβες. Δέν εἶχαν διαλέξει τήν πνευματική πορεία ὅλοι οἱ φυλακισμένοι. Πολλοί ἦταν πολιτικοί πολεμιστές, εἶχαν μπεῖ στήν φυλακή διότι ἤθελαν νά ξεριζώσουν ἀπό τήν πολιτική ζωή τῆς Ρουμανίας τήν φαυλότητα, τήν δημόσια αἰσχρότητα καί τήν δημαγωγία.
Ὁ Γκαφένκου καί οἱ δικοί του πρῶτα προσπάθησαν νά βάλουν σέ μιά τάξη τήν δική τους ζωή, νά καταλάβουν καί νά ζοῦν τήν κοινοτική ἐμπειρία τῆς πρώτης Ἐκκλησίας, νά λεπτύνουν συνεχῶς τόν χαρακτῆρα τους γιά ἀγάπη, θυσία, καλωσύνη καί βίωση τῆς ἀγάπης πρός ὅλους. Ὁ Γκαφένκου, ὁ Ἰανωλίδε καί ἄλλοι δύο πού ἔμεναν στό ἴδιο κρατητήριο, προσπαθοῦσαν νά τό βλέπουν καί νά τό ζοῦν σάν ἕναν ναό τοῦ Χριστοῦ. Ὁ πιό γνώστης τῆς ζωῆς τῶν ἁγίων καί τῆς ἁγίας Γραφῆς ἦταν, χωρίς ἀμφιβολία, ὁ Γκαφένκου.
Τό ξεκίνημα ἦταν καλό καί σχετικά εὔκολο. Ἡ ἰδέα τῆς ἀγάπης, τῆς θυσίας ἑνός γιά τούς ἄλλους ἐφαρμοζόταν, ἀλλά μετά ἀπό καιρό οἱ διαφορετικές εὐαισθησίες τους ἔγιναν μιά ἀφορμή θλίψεων στό στενό κρατητήριο τῶν δύο ἐπί δύο μέτρων, ἔστω κι ἄν δέν ἐκδηλωνόταν μέ λόγους ἤ μέ χειρονομίες. Ὁ καθένας στεκόταν μπροστά στούς ἄλλους σάν ἕνα βαρέλι μέ πυρίτιδα, ἕτοιμο νά ἐκραγεῖ ξαφνικά.
Αὐτή ἡ νευρική ἐκρηκτικότητα ἦταν κοινή, παρόλο πού στήν ἀρχή, προσπαθοῦσαν νά τήν ἀψηφοῦν, μέ τήν ἐλπίδα ὅτι ὁ χρόνος, ἡ προσευχή καί ἡ συνήθεια μέ τούς ἄλλους θα τακτοποιοῦσαν τά προσωπικά τους προβλήματα, ἀλλά καί τά γενικώτερα. Ὁ Βαλέριος Γκαφένκου τούς προσκάλεσε ὅλους γιά μιά εἰλικρινῆ καί μέ φόβο Θεοῦ συζήτηση, γιά ν΄ἀνακαλύψουν ποιά λάθη καί ποιες ἀδυναμίες προκάλεσαν ἐκείνη τήν κρίσιμη κατάσταση, ἕτοιμη νά τούς ὁδηγήση σέ διάλυσι. Μελετώντας τίς δηλώσεις τοῦ καθενός, προσπαθοῦσαν νά ἐξακριβώσουν τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ὁ πονηρός λογισμός μπαίνει στήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου, ποιά εἶναι τά στάδια τά ὁποῖα περνοῦν στήν καρδιά ἀπό τἡ στιγμή πού ὁ πονηρός λογισμός γίνεται ἀποδεκτός.
Εἶναι γεγονός ὅτι αὐτή ἡ πνευματική ἐμβάθυνσι ἀκολουθοῦσέ μιά πορεία ἡ ὁποία, οὔτε οἱ ἴδιοι δέν ἤξεραν, πού θά ὁδηγήσει, ἀλλά τό πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, λόγῳ τῆς πίστεως καί τοῦ αγώνα τους, τούς ὡδηγοῦσε, χωρίς νά τό ξέρουν, σέ μιά πορεία πολύ γνωστή στούς μοναχούς τῆς ερήμου.
Ἰδού οἱ ἀποκαλυφθεῖσες βαθμίδες ἀπό τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ σ΄ αὐτούς τούς ὀλιγογράμματούς νέους, οἱ ὁποῖοι φλογερά ζητοῦσαν τόν Θεό: Κατ᾿ ἀρχήν, αὐτοί διαπιστώνουν ὅτι ὁ ἄνθρωπος προσβάλλεται διαρκῶς ἀπό τά πονηρά πνεύματα, ἀλλά ὁ ἄνθρωπος ἔχει τήν ἱκανότητα νά τά δεχθεῖ ἤ νά τά ἀπωθεῖ ἀπό τήν ἀρχή ἤ ἀργότερα. Αὐτά τά πονηρά πνεύματα πολεμοῦν τόν ἄνθρωπο, ἀλλά ἐκεῖνος πού ἀγρυπνεῖ μπορεῖ νά γνωρίζει τά στάδια τῶν ἐπιθέσεων καί μπορεῖ νά πολεμήσει ἐναντίον αὐτῶν.
Ἡ μάχη εἶναι πολύπλοκη καί διαρκής, ἀλλά ὄχι ἀδύνατη. Ἄν κανείς δέν εἶναι ἀποφασισμένος νά σταματήσει τόν πονηρό λογισμό ἀπό τήν αρχή, αὐτός μπαίνει στό νοῦ του καί τόν παραπλανᾶ ὅτι δέν εἶναι καί τόσο κακός. Ἄν ὁ ἄνθρωπος ἀποδεχθῆ κι αὐτό τό στάδιο, ὁ λογισμός γίνεται ἐπιθυμία, κυριεύει τόν νοῦ, τήν φαντασία καί τίς αἰσθήσεις. Μέχρις ἐδῶ εἶναι ὁ ἀόρατος πόλεμος.
Ἡ πνευματική ἀντοχή τοῦ ἀγωνιστοῦ Χριστιανοῦ μειώνεται συνεχῶς καί προσβάλλεται ἀπό νοερές ἤ αἰσθησιακές παραστάσεις καί, ἐάν ἡ ἐγρήγορση ἔχει δώσει τήν θέσι της στήν ραθυμία ἤ στήν ἀδυναμία, τότε ἡ ἡδονή παρουσιάζεται πιό συστηματικά καί γίνεται ἐπιθυμία, ἡ ὁποία ἐκδηλώνεται ὁρατά μέσω ὡρισμένων πράξεων καί λέξεων, κλιμακώνοντας τόν ἀόρατο πόλεμο καί στό αἰσθητό ἐπίπεδο.
Πολύ γρήγορα ἡ ἐπιθυμία γίνεται σχέδιο καί εἶναι ἕτοιμο γιά ἐφαρμογή. Ἡ μάχη εἶναι εὔκολη στό στάδιο τοῦ λογισμοῦ καί γίνεται ὅλο καί πιό δύσκολη καί μέ λιγότερες πιθανότητες νίκης στά ὑπόλοιπα στάδια. Τό σχέδιο ἐπιτελέσεσης τοῦ κακοῦ ἀσκεῖ πλέον μεγάλη ἐξουσία ἐπάνω στόν ἀγωνιστή Χριστιανό καί ἡ βούληση τῆς ἀντοχῆς λιγοστεύει. Μιά τέτοια πνευματική ἀνασκόπησι δέν θά ἦταν δυνατή, ἄν αὐτοί οἱ νέοι δέν εἶχαν τήν παρουσία τοῦ ἁγίου Πνεύματος, τό Ὁποῖον εὑρισκόταν δίπλα τους σ΄ ὅλη τήν διάρκεια τῆς ζωῆς τους στήν φυλακή.
Ὁ ἀναγνώστης αὐτοῦ τοῦ βιβλίου δέν θά τό τελειώσει χωρίς νά νοιώσει συγκλονισμένος καί θά στραφεῖ σταθερά πρός τήν πίστη, διότι ἡ ζωή τοῦ Βαλερίου Γκαφένκου καί τῶν ἄλλων συναγωνιστῶν του εἶναι ἕνα ἠθικό πρότυπο καί μιά σκάλα πού ἀνεβαίνει πρός τά οὐράνια, μιά σταθερή πρόσκληση γιά νά ἐξέρχεται ἔστω καί προσωρινά, ἀπό τόν βάλτο αὐτῆς τῆς ζωῆς καί νά ἀνεβαίνει στόν ἥλιο τῆς Δικαιοσύνης, στήν Ἄνω Ἀνατολή, πού εἶναι ὁ Χριστός.
Σ᾿ αὐτό τό βιβλίο βρίσκουμε ἀνθρώπους πού πέθαναν ἀπό βάσανα, ἀπό ἀνθυγιεινότητα, ἀπό πείνα, ἀκόμη καί διά αὐτοκτονίας. Ἀλλά μερικοί ἀπ᾿ αὐτούς ἀπέθαναν ἀγγελικά. Ὅποιος ζητεῖ γιά τόν ἑαυτό του μιά στιγμή ἠρεμίας ἄς σταματήσει στό θάνατο τοῦ Βαλερίου Γκαφένκου, πού περιγράφεται μέ ἁπλᾶ λόγια ἀπό τόν Ἰωάννη Ἰανωλίδε, γεγονός τό ὁποῖο κάνει αὐτά τά λόγια πιό βαθειά καί πιό ἀνοιχτά στήν αἰωνιότητα τοῦ Θεοῦ:
„Ὁ Βαλέριος ἦταν ὅλο καί πιό καταβεβλημένος. Ὁ τράχηλός του δέν μποροῦσε πιά νά κρατήσει τό κεφάλι του, ὁπότε καί τό στήριζα ἐγώ μέ τό χέρι μου. Ζοῦσα τότε μέ τήν αἴσθηση ὅτι ἀποκαλύπτονται ὅλα τά μυστήρια τῆς Δημιουργίας, ὅτι οἱ πατοῦσες τῶν ποδιῶν εἶχαν κάτω ἀπ᾿ αὐτές ἕνα εἶδος πανιοῦ τό ὁποῖο μέ βαστοῦσε, ἐνῶ ἡ ψυχή μου εἶχε τό συναίσθημα πληρότητας. ἤμουν τόσο εὐτυχής ἐκείνες τίς ὧρες ὥστε δέν θά τίς ξεχάσω ποτέ.
Καί στήν αἰωνιότητα δέν ἐπιθυμῶ μιά κατάσταση πιό ὑψηλή ἀπ΄ ἐκείνη, διότι τότε ἤμουνα πλήρης, ὑπερβολικά εὐτυχής. Πιστεύω ὅτι ὁ Χριστός ἦταν παρών στόν Βαλέριο. Μόνο ἔτσι μπορῶ νά ἐξηγήσω τήν χαρισματιή του κατάσταση, καθώς καί τήν ἔκπληξί μου καί τῶν φίλων πού ἦταν παρόντες σ΄ ἐκεῖνο τό περιστατικό. Ὁ Βαλέριος μοῦ εἶπε: «Πρῶτα, στρέφεται ἡ καρδιά καί ἡ ψυχή μου πρός τόν Κύριο καί τόν προσκυνᾶ.
Εὐχαριστῶ διότι ἔφτασα ἐδῶ. Πάω σ΄ Αὐτόν. Εἶμαι εὐτυχής ὅτι πεθαίνω γιά τόν Χριστό. Τοῦ ὀφείλω τήν σημερινή χάρη. Τό πᾶν εἶναι ἕνα θαῦμα. Φεύγω, ἀλλά ἐσεῖς ἔχετε ἕναν βαρύ σταυρό καί μιά ἁγία ἀποστολή. Ὅσο θά μπορέσω, ἀπό ἐκεῖ πού θά εἶμαι, θά προσεύχομαι γιά ἐσᾶς καί θά εἶμαι μαζί σας. Κρατεῖστε ἀπαράλλαχτη τήν ἀλήθεια, ἀλλά ν΄ ἀποφεύγετε τόν φανατισμό».
Ἦταν μετά τίς δώδεκα. Ἔξω χιόνιζε μέ μεγάλες, βελοῦδινες νιφάδες, οἱ ὁποῖες ἔπαιζαν στόν ἀέρα. Ὁ Βαλέριος ζοῦσε καί ἔσβηνε ταὐτόχρονα. «Ἰωάννη, μοῦ εἶπε: Νά μεταφέρετε τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καί μακρύτερα, διότι ἐδῶ ὁ Θεός ἐνήργησε καί δοξάσθηκε». Ἠμπόρεσε κατόπιν νά προσθέσει μιά λέξι: «Τετέλεσται». Σήκωσε τά γαλανά του μάτια πρός τόν οὐρανό καί εἶδα ὅτι ἀποκαλύπτονται σ᾿ αὐτόν ἐξαίσια καί καταπληκτικά θαύματα.
Τά πάντα εἶχαν πληρωθεῖ ἀπό ἕνα ἄϋλο καί ἀπόκοσμο φῶς. Ζούσαμε μιά οὐράνια πραγματικότητα, τῆς ὁποίας ἡ θεωρία σκορποῦσε σ᾿ ὅλους μας μιά μακαριότητα. Κλαίγαμε με λυγμούς. Ξεψύχησε στίς 1 ἡ ὥρα τῆς 18 Φεβρουαρίου 1952. Οἱ καμπάνες τῆς Σκήτης χτυποῦσαν νά ἀναγγείλλουν τό γεγονός. Τά δάκρυα μου σταμάτησαν ἀμέσως».
Ἡ Ρωσική Ἐκκλησία ἀνεγνώρισε σάν μάρτυρες ὅλους τούς θανατωμένους στίς φυλακές, ἔστω κι ἄν ἔκαναν μιά πολιτική μάχη, διότι ὅλοι πολέμησαν ἐναντίον τῆς σατανικῆς κομμουνιστικῆς αὐτοκρατορίας. Στήν Ρουμανία, δυστυχῶς, οἱ ἅγιοι αὐτοί νεομάρτυρες δέν ἔχουν ἀναγνωρισθῆ ἀπό τήν Ἐκκλησία γιά πολιτικούς λόγους καί ἀπό πνευματική λιποψυχία. Δέν ἔχει ἀκούσει ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ρουμανίας γιά τήν δύναμη τοῦ Σταυροῦ, πού μετεποίησε τούς ἀλιεῖς σέ Ἀποστόλους καί τούς εἰδωλολάτρες σέ Μάρτυρες τῆς πίστεως; Δέν ἔχει ἀκούσει ὅτι ἡ μετάνοια καί ἡ ἐσωτερική κάθαρσις εἶναι ἡ πιό σίγουρη ὁδός γιά τήν εἴσοδο στόν παράδεισο; Δέν ἔχει ἀκούσει ὅτι ἡ καλοζωΐα τῶν ἱεραρχῶν εἶναι ἐχθρός τοῦ Χριστοῦ, γιά τόν Ὁποῖον θυσιάζονται οἱ ἅγιοι τῶν φυλακῶν στό πιό φρικαλέο σφαγεῖο: ἐκεῖνο τῆς πνευματικῆς δολοφονίας;
Ὁ Βαλέριος Γκαφένκου εἶχε μέχρι τόν θάνατό του τήν ζωντανή καί ἁγία συνείδηση ὅτι αὐτός πεθαίνει γιά τόν Χριστό. Ὄχι μόνο εἶχε τήν συνείδηση τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου, ἀλλά ὁ Θεός τοῦ ἔδωσε καί τήν πλήρη γνώση τῆς πορείας του πρός τόν Ἰησοῦ, τήν στιγμἤ του θανάτου του.
π. Γεώργιος Καλτσίου-Ντουμιτρεάσα
Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.
Πρόλογος
Σ᾿ ἕνα μεγάλο καί ἅγιο βιβλίο
Εἶναι συγκλονιστικά ἀποσπάσματα,τά ὁποῖα ὁ Ἰωάννης Ἰανωλίδε – ὁ Θεός νά τόν αναπαύσει μαζί μέ τούς ἁγίους Του – τά βγάζει ἀπό τόν θησαυρό τής ἁγίας καρδιᾶς του, σάν μαθητής καί φίλος τοῦ Βαλερίου Γκαφένκου, τοῦ ἁγίου τῶν φυλακῶν, ὅπως τόν ὠνομάσαμέ ὅλοι πού τόν εἴχαμε γνωρίσει, ὄνομα τό ὁποῖο δόθηκε σ΄ αὐτόν ἀπό τόν μοναχό Νικόλαο Στάϊνχαρντ.
Τό βιβλίο «Ἡ ἐπιστροφή στόν Χριστό» εἶναι μιά ἀληθινή ὀδύσσεια τοῦ Πνεύματος, μιά βαθειά ἐνδοσκόπηση πού γίνεται μέ τάπεινοφροσύνη καί λεπτότητα, τήν ὁποία μόνο ἕνας ἄνθρωπος πού πέρασε τά βάσανα τῆς κόλασης καί ἔφθασε καθαρός στήν ὑψηλή ὄχθη τῆς ἁγιότητος θά μποροῦσε νά τά δεχθεῖ ἀπό τόν ἄγγελο πού τόν συνώδευε σ΄ ὅλη τήν διάρκεια τῶν δοκιμασιῶν του.
Τό πρωτότυπο, μαζί μέ πολλά ἄλλα χαρτιά, τά ἔφερε κάποιος στήν ἱερά Μονή Ντιακονέστι τῆς Ρουμανίας, ὕστερα ἀπό τόν θάνατο τοῦ συγγραφέα, σ΄ ἕνα σάκκο, ἀνακατεμένα, χωρίς καμμιά σειρά, χωρίς ἀρίθμησι, καί οἱ μοναχές ἐδούλεψαν πολύ μέχρι νά τά τακτοποιήσουν σέ δύο τόμους, νά δώσουν τούς κατάλληλους τίτλους καί νά παρακολουθήσουν τά περιγραφόμενα γεγονότα σύμφωνα μέ τήν ἱστορία τῶν φυλακῶν, ὅπως τά ἔζησεν ὁ Ἰανωλίδε καί ἄλλοι ἥρωες τῶν ὰπομνημονευμάτων.
Αὐτά τά ὁποῖα γράφω τώρα εἶναι ἐλάχιστά καί σχετικά. Ὅ,τι ἔχει γραφτεῖ γιά τίς φυλακές, μέσα ἀπό τήν βαθειά ἔρευνα τόσων συγγραφέων, πού ἦταν προικισμένοι μέ τό πνεῦμα τῆς ὁμολογίας, περιέχεται σ᾿ αὐτό τό βιβλίο πού εἶναι βαθειά πνευματικό, διερευνητικό καί κατάλληλο γιά νά γνωρίσει κανείς τούς Ἁγίους, τί σημαίνει δηλαδή πλάτος καί μῆκος, καί βάθος καί ὕψος, γιά τήν γνῶσι τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ (Ἐφεσ. 3, 18-19).
Ἄν, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, ἔχεις ἀμφιβολίες γιά τήν σωτηρία, σου γιά τήν θυσία ἤ γιά τήν νίκη ἐναντίον τοῦ ὁρατού καί ἀοράτου ἐχθροῦ διά τῆς δυνάμεως τῆς πίστεως καί τῆς προσευχής, ἄν ἀμφιβάλλεις γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί τήν ἀποτελεσματικότητα τῆς μετάνοιας, αὐτό τό πνευματικό βιβλίο, θά σέ βοηθήσει.
Ὁ Γκαφένκου καί ἡ ὁμάδα του ἦταν νεαροί ἀπό 14 ἕως 22 ἐτῶν, καί φυλακίσθηκαν γιά τήν δρᾶσι τους στήν «ἀδελφότητα τοῦ Σταυροῦ» (μιά ὀργάνωση γιά τήν πρόοδο τῆς παιδείας καί τῆς πίστεως τῆς ρουμανικῆς νεολαίας). Ἡ θρησκευτική τους ἀγωγή δέν ἦταν πολύ βαθειά, ἀλλά οἱ ψυχές τους ζητοῦσαν κάτι τό ὁποῖο θά τούς ἀνέβαζε πιό πάνω ἀπό τά δεινά πού ζοῦσαν.
Ἐπιθυμοῦσαν μιά ἐσωτερική εἰρήνη, ἡ ὁποία θά τούς ὡδηγοῦσε στήν σωτηρία, ὕστερα ἀπ΄ ὅλα τά βάσανα τῶν φυλακῶν.
Ὁ Ἰανωλίδε ἔλεγε: «ἐμεῖς δέν εἴμασταν καθόλου διεφθαρμένοι. Τά ἁμαρτήματα τῆς κοινωνίας δέν εἶχαν φτάσει σέ ἐμᾶς. Εἴχαμε μιά καθαρή ψυχή, εἴχαμε ἀποδεχθεῖ τήν θλίψη καί πασχίζαμε νά διαφυλάξουμε τήν καρδιά μας καί τό νοῦ μας καθαρά.
Εἴχαμε μεγάλες ποινές. Οἱ εισαγγελεῖς μᾶς εἶχαν καταδικάσει ἄσπλαχνα καί μερικοί ἀπό ἐμᾶς εἶχαν περισσότερα χρόνια ποινήῆ ἀπό τήν ἡλικία τους.”
Σ΄ αὐτές τίς συνθῆκες, οἱ σταυραδελφοί (οἱ ὁπαδοί τῆς Ἀδελφότητος ὁ Σταυρός) φτάνουν στήν φυλακή τῆς πόλεως Ἀϊούντ, ἡ ὁποία ἀπό τότε ἄρχισε νά ὑπολογίζεται σάν μιά ἀπό τίς πιό αὐστηρές φυλακές τῆς Χώρας μας, γιά τήν ἔγκλειστη καί σκληρή ζωή τῶν πολιτικῶν φυλακισμένων.
Κανένας ἀπ᾿ αὐτούς δέν μποροῦσε νά φανταστεῖ τί τόν περίμενε, τί κακουχίες, τί φόβοι. Ἀλλά καί τίς κορυφές τῆς πίστεως καί ἀρετῆς μερικοί ἀπ᾿ αὐτούς θά τίς ανηφόριζαν, χωρίς νά τό γνωρίζουν.
Ἡ ὁμάδα τοῦ Γκαφένκου ἀποτελοῦσε γιά ὅλους τούς ἄλλους ἕναν πνευματικό ὁδηγό χριστιανικῆς ζωῆς στίς κατακόμβες. Δέν εἶχαν διαλέξει τήν πνευματική πορεία ὅλοι οἱ φυλακισμένοι. Πολλοί ἦταν πολιτικοί πολεμιστές, εἶχαν μπεῖ στήν φυλακή διότι ἤθελαν νά ξεριζώσουν ἀπό τήν πολιτική ζωή τῆς Ρουμανίας τήν φαυλότητα, τήν δημόσια αἰσχρότητα καί τήν δημαγωγία.
Ὁ Γκαφένκου καί οἱ δικοί του πρῶτα προσπάθησαν νά βάλουν σέ μιά τάξη τήν δική τους ζωή, νά καταλάβουν καί νά ζοῦν τήν κοινοτική ἐμπειρία τῆς πρώτης Ἐκκλησίας, νά λεπτύνουν συνεχῶς τόν χαρακτῆρα τους γιά ἀγάπη, θυσία, καλωσύνη καί βίωση τῆς ἀγάπης πρός ὅλους. Ὁ Γκαφένκου, ὁ Ἰανωλίδε καί ἄλλοι δύο πού ἔμεναν στό ἴδιο κρατητήριο, προσπαθοῦσαν νά τό βλέπουν καί νά τό ζοῦν σάν ἕναν ναό τοῦ Χριστοῦ. Ὁ πιό γνώστης τῆς ζωῆς τῶν ἁγίων καί τῆς ἁγίας Γραφῆς ἦταν, χωρίς ἀμφιβολία, ὁ Γκαφένκου.
Τό ξεκίνημα ἦταν καλό καί σχετικά εὔκολο. Ἡ ἰδέα τῆς ἀγάπης, τῆς θυσίας ἑνός γιά τούς ἄλλους ἐφαρμοζόταν, ἀλλά μετά ἀπό καιρό οἱ διαφορετικές εὐαισθησίες τους ἔγιναν μιά ἀφορμή θλίψεων στό στενό κρατητήριο τῶν δύο ἐπί δύο μέτρων, ἔστω κι ἄν δέν ἐκδηλωνόταν μέ λόγους ἤ μέ χειρονομίες. Ὁ καθένας στεκόταν μπροστά στούς ἄλλους σάν ἕνα βαρέλι μέ πυρίτιδα, ἕτοιμο νά ἐκραγεῖ ξαφνικά.
Αὐτή ἡ νευρική ἐκρηκτικότητα ἦταν κοινή, παρόλο πού στήν ἀρχή, προσπαθοῦσαν νά τήν ἀψηφοῦν, μέ τήν ἐλπίδα ὅτι ὁ χρόνος, ἡ προσευχή καί ἡ συνήθεια μέ τούς ἄλλους θα τακτοποιοῦσαν τά προσωπικά τους προβλήματα, ἀλλά καί τά γενικώτερα. Ὁ Βαλέριος Γκαφένκου τούς προσκάλεσε ὅλους γιά μιά εἰλικρινῆ καί μέ φόβο Θεοῦ συζήτηση, γιά ν΄ἀνακαλύψουν ποιά λάθη καί ποιες ἀδυναμίες προκάλεσαν ἐκείνη τήν κρίσιμη κατάσταση, ἕτοιμη νά τούς ὁδηγήση σέ διάλυσι. Μελετώντας τίς δηλώσεις τοῦ καθενός, προσπαθοῦσαν νά ἐξακριβώσουν τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ὁ πονηρός λογισμός μπαίνει στήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου, ποιά εἶναι τά στάδια τά ὁποῖα περνοῦν στήν καρδιά ἀπό τἡ στιγμή πού ὁ πονηρός λογισμός γίνεται ἀποδεκτός.
Εἶναι γεγονός ὅτι αὐτή ἡ πνευματική ἐμβάθυνσι ἀκολουθοῦσέ μιά πορεία ἡ ὁποία, οὔτε οἱ ἴδιοι δέν ἤξεραν, πού θά ὁδηγήσει, ἀλλά τό πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, λόγῳ τῆς πίστεως καί τοῦ αγώνα τους, τούς ὡδηγοῦσε, χωρίς νά τό ξέρουν, σέ μιά πορεία πολύ γνωστή στούς μοναχούς τῆς ερήμου.
Ἰδού οἱ ἀποκαλυφθεῖσες βαθμίδες ἀπό τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ σ΄ αὐτούς τούς ὀλιγογράμματούς νέους, οἱ ὁποῖοι φλογερά ζητοῦσαν τόν Θεό: Κατ᾿ ἀρχήν, αὐτοί διαπιστώνουν ὅτι ὁ ἄνθρωπος προσβάλλεται διαρκῶς ἀπό τά πονηρά πνεύματα, ἀλλά ὁ ἄνθρωπος ἔχει τήν ἱκανότητα νά τά δεχθεῖ ἤ νά τά ἀπωθεῖ ἀπό τήν ἀρχή ἤ ἀργότερα. Αὐτά τά πονηρά πνεύματα πολεμοῦν τόν ἄνθρωπο, ἀλλά ἐκεῖνος πού ἀγρυπνεῖ μπορεῖ νά γνωρίζει τά στάδια τῶν ἐπιθέσεων καί μπορεῖ νά πολεμήσει ἐναντίον αὐτῶν.
Ἡ μάχη εἶναι πολύπλοκη καί διαρκής, ἀλλά ὄχι ἀδύνατη. Ἄν κανείς δέν εἶναι ἀποφασισμένος νά σταματήσει τόν πονηρό λογισμό ἀπό τήν αρχή, αὐτός μπαίνει στό νοῦ του καί τόν παραπλανᾶ ὅτι δέν εἶναι καί τόσο κακός. Ἄν ὁ ἄνθρωπος ἀποδεχθῆ κι αὐτό τό στάδιο, ὁ λογισμός γίνεται ἐπιθυμία, κυριεύει τόν νοῦ, τήν φαντασία καί τίς αἰσθήσεις. Μέχρις ἐδῶ εἶναι ὁ ἀόρατος πόλεμος.
Ἡ πνευματική ἀντοχή τοῦ ἀγωνιστοῦ Χριστιανοῦ μειώνεται συνεχῶς καί προσβάλλεται ἀπό νοερές ἤ αἰσθησιακές παραστάσεις καί, ἐάν ἡ ἐγρήγορση ἔχει δώσει τήν θέσι της στήν ραθυμία ἤ στήν ἀδυναμία, τότε ἡ ἡδονή παρουσιάζεται πιό συστηματικά καί γίνεται ἐπιθυμία, ἡ ὁποία ἐκδηλώνεται ὁρατά μέσω ὡρισμένων πράξεων καί λέξεων, κλιμακώνοντας τόν ἀόρατο πόλεμο καί στό αἰσθητό ἐπίπεδο.
Πολύ γρήγορα ἡ ἐπιθυμία γίνεται σχέδιο καί εἶναι ἕτοιμο γιά ἐφαρμογή. Ἡ μάχη εἶναι εὔκολη στό στάδιο τοῦ λογισμοῦ καί γίνεται ὅλο καί πιό δύσκολη καί μέ λιγότερες πιθανότητες νίκης στά ὑπόλοιπα στάδια. Τό σχέδιο ἐπιτελέσεσης τοῦ κακοῦ ἀσκεῖ πλέον μεγάλη ἐξουσία ἐπάνω στόν ἀγωνιστή Χριστιανό καί ἡ βούληση τῆς ἀντοχῆς λιγοστεύει. Μιά τέτοια πνευματική ἀνασκόπησι δέν θά ἦταν δυνατή, ἄν αὐτοί οἱ νέοι δέν εἶχαν τήν παρουσία τοῦ ἁγίου Πνεύματος, τό Ὁποῖον εὑρισκόταν δίπλα τους σ΄ ὅλη τήν διάρκεια τῆς ζωῆς τους στήν φυλακή.
Ὁ ἀναγνώστης αὐτοῦ τοῦ βιβλίου δέν θά τό τελειώσει χωρίς νά νοιώσει συγκλονισμένος καί θά στραφεῖ σταθερά πρός τήν πίστη, διότι ἡ ζωή τοῦ Βαλερίου Γκαφένκου καί τῶν ἄλλων συναγωνιστῶν του εἶναι ἕνα ἠθικό πρότυπο καί μιά σκάλα πού ἀνεβαίνει πρός τά οὐράνια, μιά σταθερή πρόσκληση γιά νά ἐξέρχεται ἔστω καί προσωρινά, ἀπό τόν βάλτο αὐτῆς τῆς ζωῆς καί νά ἀνεβαίνει στόν ἥλιο τῆς Δικαιοσύνης, στήν Ἄνω Ἀνατολή, πού εἶναι ὁ Χριστός.
Σ᾿ αὐτό τό βιβλίο βρίσκουμε ἀνθρώπους πού πέθαναν ἀπό βάσανα, ἀπό ἀνθυγιεινότητα, ἀπό πείνα, ἀκόμη καί διά αὐτοκτονίας. Ἀλλά μερικοί ἀπ᾿ αὐτούς ἀπέθαναν ἀγγελικά. Ὅποιος ζητεῖ γιά τόν ἑαυτό του μιά στιγμή ἠρεμίας ἄς σταματήσει στό θάνατο τοῦ Βαλερίου Γκαφένκου, πού περιγράφεται μέ ἁπλᾶ λόγια ἀπό τόν Ἰωάννη Ἰανωλίδε, γεγονός τό ὁποῖο κάνει αὐτά τά λόγια πιό βαθειά καί πιό ἀνοιχτά στήν αἰωνιότητα τοῦ Θεοῦ:
„Ὁ Βαλέριος ἦταν ὅλο καί πιό καταβεβλημένος. Ὁ τράχηλός του δέν μποροῦσε πιά νά κρατήσει τό κεφάλι του, ὁπότε καί τό στήριζα ἐγώ μέ τό χέρι μου. Ζοῦσα τότε μέ τήν αἴσθηση ὅτι ἀποκαλύπτονται ὅλα τά μυστήρια τῆς Δημιουργίας, ὅτι οἱ πατοῦσες τῶν ποδιῶν εἶχαν κάτω ἀπ᾿ αὐτές ἕνα εἶδος πανιοῦ τό ὁποῖο μέ βαστοῦσε, ἐνῶ ἡ ψυχή μου εἶχε τό συναίσθημα πληρότητας. ἤμουν τόσο εὐτυχής ἐκείνες τίς ὧρες ὥστε δέν θά τίς ξεχάσω ποτέ.
Καί στήν αἰωνιότητα δέν ἐπιθυμῶ μιά κατάσταση πιό ὑψηλή ἀπ΄ ἐκείνη, διότι τότε ἤμουνα πλήρης, ὑπερβολικά εὐτυχής. Πιστεύω ὅτι ὁ Χριστός ἦταν παρών στόν Βαλέριο. Μόνο ἔτσι μπορῶ νά ἐξηγήσω τήν χαρισματιή του κατάσταση, καθώς καί τήν ἔκπληξί μου καί τῶν φίλων πού ἦταν παρόντες σ΄ ἐκεῖνο τό περιστατικό. Ὁ Βαλέριος μοῦ εἶπε: «Πρῶτα, στρέφεται ἡ καρδιά καί ἡ ψυχή μου πρός τόν Κύριο καί τόν προσκυνᾶ.
Εὐχαριστῶ διότι ἔφτασα ἐδῶ. Πάω σ΄ Αὐτόν. Εἶμαι εὐτυχής ὅτι πεθαίνω γιά τόν Χριστό. Τοῦ ὀφείλω τήν σημερινή χάρη. Τό πᾶν εἶναι ἕνα θαῦμα. Φεύγω, ἀλλά ἐσεῖς ἔχετε ἕναν βαρύ σταυρό καί μιά ἁγία ἀποστολή. Ὅσο θά μπορέσω, ἀπό ἐκεῖ πού θά εἶμαι, θά προσεύχομαι γιά ἐσᾶς καί θά εἶμαι μαζί σας. Κρατεῖστε ἀπαράλλαχτη τήν ἀλήθεια, ἀλλά ν΄ ἀποφεύγετε τόν φανατισμό».
Ἦταν μετά τίς δώδεκα. Ἔξω χιόνιζε μέ μεγάλες, βελοῦδινες νιφάδες, οἱ ὁποῖες ἔπαιζαν στόν ἀέρα. Ὁ Βαλέριος ζοῦσε καί ἔσβηνε ταὐτόχρονα. «Ἰωάννη, μοῦ εἶπε: Νά μεταφέρετε τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καί μακρύτερα, διότι ἐδῶ ὁ Θεός ἐνήργησε καί δοξάσθηκε». Ἠμπόρεσε κατόπιν νά προσθέσει μιά λέξι: «Τετέλεσται». Σήκωσε τά γαλανά του μάτια πρός τόν οὐρανό καί εἶδα ὅτι ἀποκαλύπτονται σ᾿ αὐτόν ἐξαίσια καί καταπληκτικά θαύματα.
Τά πάντα εἶχαν πληρωθεῖ ἀπό ἕνα ἄϋλο καί ἀπόκοσμο φῶς. Ζούσαμε μιά οὐράνια πραγματικότητα, τῆς ὁποίας ἡ θεωρία σκορποῦσε σ᾿ ὅλους μας μιά μακαριότητα. Κλαίγαμε με λυγμούς. Ξεψύχησε στίς 1 ἡ ὥρα τῆς 18 Φεβρουαρίου 1952. Οἱ καμπάνες τῆς Σκήτης χτυποῦσαν νά ἀναγγείλλουν τό γεγονός. Τά δάκρυα μου σταμάτησαν ἀμέσως».
Ἡ Ρωσική Ἐκκλησία ἀνεγνώρισε σάν μάρτυρες ὅλους τούς θανατωμένους στίς φυλακές, ἔστω κι ἄν ἔκαναν μιά πολιτική μάχη, διότι ὅλοι πολέμησαν ἐναντίον τῆς σατανικῆς κομμουνιστικῆς αὐτοκρατορίας. Στήν Ρουμανία, δυστυχῶς, οἱ ἅγιοι αὐτοί νεομάρτυρες δέν ἔχουν ἀναγνωρισθῆ ἀπό τήν Ἐκκλησία γιά πολιτικούς λόγους καί ἀπό πνευματική λιποψυχία. Δέν ἔχει ἀκούσει ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ρουμανίας γιά τήν δύναμη τοῦ Σταυροῦ, πού μετεποίησε τούς ἀλιεῖς σέ Ἀποστόλους καί τούς εἰδωλολάτρες σέ Μάρτυρες τῆς πίστεως; Δέν ἔχει ἀκούσει ὅτι ἡ μετάνοια καί ἡ ἐσωτερική κάθαρσις εἶναι ἡ πιό σίγουρη ὁδός γιά τήν εἴσοδο στόν παράδεισο; Δέν ἔχει ἀκούσει ὅτι ἡ καλοζωΐα τῶν ἱεραρχῶν εἶναι ἐχθρός τοῦ Χριστοῦ, γιά τόν Ὁποῖον θυσιάζονται οἱ ἅγιοι τῶν φυλακῶν στό πιό φρικαλέο σφαγεῖο: ἐκεῖνο τῆς πνευματικῆς δολοφονίας;
Ὁ Βαλέριος Γκαφένκου εἶχε μέχρι τόν θάνατό του τήν ζωντανή καί ἁγία συνείδηση ὅτι αὐτός πεθαίνει γιά τόν Χριστό. Ὄχι μόνο εἶχε τήν συνείδηση τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου, ἀλλά ὁ Θεός τοῦ ἔδωσε καί τήν πλήρη γνώση τῆς πορείας του πρός τόν Ἰησοῦ, τήν στιγμἤ του θανάτου του.
π. Γεώργιος Καλτσίου-Ντουμιτρεάσα
Ἐπιμέλεια κειμένου Αναβάσεις
________________________________________________
Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.
Διαβάστε τά ὑπόλοιπα πατώντας Ρουμάνοι Μάρτρυρες του 20ου αιώνα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου