«Η Πόλις εάλω»...
Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης υπήρξε το αποτέλεσμα της πολιορκίας της βυζαντινής πρωτεύουσας, από τον οθωμανικό στρατό, με επικεφαλής τον σουλτάνο Μωάμεθ Β'. Η πολιορκία διήρκεσε από τις 7 Απριλίου ως τις 29 Μαϊου 1453 (Ιουλιανό ημερολόγιο). Όταν τελικά η Κωνσταντινούπολη αλώθηκε, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, έπαψε να υπάρχει.
Κατά τα 1.100 χρόνια ζωής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η Κωνσταντινούπολη είχε πολιορκηθεί αρκετές φορές αλλά μόνο μία φορά είχε πέσει στα χέρια αντιπάλων, το 1204 από τους Σταυροφόρους της Δ' Σταυροφορίας.
Η Άλωση του 1204
Τον Μάρτιο του 1204 πραγματοποιήθηκε μεταξύ Βενετίας και Σταυροφόρων συνθήκη, σχετικά με τη διαίρεση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η πρώτη πρόταση της συνθήκης είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή: «Εν ονόματι του Χριστού, πρέπει να καταλάβουμε, δια των όπλων, την πόλη». Στις 12 Απριλίου η πρωτεύουσα «έπεσε αφού υπέστη την επίθεση αυτής της εγκληματικής και πειρατικής εκστρατείας που λέγεται Δ' Σταυροφορία».
Μετά την κατάληψη της πόλης, επί τρεις μέρες, οι Λατίνοι μεταχειρίστηκαν με φοβερή σκληρότητα, λεηλατώντας κάθετη που είχε συγκεντρωθεί, δια μέσου των αιώνων, στην Κωνσταντινούπολη. Τίποτε δεν έμεινε σεβαστό: οι εκκλησίες, τα λείψανα, τα μνημεία τέχνης. Οι ιππότες της Δύσης και οι στρατιώτες τους, καθώς και οι Λατίνοι μοναχοί και ηγούμενοι, έλαβαν και αυτοί μέρος στη λεηλασία. Ο Νικήτας Χωνιάτης, αυτόπτης μάρτυρας της κατάληψης της πόλης, δίνει μια τρομακτική εικόνα της λεηλασίας, της βίας και της ερήμωσης που έφεραν οι Σταυροφόροι.
Κατά τη διάρκεια των τριών ημερών λεηλασίας, χάθηκαν πολλά πολύτιμα έργα τέχνης, πολλές βιβλιοθήκες λαφυραγωγήθηκαν και πολλά χειρόγραφα καταστράφηκαν, ενώ η Αγία Σοφία λεηλατήθηκε ανελέητα. Ο Βιλλεαρδουίνος παρατηρεί ότι «από την εποχή της δημιουργίας του κόσμου, ποτέ, σε καμία πόλη, δεν κατακτήθηκαν τόσα λάφυρα».
«Ω πόλις, πόλις πόλεων, πασών οφθαλμέ, άκουσμα παγκόσμιον, θέαμα υπερκόσμιον».
Νικήτας Χωνιάτης, 1155-1216, Βυζαντινός ιστορικός
(Θρήνος για την άλωση της Πόλης από τους Λατίνους το 1204)
Η Άλωση του 1453
Τους επόμενους δύο αιώνες, μετά την επανάκτηση της πόλης το 1261, η εξασθενημένη Βυζαντινή Αυτοκρατορία δεχόταν συνεχείς επιθέσεις από Λατίνους, Σέρβους, Βουλγάρους και ιδιαίτερα από τους Οθωμανούς Τούρκους. Το 1453 στην Αυτοκρατορία ανήκαν εκτός από την ίδια την Κωνσταντινούπολη και τα περίχωρά της, το μεγαλύτερο τμήμα της Πελοποννήσου, με επίκεντρο τον Μυστρά. Ο Μωάμεθ Β', υπήρξε ο πρώτος στρατιωτικός ηγέτης που είχε στην διάθεσή του πραγματικά οργανωμένο πυροβολικό. Ίσως να θεωρείται βέβαιο από τις πηγές ότι ο στρατός του ήταν τουλάχιστον 150.000 στρατιώτες. Φαίνονταν όμως πολύ μεγαλύτερος γιατί τον ακολουθούσε μεγάλος αριθμός από επικουρικό προσωπικό.
Επί πλέον είχαν συγκεντρωθεί ατελείωτα πλήθη Τούρκων ατάκτων, που τους προσέλκυσε η προοπτική της λεηλασίας. Ο ιστορικός Κριτόβουλος χαρακτηριστικά αναφέρει ότι οι υπόνομοι και οι υπόγειοι διάδρομοι, που άνοιγαν οι Τούρκοι κάτω από τα τείχη, αποδείχθηκαν εντελών περιττοί καθώς τα κανόνια έδωσαν την λύση στο θέμα.
Στην Κωνσταντινούπολη που εκείνη την εποχή δεν είχε πληθυσμό μεγαλύτερο από 50.000, υπήρχαν περίπου 5.000 βυζαντινοί στρατιώτες καθώς και 1.300 ξένοι, κυρίως Γενουάτες και Βενετοί. Στις 26 Ιανουαρίου 1453, δύο γενουατικά πλοία που μετέφεραν 700 πολεμιστές, έφθασαν στην βυζαντινή πρωτεύουσα. Ο Κωνσταντίνος ΙΑ' απένειμε στον αρχηγό τους στρατηγό Ιωάννη Ιουστινιάνη, έμπειρο πολεμιστή, τον τίτλο του πρωτοστράτορος και του ανέθεσε την άμυνα της πόλης. Παρά τη σημαντική
αριθμητική διαφορά, η Πόλη προστατευόταν από τείχη που είχαν μήκος πέραν των 22 χιλιομέτρων.
Στις 7 Απριλίου κηρύχθηκε επίσημα η πολιορκία από τον Μωάμεθ Β' και στις 12 κατέφθασε ο τουρκικός στόλος από την Καλλίπολη. Ήταν ο πρώτος πραγματικά αξιόμαχος στόλος που είχαν αποκτήσει οι Οθωμανοί. Στις 12 Απριλίου ξεκίνησε ο βομβαρδισμός με τα κανόνια. Ωστόσο η άμυνα τις πρώτες βδομάδες διεξάγονταν με επιτυχία. Στις 18 Απριλίου αποκρούστηκε με επιτυχία η πρώτη συντονισμένη τουρκική έφοδος.
Στις 22 Απριλίου, ο στόλος των Τούρκων ύστερα από επιχείρηση της προηγούμενης νύχτας, κατάφερε να διεισδύσει εντός του Κεράτιου κόλπου. Τότε οργανώθηκε σχέδιο για να πυρποληθεί ο τουρκικός στόλος με υγρό πυρ την επόμενη νύχτα, όμως το σχέδιο προδόθηκε και έτσι δεν πραγματοποιήθηκε. Επιπλέον, η άμυνα της πόλης εξασθενούσε, καθώς έπρεπε να τοποθετηθούν δυνάμεις στο τείχος του Κερατίου που ως τότε δεν είχε ανάγκη από ιδιαίτερη περιφρούρηση.
Στο μεταξύ στη βυζαντινή πρωτεύουσα είχε γίνει ιδιαίτερα αισθητή η έλλειψη τροφίμων. Οι πολεμιστές είχαν αρχίζει να κουράζονται με τις αλλεπάλληλες εχθρικές επιθέσεις. Στις 21 Μαΐου, ο σουλτάνος έστειλε πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη. Ζητούσε την παράδοση της πόλης με την υπόσχεση να επιτρέψει στον Αυτοκράτορα και σε όσους το επιθυμούσαν να φύγουν με τα υπάρχοντά τους. Επίσης, θα αναγνώριζε τον Κωνσταντίνο ως ηγεμόνα της Πελοποννήσου. Τέλος, εγγυόταν για την ασφάλεια του πληθυσμού που θα παρέμενε στην πόλη. Οι αντιπροτάσεις του Κωνσταντίνου διαπνέονταν από πνεύμα αξιοπρέπειας και αποφασιστικότητας, αρνούμενος την παράδοση της πόλης.
Η τελική επίθεση
Ύστερα από την αποτυχημένη προσέγγιση η τελική επίθεση ορίστηκε για την νύχτα της 29ης Μαΐου. Στις 28 Μαΐου, συντελέστηκε μεγάλη ακολουθία στην Αγία Σοφία, η τελευταία χριστιανική ακολουθία που πραγματοποιήθηκε στην εκκλησία της πόλης, την οποία παρακολούθησε πλήθος αξιωματούχων και πιστών. Ο Κωνσταντίνος ΙΑ' σε λόγο προς τον λαό του, όπως τον διασώζει ο Γ. Φραντζής, τον προέτρεψε να αντισταθεί, λέγοντας ότι οι Τούρκοι «υποστηρίζονται από όπλα, ιππικό, πυροβολικό και την αριθμητική τους υπεροχή, εμείς όμως στηριζόμεθα πρώτα στον Θεό και Σωτήρα μας και κατόπιν στα χέρια μας και στην δύναμή μας που μας έχει χαρίσει ο ίδιος ο Θεός».
Την Τρίτη το βράδυ, 29 Μαΐου, μεταξύ 01.00 και 02.00, εκδηλώθηκε γενική τουρκική επίθεση. Οι Βυζαντινοί κατάφεραν να αποκόψουν τις υπόγειες σήραγγες απ' όπου οι Τούρκοι προσπάθησαν να περάσουν κάτω από τα τείχη. Οι δύο πρώτες επιθέσεις αποκρούστηκαν. Με επιμονή οι Τούρκοι επιτέθηκαν κατά του μέρους των τειχών το οποίο ήταν κοντά στην πύλη του Αγίου Ρωμανού (Πέμπτον), όπου πολεμούσε και ο ίδιος ο Αυτοκράτορας. Ένας από τους κύριους υπερασπιστές της πόλης, ο Γενουάτης Ιουστινιάνη, τραυματίστηκε σοβαρά και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον αγώνα. Αυτή η απώλεια υπήρξε ανεπανόρθωτη για τους Βυζαντινούς. Στα τείχη δημιουργούνταν συνεχώς ρήγματα και ο Αυτοκράτορας, πολεμώντας ως απλός στρατιώτης, έπεσε στην μάχη.
Λεηλασίες
Η πολιορκία κράτησε περίπου 3 μήνες και τελικά ο Μωάμεθ κατέλαβε την Κωνσταντινούπολη την Τρίτη, 29 Μαΐου 1453 (αποφράς ημέρα). Μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου οι Τούρκοι όρμησαν μέσα στην πόλη, αρχίζοντας μαζικές λεηλασίες. Ένα μεγάλο πλήθος πολιτών κατέφυγε στην Αγία Σοφία, ελπίζοντας να βρει εκεί ασφάλεια. Αλλά οι Τούρκοι διέρρηξαν την κεντρική πύλη και όρμησαν μέσα στην εκκλησία όπου έσφαξαν το πλήθος, χωρίς διάκριση φύλου και ηλικίας. Την ημέρα της πτώσης της Κωνσταντινούπολης, ή πιθανόν την επόμενη, ο Σουλτάνος εισήλθε επίσημα στην πόλη και πήγε στην Αγία Σοφία, όπου και προσευχήθηκε. Κατόπιν ο Πορθητής εγκαταστάθηκε στα αυτοκρατορικά ανάκτορα των Βλαχερνών.
Βάσει των ομόφωνων πληροφοριών των πηγών, η λεηλασία της πόλης κράτησε, όπως είχε υποσχεθεί ο Μωάμεθ στους στρατιώτες του, τρεις μέρες και τρεις νύκτες, με τον περιορισμό να μην καταστρέψουν κανένα κτίριο. Ο άμαχος πληθυσμός της Κωνσταντινούπολης θανατωνόταν χωρίς διάκριση. Οι εκκλησίες με επικεφαλής την Αγία Σοφία, καθώς και τα μοναστήρια, με όλο τους τον πλούτο, λεηλατήθηκαν και βεβηλώθηκαν, ενώ οι ιδιωτικές περιουσίες έγιναν αντικείμενο αρπαγής και λαφυραγωγίας. Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών χάθηκαν αναρίθμητοι πολιτιστικοί θησαυροί. Πολύτιμα βιβλία κάηκαν, κομματιάστηκαν ή πουλήθηκαν σε εξευτελιστικές τιμές. Ο ιστορικός Κριτόβουλος, που ανήκε στο οθωμανικό στρατόπεδο, αναφέρει ότι δεν υπήρξε στοιχειώδης οίκτος κατά τις λεηλασίες και η πόλη ερημώθηκε ολοσχερώς.
«Ω πόλις, πόλις, πόλις πόλεων πασών κεφαλή! Ω πόλις, πόλις, κέντρον των τεσσάρων του κόσμου μερών! Ω πόλις, πόλις, Χριστιανών καύχημα και βαρβάρων αφανισμός! Ω πόλις, πόλις, άλλη παράδεισος φυτευθείσα προς δυσμάς, πού σου το κάλλος, παράδεισε; πού σου η χαρίτων του πνεύματος ευεργετική ρώσις ψυχής τε και σώματος;...».
Μιχαήλ Δούκας, Βυζαντινός ιστορικός - λόγιος, 15ος αι.
(Απόηχος του θρήνου του αυτόπτη μάρτυρα ιστορικού της Άλωσης της Πόλης από τους Τούρκους το 1453)
Τέταρτος γιός και όγδοο από τα παιδιά του Μανουήλ Β' Παλαιολόγου και της πριγκιποπούλας της Σερβίας, Ελένης Δραγάση. Η εξαιρετικά καλλιεργημένη αυλή του Δεσποτάτου ήταν το σχολειό του, και πρώτος του «δάσκαλος» ο Πλήθων Γεμιστός. Από νεαρή ηλικία επέδειξε στρατιωτικές και διοικητικές ικανότητες. Ξεχώριζε από όλα τα αδέρφια για τον καλό αν και αυστηρό του χαρακτήρα. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος βρέθηκε στα τείχη της Βασιλεύουσας, από την πρώτη μέρα της πολιορκίας της, δίπλα στους στρατιώτες του. Ο θάνατός του έγινε γνωστός αρκετές ώρες μετά την κατάληψη της Πόλης από τους Οθωμανούς. Η σορός του αναγνωρίστηκε από τα αυτοκρατορικά του πορφυρά πέδιλα· είχε πέσει στις γραμμές του μετώπου, αρνούμενος να διαφύγει, όπως πολλοί συμβουλάτορες, του πρότειναν.
"...πως καταδέχεται ο Ρωμιός, την Πόλη του να έχουν, να την πατούν δερβίσηδες, μουφτήδες και Μογγόλοι.
Και μιναρέδες και τζαμιά εκεί που το αίμα του Βασιλιά, έχει ποτίσει.
'Ολα τα περιμένει ο Ρωμιός από το Βασιλιά εκείνον, την Πόλη να προστάτευε, για δαύτην να πεθάνει, ως και από τον Άδη να 'ρθει στη ζωή να την εξαναπάρει.
Μόνον ο Γέρος κίνησε, τα κάστρα του επήρε, πότε θα κινήσουν οι Ρωμιοί περήφανοι να γίνουν, να θυμηθούν ποιοι ήτανε και που τους έχουν φέρει;
Kαι πριν ξυπνήσει ο Βασιλιάς, πρέπει ο Ρωμιός να ξυπνήσει. Από το λήθαργο το βαρύ, της λήθης τα πλοκάμια."
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΙΑ' ΔΡΑΓΑΣΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ
(9 Φεβρουαρίου 1404 - 29 Μαΐου 1453)
Κατά τα 1.100 χρόνια ζωής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η Κωνσταντινούπολη είχε πολιορκηθεί αρκετές φορές αλλά μόνο μία φορά είχε πέσει στα χέρια αντιπάλων, το 1204 από τους Σταυροφόρους της Δ' Σταυροφορίας.
Η Άλωση του 1204
Τον Μάρτιο του 1204 πραγματοποιήθηκε μεταξύ Βενετίας και Σταυροφόρων συνθήκη, σχετικά με τη διαίρεση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η πρώτη πρόταση της συνθήκης είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή: «Εν ονόματι του Χριστού, πρέπει να καταλάβουμε, δια των όπλων, την πόλη». Στις 12 Απριλίου η πρωτεύουσα «έπεσε αφού υπέστη την επίθεση αυτής της εγκληματικής και πειρατικής εκστρατείας που λέγεται Δ' Σταυροφορία».
Μετά την κατάληψη της πόλης, επί τρεις μέρες, οι Λατίνοι μεταχειρίστηκαν με φοβερή σκληρότητα, λεηλατώντας κάθετη που είχε συγκεντρωθεί, δια μέσου των αιώνων, στην Κωνσταντινούπολη. Τίποτε δεν έμεινε σεβαστό: οι εκκλησίες, τα λείψανα, τα μνημεία τέχνης. Οι ιππότες της Δύσης και οι στρατιώτες τους, καθώς και οι Λατίνοι μοναχοί και ηγούμενοι, έλαβαν και αυτοί μέρος στη λεηλασία. Ο Νικήτας Χωνιάτης, αυτόπτης μάρτυρας της κατάληψης της πόλης, δίνει μια τρομακτική εικόνα της λεηλασίας, της βίας και της ερήμωσης που έφεραν οι Σταυροφόροι.
Κατά τη διάρκεια των τριών ημερών λεηλασίας, χάθηκαν πολλά πολύτιμα έργα τέχνης, πολλές βιβλιοθήκες λαφυραγωγήθηκαν και πολλά χειρόγραφα καταστράφηκαν, ενώ η Αγία Σοφία λεηλατήθηκε ανελέητα. Ο Βιλλεαρδουίνος παρατηρεί ότι «από την εποχή της δημιουργίας του κόσμου, ποτέ, σε καμία πόλη, δεν κατακτήθηκαν τόσα λάφυρα».
«Ω πόλις, πόλις πόλεων, πασών οφθαλμέ, άκουσμα παγκόσμιον, θέαμα υπερκόσμιον».
Νικήτας Χωνιάτης, 1155-1216, Βυζαντινός ιστορικός
(Θρήνος για την άλωση της Πόλης από τους Λατίνους το 1204)
Η Άλωση του 1453
Τους επόμενους δύο αιώνες, μετά την επανάκτηση της πόλης το 1261, η εξασθενημένη Βυζαντινή Αυτοκρατορία δεχόταν συνεχείς επιθέσεις από Λατίνους, Σέρβους, Βουλγάρους και ιδιαίτερα από τους Οθωμανούς Τούρκους. Το 1453 στην Αυτοκρατορία ανήκαν εκτός από την ίδια την Κωνσταντινούπολη και τα περίχωρά της, το μεγαλύτερο τμήμα της Πελοποννήσου, με επίκεντρο τον Μυστρά. Ο Μωάμεθ Β', υπήρξε ο πρώτος στρατιωτικός ηγέτης που είχε στην διάθεσή του πραγματικά οργανωμένο πυροβολικό. Ίσως να θεωρείται βέβαιο από τις πηγές ότι ο στρατός του ήταν τουλάχιστον 150.000 στρατιώτες. Φαίνονταν όμως πολύ μεγαλύτερος γιατί τον ακολουθούσε μεγάλος αριθμός από επικουρικό προσωπικό.
Επί πλέον είχαν συγκεντρωθεί ατελείωτα πλήθη Τούρκων ατάκτων, που τους προσέλκυσε η προοπτική της λεηλασίας. Ο ιστορικός Κριτόβουλος χαρακτηριστικά αναφέρει ότι οι υπόνομοι και οι υπόγειοι διάδρομοι, που άνοιγαν οι Τούρκοι κάτω από τα τείχη, αποδείχθηκαν εντελών περιττοί καθώς τα κανόνια έδωσαν την λύση στο θέμα.
Στην Κωνσταντινούπολη που εκείνη την εποχή δεν είχε πληθυσμό μεγαλύτερο από 50.000, υπήρχαν περίπου 5.000 βυζαντινοί στρατιώτες καθώς και 1.300 ξένοι, κυρίως Γενουάτες και Βενετοί. Στις 26 Ιανουαρίου 1453, δύο γενουατικά πλοία που μετέφεραν 700 πολεμιστές, έφθασαν στην βυζαντινή πρωτεύουσα. Ο Κωνσταντίνος ΙΑ' απένειμε στον αρχηγό τους στρατηγό Ιωάννη Ιουστινιάνη, έμπειρο πολεμιστή, τον τίτλο του πρωτοστράτορος και του ανέθεσε την άμυνα της πόλης. Παρά τη σημαντική
αριθμητική διαφορά, η Πόλη προστατευόταν από τείχη που είχαν μήκος πέραν των 22 χιλιομέτρων.
Στις 7 Απριλίου κηρύχθηκε επίσημα η πολιορκία από τον Μωάμεθ Β' και στις 12 κατέφθασε ο τουρκικός στόλος από την Καλλίπολη. Ήταν ο πρώτος πραγματικά αξιόμαχος στόλος που είχαν αποκτήσει οι Οθωμανοί. Στις 12 Απριλίου ξεκίνησε ο βομβαρδισμός με τα κανόνια. Ωστόσο η άμυνα τις πρώτες βδομάδες διεξάγονταν με επιτυχία. Στις 18 Απριλίου αποκρούστηκε με επιτυχία η πρώτη συντονισμένη τουρκική έφοδος.
Στις 22 Απριλίου, ο στόλος των Τούρκων ύστερα από επιχείρηση της προηγούμενης νύχτας, κατάφερε να διεισδύσει εντός του Κεράτιου κόλπου. Τότε οργανώθηκε σχέδιο για να πυρποληθεί ο τουρκικός στόλος με υγρό πυρ την επόμενη νύχτα, όμως το σχέδιο προδόθηκε και έτσι δεν πραγματοποιήθηκε. Επιπλέον, η άμυνα της πόλης εξασθενούσε, καθώς έπρεπε να τοποθετηθούν δυνάμεις στο τείχος του Κερατίου που ως τότε δεν είχε ανάγκη από ιδιαίτερη περιφρούρηση.
Στο μεταξύ στη βυζαντινή πρωτεύουσα είχε γίνει ιδιαίτερα αισθητή η έλλειψη τροφίμων. Οι πολεμιστές είχαν αρχίζει να κουράζονται με τις αλλεπάλληλες εχθρικές επιθέσεις. Στις 21 Μαΐου, ο σουλτάνος έστειλε πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη. Ζητούσε την παράδοση της πόλης με την υπόσχεση να επιτρέψει στον Αυτοκράτορα και σε όσους το επιθυμούσαν να φύγουν με τα υπάρχοντά τους. Επίσης, θα αναγνώριζε τον Κωνσταντίνο ως ηγεμόνα της Πελοποννήσου. Τέλος, εγγυόταν για την ασφάλεια του πληθυσμού που θα παρέμενε στην πόλη. Οι αντιπροτάσεις του Κωνσταντίνου διαπνέονταν από πνεύμα αξιοπρέπειας και αποφασιστικότητας, αρνούμενος την παράδοση της πόλης.
Η τελική επίθεση
Ύστερα από την αποτυχημένη προσέγγιση η τελική επίθεση ορίστηκε για την νύχτα της 29ης Μαΐου. Στις 28 Μαΐου, συντελέστηκε μεγάλη ακολουθία στην Αγία Σοφία, η τελευταία χριστιανική ακολουθία που πραγματοποιήθηκε στην εκκλησία της πόλης, την οποία παρακολούθησε πλήθος αξιωματούχων και πιστών. Ο Κωνσταντίνος ΙΑ' σε λόγο προς τον λαό του, όπως τον διασώζει ο Γ. Φραντζής, τον προέτρεψε να αντισταθεί, λέγοντας ότι οι Τούρκοι «υποστηρίζονται από όπλα, ιππικό, πυροβολικό και την αριθμητική τους υπεροχή, εμείς όμως στηριζόμεθα πρώτα στον Θεό και Σωτήρα μας και κατόπιν στα χέρια μας και στην δύναμή μας που μας έχει χαρίσει ο ίδιος ο Θεός».
Την Τρίτη το βράδυ, 29 Μαΐου, μεταξύ 01.00 και 02.00, εκδηλώθηκε γενική τουρκική επίθεση. Οι Βυζαντινοί κατάφεραν να αποκόψουν τις υπόγειες σήραγγες απ' όπου οι Τούρκοι προσπάθησαν να περάσουν κάτω από τα τείχη. Οι δύο πρώτες επιθέσεις αποκρούστηκαν. Με επιμονή οι Τούρκοι επιτέθηκαν κατά του μέρους των τειχών το οποίο ήταν κοντά στην πύλη του Αγίου Ρωμανού (Πέμπτον), όπου πολεμούσε και ο ίδιος ο Αυτοκράτορας. Ένας από τους κύριους υπερασπιστές της πόλης, ο Γενουάτης Ιουστινιάνη, τραυματίστηκε σοβαρά και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον αγώνα. Αυτή η απώλεια υπήρξε ανεπανόρθωτη για τους Βυζαντινούς. Στα τείχη δημιουργούνταν συνεχώς ρήγματα και ο Αυτοκράτορας, πολεμώντας ως απλός στρατιώτης, έπεσε στην μάχη.
Λεηλασίες
Η πολιορκία κράτησε περίπου 3 μήνες και τελικά ο Μωάμεθ κατέλαβε την Κωνσταντινούπολη την Τρίτη, 29 Μαΐου 1453 (αποφράς ημέρα). Μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου οι Τούρκοι όρμησαν μέσα στην πόλη, αρχίζοντας μαζικές λεηλασίες. Ένα μεγάλο πλήθος πολιτών κατέφυγε στην Αγία Σοφία, ελπίζοντας να βρει εκεί ασφάλεια. Αλλά οι Τούρκοι διέρρηξαν την κεντρική πύλη και όρμησαν μέσα στην εκκλησία όπου έσφαξαν το πλήθος, χωρίς διάκριση φύλου και ηλικίας. Την ημέρα της πτώσης της Κωνσταντινούπολης, ή πιθανόν την επόμενη, ο Σουλτάνος εισήλθε επίσημα στην πόλη και πήγε στην Αγία Σοφία, όπου και προσευχήθηκε. Κατόπιν ο Πορθητής εγκαταστάθηκε στα αυτοκρατορικά ανάκτορα των Βλαχερνών.
Βάσει των ομόφωνων πληροφοριών των πηγών, η λεηλασία της πόλης κράτησε, όπως είχε υποσχεθεί ο Μωάμεθ στους στρατιώτες του, τρεις μέρες και τρεις νύκτες, με τον περιορισμό να μην καταστρέψουν κανένα κτίριο. Ο άμαχος πληθυσμός της Κωνσταντινούπολης θανατωνόταν χωρίς διάκριση. Οι εκκλησίες με επικεφαλής την Αγία Σοφία, καθώς και τα μοναστήρια, με όλο τους τον πλούτο, λεηλατήθηκαν και βεβηλώθηκαν, ενώ οι ιδιωτικές περιουσίες έγιναν αντικείμενο αρπαγής και λαφυραγωγίας. Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών χάθηκαν αναρίθμητοι πολιτιστικοί θησαυροί. Πολύτιμα βιβλία κάηκαν, κομματιάστηκαν ή πουλήθηκαν σε εξευτελιστικές τιμές. Ο ιστορικός Κριτόβουλος, που ανήκε στο οθωμανικό στρατόπεδο, αναφέρει ότι δεν υπήρξε στοιχειώδης οίκτος κατά τις λεηλασίες και η πόλη ερημώθηκε ολοσχερώς.
«Ω πόλις, πόλις, πόλις πόλεων πασών κεφαλή! Ω πόλις, πόλις, κέντρον των τεσσάρων του κόσμου μερών! Ω πόλις, πόλις, Χριστιανών καύχημα και βαρβάρων αφανισμός! Ω πόλις, πόλις, άλλη παράδεισος φυτευθείσα προς δυσμάς, πού σου το κάλλος, παράδεισε; πού σου η χαρίτων του πνεύματος ευεργετική ρώσις ψυχής τε και σώματος;...».
Μιχαήλ Δούκας, Βυζαντινός ιστορικός - λόγιος, 15ος αι.
(Απόηχος του θρήνου του αυτόπτη μάρτυρα ιστορικού της Άλωσης της Πόλης από τους Τούρκους το 1453)
Κωνσταντίνος ΙΑ’ Δραγάσης Παλαιολόγος
(09/02/1404 - 29/05/1453).
Τελευταίος Αυτοκράτορας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (1449 - 1453)
Τέταρτος γιός και όγδοο από τα παιδιά του Μανουήλ Β' Παλαιολόγου και της πριγκιποπούλας της Σερβίας, Ελένης Δραγάση. Η εξαιρετικά καλλιεργημένη αυλή του Δεσποτάτου ήταν το σχολειό του, και πρώτος του «δάσκαλος» ο Πλήθων Γεμιστός. Από νεαρή ηλικία επέδειξε στρατιωτικές και διοικητικές ικανότητες. Ξεχώριζε από όλα τα αδέρφια για τον καλό αν και αυστηρό του χαρακτήρα. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος βρέθηκε στα τείχη της Βασιλεύουσας, από την πρώτη μέρα της πολιορκίας της, δίπλα στους στρατιώτες του. Ο θάνατός του έγινε γνωστός αρκετές ώρες μετά την κατάληψη της Πόλης από τους Οθωμανούς. Η σορός του αναγνωρίστηκε από τα αυτοκρατορικά του πορφυρά πέδιλα· είχε πέσει στις γραμμές του μετώπου, αρνούμενος να διαφύγει, όπως πολλοί συμβουλάτορες, του πρότειναν.
"...πως καταδέχεται ο Ρωμιός, την Πόλη του να έχουν, να την πατούν δερβίσηδες, μουφτήδες και Μογγόλοι.
Και μιναρέδες και τζαμιά εκεί που το αίμα του Βασιλιά, έχει ποτίσει.
'Ολα τα περιμένει ο Ρωμιός από το Βασιλιά εκείνον, την Πόλη να προστάτευε, για δαύτην να πεθάνει, ως και από τον Άδη να 'ρθει στη ζωή να την εξαναπάρει.
Μόνον ο Γέρος κίνησε, τα κάστρα του επήρε, πότε θα κινήσουν οι Ρωμιοί περήφανοι να γίνουν, να θυμηθούν ποιοι ήτανε και που τους έχουν φέρει;
Kαι πριν ξυπνήσει ο Βασιλιάς, πρέπει ο Ρωμιός να ξυπνήσει. Από το λήθαργο το βαρύ, της λήθης τα πλοκάμια."
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΙΑ' ΔΡΑΓΑΣΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ
(9 Φεβρουαρίου 1404 - 29 Μαΐου 1453)
«Η Πόλις εάλω» : Η Ιστορία τιμωρεί τους λαούς που παραμελούν την άμυνα τους
Καμία άλλη ημερομηνία δεν έχει εντυπωθεί στο συλλογικό υποσυνείδητο του Έθνους μας όσο η 29η Μαΐου, η «αποφράς ημέρα», οπότε η Κωνσταντινούπολη, η «βασιλίδα των πόλεων», κυριεύθηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους.
Τα ολίγα χρόνια πριν την άλωση η Βυζαντινή Αυτοκρατορία μόνο κατά το όνομα υπήρχε. Ήταν περιορισμένη κυρίως στην περιοχή γύρω από την Κωνσταντινούπολη και σε κάποιες άλλες σκόρπιες περιοχές όπως το Δεσποτάτο του Μυστρά. Οι θρησκευτικές έριδες, οι εμφύλιες διαμάχες, οι σταυροφορίες και η εμφάνιση πολλών και επικίνδυνων εχθρών στα σύνορά της είχαν καταστήσει την πάλαι ποτέ Αυτοκρατορία ένα «φάντασμα» του πολύ ένδοξου παρελθόντος της.
Για τους Έλληνες η Άλωση της βασιλίδας των πόλεων είναι ένα γεγονός που προκαλεί θλίψη και πόνο. Δυστυχώς η Βυζαντινή Αυτοκρατορία είχε φτάσει τον 15ο αιώνα σε τέτοιο σημείο παρακμής, είχε παραμελήσει σε τέτοιο βαθμό την άμυνά της, που ουσιαστικά η επερχόμενη καταστροφή της Πόλης ήταν αναπόφευκτη και αναμενόμενη. Η πτώση είχε προδιαγραφεί καθώς η ίδια η Αυτοκρατορία δεν ήταν παρά η σκιά του παλαιού της εαυτού, ενώ τα δυτικά κράτη έχοντας να αντιμετωπίσουν δικά τους εσωτερικά προβλήματα και εξωτερικούς εχθρούς, ακόμη και αν το ήθελαν, δεν ήταν σε θέση να βοηθήσουν το Βυζάντιο.
Η υπεροχή των πολιορκητών ήταν συντριπτική σε αριθμούς, σε οπλισμό και σε στρατιωτική οργάνωση σε σχέση με την παραμελημένη άμυνα της Πόλης. Είναι δε η πρώτη φορά στην στρατιωτική ιστορία που καταγράφεται μαζική χρήση πυροβολικού, πυροβολικό που έπαιξε σημαντικότατο ρόλο στην επιτυχία της πολιορκίας. Με το πυροβολικό οι Τούρκοι βομβάρδισαν τα χιλιόχρονα τείχη της Πόλης προξενώντας πολλά καταστροφικά ρήγματα και καταπονώντας τους πολιορκούμενους με την συνεχή προσπάθεια να επισκευάζουν τις ζημιές. Ο σουλτάνος στο θέμα του πυροβολικού υπήρξε ιδιαίτερα προνοητικός, αλλά και τεχνικά-εξοπλιστικά καταρτισμένος. Αναφέρουμε μια μικρή πτυχή αυτής της ιστορίας για να επιβεβαιώσουμε την σημασία που έπαιξε ο εξοπλισμός των Τούρκων με κανόνια στην πολιορκία.
Το 1452 παρουσιάστηκε στον Αυτοκράτορα Παλαιολόγο ένας Ούγγρος οπλουργός πυροβόλων ονόματι Ουρβανός για να του προσφέρει τις υπηρεσίες του. Ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ όμως λόγω των πενιχρότατων οικονομικών της Πόλης δεν μπορούσε να πληρώσει για τις υπηρεσίες, τις πρώτες ύλες και τα τεχνικά μέσα για την κατασκευή του βαρέως τύπου κανονιού που πρότεινε ο Ουρβανός, ο οποίος μετά την αρνητική απάντηση του Παλαιολόγου κατέφυγε στον σουλτάνο. Ο Ούγγρος οπλουργός δήλωσε στον Μωάμεθ Β΄ ότι ήταν σε θέση να κατασκευάσει κανόνια που εκτοξεύουν πολύ μεγάλο λίθο, κατάλληλο για το πάχος και την αντοχή των τειχών της Πόλης. Ο σουλτάνος τον προσέλαβε με μεγάλο μισθό και του έδωσε την απαραίτητη χρηματοδότηση για την κατασκευή των κανονιών.
Στην ελληνική πλευρά ο Κωνσταντίνος διαβλέποντας τον κίνδυνο της πολιορκίας προσπαθούσε με τα πενιχρά του μέσα να ενισχύσει την άμυνα της Πόλης. Ο τελευταίος Αυτοκράτορας έκανε ότι καλύτερο μπορούσε με τα μέσα που διέθετε. Επισκεύασε τα τείχη και στρατολόγησε όλους τους άνδρες που μπορούσαν να πολεμήσουν, ο ιστορικός της εποχής Σφραντζής κάνει λόγο για 4773 Έλληνες και περίπου 2.000 ξένους μισθοφόρους. Όμως η φρουρά αυτή δεν ήταν ούτε ικανή, ούτε υπήρχε οργανωμένο σύστημα άμυνας και ούτε ο κατάλληλος και επαρκής εξοπλισμός. Οι περισσότεροι από τους 7.000 Έλληνες και μισθοφόρους υπερασπιστές της Πόλης δεν ήξεραν να πολεμούν και μάχονταν με τις ασπίδες, τα ξίφη και τα τόξα τους περισσότερο βάσει ενστίκτου παρά ικανοτήτων ή εκπαίδευσης.
Στην αντίπαλη πλευρά ο στρατός των Τούρκων αποτελείτο από στρατεύματα των επαρχιών του οθωμανικού κράτους, αλλά και επικουρικά στρατεύματα που όφειλαν να στέλνουν τα υποτελή προς τους Οθωμανούς κράτη. Υπολογίζεται ότι το σύνολο του τουρκικού στρατού ανερχόταν σε περίπου 150.000, αποτελείτο δε από πεζικό, ιππικό, πυροβολικό και τους ελαφρά οπλισμένους τοξότες, σφενδονιστές και ακοντιστές. Ο στρατός αυτός ήταν πολύ καλά εξοπλισμένος με κάθε είδος αμυντικό και επιθετικό όπλο της εποχής. Οι πολεμιστές έφεραν ασπίδες επενδυμένες με σίδηρο, κράνη, τόξα και βέλη, ξίφη και οτιδήποτε άλλο θεωρούνταν κατάλληλο για τειχομαχία, η δε στρατιωτική δομή και οργάνωση αυτού του στρατού θα μπορούσε ακόμη και με σημερινά δεδομένα να χαρακτηριστεί τέλεια.
Οι Τούρκοι με το πυροβολικό τους προκαλούσαν τεράστιες ζημιές στα τείχη, τα οποία έπλητταν καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας από την αρχή της πολιορκίας την 6η Απριλίου 1453. Τα κανόνια του Ουρβανού έκαναν μεγάλη ζημιά στην άμυνα της Πόλης. Τα τείχη που είχαν προσφέρει προστασία για πολλούς αιώνες ήταν πλέον ανεπαρκή στο σύγχρονο πυροβολικό της εποχής. Οι Έλληνες υπερασπιστές δεν προλάβαιναν να επισκευάσουν τα ρήγματα από τις συνεχιζόμενες βολές των κανονιών και τις προσπάθειες των Τούρκων να εισβάλουν από τα ρήγματα και να εισέλθουν στην Πόλη.
Από την 19η Μαΐου έως και την πτώση της Πόλης την 29η του ιδίου μηνός, οι βομβαρδισμοί των τειχών ήταν συνεχείς και ανηλεείς και οι προσπάθειες των Ελλήνων να επισκευάσουν τα τείχη ασταμάτητες, αλλά ταυτόχρονα και άκαρπες. Το ηθικό των πολιορκημένων είχε καταπέσει, υπήρχε έλλειψη πολεμοφοδίων και τροφίμων και οι υπερασπιστές είχαν λιγοστέψει. Οι προσευχές δεν μπορούσαν να σώσουν την Πόλη. Στις 27 Μαΐου πραγματοποιήθηκε ο ισχυρότερος βομβαρδισμός από την αρχή της πολιορκίας με αποτέλεσμα πολύ μεγάλη κατάρρευση των τειχών στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού, που ευνοούσε την μαζική είσοδο των Τούρκων.
Ο Αυτοκράτορας γνώριζε τι θα επακολουθούσε. Στις 28 και 29 Μαΐου οι Τούρκοι πραγματοποιούν τις τελικές τους επιθέσεις και εισβάλουν από τα κατεστραμμένα πλέον τείχη. Έλληνες και Γενουάτες μισθοφόροι του Ιουστινιάνη αγωνίζονται με απαράμιλλο θάρρος και γενναιότητα στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, σε μια μάχη που διήρκεσε πολλές ώρες έως το ξημέρωμα της 29ης Μαΐου. Μετά τον τραυματισμό του Ιουστινιάνη, ενός πολύ γενναίου πολεμιστή, ο Αυτοκράτορας υπερασπίζεται μόνος του με ελάχιστους πολεμιστές την Πύλη του Αγίου Ρωμανού, ενώ ταυτόχρονα η Κερκόπορτα, κοντά στα ανάκτορα του Πορφυρογέννητου, ανοίγει και εισβάλουν και από εκεί οι Τούρκοι, με τους υπερασπιστές να μην μπορούν πλέον να συγκρατήσουν τα δυο μέτωπα εισβολής. Η Πύλη του Αγίου Ρωμανού και η Κερκόπορτα ήταν τα δυο τελευταία σημεία μάχης του Ελληνισμού του Βυζαντίου. Ο Αυτοκράτορας έπεσε μαχόμενος, αν και οι συνθήκες του θανάτου του παραμένουν αδιευκρίνιστες. Οι Τούρκοι πιθανότατα δεν γνώριζαν ότι αυτός που είχαν θανατώσει ήταν ο τελευταίος Αυτοκράτορας των Ελλήνων.
Από την 19η Μαΐου έως και την πτώση της Πόλης την 29η του ιδίου μηνός, οι βομβαρδισμοί των τειχών ήταν συνεχείς και ανηλεείς και οι προσπάθειες των Ελλήνων να επισκευάσουν τα τείχη ασταμάτητες, αλλά ταυτόχρονα και άκαρπες. Το ηθικό των πολιορκημένων είχε καταπέσει, υπήρχε έλλειψη πολεμοφοδίων και τροφίμων και οι υπερασπιστές είχαν λιγοστέψει. Οι προσευχές δεν μπορούσαν να σώσουν την Πόλη. Στις 27 Μαΐου πραγματοποιήθηκε ο ισχυρότερος βομβαρδισμός από την αρχή της πολιορκίας με αποτέλεσμα πολύ μεγάλη κατάρρευση των τειχών στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού, που ευνοούσε την μαζική είσοδο των Τούρκων.
Ο Αυτοκράτορας γνώριζε τι θα επακολουθούσε. Στις 28 και 29 Μαΐου οι Τούρκοι πραγματοποιούν τις τελικές τους επιθέσεις και εισβάλουν από τα κατεστραμμένα πλέον τείχη. Έλληνες και Γενουάτες μισθοφόροι του Ιουστινιάνη αγωνίζονται με απαράμιλλο θάρρος και γενναιότητα στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, σε μια μάχη που διήρκεσε πολλές ώρες έως το ξημέρωμα της 29ης Μαΐου. Μετά τον τραυματισμό του Ιουστινιάνη, ενός πολύ γενναίου πολεμιστή, ο Αυτοκράτορας υπερασπίζεται μόνος του με ελάχιστους πολεμιστές την Πύλη του Αγίου Ρωμανού, ενώ ταυτόχρονα η Κερκόπορτα, κοντά στα ανάκτορα του Πορφυρογέννητου, ανοίγει και εισβάλουν και από εκεί οι Τούρκοι, με τους υπερασπιστές να μην μπορούν πλέον να συγκρατήσουν τα δυο μέτωπα εισβολής. Η Πύλη του Αγίου Ρωμανού και η Κερκόπορτα ήταν τα δυο τελευταία σημεία μάχης του Ελληνισμού του Βυζαντίου. Ο Αυτοκράτορας έπεσε μαχόμενος, αν και οι συνθήκες του θανάτου του παραμένουν αδιευκρίνιστες. Οι Τούρκοι πιθανότατα δεν γνώριζαν ότι αυτός που είχαν θανατώσει ήταν ο τελευταίος Αυτοκράτορας των Ελλήνων.
«Εάλω η Πόλις» αντήχησε σε όλη την Βασιλεύουσα, μια άλωση που ήταν αναπόφευκτη και αναμενόμενη, διότι η ιστορία τιμωρεί τους λαούς που παραμελούν την άμυνά τους. Είναι προφανές ότι κάθε λαός πρέπει να διδάσκεται από τις ιστορικές του αποτυχίες, αποτυχίες οι οποίες δεν πρέπει να επαναλαμβάνονται. Σήμερα ζούμε άλλου τύπου αλώσεις οι οποίες είναι μικρές και καθημερινές, εξίσου όμως επικίνδυνες και οδυνηρές με την 29η Μαΐου 1453. Η υπονόμευση της γλώσσας μας, η άγνοια της ιστορίας μας, οι υποχωρήσεις απέναντι στους Τούρκους, Σκοπιανούς και Αλβανούς, οι συμμαχίες με τους Αμερικανοσιωνιστές και η εγκληματική παραμέληση της Άμυνας μας αποτελούν μικρές αλώσεις που απαιτούν Εθνική Αντίσταση και πατριωτική μαχητικότητα.
Εμείς οι Εθνικιστές αρνούμαστε την αφομοίωση και αλλοτρίωση που προσπαθούν να μας επιβάλλουν οι Αμερικανοσιωνιστές και η Παγκοσμιοποίηση, αρνούμαστε να αναγνωρίσουμε γκρίζες ζώνες στα πελάγη και τα εδάφη μας. Θα αγωνισθούμε μέχρι τέλους για να αναστήσουμε το Έθνος μας και να απελευθερώσουμε τις αλησμόνητες Πατρίδες μας.
«Η Πόλις εάλω»
του καθηγητή Χρίστου Γούδη
Περήφανα ανεμίζουν στον Κεράτιο
Οι επισείοντες του δρόμωνα του βασιλέως
Το πλόϊμο με τον Φλαντανελά
Διέσπασε τον εχθρικό κλοιό
Μικρό διάλειμμα διαφημιστικό
Της ναυτοσύνης των Ελλήνων
Οι επισείοντες του δρόμωνα του βασιλέως
Το πλόϊμο με τον Φλαντανελά
Διέσπασε τον εχθρικό κλοιό
Μικρό διάλειμμα διαφημιστικό
Της ναυτοσύνης των Ελλήνων
*
Αλλοίμονο! Ο αγώνας έχει προ πολλού κριθεί
Οι συμπληγάδες ανελέητα χτυπούν τη Βασιλεύουσα
Βίαια προσραγέντα κύματα από Ανατολή και Δύση
Οι συμπληγάδες ανελέητα χτυπούν τη Βασιλεύουσα
Βίαια προσραγέντα κύματα από Ανατολή και Δύση
*
Δικέφαλος ο αητός των Κομνηνών
Με τα φτερά του ανοιχτά ατσάλινα
Μάταια προσπαθεί να τα αναχαιτίσει
Με τα φτερά του ανοιχτά ατσάλινα
Μάταια προσπαθεί να τα αναχαιτίσει
*
Κλονίζονται τα τείχη της Κωνσταντινούπολης
Απ’ το κανόνι – γίγαντα του Ουρβανού
Προτού η Θεομήτωρ Στρατηγός
Τον Μαγυάρο υβριστή εξαφανίσει
Απ’ το κανόνι – γίγαντα του Ουρβανού
Προτού η Θεομήτωρ Στρατηγός
Τον Μαγυάρο υβριστή εξαφανίσει
*
Αλλοίμονο! Ο αγώνας έχει προ πολλού κριθεί
Απ’ τον συνώνυμό του Ουρβανό τον δεύτερο
Και τους χριστιανομάχους σταυροφόρους
Που εκπορεύτηκαν απ’ την Αγία Δύση
Απ’ τον συνώνυμό του Ουρβανό τον δεύτερο
Και τους χριστιανομάχους σταυροφόρους
Που εκπορεύτηκαν απ’ την Αγία Δύση
*
Εθελοντές φιλέλληνες προστρέχουνε
Την ύστατη στιγμή
Ο Ιουστινιάνης μ’ εφτακόσιους Γενουάτες μαχητές
Πολύ αργά η πλάστιγγα για να γυρίσει
Την ύστατη στιγμή
Ο Ιουστινιάνης μ’ εφτακόσιους Γενουάτες μαχητές
Πολύ αργά η πλάστιγγα για να γυρίσει
*
Η φλόγα του Αγίου Έλμου
Εγκαταλείπει την Αγιά Σοφιά
Σταλαγματιές η κόκκινη βροχή
Πέφτει αργά αργά στην Πόλη
Εγκαταλείπει την Αγιά Σοφιά
Σταλαγματιές η κόκκινη βροχή
Πέφτει αργά αργά στην Πόλη
*
Οι Τούρκοι ρίχνουνε στα τείχη
Εσταυρωμένους σταυραητούς
Περίσφιχτους με ιοβόλα φίδια
Εσταυρωμένους σταυραητούς
Περίσφιχτους με ιοβόλα φίδια
*
Ο Κωνσταντίνος ονειρεύεται ξανά
Τον εφιάλτη του Μεγάλου Κωνσταντίνου
Υπνοβατεί ανήσυχος επάνω στις επάλξεις
Βλέπει τυφλό τον Ρωμανό στην Πύλη του
Να επιστρέφει νικημένος απ’ το Μαντζικέρτ
Τον Βαγιαζήτ ξωπίσω του σαν κεραυνό να επελαύνει
Τον εφιάλτη του Μεγάλου Κωνσταντίνου
Υπνοβατεί ανήσυχος επάνω στις επάλξεις
Βλέπει τυφλό τον Ρωμανό στην Πύλη του
Να επιστρέφει νικημένος απ’ το Μαντζικέρτ
Τον Βαγιαζήτ ξωπίσω του σαν κεραυνό να επελαύνει
*
Τα στίφη αλαλάζουν «Γιλντιρίμ»
«Φατίχ Σουλτάν Μεχμέτ Ασιανέ»
«Χαγάνε και Κυρίαρχε των οριζόντων»
«Μωάμεθ Πορθητή Γαζή»
«Γιέ του Σουλτάνου των Γαζήδων»
Ιμάμηδες μουλάδες και δερβίσηδες
Ολονυχτίς εκστασιάζουν τους γενίτσαρους
Με προσευχές τύμπανα και ζουρνάδες
«Φατίχ Σουλτάν Μεχμέτ Ασιανέ»
«Χαγάνε και Κυρίαρχε των οριζόντων»
«Μωάμεθ Πορθητή Γαζή»
«Γιέ του Σουλτάνου των Γαζήδων»
Ιμάμηδες μουλάδες και δερβίσηδες
Ολονυχτίς εκστασιάζουν τους γενίτσαρους
Με προσευχές τύμπανα και ζουρνάδες
*
Ήρθε η ώρα της αλήθειας της πικρής
Μάϊος 29 του χίλια τετρακόσια και πενήντα τρία
Καλύφθηκε η Βασιλεύουσα
Από την πλημμυρίδα της Ανατολής
Από το πυρωμένο μάγμα του Ισλάμ
Και το δρεπανηφόρο γιαταγάνι της ημισελήνου
Η Ρωμανία πάρθηκε
Η Πόλις αμετάκλητα εάλω
Μάϊος 29 του χίλια τετρακόσια και πενήντα τρία
Καλύφθηκε η Βασιλεύουσα
Από την πλημμυρίδα της Ανατολής
Από το πυρωμένο μάγμα του Ισλάμ
Και το δρεπανηφόρο γιαταγάνι της ημισελήνου
Η Ρωμανία πάρθηκε
Η Πόλις αμετάκλητα εάλω
*
Όμως εμείς
Ελλήνων παίδες εσμέν
Και των βαρβάρων σμήνος
Ου πτοούμεθα
Και την ακτήν φοινίξωμεν
Αίμασιν εναντίων
Ελλήνων παίδες εσμέν
Και των βαρβάρων σμήνος
Ου πτοούμεθα
Και την ακτήν φοινίξωμεν
Αίμασιν εναντίων
*
Έσσεται ήμαρ
Όταν αετοφόρος πάλιν υψωθεί
Θριαμβικά στο πλόϊμο η φοινικίδα
Όταν αετοφόρος πάλιν υψωθεί
Θριαμβικά στο πλόϊμο η φοινικίδα
Η 29η Μαΐου, ημέρα μνήμης του Ελληνισμού σηματοδοτεί μια πτώση και μια έγερση. Γιατί η κάθε ηρωϊκή πτώση αποτελεί μια κρυμμένη μείζονα νίκη τη στιγμή που σοκάρει, αφυπνίζει και διεγείρει υπνώττουσες συνειδήσεις. Είναι η πτώση που προαναγγέλλει την άνοδο, αυτή που μας κάνει να συνειδητοποιούμε ότι υπάρχουμε «εμείς» απέναντι στους «άλλους», και οφείλουμε να σταθούμε όρθιοι «εμείς μόνοι μας» απέναντι στους «άλλους τους πολλούς και τους ξένους» αν θέλουμε να υπάρξουμε αξιοπρεπώς σε έναν κόσμο που απειλείται να χωρισθεί σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, σε δυό στρατόπεδα, των κυρίων και των δούλων. Εμείς δεν θα ακολουθήσουμε αυτόν τον δρόμο, γιατί έχουμε το δικό μας στρατόπεδο, το στρατόπεδο των Ελλήνων.
Δεν επιθυμούμε να γίνουμε κύριοι κανενός και κανείς τους δεν μπορεί να μας κάνει δούλους.
Γιατί είμαστε Έλληνες το γένος ως η τε φωνή και η πάτριος παιδεία μαρτυρεί, σύμφωνα με τον Πλήθωνα Γεμιστό που την εποχή του Δεσποτάτου του Μυστρά επί Κωνσταντίνου Παλαιολόγου έθετε τα θεμέλια του νεώτερου Ελληνισμού, εκφάνσεις του οποίου είμαστε εμείς σήμερα. Και προσδιοριζόμαστε από το ιστορικό μας παρελθόν, από την μακραίωνα Ελληνική Ιστορία που διακρίνεται, χαρακτηρίζεται και προσδιορίζεται από μιαν ιδιότητα, ξένη και άγνωστη στους πολυπολιτισμικούς αρουραίους, στους προσκυνημένους, τους χατζηαβάτες και τους προδότες που ευτελίζουν με την παρουσία τους, αυτήν ακριβώς την ιστορική μας ιδιότητα, που εκείνοι είναι ανήμποροι να διανοηθούν, την ιδιότητα της ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ σε υπέρτερες υλικά δυνάμεις.
Σήμερα με αφορμή την πτώση της Πόλης οφείλουμε να τιμήσουμε τους ηρωϊκούς πεσόντες της αλώσεως, όλους αυτούς που «ώρισαν στη ζωή των να φυλάγουν Θερμοπύλες, ποτέ από το χρέος μη κινούντες».
Με προεξάρχουσα την μαρτυρική μορφή του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου οφείλουμε να αποτίσουμε φόρο τιμής σε όλους εκείνους που, τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι, έδωσαν τη ζωή τους για την μελλοντική ανάσταση του Έθνους των Ελλήνων. Όλους εκείνους, που ξενέρωτοι γραφιάδες, μιντιακοί παπαγάλοι, και τσανακογλύφτες της νέας τάξης πραγμάτων, ένθεν και ένθεν του πολιτικού φάσματος, επιδιώκουν, μέσα από μία έξωθεν κατευθυνόμενη προσπάθεια εθνομηδενισμού και αποδόμησης της εθνικής μας συνείδησης, να σβήσουν από τη μνήμη μας και την ψυχή των παιδιών μας. Δυστυχώς, όπως κι η Πόλη τότε «η Ελλάδα είναι ένα φρούριο πολιορκημένο και μέσα της αλωνίζει ελεύθερος ο εχθρός».
Όμως σε πείσμα των εχθρών μας, ντόπιων και ξένων, εμείς οι Έλληνες θυμόμαστε τους μάρτυρες του Γένους και τους τιμούμε.
Στην επίκληση του ονόματός τού καθενός τους, απαντούμε νοερά, όχι «Απών», αλλά:
«Παρών, έπεσε υπέρ Πίστεως και Πατρίδος». ΧΑ
Πηγή: http://elldiktyo.blogspot.com/2015/05/aiwnia-vasileuousa-xristianwn.html#ixzz3bTAnKTcv
Πηγή: http://elldiktyo.blogspot.com/2015/05/aiwnia-vasileuousa-xristianwn.html#ixzz3bTAIfPjI
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου