Η άρνηση πίστεως με μαρτύριο εξιλεωνόταν

Σήμερα οι πιο πολλοί θέλουν να βγάζουν οι άλλοι το φίδι άπό την τρύπα. Εντάξει, δέν το βγάζουν αυτοί, αλλά τουλάχιστον ας πουν «προσέξτε• μήπως είναι κανένα φίδι εκεί πέρα;», ώστε να προβληματισθή ο άλλος. Όμως ούτε αυτό το κάνουν. Άν ήμασταν εμείς στα χρόνια των Μαρτύρων, με τον ορθολογισμό που έχουμε, θα λέγαμε: «Τον Θεό Τον αρνούμαι άπ’ έξω – όχι άπό μέσα μου -, γιατί έτσι θα μου δώσουν την τάδε θέση και θα βοηθάω και κανέναν φτωχό». Τότε λιβάνι να έρριχναν στην φω¬τιά των ειδώλων, η Εκκλησία δέν τους κοινωνούσε- ήταν μετά «προσκλαίοντες». Αυτοί που αρνιόνταν τον Χριστό, έπρεπε με μαρτύριο να εξιλεωθούν. Ή, στην εποχή της Εικονομαχίας, τους έλεγαν να κάψουν ή να πετάξουν τις εικόνες, και αυτοί προτιμούσαν να μαρτυρήσουν παρά να τις πετάξουν. Εμείς, αν μας έλεγαν να πετάξουμε μια εικόνα, θα λέγαμε: «Ας την πετάξω αυτή• είναι της Ανα¬γεννήσεως. θα κάνω αργότερα μια βυζαντινή».
- Γέροντα, τους Κρυπτοχριστιανούς πώς τους δέ¬χεται η Εκκλησία; Δεν αρνήθηκαν τον Χριστό;
- Όπου υπάρχουν πραγματικοί Κρυπτοχριστιανοί, αυτοί δεν εξωμότησαν. Άπό τα είκοσι επτά χωριά λ.χ. που άνηκαν στην επαρχία των Φαράσων της Καππαδοκίας, όταν τα έκαψαν οι Τούρκοι, μερικοί έφυγαν και πήγαν σε μακρινά μέρη. Εκεί δεν ήξεραν οι άλλοι ότι είναι Χριστιανοί• νόμιζαν ότι είναι Μουσουλμάνοι. ούτε παρουσιάσθηκε καμμιά περίπτωση να ρωτήσουν κάποιον άπό αυτούς «είσαι Χριστιανός;», για να πή «ναί, είμαι Χριστιανός» ή «όχι, είμαι Μουσουλμάνος». Αυτοί είναι οι Κρυπτοχριστιανοί. Από την στιγμή όμως που θα πιάσουν έναν και του πουν «μάθαμε ότι είσαι Χριστιανός», αυτός θα πή «ναί, είμαι Χριστιανός», δεν θα πή ότι είναι Μουσουλμάνος. Και στους πρώτους χριστιανικούς χρό¬νους υπήρχαν Χριστιανοί που βαπτίζονταν κρυφά και οι άλλοι είχαν την εντύπωση ότι δέν ήταν Χριστιανοί. Όταν όμως χρειαζόταν, ομολογούσαν. ο Άγιος Σεβαστιανός λ.χ. ήταν στρατηγός, είχε βαπτισθή Χριστιανός και νόμιζαν ότι είναι ειδωλολάτρης, ενώ ήταν Χριστια¬νός. Κρυφά βοηθούσε πολύ θετικά τους Χριστιανούς. Όταν όμως κατάλαβαν ότι είναι Χριστιανός, ομολόγη¬σε και μαρτύρησε.
Σε ένα τουρκικό χωριό ήταν πολλοί Κρυπτοχριστιανοί, και ο πρόεδρος ήταν παπάς. Παπα-Γιώργη τον έλεγαν, Χασάν τον φώναζαν. Κάποτε πήγαν και τον ειδοποίησαν ότι στο τάδε μέρος, σε μια κατακόμβη, είναι κρυμμένοι Χριστιανοί. «Θα πάω να δώ, τους είπε- μήν ανησυχήτε». Παίρνει τους ανθρώπους του, πηγαίνει και βρίσκει εκεί τους Χριστιανούς όλους μαζεμένους. Προχωράει στην Ωραία Πύλη, ξεκρεμάει το πετραχήλι, το φοράει και τους έκανε και Εσπερινό! Τους είπε μετά «να λάβετε μέτρα» και στους άλλους είπε: «Δέν ήταν τίποτε• διαδόσεις είναι». Αυτοί δέν είναι εξωμότες. Άπό την στιγμή όμως που υποψιασθούν κάποιον και του πουν «έ, εσένα σε είδαμε ότι έκανες σταυρό, είσαι Χριστιανός» και πή «όχι, είμαι Μουσουλμάνος», τότε αρνείται.

Μαρτύριο και ταπείνωση

Αυτός που θα αξιωθή να μαρτυρήση, πρέπει να έχη πολλή ταπείνωση και να αγαπάη πολύ τον Χριστό. Άν προχωρήση εγωιστικά στο μαρτύριο, θα τον εγκαταλείψη η Χάρις. Θυμάσθε, ο Σαπρίκιος που έφθασε μέχρι το μαρτύριο και όμως αρνήθηκε τον Χριστό; «Γιατί με φέρατε εδώ;», είπε στους δημίους. «Καλά, δέν είσαι Χριστιανός;», του λένε. «Όχι», απαντά. και ήταν ιερέας! μου λέει ο λογισμός ότι πήγαινε να μαρτυρήση εγωιστικά και όχι ταπεινά• δέν πήγαινε στο μαρτύριο για την πίστη του, για την αγάπη του Χριστού, γι’ αυτό τον εγκατέλειψε η Χάρις. Γιατί, όταν κινήται κανείς εγωιστικά, δέν δέχεται την Χάρη του Θεού και επόμενο είναι, με μια δυσκολία να αρνηθή τον Χριστό.
- Γέροντα, πολλές φορές λέμε ότι σε δύσκολες ώρες ο Θεός θα δώση δύναμη.
- ο Θεός θα δώση δύναμη σε έναν ταπεινό άνθρωπο που έχει καθαρή καρδιά, που έχει καλή διάθεση. Άν δη ο Θεός πραγματικά καλή διάθεση, ταπείνωση, θα δώση πολλή δύναμη. Δηλαδή θα εξαρτηθή από την διάθεση του ανθρώπου, για να του δώση δύναμη ο Θεός.
- Γέροντα, είπατε να έχη ταπείνωση και καλή διάθεση ο άνθρωπος. Μπορεί να έχη υπερηφάνεια και καλή διάθεση;
- Όταν λέμε ταπείνωση, εννοούμε τουλάχιστον στο θέμα αυτό του μαρτυρίου, να έχη ταπείνωση. Μπορεί να έχη υπερηφάνεια, αλλά τότε να ταπεινωθή και να πή: «Θεέ μου, είμαι υπερήφανος• τώρα όμως δώσ’ μου λίγη δύναμη να μαρτυρήσω για την αγάπη Σου και να εξοφλήσω τις αμαρτίες μου». Οπότε, αν έχη ταπεινή διάθεση και πηγαίνη στο μαρτύριο με μετάνοια, τότε δίνει πολλή Χάρη ο Θεός. να μήν πάη δηλαδή με υπερήφανη διάθεση, με τον λογισμό ότι θα γίνη μάρτυρας και θα του γράψουν μετά το συναξάρι και ακολουθία, θα του κάνουν εικόνα με φωτοστέφανο. μου είπε κάποιος: «Κάνε προσευχή, Πάτερ, να φθάσω μέχρι πέμπτου ουρανού». «Καλά, του λέω, ο Απόστολος Παύλος έφθασε στον τρίτο ουρανό, εσύ ζητάς να φθάσης στον πέμπτο;». «Γιατί, μου λέει, δέν γράφει να ζητάμε τα «κρείττονα»;». Ακούς εκεί κουβέντα! Πάντως, αν πάη κανείς στο μαρτύριο, για να έχη δόξα στον Παράδεισο, καλύτερα να μή σκεφθή να μαρτυρήση. Ένας γνήσιος, ένας σωστός Χριστιανός, αν ήξερε ότι και στον Παράδεισο που θα πάη θα έχη πάλι βάσανα, θα εχη μαρτύρια, πάλι θα λαχταρούσε να πάη εκεί. Δέν πρέπει να σκεφτώμαστε ότι, αν υποφέρουμε κάτι εδώ στην γη, θα είμαστε καλύτερα εκεί στον Ουρανό. να μήν πάμε έτσι μπακαλίστικα. Εμείς θέλουμε τον Χριστό. Ας υπάρχη μαρτύριο, ας μαρτυρούμε κάθε μέρα, ας μας δέρνουν κάθε μέρα, και δυο και τρεις φορές την ημέρα• δέν μας απασχολεί. το μόνο που μας απα¬σχολεί είναι να είμαστε με τον Χριστό.
- Μπορεί, Γέροντα, ένας να ζή ράθυμα καί, όταν χρειασθή, να ομολογήση θαρρετά;
- για να το κάνη κανείς αυτό, η καρδιά του πρέπει να εχη μέσα καλωσύνη, θυσία. Γι’ αυτό είπα να καλλιεργηθή η αρχοντιά, το πνεύμα της θυσίας. ο ένας να θυσιάζεται για τον άλλο. Βλέπεις τον Άγιο Βονιφάτιο και την -Αγία Αγλαϊδα; Είχαν την ελεεινή εκείνη ζωή στην Ρώμη, αλλά μόλις κάθονταν να φάνε, ο νους τους πήγαινε στους φτωχούς. Έτρεχαν να δώσουν πρώτα φαγητό στους φτωχούς και ύστερα έτρωγαν αυτοί. Παρόλο που ήταν κυριευμέ¬νοι άπό πάθη, είχαν καλωσύνη και πονούσαν τους φτωχούς. Είχαν θυσία, γι’ αυτό ο Θεός τους βοήθησε. και η Αγλαϊδα, αν και ζούσε αμαρτωλή ζωή, αγαπούσε τους αγίους Μάρτυρες και ενδιαφερόταν για τα άγια Λείψανα. Είπε στον Βονιφάτιο να πάη με άλλους υπηρέτες της στην Μικρά Ασία, για να πληρώση και να μαζέψη τα άγια Λείψανα των Μαρτύρων και να τα μεταφέρη στην Ρώμη. Κι εκείνος της είπε χαμογελώντας: «Αν σου φέρουν και το δικό μου λείψανο, θα το δεχθής;». «Μήν αστειεύεσαι μ’ αυτά», του λέει εκείνη. Τελικά, όταν έφθασε στην Ταρσό και πήγε στο αμφιθέατρο, για να αγοράση τα άγια Λείψανα, παρακολούθησε τα μαρτύρια των Χριστιανών και αμέσως συγκλονίσθηκε άπό την καρτερία τους. Έτρεξε, ασπάσθηκε τα δεσμά και τις πληγές τους και τους ζήτησε να προσευχηθούν, για να τον ενισχύση ο Χριστός να ομολογήση δημόσια ότι είναι Χριστιανός. Μαρτύρησε λοιπόν και αυτός στο αμφιθέατρο και οι σύντροφοι του αγόρασαν το Λείψανο του και το μετέφεραν στην Ρώμη, όπου Άγγελος Κυρίου είχε πληροφορήσει την Αγλαϊδα για το γεγονός. Έτσι έγινε εκείνο που χαριτολογώντας είχε προφητεύσει ο Βονιφάτιος, πριν φύγη άπό την Ρώμη. Ύστερα εκείνη, αφού μοίρασε την περιουσία της, έζησε με άσκηση και πτώχεια ακόμη δεκαπέντε χρόνια και άγιασε. Βλέπετε, δεν είχαν βοηθηθή, γι’ αυτό είχαν παρασυρθή στο κακό και είχαν παρεκτραπή. Είχαν όμως πνεύμα θυσίας και ο Θεός δεν τους άφησε.

Από το βιβλίο: «Λόγοι του Γέροντος Παϊσίου, τόμος Β», μέρος Β, Κεφάλαιον τέταρτον.