on 31/07/2024
Σχέσεις, Κτίρια, Φως, Αέρας, Χώρος
Κίμων Ε. Φουντούλης,
Γεωλόγος
kimonfountoulis.eu
Ένας από τους παράγοντες υποβάθμισης ή/και μείωσης των δασών, των αγρών και των ακάλυπτων από τσιμέντο κι άσφαλτο εκτάσεων, είναι η αστικοποίηση, η εξάπλωση ανθρώπινων κατασκευών εκτός οικισμών και πόλεων. Στη συνέχεια θα εξετάσουμε ορισμένες παραμέτρους για τη βελτίωση των ήδη υφιστάμενων κτιρίων προς ανακούφιση του στεγαστικού προβλήματος αλλά και των πιέσεων στο φυσικό περιβάλλον.
Πρώτα όμως ένα ιστορικό περιστατικό που θα βοηθήσει να προσεγγίσουμε το θέμα. Πριν σαράντα χρόνια, παραμονές των ευρωεκλογών του 1984, συζήτηση στο Πειραιά για το περιβάλλον. Ήταν στην επικαιρότητα τα αυθαίρετα, «αν το δηλώσεις μπορείς να το σώσεις», στα χρόνια Τρίτση στο τότε Υπουργείο Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος. Ανάμεσα στους ομιλητές ο Μανώλης Γλέζος, λέει μεταξύ άλλων και τα παρακάτω:
Τι θέλει ο Έλληνας; Όπως κάθε άνθρωπος ένα σπίτι, να στεγάσει αξιοπρεπώς την οικογένεια. Είναι όμως οι συνθήκες αφόρητες στη πόλη, ξεριζώθηκε από τη γη του και του λείπει, να φτιάξει λοιπόν κι ένα εξοχικό, κοντά στη φύση. Και το σπίτι του πατέρα στο χωριό; Ξέσκεπο ρημάζει και κινδυνεύει με κατάρρευση. Να βρει τρόπο να το διασώσει, να γνωρίσουν και τα παιδιά την ιδιαίτερη πατρίδα. Τι θέλει ο Έλληνας; Τρία σπίτια!
Στα χρόνια που μας χωρίζουν από τη γλαφυρή τοποθέτηση του αείμνηστου Γλέζου, πολλά άλλαξαν.
Η στεγαστική κρίση απασχολεί καθημερινά το δημόσιο διάλογο. Λείπουν σπίτια, αυξάνεται το κόστος. Η οικονομική κρίση που εξακολουθεί να βασανίζει πολλούς αποτελεί μείζονα λόγο, όχι αποκλειστικό. Παρακάτω γίνεται μία απόπειρα προβολής ορισμένων ακόμη πτυχών που ίσως συμβάλουν στο περιορισμό του προβλήματος. Μάζευε κι ας είναι και ρώγες!
1. Σχέσεις διαρρηγμένες: Η συμβίωση πολλών στο ίδιο κτίριο δεν είναι εύκολη. Όσα διακωμωδήθηκαν στις επιθεωρήσεις και τις ταινίες είναι χαριτωμένα. Η πραγματικότητα όμως συχνά είναι ανυπόφορη ή/και αδυσώπητη.
Η παρουσία ενός ή λίγων κακότροπων, ή/και πονηρών ή/και κακομαθημένων οδηγεί σε δηλητηρίαση ανθρώπινων σχέσεων. Τα νομικά εργαλεία συμβίωσης όπως ο κανονισμός πολυκατοικίας, η νομοθεσία και νομολογία, συχνά δεν φτάνουν να λύσουν προβλήματα. Ιδίως όταν ο χρόνος περνά δίχως αποτελέσματα. Έτσι συχνά κτίρια υποβαθμίζονται λόγω έλλειψης έγκαιρης συντήρησης ή/και αφόρητης όχλησης. Η πολιτεία, ο νομικός και τεχνικός κόσμος μπορούν και οφείλουν να μελετήσουν παραδείγματα και να διαμορφώσουν λύσεις, μέτρα για διευκόλυνση συμβίωσης.
2. Βελτίωση υφιστάμενων σπιτιών: Τα παλιά κτίρια πρέπει να καταστούν φιλικότερα. Η συντήρηση των κοινόχρηστων χώρων (ακάλυπτος, φωταγωγός, ταράτσα, υπόγεια, κλιμακοστάσια, ανελκυστήρες) είναι κρίσιμη. Ο αερισμός ήταν δύσκολος και διαρκώς επιδεινώνεται. Λίγα τα διαμπερή διαμερίσματα.
Θα μπορούσαν αεραγωγοί να διαπερνούν τα υφιστάμενα διαμερίσματα, π.χ. φέρνοντας νοτιά στους ή βοριά στους βόρειους ενοίκους ή/και βοριά νότιους ενοίκους αντίστοιχα; Βαριά, βιομηχανική αισθητική παρέμβαση, ενόσω οι κλιματικές συνθήκες επιδεινώνονται. Γι’ αυτό απαιτείται η συνδρομή ενός ταμείου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για πολλούς. Και ο φωταγωγός να καταστεί καλύτερος αεραγωγός με υποβοήθηση κίνησης αέρα. Τι γίνεται όμως με τη καμινάδα τζακιού που φύτρωσε εντός του;
Στον μικρό ακάλυπτο σωρεύονται άπρεπα υλικά ή/και παρεμβάσεις. Η συνένωση ακάλυπτων έχει προταθεί από ετών. Απαιτούνται κίνητρα (π.χ. μείωση τελών, προνομιακή συμμετοχή σε χρηματοδοτικά μέσα, κοινωνική επιβράβευση – γιορτή για «απελευθέρωση» ακάλυπτων κ.ά.) ή/και αντικίνητρα. Προϋπόθεση η ενημέρωση, χτύπημα στο κουδούνι, γνωριμία δήμου και γειτόνων, επικοινωνία και ζωντάνεμα γειτονιάς. Τα προηγούμενα χρόνια ζήσαμε την αγωνία της πανδημίας κορωνοϊού. Η ελαφρότητα με την οποία κοινωνία και πολιτεία αδιαφορούν για τις «πίσω αυλές» συντριπτικού πλήθους κτιρίων κατοικιών, συνάθροισης κοινού, ακόμη και σε γειτνίαση με παιδικούς και βρεφικούς σταθμούς ή και νοσηλευτικές μονάδες, πρέπει να σταματήσει. Χρειάζεται άμεση κινητοποίηση για μη βρεθούμε μπροστά σε συμφορές. Φωταγωγοί/αεραγωγοί και ακάλυπτοι χώροι αφορούν πολλούς περισσότερους από τους ιδιοκτήτες των κτιρίων. Και μόνο η συγκέντρωση εξαλλοιωμένων και υπο διάβρωση φύλλων αμιαντοτσιμέντου φτάνει για να χτυπήσει συναγερμός. Απαιτείται καταγραφή, ενημέρωση, σχέδιο αποκομιδής και διάθεσης ώστε ο αέρας να καταστεί λιγότερο επιβαρυμένος και λιγότερο επικίνδυνος
Το βορεινής έκθεσης διαμέρισμα σε ανήλιαγα στενά είναι μίζερο. Διψούν οι ένοικοι για φως και ζεστασιά. Κάτοπτρα στο έναντι, νότιας έκθεσης, ακίνητο μπορούν να δώσουν παρηγοριά. Θα το δεχτεί ο γείτονας; Προστρέχει το ταμείο ανάκαμψης, το ΕΣΠΑ, το «ΞΕΣΠΑ δημιουργικά»! Ουτοπία; Στυγνή ανάγκη της χθεσινής κλιματικής επιδείνωσης. Για την αυριανή βλέπουμε…
Τέτοιου είδους δημόσια δαπάνη έχει μεγάλο αντίκτυπο. Θετικό. Στην υγεία, την ευεξία, τη διάθεση πολλών φορολογούμενων πολιτών. Έτσι διαχέονται τα θετικά της ανάπτυξης ενισχύοντας τη συνοχή.
3. Συνύπαρξη με παραγωγή: Στις γειτονιές που στενάζουν από οχλούσες χρήσεις και η οικογενειακή αποταμίευση σε κατοικία απαξιώνεται, εκεί απαιτείται έλεγχος, υπόδειξη βέλτιστων λύσεων για περιορισμό ρύπανσης, θορύβου. Επίσης καλύτερες συγκοινωνίες, έλεγχος στάθμευσης, αξιοποίηση ακάλυπτων εκτάσεων, που το πρωί φιλοξενούν παραγωγικές δραστηριότητες, για παιχνίδι το απόγευμα ή/και το Σαββατοκύριακο. Στην Ελλάδα οι πόλεις μας, οι διαθέσιμες εκτάσεις, είναι περιορισμένες. Χρειάζεται ευελιξία και συνεργασία για συμβίωση οικονομίας και κοινωνίας. Τότε τα κλειστά σπίτια θα ανακαινιστούν, θα λιαστούν και θα ανθίσουν πρόσωπα, αυλές, μπαλκόνια.
Το κλειστό σπίτι, το κλειστό μαγαζί γίνονται εστίες υποβάθμισης, βρωμιάς, αποστροφής. Ιδιοκτήτες, γειτονιά, δήμος, εμπορικός κόσμος θα ωφεληθούν συνεργαζόμενοι. Καθαρισμός, επιθεώρηση ανοιγμάτων, λίγο χρώμα, καλαίσθητη ζωγραφιά, ένα φυτό, στηρίζουν την πόλη, φρενάρουν απαξίωση, προσελκύουν το βλέμμα δυνητικού ζωοδότη χρήστη .
4. Χώροι στάθμευσης: Αρκετές πολυκατοικίες διαθέτουν ικανό αδόμητο, ακάλυπτο οικόπεδο που μπορεί να λειτουργήσει και για θέσεις στάθμευσης. Δεν προβλέφθηκε στα συμβόλαια, αντιδρούν σε σχετικές προτάσεις προς τη γενική συνέλευση της πολυκατοικίας κυρίως ένοικοι ισογείου και 1ου ορόφου. Εύλογο. Θίγονται από θόρυβο, καυσαέρια ή/και απώλεια κήπου – πρασιάς.
Θα μπορούσε να προταθεί «συνταγή» ανταμοιβής, π.χ. δωρεάν ή με μικρότερο αντίτιμο θέση για θιγόμενους χαμηλών ορόφων, με υψηλότερο αντίτιμο για πάνω διαμερίσματα, αλλά και διατήρηση πράσινου με κατάλληλο σχεδιασμό και χειρισμό. Αυτό θα τονώσει αξία και θα λειτουργήσει ως κίνητρο για περαιτέρω επένδυση και αναβάθμιση υφιστάμενων κτιρίων.
5. Βανδαλισμός: Το διαμέρισμα προορίζεται για το παιδί. Νοικιάστηκε σε βάνδαλο, το ρήμαξε. Απόσυρση από την αγορά. Μείωση προσφοράς, αύξηση τιμών. Η δίωξη του κακόβουλου είναι δύσκολη, πρακτικά δυσχερέστατη. Μπορεί να δώσει στήριξη, εγγυήσεις η Πολιτεία; Θέλει;
6. Ορεινός χώρος – Εγκαταλελειμμένα: Στις μεγάλες πόλεις λείπουν, στα χωριά καταρρέουν. Αποκέντρωση και πως; Η ανάσταση του ορεινού χώρου, της υπαίθρου ευρύτερα απαιτεί σχέδιο. Πρωτοβουλίες όπως του Μετσόβου, του ΕΟΤ παλαιότερα, επιτυχημένες υποδομές από πρόγραμμα LEADER κ.ά. αποτελούν χρήσιμα παραδείγματα. Με κατάλληλη στόχευση και εστιασμένες προσπάθειες θα πάρουν μπρος κι άλλοι οικισμοί. Σπίτια θα συντηρηθούν και θ’ ανοίξουν, προσελκύοντας και νέους κατοίκους. Λίγοι σε κάθε αναπτυσσόμενο χωριό, σημαντική ανάσα για μείωση ζήτησης στη πόλη. Από κοντά και οι «νομάδες», ψηφιακοί ως εργασία, χειροπιαστοί ως παρουσία και ζωντάνια, κατανάλωση και ανάπτυξη!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου