Μετά την ενασχόληση του Ιδρύματος Ωνάση στην πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου αλλά και του Ιδρύματος Νιάρχου στην ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου και του Φαληρικού Δέλτα, σήμερα σας παρουσιάζουμε μερικούς από τους σπουδαίους Έλληνες ευεργέτες που συνέδεσαν το όνομα τους με σπουδαίες κινήσεις αληθινού πατριωτισμού.Αλήθεια, πόσοι γνωρίζετε ότι το Ζάππειο είναι ευεργέτημα του Ηπειρώτη Ζάππα; ότι η οδός Σίνα προέρχεται από τον Σίνα που με δαπάνες του χτίστηκε το "εν Αθήναις Αστεροσκοπείο". Διαβάστε την δράση των παρακάτω πραγματικών Ελλήνων και τα σημαντικά επίτευγματα που άφησαν στις επόμενες γενιές Ελλήνων:
1. ΑΒΕΡΩΦ Γεώργιος (Μέτσοβο 1815, Αλεξάνδρεια 1899). Ο πρύτανης των νεοτέρων εθνικών ευεργετών. Στο Μέτσοβο, ανήγειρε μεγαλόπρεπο σχολείο κ.ά. Στην ελληνική παροικία της Αλεξάνδρειας ιδρύει Σχολή Βιοτεχνίας, γυμνάσιο, παρθεναγωγείο, τα οποία και επιδοτεί. Ναυπηγεί το θωρηκτό «Αβέρωφ», χρηματοδοτεί την αποπεράτωση του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, κτίζει τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, το Αβερώφειο Εφηβείο, αναμορφώνει το Παναθηναϊκό Στάδιο.
Ιδρύει τις φυλακές Αβέρωφ (εκεί που είναι σήμερα ο Αρειος Πάγος, στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας). Με δωρεά του, φιλοτεχνήθηκαν οι ανδριάντες του Ρήγα Φεραίου (1872) και του Γρηγορίου Ε (1871), μπροστά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (Θεολογική Σχολή). Κατά την πτώχευση του Χαρ. Τρικούπη το 1893 δώρισε στο ελληνικό κράτος 70.000 λίρες.
2. ΑΡΣΑΚΗΣ Απόστολος (Πρεμετή 1792. Βουκουρέστι 1874). Ίδρυσε το Αρσάκειο στην Αθήνα - οδός Πανεπ ιστημίου - και το 1836 τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία. Διέθεσε χρηματικά ποσά για υποτροφίες διδασκάλων. Ίδρυσε, εκτός των άλλων, φερώνυμο σχολείο στη γενέτειρά του. Διετέλεσε υπουργός των Εξωτερικών και πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου της Ρουμανίας. Για τις μεγάλες ευεργεσίες του στη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, «ο εν Βουκορεστίω ποστέλνικος κ. Α. Αρσάκης εξ Ηπείρου» τιμήθηκε με το χρυσό σταυρό των ανωτάτων ταξιαρχών.
3. ΔΟΜΠΟΛΛΗΣ Ιωάννης, από το Δεσποτικό των Ιωαννίνων, γεννήθηκε στην Πετρούπολη το 1769, όπου και πέθανε εκεί το 1850. Ίδρυσε το Πανεπιστήμιο Αθηνών και επί αρκετά χρόνια διέθετε χρήματα για τη συντήρησή του. Στη διαθήκη του, στην Πετρούπολη στις 4-2-1849. συνεπής στην υπόσχεσή του προς τον I. Καποδίστρια, να μεταχειριστούν «παν μέσον προς διάδοσιντης δημοσίας εκπαιδεύσεως εν Ελλάδι» - πράγμα που θα αποτελέσει από τότε και τον σταθερόν σκοπόν της ζωής του - διαθέτει 815.000 ρούβλια χάρτινα, ««προς ανίδρυσιν εν Αθήναις ή εν οιαδήποτε άλλη πόλει ήτις έσται πρωτεύουσα της Ελλάδος, τω 1906, Πανεπιστημίου ονομασθησομένου Καποδιστριακού». Τι κρίμα κι άδικο, να μην ονομαζεται Δομπόλλειο Πανεπιστήμιο!
4. ΖΑΠΠΑΙΟΙ (Ευαγγέλης, Λάμποβο Β. Ηπείρου 1800. Ρουμανία 1865. Κωνσταντίνος, ΛάμποΒο 1814, Γαλλία 1892). Οι δύο αυτοί εξάδελφοι ανήγειραν το γνωστό Ζάππειο Μέγαρο, στο ομώνυμο άλσος της Αθήνας.
Είναι εκθεσιακό κέντρο, όπου φιλοξενούνται τα περισσότερα διεθνή συνέδρια, όπως της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έξω του μεγάρου, εκατέρωθεν της εισόδου, είναι οι μαρμάρινοι ανδριάντες των δύο αυτών εθνικών ευεργετών. Ο Μ. Αβλιχος συνέθεσε ύμνο προς τιμήν του Ευαγγέλη Ζάππα, που έψαλε χορωδία Κεφαλλήνων, κατά τη Δ Ολυμπιακή Εκθεση εκεί.
5. ΖΑΡΡΑΣ, Γεώργιος και Αλέξανδρος. Αρτινοί, οι αδελφοί Ζάρρα. Γεώργιος και Αλέξανδρος, που διέθεσαν οικόπεδο τους τριάντα δύο (32) στρεμμάτων στην πόλη της Αρτας, όπου και με δικά τους έξοδα κτίστηκε το φερώνυμο νοσοκομείο, Ζάρρειο. Η θεμελίωσή του έγινε στις 6 Απριλίου 1951, παρουσία του Αλέξανδρου Ζάρρα.
Ο Γεώργιος διέθεσε ολόκληρη την περιουσία του. που ήταν 2.500 λίρες χρυσές. Η πόλη της Αρτας, προς τιμήν των ευεργετών αυτών. ονόμασε κεντρικό δρόμο σε οδό Ζάρρα. Ο ίδιος ο Αλέξανδρος επέβλεπε τις εργασίες ανέγερσης του νοσοκομείου.
6. ΖΩΣΙΜΑΔΕΣ. Έξι (6) αδέλφια, οι: Αναστάσιος, Ιωάννης, Ζώης, Μιχαήλ, Θεοδόσιος. Νικόλαος, γιοι του Χατζή-Παναγιώτη Ζωσιμά. Aπό το Γραμμένο των Ιωαννίνων. Γεννήθηκαν στα Γιάννινα, ανάμεσα στα 1754 και 1762.
Ολόκληρη την περιουσία τους. που απέκτησαν στη Μόσχα και στο Λιβόρνο της Ιταλίας, τη διέθεσαν για την ίδρυση ευαγών πνευματικών ιδρυμάτων, καθώς και για την αρωγή αναξιοπαθούντων συμπατριωτών τους. Τα πιο γνωστά ιδρύματά τους: Ζωσιμαία Σχολή, Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία, Ζωσιμαία Βιβλιοθήκη, στα Γιάννινα. Χρηματική εισφορά στο γηροκομείο. ανακαίνιση πέντε εκκλησιών στα Γιάννινα, στο ορφανοτροφείο και στο ελληνικό σχολείο Πάτμου. Ανεκτίμητη ήταν η συμβολή τους στο διαφωτισμό και την εθνική αναγέννηση.
7. ΚΑΠΛΑΝΗΣ Ζώης, (Γραμμένο Ιωαννίνων 1736. Μόσχα 1806). Στο Βουκουρέστι και στη Μόσχα, απέκτησε περιουσία την οποία δώρισε ολόκληρη σε εκκλησίες και σχολεία στα Γιάννινα. Η Καπλάνειος Σχολή είναι ευεργέτημα του Ζώη Καπλάνη ή πικρο-Ζώη. όπως τον έλεγαν οι χωριανοί του. για τη μεγάλη ένδειά του.
8. ΜΕΛΑΣ Βασίλειος Γ. Καταγόταν από τον Παρακάλαμο των Ιωαννίνων, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1819 και πέθανε στην Αθήνα το 1884. Αφιέρωσε μεγάλο μέρος της περιουσίας του σε ευεργεσίες. Σε ιδιόκτητο οικόπεδο, έκτισε στο κέντρο της Αθήνας - στην πλατεία Κοτζιά έναντι της Εθνικής Τράπεζας, οικοδόμημα, όπου άλλοτε στεγαζόταν το κεντρικό Ταχυδρομείο Αθηνών και σήμερα υπηρεσιες της Εθνικής Τράπεζας.
Απο τα έσοδα του κληροδοτήματος αυτού ιδρύθηκαν και συντηρήθηκαν πολλά Φερώνυμα σχολεία στη χωρα μας και μάλιστα «έκτος της πόλεως των Αθηνών», κατά την επιθυμία του . Αλλά και οι άλλοι αδελφοί του προσέφεραν Βιβλία στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστήμιου Αθηνών, «αγαθοί αυτου υιοι», Λέων, Κωνσταντινος και Μιχαήλ, Βασίλειος, ανεθεσαν στον πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ασωπιο, την προκήρυξη και διενέργεια διαγωνισμου, με δικά τους έξοδα ολοκληρωτικά. Ο εθνομάρτυρας Παύλος Μελάς ήταν γόνος αυτής της οικογένειας.
9. ΜΠΑΓΚΑΣ Ιωάννης (Kορυτσά 1814, Αθήνα 15-12-1895). Κληροδότησε στο έθνος το ξενοδοχείο "Μπάγκειο" στην Ομόνοια, Αρκέστηκε να ζει λιτότατα σε δωμάτιο του ξενοδοχείου «Μέγας Αλέξανδρος» της Ομονοίας (στην Αθήνα), αφού τον συντηρούσε επιτροπή. Άφησε και τις οικονομίες του. που σχημάτισε απο τη μηνιαία προς αυτόν χορηγία. Με τα ειδοσήματα των ξενοδοχείων επιχορηγούνται διάφορα νοσοκομεία, όπως π.χ. ο «Ευαγγελισμός». Δίνονται υποτροφίες σε Ηπειρώτες φοιτητές.
10. ΡΙΖΑΡΗΔΕΣ, αδελφοί από το Μονοδεντρι των Ιωαννίνων, Μάνθος (Μονοδέντρι 1764, Μόσχα 1824), Γιώργος (Μονοδέντρι 1769, Αθήνα 1841). Με δωρεές τους ιδρύθηκε το 1844 η Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή. «Το 1817 ο Μάνθος, «πνευματωδεστατος μεγαλόδωρος και δραστηριότατος», γίνεται μέλος της Φιλικής Εταιρείας, γνωστότερος με το ψευδώνυμο «Πρόθυμος»·. Ο Γιώργος, στο χωριό του το Μονοδέντρι, ίδρυσε σχολή των ελληνικών μαθημάτων, αν και ο ίδιος έμεινε στην Οδησσό. Πολύμορφη και σπουδαία η προσφορά τους στον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων.
11. ΣΙΝΑΣ, Γιώργος και Σίμων. Κατάγονταν από τη Μοσχόπολη της Βορείου Ηπείρου. Ο Γιώργος γεννήθηκε στη Νύσσα της Σερβίας το 1783 και πέθανε το 1853. ο Σίμων 1810-1876. «Το 1842, ο Γεώργιος Σίνας ωκοδόμησεν ιδίαις δαπάναις το περικαλλές εν Αθήναις Αστεροσκοπείον και επροίκισεν αυτό διά των αναγκαιούντων εργαλείων και Βιβλιοθήκης καταλλήλου».
Συνεισέφερε ουσιαστικά στη νεοϊδρυθείσα, τότε, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Ο Σίμων ανήγειρε το ωραίο νεοκλασικό κτίριο, στην οδό Πανεπιστημίου, δίπλα από το Πανεπιστήμιο, όπου από το 1926 στεγάζεται η Ακαδημία Αθηνών, εκεί στη συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και Σίνα. Ο ίδιος ανέλαβε τα έξοδα συντήρησης του Αστεροσκοπείου Αθηνών. Βοήθησε οικονομικά αρκετούς νέους να σπουδάσουν στην Ευρώπη, μεταξύ των οποίων τον γνωστό ιστοριοδίφη Κων. Σάθα, Ενδεικτικές μόνον, αυτές εθνοευεργεσίες των δύο αδελφών.
12. ΣΤΑΥΡΟΥ Γεώργιος (Γιάννινα 1787, Αθήνα 1869). Από το 1811 ανέλαβε τη διεύθυνση της εμπορικής επιχείρησης του πατέρα του στη Βιέννη, όπου σπούδασε οικονομικά. Το 1824, «παραλαβών όσα ηδυνήθη να προμηθευση όπλα και πολεμοφόδια». έρχεται στην Ελλάδα και υπηρετεί ως γενικός ταμίας του Γ. Κουντουριώτη.
Το 1835 διορίζεται ελεγκτής στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Το 1841 ιδρύει την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία επέκτησε μεγάλο κύρος, «εις βαθμόν υπολήψεως και ευημερίας εις ην ολίγιστα εκ των αρχαιοτάτων εν Ευρώπη καταστημάτων έφθασαν». Με διαθήκη του στις 2-10- 1868, χάρισε ιδιόκτητο οικόπεδο στην πόλη των Ιωαννίνων, εκτάσεως τεσσάρων στρεμμάτων, για να κτιστεί ορφανοτροφείο αρρένων, «ως το εν Αθήναις του μακαρίτου Χατζηκώστα». Ενα μικροδείγμα των πράξεων ευποιίας.
13. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ Νικόλαος (Μέτσοβο 1806. Χαλκίδα 1853). Παρακολούθησε ανώτερες οικονομικές σπουδές στο Παρίσι, οπου τον έστειλαν οι θείοι του, αδελφοί Τοσίτσα. Με ιδιόχειρη διαθήκη του στις 30-8-1852 στο Λιβόρνο, κληροδότησε μεγάλο μέρος της ακίνητης περιουσίας του και χρηματικό ποσόν. για κοινωφελείς σκοπούς, στην Ελλάδα και την Αλεξάνδρεια. Για την ίδρυση του Μετσόβιου Πολυτεχνείου διέθεσε περίπου εκατό χιλιάδες τάλληρα.
14. ΤΟΣΙΤΣΑΣ Μιχαήλ (Μετσοβο 1787, Αθήνα 1856). Ο πατέρας του διατηρούσε κατάστημα γουναρικών στη Θεσσαλονίκη, όπου πήγε ο ίδιος «και ανέλαβε μεγάλην κλίσιν εις την σπουδήν», όπως ο ίδιος αυτοβιογραφείται. Ασχολήθηκε με το γουνεμπόριο. Πηγαίνει στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπου, όπου ασχολείται με το εμπόριο με μεγάλη επιτυχία, καθότι «ευφυέστατος, διορατικός και επιχειρηματικάτατος». Εκεί ίδρυσε νοσοκομεία, σχολεία, εκκλησίες.
Η Ελλάδα, τότε, αναγνωρίζει τις αγαθοεργίες του και την ευφυία του και τον διορίζει γενικό πρόξενο στην Αλεξάνδρεια, Χρηματοδότησε τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία και την Εταιρεία Φυσικής Ιστορίας. Με διαθήκη του -20-11-1855 -δωρίζει 100.000 τάλληρα για τον εξοπλισμό τού εδώ Πολυτεχνείου και 20.00 τάλληρα για να πληρώνονται οι καθηγητές και να αγοράζονται βιβλία και γραφική ύλη. Και μόνον αυτά;
15. ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΑΣ Γεώργιος (Γιάννινα 1753, Μόσχα 1845). Με δωρεές του, έγιναν το ομώνυμο ορφανοτροφείο στην Αθήνα και τα νοσοκομεία στο Μεσολόγγι και στα Γιάννινα. Αρκετά χρήματα διέθεσε για τη συντήρηση εκκλησιών στο νομό Ιωαννίνων. Μαρμάρινη στήλη στον τάφο του. στο μοναστήρι του Δσυσκόι, έγραφε: «Ενθάδε κείται ο δούλος του Θεού Γεώργιος Κωνσταντίνου Χατζπκώστας εξ Ιωαννίνων της Ηπείρου.
Σχόλιο
Όλοι είναι Ηπειρώτες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου