Η ΥΨΩΣΗ ΤΟΥ ΥΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

                Το Ευαγγελικό ανάγνωσμα τής σημερινής Κυριακής σχετίζεται με τήν επικείμενη μεγάλη εορτή τής Υψώσεως τού Τιμίου Σταυρού. Προέρχεται από έναν διάλογο που είχε ο Κύριος με τόν φαρισαίο Νικόδημο ένα βράδυ κατά τήν αρχή τής επίγειας δημοσίου δράσεώς του. Ο Νικόδημος είναι αυτός που βοήθησε τόν Ιωσήφ τόν από Αριμαθαίας στήν αποκαθήλωση και τόν ενταφιασμό τού Κυρίου.

                Ο Νικόδημος πίστευσε στόν Κύριο, αλλά ακόμη είχε πολύ ταπεινή γνώμη γι αυτόν. Τόν έβλεπε ως έναν διδάσκαλο απεσταλμένο από τόν Θεό. Για τόν λόγο αυτό ο Κύριος τόν ονείδισε για τήν ολιγοπιστία του και στήν συζήτηση αυτή τού απεκάλυψε αρκετές αλήθειες αναφορικά με τήν θεότητά του. Διορθώνοντας λοιπόν τόν Νικόδημο τού λέει: «Κανείς δεν έχει ανεβεί στόν ουρανό, εκτός από αυτόν που κατέβηκε από τόν ουρανό, και αυτός δεν είναι άλλος παρά εγώ ο υιός τού ανθρώπου». Δηλαδή, με άλλα λόγια εννοεί τό εξής: «Μη νομίσεις ότι είμαι τέτοιος διδάσκαλος, όπως οι προφήτες, οι οποίοι προέρχονταν από τήν γή. Εγώ προέρχομαι από τόν ουρανό. Κανένας από τούς προφήτες δεν έχει ανεβεί στόν ουρανό. Εγώ όμως εκεί βρίσκομαι συνεχώς».

                Με τήν ευσύνοπτη αυτή φράση ο Κύριος αποκαλύπτει τήν θεϊκή φύση του, αλλά επίσης και τήν ενανθρώπησή του. προφητεύει τήν ανάληψή του στόν ουρανό και εξηγεί ότι δεν είναι άνθρωπος που θα αυτοθεωθεί, αλά ο Θεός που έγινε άνθρωπος, για να θεώσει τήν ανθρώπινη φύση και να τήν ανεβάσει στόν θρόνο τού Θεού. Έτσι φανερώνει ότι σκοπός τού ερχομού του στήν γή είναι να ανεβάσει εμάς τούς ανθρώπους στόν ουρανό. Πώς όμως θα συμβεί αυτό; Δια μέσου τής σταυρώσεώς του.

                Θέλοντας να μιλήσει ο Κύριος για τήν κοσμοσωτήρια σταύρωσή του, αποφεύγει να τήν κατονομάσει με σαφήνεια. Δεν λέει, «πρόκειται να σταυρωθώ», αλλά παραπέμπει τόν Νικόδημο σε μια πολύ παλιά εικόνα τής σταυρώσεώς του, τό χάλκινο φίδι. Συγκεκριμένα, στό βιβλίο τών Αριθμών αναφέρεται ότι όταν οι Εβραίοι βρίσκονταν στήν έρημο με τόν Μωυσή, επειδή γόγγυσαν κάποτε κατά τού Θεού, εμφανίσθηκαν φίδια, τα οποία δάγκωναν πολλούς και τούς θανάτωναν. Τότε ο Μωυσής προσευχήθηκε στόν Θεό και κατόπιν εντολή του κατασκεύασε ένα χάλκινο φίδι και τό τοποθέτησε σε υψηλό σημείο, ώστε όποιος δαγκωνόταν και έστρεφε τό βλέμμα του προς το φίδι αυτό, γλύτωνε από τόν θάνατο.

                Αυτό τό γεγονός θυμίζοντας ο Κύριος στόν Νικόδημο, τού προφητεύει ότι και ο ίδιος θα πρέπει να υψωθεί, ώστε όποιος πιστεύει σ’ αυτόν να σώζεται από τόν θάνατο και να έχει ζωή αιώνιο. Επίτηδες συνδέει τό χάλκινο φίδι με τήν σταύρωσή του, για να τονίσει τήν άρρηκτη σχέση ανάμεσα στήν Παλαιά και τήν Καινή Διαθήκη. Καμία από τις δύο δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς τήν άλλη. Γι αυτό και οι πολέμιοι τής Εκκλησίας εκτοξεύουν κατηγορίες κατά τής Παλαιάς, επειδή θέλουν να ανατρέψουν τήν Καινή.

                Επίσης, με τόν προφητικό αυτό λόγο του ο Κύριος φανερώνει ότι δεν πορεύεται προς τό σταυρικό πάθος δίχως να τό θέλει. Από αιώνες προγνώριζε τόν τρόπο με τόν οποίο θα έσωζε τούς ανθρώπους και τόν προεικόνισε με ποικίλους τύπους, λόγια και έργα. Δεν πρόκειται λοιπόν να υποστεί ουσιαστικά καμία βλάβη από τήν σταύρωσή του, αλλά αντίθετα, από αυτήν θα πηγάσει η σωτηρία στούς ανθρώπους.

                Εκτός αυτών, θυμίζει τήν παλιά ιστορία με τό χάλκινο φίδι, για να μην μπορεί κανείς να σκανδαλίζεται και να λέει: «Πώς είναι δυνατόν να σωθούν αυτοί που πιστεύουν σε έναν εσταυρωμένο, σε έναν ο οποίος είναι αιχμάλωτος τού θανάτου»; Αν οι αρχαίοι Ιουδαίοι προσβλέποντας προς χάλκινη εικόνα φιδιού ξέφευγαν από τόν θάνατο, πολύ περισσότερο εμείς που πιστεύουμε στόν Εσταυρωμένο, ευλόγως θα απολαύσουμε ασυγκρίτως μεγαλύτερη ευεργεσία διαφεύγοντας τόν αιώνιο θάνατο. Διότι ούτε εξαιτίας τής αδυναμίας τού σταυρωθέντος Κυρίου, ούτε λόγω τής μεγάλης δύναμης τών σταυρωτών του συνέβηκε η σταύρωση, αλλά επειδή, όπως τονίζει ο Κύριος στον φαρισαίο Νικόδημο, ο Θεός αγάπησε πολύ τόν κόσμο. Γι αυτό και παρέδωκε τόν μονογενή Υιό του στήν σταύρωση, ώστε όλοι όσοι πιστεύουν σ’ αυτόν να μην χάνονται, αλλά να έχουν ζωή αιώνιο.

                Στό σημείο αυτό θα πρέπει να προσέξουμε τήν εναλλαγή ανάμεσα στίς φράσεις «Υιός ανθρώπου» και «Μονογενής Υιός τού Θεού». Χρησιμοποιώντας για τόν εαυτό του ο Κύριος και τις δύο φράσεις, αποκαλύπτει τις δύο φύσεις του, τήν θεία και τήν ανθρώπινη, οι οποίες είναι άρρηκτα ενωμένες στο πρόσωπό του. Θα υψωθεί στόν σταυρό ως υιός ανθρώπου, αλλά θα καταλύσει τόν θάνατο και θα προσφέρει ζωή αιώνια ως Μονογενής Υιός τού Θεού. ως Θεός δεν θα πάθει τίποτε πάνω στόν σταυρό, και ως άνθρωπος δεν θα οδηγηθεί στήν ανυπαρξία, αλλά θα γίνει η απαρχή τής ανάστασης όλων τών νεκρών. Η Εκκλησία απορρίπτει ως τελείως απαράδεκτες τις πλάνες τόσο τών θεοπασχιτών, όσο και τών θνητοψυχιτών.

                Έχοντας λοιπόν υπόψη μας τόν πολύ φιλάνθρωπο χαρακτήρα τής πρώτης παρουσίας τού Κυρίου, ας αγωνισθούμε με φιλότιμο να αγιοποιήσουμε τά σωτήρια αποτελέσματα τής σταυρώσεώς Του, ώστε να διαφύγουμε τόν θάνατο και να γίνουμε μέτοχοι τής αιωνίου ζωής. Διότι στήν πρώτη παρουσία «ουκ απέστειλεν ο Θεός τόν υιόν αυτού εις τόν κοσμον ίνα κρίνη τόν κόσμον, αλλ’ ίνα σωθή ο κόσμος δι αυτού».

Αρχιμ. Π.Κ.