on 27/08/2024
 | Παναγιώτης Γαλάνης, Δικηγόρος Περιβαλλοντικού – Πολεοδομικού Δικαίου, Διδάκτωρ και Μεταδιδάκτωρ Νομικής ΕΚΠΑ, Διδάσκων Νομικής ΕΚΠΑ info@pgalanislaw.gr , www.pgalanislaw.gr |
Εισαγωγή
Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) αποτελεί τον κεντρικό στρατηγικό σχεδιασμό της Ελλάδας για την επίτευξη των εθνικών στόχων σε θέματα ενέργειας και κλίματος, με ορίζοντα το 2030 και το 2050. Το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ, που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση τον Αύγουστο του 2024, περιλαμβάνει σημαντικές τροποποιήσεις και νέες πρωτοβουλίες που ανταποκρίνονται στις εξελίξεις της ενεργειακής αγοράς και τις απαιτήσεις για κλιματική ουδετερότητα.
Στόχοι και Προτεραιότητες του Αναθεωρημένου ΕΣΕΚ
1. Μετάβαση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ)
Το νέο ΕΣΕΚ θέτει φιλόδοξους στόχους για την ενίσχυση του μεριδίου των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή, προβλέποντας ότι μέχρι το 2030 οι ΑΠΕ θα καλύπτουν το 82% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό θα επιτευχθεί κυρίως μέσω της ανάπτυξης ηλιακών και αιολικών πάρκων, καθώς και μέσω της προώθησης υπεράκτιων αιολικών εγκαταστάσεων.
2. Εξηλεκτρισμός και Απανθρακοποίηση
Το σχέδιο δίνει μεγάλη έμφαση στην προώθηση του εξηλεκτρισμού, ιδίως στους τομείς των μεταφορών και της βιομηχανίας, με στόχο μέχρι το 2030 ένα στα δύο νέα οχήματα να είναι ηλεκτρικά. Παράλληλα, η αναβάθμιση περίπου 400.000 κατοικιών μέχρι το 2030 αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους για την αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας και τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
3. Αποθήκευση Ενέργειας και Νέες Τεχνολογίες
Το νέο ΕΣΕΚ προβλέπει σημαντικές επενδύσεις σε συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, με συνολική ισχύ 4,3 GW μέχρι το 2030. Οι τεχνολογίες αποθήκευσης, όπως οι μπαταρίες και η αντλησιοταμίευση, θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη σταθεροποίηση του δικτύου και στη μεγιστοποίηση της χρήσης των ΑΠΕ. Επιπλέον, προβλέπεται η ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών, όπως το πράσινο υδρογόνο και τα συνθετικά καύσιμα, για τη βαθιά απανθρακοποίηση δύσκολων κλάδων της οικονομίας.
4. Μηδενισμός της Λιγνιτικής Παραγωγής
Το σχέδιο προβλέπει τη σταδιακή μείωση και τελικά τον μηδενισμό της λιγνιτικής παραγωγής μέχρι το 2028, κάτι που αποτελεί σημαντική στροφή της ενεργειακής πολιτικής της χώρας, ειδικά για περιοχές που εξαρτώνται από τη λιγνιτική δραστηριότητα.
Κριτική Αποτίμηση
Το νέο ΕΣΕΚ της Ελλάδας έρχεται σε μια περίοδο κρίσιμης σημασίας για την ενεργειακή και περιβαλλοντική πολιτική, καθώς η παγκόσμια κοινότητα αγωνίζεται να περιορίσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Παρότι το σχέδιο περιλαμβάνει φιλόδοξους στόχους και σαφείς προτεραιότητες, υπάρχουν ορισμένα σημεία που εγείρουν ερωτήματα και ανησυχίες.
- Ρεαλιστικότητα των Στόχων
Αν και η αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή στο 82% είναι εντυπωσιακή, η επίτευξη αυτού του στόχου απαιτεί τεράστιες επενδύσεις και γρήγορη πρόοδο στην αδειοδότηση και την υλοποίηση έργων ΑΠΕ. Η Ελλάδα έχει αντιμετωπίσει στο παρελθόν καθυστερήσεις στη διαδικασία αδειοδότησης και στην υλοποίηση έργων υποδομής, κάτι που μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο στην επίτευξη των στόχων.
- Κοινωνικές και Οικονομικές Επιπτώσεις
Η σταδιακή κατάργηση της λιγνιτικής παραγωγής είναι κρίσιμη για την απανθρακοποίηση, αλλά οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις στις περιοχές που εξαρτώνται από τη λιγνιτική δραστηριότητα απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή. Η μετάβαση σε άλλες μορφές απασχόλησης και η ανάπτυξη νέων οικονομικών δραστηριοτήτων στις περιοχές αυτές είναι αναγκαία, ώστε να αποφευχθεί η κοινωνική αποσταθεροποίηση και η οικονομική ύφεση.
- Τεχνολογική Ωριμότητα και Υποδομές
Η έμφαση στις νέες τεχνολογίες, όπως το πράσινο υδρογόνο και τα συνθετικά καύσιμα, δείχνει τη φιλοδοξία της Ελλάδας να πρωτοπορήσει στην απανθρακοποίηση. Ωστόσο, η τεχνολογική ωριμότητα αυτών των λύσεων, καθώς και οι απαιτούμενες υποδομές, παραμένουν προκλήσεις. Υπάρχει ο κίνδυνος να μην είναι έτοιμες να συμβάλουν αποτελεσματικά στους στόχους για το 2030, γεγονός που θα μπορούσε να ανατρέψει τον προγραμματισμό.
- Συμμετοχή των Πολιτών και Πολιτική Βούληση
Η επιτυχία του ΕΣΕΚ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ενεργή συμμετοχή των πολιτών και την ισχυρή πολιτική βούληση. Η δημόσια διαβούλευση είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά απαιτούνται διαρκείς και ουσιαστικές προσπάθειες για την ευαισθητοποίηση και την κινητοποίηση του κοινού. Η επιτυχημένη εφαρμογή του σχεδίου θα απαιτήσει επίσης σταθερή υποστήριξη από όλες τις πολιτικές δυνάμεις, κάτι που δεν είναι πάντοτε δεδομένο στην ελληνική πολιτική σκηνή.
Συμπεράσματα
Το νέο ΕΣΕΚ της Ελλάδας για το 2024 αντικατοπτρίζει τη δέσμευση της χώρας να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050, ακολουθώντας μια πορεία ενεργειακής μετάβασης που βασίζεται σε καθαρές πηγές ενέργειας και καινοτόμες τεχνολογίες. Παρόλο που το σχέδιο είναι φιλόδοξο και καλοσχεδιασμένο, η επιτυχία του θα εξαρτηθεί από την αποτελεσματική εφαρμογή του, την αντιμετώπιση των προκλήσεων που επισημάνθηκαν και την εξασφάλιση της ευρείας κοινωνικής αποδοχής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου