Η σημερινή ευαγγελική παραβολή μέσα από την συμβολική ιστορία του τελώνη και φαρισαίου μας εισάγει στο Τριώδιο. Μας τοποθετεί μπροστά στο συνηθισμένο φαινόμενο του φαρισαϊσμού και στο σπάνιο ρεαλισμό της ταπείνωσης. Ξεσκεπάζει τον κρυμμένο μας εαυτό, για να δούμε την εξωτερική επιφάνεια και την εσωτερική ουσία, το «είναι» και το «φαίνεσθαι» προσώπων, καταστάσεων, σχέσεων και αισθημάτων.
Ο φαρισαϊσμός αποτελεί μια συμπεριφορά εξαιρετικά επικίνδυνη, που συχνά απειλεί την θρησκευτική μας ζωή, εισχωρεί και παρεισφρύει κάποτε στον πνευματικό μας αγώνα, τον διαψεύδει, τον αναιρεί και τελικά τον αχρηστεύει. Η ψυχολογική τάση να προσποιούμαστε και να παριστάνουμε κάτι άλλο από αυτό που πραγματικά είμαστε, να παίζουμε δηλαδή στην ζωή μας ένα θέατρο, καταδικάζεται απερίφραστα από το Ευαγγέλιο, γιατί οδηγεί στην λανθασμένη και αρρωστημένη θρησκευτικότητα του φαρισαίου. Αυτός ο θρησκευτικός τύπος του ευσεβιστή και φανατικού ανθρώπου έχουν πεί ότι ξανασταυρώνει τον Θεό και λιθοβολεί τον άνθρωπο.
Όποιος θρησκεύει φαρισαϊκά, στην προσπάθειά του να υπερασπισθεί την πίστη του, αυτοπροβάλλεται και επιδεικνύεται στους άλλους. Κομπάζει για τις υποτιθέμενες αρετές του. Επιδιώκει τα χειροκροτήματα των ανθρώπων, και όπως είναι φυσικό, απορρίπτει τους άλλους για να επιβεβαιώσει τον εαυτό του. Όμως, κάθε προσπάθεια εξαπάτησης του Θεού αποδεικνύεται όχι μόνο ένοχη, αλλά και ανόητη αφού «Θεός ου μυκτηρίζεται. Κάθε «φαρισαίος» επειδή είναι άνθρωπος εσωτερικά διασπασμένος και διχασμένος καλλιεργεί το ψέμα, την υποκρισία και την παραπλάνηση. Δηλητηριάζει τις σχέσεις του με τον Θεό και τους άλλους.
Η φαρισαϊκή υπερηφάνεια και αυτοδικαίωση είναι τόσο επιλήψιμη και δαιμονική, όσο η αλαζονεία και αυτοπεποίθηση του σημερινού ανθρώπου, που καυχάται για την υπεροχή του και την απελευθέρωσή του από την θρησκεία και την ηθική. Και οι δύο νοοτροπίες αν και φαίνονται αντίθετες και αλληλοσυγκρουόμενες ( η μία είναι θρησκευτική και η άλλη κοσμική), είναι στο βάθος το ίδιο άθεες. Είναι χωρίς Θεό, γιατί στην ουσία περιφρονούν και παραμερίζουν τον Θεό και στην θέση του βάζουν το είδωλο του ανθρωπίνου εγώ. Ο φαρισαϊσμός δεν είναι μόνο μια θρησκευτική φυλακή, αλλά και ένα φρόνημα αλαζονικό, που λέει ότι ο άνθρωπος μπορεί να επιτύχει οτιδήποτε μόνος του. Στην θρησκευτική πίστη μπορεί να σωθεί με τις αρετές και τις αγαθοεργίες του. Στην υπόλοιπή ζωή του μπορεί, να προοδεύσει και να κατακτήσει τα πάντα μόνο με την εγωιστική του δύναμη. Εδώ η αδίστακτη προβολή, η επίδειξη, και η λάμψη ων επιτυχιών και επιτευγμάτων του ανθρώπου και του πολιτισμού επιβάλλονται ως κάτι φυσικό και αποθεώνονται.
Στον αντίποδα της συμπεριφοράς του φαρισαίου βρίσκεται η στάση του τελώνη. Αυτός εκπροσωπεί ένα άλλο ήθος, πιο αυθεντικό και αληθινό, πιο ρεαλιστικό και ταπεινό το οποίο οδηγεί στην μετάνοια. Η ταπείνωση δεν είναι απλά μια ηθική αρετή δίπλα στις άλλες που διδάσκει το Ευαγγέλιο. Η ταπείνωση είναι κάτι πολύ πιο βαθύ και ουσιαστικό. Είναι μια ανατροπή του παραλογισμού που προκαλεί ο εγωισμός με την ψεύτικη εικόνα που δημιουργεί μέσα μας για τον εαυτό μας, τις ικανότητες και τις δυνατότητές μας.
Η ταπείνωση δεν είναι ένα τέρμα στο οποίο ενδεχομένως φθάσαμε, αλλά ένας διαρκής αγώνας που οφείλουμε να κάνουμε, για να βλέπουμε με ρεαλισμό την πεσμένη φύση μας για να συνειδητοποιούμε τα όριά μας, ώστε να μπορούμε να θεραπευόμαστε από την φιλαυτία μας, αυτήν την επικίνδυνη και θανατηφόρα αρρώστια της ύπαρξής μας. Ο ταπεινός και πιστός άνθρωπος βλέπει αντικειμενικά τον εσωτερικό του κόσμο. Συνειδητοποιεί την πάλη του με τον «παλαιό άνθρωπο» και συναισθάνεται την ανεπάρκεια και την μηδαμινότητά του, γι αυτό συντρίβεται και συγκλονίζεται, δεν τον ενοχλεί, η σύγκριση, η ανωτερότητα και η αρνητική στάση των άλλων και γι αυτό δεν προσπαθεί να την ανασκευάσει. Δεν δικαιολογεί τον εαυτό του και δεν μεταβιβάζει τις ευθύνες των πράξεών του ισχυριζόμενος ότι φταίνε οι άλλοι, μόνο αναγνωρίζει και ομολογεί με θάρρος την αμαρτωλότητά του και αναζητά το έλεος του Θεού.
Αγαπητοί αδελφοί, έστω και αν οι πτώσεις μας είναι μεγάλες, έστω και αν το χάος που μας χωρίζει από το μεγαλείο της αγιότητας του Θεού είναι αβυσσαλέο, μόνο με την ταπείνωση μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα γεφυρώσουμε το χάσμα, γιατί μόνο τότε η χάρη του Θεού μας επισκιάζει, μας μεταμορφώνει, μας αγιάζει και τελικά μας σώζει. Αμήν.
Αρχιμ. Ν.Κ.
Ο φαρισαϊσμός αποτελεί μια συμπεριφορά εξαιρετικά επικίνδυνη, που συχνά απειλεί την θρησκευτική μας ζωή, εισχωρεί και παρεισφρύει κάποτε στον πνευματικό μας αγώνα, τον διαψεύδει, τον αναιρεί και τελικά τον αχρηστεύει. Η ψυχολογική τάση να προσποιούμαστε και να παριστάνουμε κάτι άλλο από αυτό που πραγματικά είμαστε, να παίζουμε δηλαδή στην ζωή μας ένα θέατρο, καταδικάζεται απερίφραστα από το Ευαγγέλιο, γιατί οδηγεί στην λανθασμένη και αρρωστημένη θρησκευτικότητα του φαρισαίου. Αυτός ο θρησκευτικός τύπος του ευσεβιστή και φανατικού ανθρώπου έχουν πεί ότι ξανασταυρώνει τον Θεό και λιθοβολεί τον άνθρωπο.
Όποιος θρησκεύει φαρισαϊκά, στην προσπάθειά του να υπερασπισθεί την πίστη του, αυτοπροβάλλεται και επιδεικνύεται στους άλλους. Κομπάζει για τις υποτιθέμενες αρετές του. Επιδιώκει τα χειροκροτήματα των ανθρώπων, και όπως είναι φυσικό, απορρίπτει τους άλλους για να επιβεβαιώσει τον εαυτό του. Όμως, κάθε προσπάθεια εξαπάτησης του Θεού αποδεικνύεται όχι μόνο ένοχη, αλλά και ανόητη αφού «Θεός ου μυκτηρίζεται. Κάθε «φαρισαίος» επειδή είναι άνθρωπος εσωτερικά διασπασμένος και διχασμένος καλλιεργεί το ψέμα, την υποκρισία και την παραπλάνηση. Δηλητηριάζει τις σχέσεις του με τον Θεό και τους άλλους.
Η φαρισαϊκή υπερηφάνεια και αυτοδικαίωση είναι τόσο επιλήψιμη και δαιμονική, όσο η αλαζονεία και αυτοπεποίθηση του σημερινού ανθρώπου, που καυχάται για την υπεροχή του και την απελευθέρωσή του από την θρησκεία και την ηθική. Και οι δύο νοοτροπίες αν και φαίνονται αντίθετες και αλληλοσυγκρουόμενες ( η μία είναι θρησκευτική και η άλλη κοσμική), είναι στο βάθος το ίδιο άθεες. Είναι χωρίς Θεό, γιατί στην ουσία περιφρονούν και παραμερίζουν τον Θεό και στην θέση του βάζουν το είδωλο του ανθρωπίνου εγώ. Ο φαρισαϊσμός δεν είναι μόνο μια θρησκευτική φυλακή, αλλά και ένα φρόνημα αλαζονικό, που λέει ότι ο άνθρωπος μπορεί να επιτύχει οτιδήποτε μόνος του. Στην θρησκευτική πίστη μπορεί να σωθεί με τις αρετές και τις αγαθοεργίες του. Στην υπόλοιπή ζωή του μπορεί, να προοδεύσει και να κατακτήσει τα πάντα μόνο με την εγωιστική του δύναμη. Εδώ η αδίστακτη προβολή, η επίδειξη, και η λάμψη ων επιτυχιών και επιτευγμάτων του ανθρώπου και του πολιτισμού επιβάλλονται ως κάτι φυσικό και αποθεώνονται.
Στον αντίποδα της συμπεριφοράς του φαρισαίου βρίσκεται η στάση του τελώνη. Αυτός εκπροσωπεί ένα άλλο ήθος, πιο αυθεντικό και αληθινό, πιο ρεαλιστικό και ταπεινό το οποίο οδηγεί στην μετάνοια. Η ταπείνωση δεν είναι απλά μια ηθική αρετή δίπλα στις άλλες που διδάσκει το Ευαγγέλιο. Η ταπείνωση είναι κάτι πολύ πιο βαθύ και ουσιαστικό. Είναι μια ανατροπή του παραλογισμού που προκαλεί ο εγωισμός με την ψεύτικη εικόνα που δημιουργεί μέσα μας για τον εαυτό μας, τις ικανότητες και τις δυνατότητές μας.
Η ταπείνωση δεν είναι ένα τέρμα στο οποίο ενδεχομένως φθάσαμε, αλλά ένας διαρκής αγώνας που οφείλουμε να κάνουμε, για να βλέπουμε με ρεαλισμό την πεσμένη φύση μας για να συνειδητοποιούμε τα όριά μας, ώστε να μπορούμε να θεραπευόμαστε από την φιλαυτία μας, αυτήν την επικίνδυνη και θανατηφόρα αρρώστια της ύπαρξής μας. Ο ταπεινός και πιστός άνθρωπος βλέπει αντικειμενικά τον εσωτερικό του κόσμο. Συνειδητοποιεί την πάλη του με τον «παλαιό άνθρωπο» και συναισθάνεται την ανεπάρκεια και την μηδαμινότητά του, γι αυτό συντρίβεται και συγκλονίζεται, δεν τον ενοχλεί, η σύγκριση, η ανωτερότητα και η αρνητική στάση των άλλων και γι αυτό δεν προσπαθεί να την ανασκευάσει. Δεν δικαιολογεί τον εαυτό του και δεν μεταβιβάζει τις ευθύνες των πράξεών του ισχυριζόμενος ότι φταίνε οι άλλοι, μόνο αναγνωρίζει και ομολογεί με θάρρος την αμαρτωλότητά του και αναζητά το έλεος του Θεού.
Αγαπητοί αδελφοί, έστω και αν οι πτώσεις μας είναι μεγάλες, έστω και αν το χάος που μας χωρίζει από το μεγαλείο της αγιότητας του Θεού είναι αβυσσαλέο, μόνο με την ταπείνωση μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα γεφυρώσουμε το χάσμα, γιατί μόνο τότε η χάρη του Θεού μας επισκιάζει, μας μεταμορφώνει, μας αγιάζει και τελικά μας σώζει. Αμήν.
Αρχιμ. Ν.Κ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου