Περὶ ἀγάπης, +Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης.

 Posted on 4 Οκτωβρίου, 2025

«Ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν καὶ ἀγαθοποιεῖτε
καὶ δανείζετε μηδὲν ἀπελπίζοντες» (Λουκ. 6,35)

Ἀκούσατε, ἀγαπητοί μου, ἄντρες γυναῖκες καὶ παιδιά, ἀκούσατε τὸ ἱερὸ καὶ ἅγιο εὐαγγέλιο. Τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο εἶνε πολὺ μικρό (βλ. Λουκ. 6,31-36). Λίγα λόγια ἔχει, ἀλλὰ ἔχουν μεγάλη ἀξία. Τὰ λόγια τοῦ Εὐαγγελίου ἀξίζουν παραπάνω ἀπ᾿ ὅλα τὰ βιβλία, ἀπ᾿ ὅλες τὶς βιβλιοθῆκες τοῦ κόσμου. Εἶνε λόγια ἀνεκτίμητα. Καὶ μόνο τὰ λόγια τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελίου ἐὰν ἐφάρμοζε ἡ ἀνθρωπότητα, Ἀνατολὴ καὶ Δύσι, Βορρᾶς καὶ Νότος, αὐτὴ ἡ Γῆ θὰ ἦταν παράδεισος. Ἐν τούτοις οἱ ἄνθρωποι δὲν ἔχουν αὐτιὰ γιὰ ν᾿ ἀκούσουν τὰ λόγια τοῦ Θεοῦ μας.

Μὲ τὴν ἐλπίδα, ὅτι ἐσεῖς ἐνδιαφέρεστε ν᾿ ἀκούσετε τοὺς λόγους τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, θὰ κάνω ἕνα σύντομο κήρυγμα.

Μέσα ἀπ᾿ τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο ἀκούγεται φωνὴ μεγάλη, οὐρανομήκης, ποὺ φτάνει μέχρι τὰ ἄκρα τῆς γῆς. Καὶ τί λέει ἡ φωνὴ αὐτή; Νὰ ἀγαπᾶμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο. Εὔκολο φαίνεται. Ἀλλὰ πόσο δύσκολο εἶνε στὴ γενεά μας, ποὺ βασιλεύει τὸ μῖσος καὶ ἡ ἔχθρα καὶ ἡ κακία καὶ ὁ φθόνος, ν᾿ ἀγαπάῃ κανεὶς τὸν πλησίον του! Καὶ ὅμως ὁ ἄλλος, ὁ διπλανός μας, δὲν εἶνε ξένος. Ἕνας πατέρας μᾶς γέννησε, ὁ Θεός. Καὶ συνεπῶς εἴμαστε ἀδελφοὶ ἀναμεταξύ μας, καὶ πρέπει νὰ ἀγαποῦμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο.

Καὶ πόσο νὰ τὸν ἀγαποῦμε; Ὅσο ἀγαποῦμε τὸν ἑαυτό μας. Ποιός μισεῖ τὸν ἑαυτό του; Ὅπως λοιπὸν ἀγαποῦμε τὸν ἑαυτό μας, πρέπει ν᾿ ἀγαποῦμε καὶ τοὺς ἄλλους. Κι ὅπως δὲν θέλουμε ὁ ἄλλος νὰ μᾶς κάνῃ κακό, ἔτσι κ᾿ ἐμεῖς νὰ μὴν κάνουμε κακὸ στοὺς ἄλλους.

Ὅποιος ἔχει ἀγάπη στὴν καρδιὰ γιὰ τὸν πλησίον, δὲν κάνει κακὸ σὲ κανένα· δὲν λέει ψέματα, δὲν θέλει νὰ γελάσῃ τὸν ἄλλο, δὲν τὸν ἀδικεῖ, δὲν τὸν κλέβει. Ὅποιος ἔχει ἀγάπη, δὲν πάει στὸ δικαστήριο νὰ πάρῃ ψεύτικο ὅρκο νὰ βάλῃ τὸν ἀθῷο στὴ φυλακή, δὲν πάει τὴ νύχτα στὸ ξένο σπίτι ν᾿ ἀτιμάσῃ τὴ γυναῖκα τοῦ ἄλλου, δὲν εἶνε πονηρός, πόρνος καὶ μοιχός. Ὅποιος ἔχει ἀγάπη στὸ Θεό, δὲν βλαστημάει τὸ ὄνομά του.

Καὶ αὐτὴ μὲν εἶνε ἡ μία ὄψις τοῦ νομίσματος. Ὑπάρχει καὶ ἡ ἄλλη ὄψις. Ὅποιος ἔχει ἀγάπη ὄχι μόνο κακὸ δὲν κάνει, ἀλλὰ κάνει πάντα τὸ καλό. Πεινάει ὁ ἄλλος; τοῦ δίνει νὰ φάῃ. Διψάει; τοῦ δίνει νὰ πιῇ. Εἶνε ἄρρωστος; τὸν ἐπισκέπτεται. Εἶνε γυμνός; τὸν ντύνει. Εἶνε ἄστεγος; κάτι θὰ κάνῃ νὰ τὸν στεγάσῃ. Ἔτσι εἶνε ἡ ἀγάπη. Τέτοια ἀγάπη εἶχε ὁ Χριστός, ποὺ δὲν ἔκανε κανένα κακὸ στὸν κόσμο, ἀλλὰ ἔκανε πάντα τὸ καλό. Καὶ ὅποιος βαδίζει ἔτσι, μὲ τὴν ἀγάπη, ἐξυψώνεται σὲ μεγάλα ὕψη ἀρετῆς, γίνεται ὅμοιος μὲ τὸ Χριστό, μοιάζει μὲ τὸ Θεό!

Εἴδατε πῶς τελειώνει τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο; «Γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες, καθὼς καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστί» (ἔ.ἀ. 6,36). Τί θὰ πῇ «οἰκτίρμονες»; Νὰ εἴμαστε σὰν τὸν πατέρα μας τὸν οὐράνιο ποὺ εἶνε «οἰκτίρμων», πολυέλεος καὶ πολυεύσπλαχνος, γεμᾶτος ἀγάπη. Ὁ Θεὸς εἶνε ὁ πατέρας μας. Ὁ πατέρας, κι ὅταν ἀκόμα τιμωρῇ τὸ παιδί, τὸ τιμωρεῖ γιατὶ τὸ ἀγαπάει – δὲν τὸ κάνει ἀπὸ κακία. Ἔτσι καὶ ὁ Θεός, μᾶς ἀγαπάει.

Κ᾿ ἐμεῖς φταῖμε. Φταῖμε στὸ Θεό, στὴν ἁγία μας πίστι. Ὅλοι μας, μικροὶ καὶ μεγάλοι, δεξιοὶ – ἀριστεροί, ἄσπροι – μαῦροι καὶ οἱουδήποτε χρώματος, εἴμαστε πολὺ φταῖχτες. Δὲν ὑπάρχει ἄνθρωπος ποὺ νὰ μὴν εἶνε ἁμαρτωλός. Καὶ μιὰ μέρα ἀκόμα νὰ ζήσῃς στὴ γῆ –ὄχι 20, ὄχι 30, ὄχι 50 χρόνια, ὄχι 80 χρόνια–, μιὰ μέρα νὰ ζήσῃς στὸν κόσμο αὐτόν, ἔχεις ἁμαρτίες. Ἁμαρτάνουμε λοιπόν. Ὁ ἕνας λέει ψέματα, ὁ ἄλλος κουτσομπολεύει, ὁ ἄλλος κατακρίνει, ὁ ἄλλος συκοφαντεῖ, ὁ ἄλλος διαβάλλει, ὁ ἄλλος παίρνει ψεύτικο ὅρκο, ὁ ἄλλος ἀδικεῖ, ὁ ἄλλος κλέβει, ὁ ἄλλος μοιχεύει, ὁ ἄλλος πορνεύει, ὁ ἄλλος… Καὶ δὲν εἶνε παιχνίδι ἡ ἁμαρτία· εἶνε τὸ φοβερώτερο πρᾶγμα. Εἶνε φωτιά, κεραυνός, ἀστροπελέκι· προκαλεῖ τὴν ὀργὴ τοῦ Θεοῦ.

Ὕστερα, λοιπόν, ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἁμαρτίες ὁ Θεὸς ἔπρεπε νὰ μᾶς τιμωρήσῃ πολύ. Καὶ μποροῦσε νὰ μᾶς τιμωρήσῃ. Μποροῦσε, λ.χ. νὰ κάνῃ νὰ ξεραθοῦν οἱ πηγὲς καὶ οἱ βρύσες· νὰ ξυπνήσουμε μιὰ μέρα καὶ νὰ μὴν ὑπάρχῃ οὔτε σταλαγματιὰ νερό. Ἄντε νὰ ζήσῃς ἔπειτα… (Καὶ θὰ γίνῃ αὐτὸ μιὰ μέρα· ἕνα ποτήρι νερὸ θά ᾿χῃ μιὰ λίρα. Ἀχάριστε ἄνθρωπε, ποὺ πίνεις τὸ νερὸ καὶ δὲν λὲς εὐχαριστῶ! Τὰ παλιὰ τὰ χρόνια πίνανε νερό, κ᾿ ἔκαναν τὸ σταυρό τους. Τώρα τίποτα). Τ᾿ ἀφήνει λοιπὸν ὁ Θεὸς τὸ νερό· νά τί θὰ πῇ «οἰκτίρμων». Μποροῦσε ἀκόμα ὁ Θεὸς νὰ πῇ στὸν ἥλιο «Σταμάτα, κρύψου, σβῆσε!» καὶ νὰ γίνῃ σκοτάδι ἐπάνω στὴ γῆ, ὅπως ἔγινε τὴ Μεγάλη Παρασκευὴ «ἀπὸ ἕκτης ὥρας ἕως ὥρας ἐνάτης» (Ματθ. 27,45). Τρεῖς ὧρες ἔγινε τότε σκοτάδι, ὅταν σταύρωσαν οἱ Ἑβραῖοι τὸ Χριστό. Ἀλλ᾿ ἐκεῖνοι τὸν σταύρωσαν μιά φορά, ἐμεῖς τὸν σταυρώνουμε κάθε μέρα. Μποροῦσε λοιπὸν νὰ σβήσῃ ὁ ἥλιος· καὶ τότε ἂς ἔρθῃ ἡ Δ.Ε.Η. νὰ φέρῃ φῶς. Λένε, ὅτι ὅλες οἱ Δ.Ε.Η. τοῦ κόσμου δὲν φτάνουν νὰ δώσουν οὔτε γιὰ μιὰ μέρα φῶς. Μποροῦσε ὁ Θεὸς ἀκόμα νὰ πῇ στὴ γῆ νὰ σειστῇ, καὶ νὰ μὴ μείνῃ «λίθος ἐπὶ λίθον» (Ματθ. 24,2. Μᾶρκ. 13,2), ἢ καὶ ν᾿ ἀνοίξῃ νὰ μᾶς καταπιῇ ὅλους. Μποροῦσε νὰ πῇ στὰ ἄστρα νὰ γίνουν ἀστροπελέκια καὶ νὰ πέσουν στὰ κεφάλια μας….

Πολλὰ μποροῦσε νὰ κάνῃ ὁ Θεός. Δὲν τὰ κάνει. Γιατί; Γιατὶ εἶνε πατέρας. «Οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων ὁ Κύριος, μακρόθυμος καὶ πολυέλεος· οὐκ εἰς τέλος ὀργισθήσεται, οὐδὲ εἰς τὸν αἰῶνα μηνιεῖ» (Ψαλμ. 102,8-9). Μᾶς δίνει παράτασι νὰ ἐξοφλήσουμε τὸ χρέος, νὰ μετανοήσουμε.

Καὶ κάθε στιγμὴ τῆς ζωῆς μας μὲ μύρια στόματα μᾶς φωνάζει τὸ «Μετανοεῖτε» (Ματθ. 3,2· 4,17. Μᾶρκ. 1,15). Ὅσοι ἔχουν αὐτιὰ τὸ ἀκοῦνε. «Μετανοεῖτε», φωνάζει ἡ καμπάνα. Εἶνε σάλπιγγα ἀγγέλων. Κάθε πρωὶ καὶ κάθε βράδυ ποὺ χτυπάει ξέρεις τί λέει; Ἁμαρτωλέ, μετανόησε! Ἀλλὰ «στοῦ κουφοῦ τὴν πόρτα ὅσο θέλεις χτύπα». Σὲ μετάνοια μᾶς καλεῖ ὁ Θεὸς μὲ τὶς εἰκόνες ποὺ βλέπουμε στὴν Ἐκκλησία, μὲ τὰ ὄνειρα καὶ τὰ ὁράματα ποὺ βλέπουν εὐσεβεῖς ἄνθρωποι, μὲ τοὺς τάφους τῶν προγόνων, μὲ τὰ ἱερὰ λείψανα τῶν ἁγίων καὶ μαρτύρων. Μετανοῆστε! φωνάζουν ὅλα αὐτά. Ἀλλὰ περισσότερο ἀπὸ ὅλα τὴ μετάνοια κηρύττει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, τὸ Εὐαγγέλιο, μὲ τὸ κήρυγμα τῶν κηρύκων τοῦ εὐαγγελίου ποὺ καλοῦν νὰ ἐπιστρέψουμε στὸ Θεό. Ὅποιος δὲν πιστεύει στὸ Εὐαγγέλιο, χίλια θαύματα νὰ δῇ δὲν τὸν ὠφελοῦν.

Πρέπει λοιπόν, ἀδελφοί μου, νὰ μετανοήσουμε. Κ᾿ ἐγώ, μὲ τὰ λόγια αὐτά, τὸ κήρυγμα τῆς μετανοίας σᾶς ἀπευθύνω. Ὁ Θεός, «μακρόθυμος καὶ πολυέλεος» ὅπως εἴπαμε, περιμένει τὴν ἐπιστροφή μας. Καὶ ἀλλοίμονο ἂν δὲν μετανοήσουμε ὕστερα ἀπὸ τόσα μηνύματα· τότε θὰ ἔρθουν φοβερὰ δεινά.

Μετὰ ἀπὸ αὐτὰ δὲν μποροῦμε νὰ ζοῦμε ὅπως πρῶτα. Στὴ ζωή μας ψέμα δὲν πρέπει ν᾿ ἀκούγεται, κλοπὴ καὶ ἀδικία δὲν πρέπει ν᾿ ἀκούγεται, βλαστήμια δὲν πρέπει ν᾿ ἀκούγεται, διαζύγιο δὲν πρέπει ν᾿ ἀκούγεται, πορνεία καὶ μοιχεία δὲν πρέπει ν᾿ ἀκούγεται, ψευδορκία καὶ βλασφημία δὲν πρέπει ν᾿ ἀκούγεται. Αὐτὸ σημαίνει μετάνοια.

Καὶ πρὸ παντὸς μετάνοια σημαίνει ἀγάπη. Νὰ βασιλεύσῃ στὴ ζωή μας ἡ ἀγάπη. Ἀγάπη μεγάλη, ἀπέραντη, ἀγάπη μέχρι καὶ στοὺς ἐχθρούς ἀκόμα. Ἂν ὑπάρχουν διαφορές, νὰ διαλυθοῦν μὲ ταπείνωσι, μὲ ἀλληλοκατανόησι, βάζοντας κάτω τὸν ἐγωισμό. Νὰ συγχωρήσουμε ἐχθροὺς καὶ φίλους γιὰ ὅ,τι μᾶς ἔχουν κάνει. Νὰ εἴμαστε ὅλοι ἀγαπημένοι, συμφιλιωμένοι. Νὰ βοηθοῦμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο· νὰ δανείζουμε χωρὶς νὰ περιμένουμε νὰ μᾶς τὰ ἐπιστρέψουν. Αὐτὸ φωνάζει σήμερα τὸ εὐαγγέλιο. Αὐτὸ θέλει ὁ Θεός, ποὺ εἶνε «ἀγάπη» (Α΄ Ἰω. 4,7). Αὐτὸ δίδαξε ὁ Χριστός.

Παιδιά, μὴ λυπεῖτε τοὺς γονεῖς σας, ὑπακούετέ τους. Γυναῖκες, σέβεστε τοὺς ἄντρες σας. Ἄντρες, ἀγαπᾶτε τὶς γυναῖκες σας. Πεθερές, ἀγαπᾶτε τὶς νύφες σας. Νύφες, ἀγαπᾶτε τὶς πεθερές σας. Ἀγάπη σὲ ὅλους, ἀκόμα καὶ στὸν ἐχθρό σας. Αὐτὸ εἶνε ἁγιότης. Τότε θὰ εἶστε «υἱοὶ τοῦ Ὑψίστου», ποὺ εἶνε γεμᾶτος ἀγάπη γιὰ «τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηρούς» (Λουκ. 6,35).

Ἀλλοίμονο ἂν δὲν μεταβληθῇ ἡ ζωή μας, ἀλλοίμονο ἂν δὲν μετανοήσουμε. Γι᾿ αὐτὸ τὰ λέω αὐτά. Γιὰ νὰ γίνῃ ἅγιος ὁ τρόπος τῆς ζωῆς μας, γιὰ νὰ γίνῃ ἁγιασμένος ὁ τόπος ποὺ κατοικοῦμε. Γιὰ νὰ ἁγιασθῇ τὸ ὄνομα τοῦ οὐρανίου Πατρός (πρβλ. Ματθ. 6,9), νὰ δοξάζεται καὶ νὰ λατρεύεται ὁ Χριστός· ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος