Σάββατο 19 Αυγούστου 2023

Πελατειακές σχέσεις και νεποτισμός: Το δομικό πρόβλημα του ελληνικού κράτους από το 1822 ως σήμερα

 

Posted on  by karavaki

Ένα «πρόβλημα» πάνω στο οποίο το κράτος χτίστηκε και έγινε θεσμός του. Ο θεσμός αυτός ίσχυσε αδιάκοπα πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Έτσι το περιγράφουν οι αρμόδιοι;

Υπό ΚΣ, η κριτική των λεγομένων ενός ιστορικού με επιχειρήματα λογικά είναι άνευ ουσίας. Ιδιαίτερα, όταν τα θέματα είναι θεμελιώδη και δεν αφορούν σε λεπτομέρειες. Στην περίπτωση του Αριστείδη Χατζή, όμως, θα κάνουμε μιαν εξαίρεση.

Το γαλλογερμανικό κανάλι arte έχει προ πολλού αναλάβει την προπαγανδιστική παρουσίαση μιας αντίστροφης εικόνας του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Κάτω από τον μανδύα μιας μη πολιτικής προσέγγισης, οδηγεί τον θεατή στην υποχρεωτική κατάποση της υλιστικής του ατζέντας που, δεν είναι τίποτε άλλο, από την ατζέντα της «αγαπητικής, οικολογικής, δημοκρατικής» νέας, παγκόσμιας τάξης πραγμάτων των ελεύθερων δούλων.

Μέσα στο ντοκιμαντέρ που εξετάζει αν η Ελλάδα βρίσκεται σε μόνιμη κρίση, ο Αριστείδης Χατζής, επίσημος πανεπιστημιακός υποστηρικτής της κυβέρνησης Μητσοτάκη[1], παίζοντας και τον ρόλο του πραγματογνώμονα για το «ατύχημα» των Τεμπών, κατέληξε στο πόρισμα ότι πρόκειται για «ανθρώπινο λάθος»· ένα «ατομικό λάθος» που οφείλεται στην χρόνια κακοδαιμονία των πελατειακών σχέσεων και του νεποτισμού.

Πέρα όμως από τις ευθύνες Μητσοτάκη, o Aristides Hatzis, Rechtphilosoph, Universität Athen, ως ιστορικός, έχει λησμονήσει να διαπιστώσει ότι οι πελατειακές σχέσεις εγκαθιδρύθηκαν με το προσωρινό πολίτευμα της δημοκρατίας το 1824, όταν κάθε Μακρυγιάννης και κάθε Γκούρας αμειβόταν από την πραξικοπηματικώς αναδειχθείσα διοίκηση Κουντουριώτη για να καταδιώκει τους πολιτικούς αντιπάλους της παράταξης Κοραή-Μαυροκορδάτου. Η αμοιβή γινόταν μέσω των διογκωμένων μισθών τους από τις δόσεις του α΄ λονδρέζικου δανείου για το οποίο -ενδεικτικά αναφέρουμε- ο υπουργός Παπαφλέσσας κατηγορούσε την παράταξη του Κολοκοτρώνη ότι έστειλε τον Περρούκα στον Καποδίστρια και στο Λονδίνο για να ακυρώσει το δάνειο. Το 1825, ο «εθνικός απεσταλμένος & διαπραγματευτής των δανείων» Ιωάννης Ορλάνδος, μεταφέροντας στον Κουντουριώτη τις απόψεις της επιτροπής Bentham, απορούσε γιατί η κυβέρνηση επέμενε να εφαρμόζει το νόμο, κρατώντας φυλακισμένο στην Ύδρα τον Κολοκοτρώνη και τους λοιπούς «προδότες» αντί να τους εκτελεί άνευ δίκης, ώστε να ανέβει και πάλι η τιμή της ομολογίας του δανείου στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου. Αυτά για το πώς εννοούσε τον θεσμό της «ανεξάρτητης δικαιοσύνης» η μήτρα των δημοκρατών. Λίγο πριν, ο Ορλάνδος έγραφε στον Κουντουριώτη: Όλοι εχάρησαν εδώ ακούσαντες τον θάνατον του υιού Κολοκοτρώνη, και είπαν, η Ελλάς έχει τώρα ΔιοίκησινΕπιπλέον, ως προς τους θεσμούς, για τους οποίους τόσο κόπτονται οι δημοκράτες επί δυο αιώνες, ο Ορλάνδος συμβούλευε τον Κουντουριώτη να παραβιάσει το Σύνταγμα, παρατείνοντας για τέσσερα ακόμα χρόνια τη «θητεία» του.

Ποιος λοιπόν είναι υπεύθυνος για την διαρκή ελλαδική κακοδαιμονία;

Το συμπέρασμα για τον κ. Χατζή είναι ότι σήμερα φταίνε οι νεοδημοκράτες ξάδελφοι και μπατζανάκηδες του σταθμάρχη Λάρισας, όπως το 1824-25 «έφταιγαν οι Γκούρες και οι Μακρυγιάννηδες» για τον «εμφύλιο» που έφερε ανενόχλητο τον Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο πριν το κράτος νομιμοποιηθεί διεθνώς. Κανένας «Χρηστάκης Μοναστηριώτης» δεν υπέπεσε στην αντίληψη του κ. Χατζή. Δεν μένει, παρά να μας εξηγήσει ακόμα καλύτερα ο κ. Χατζής πώς κατάφερε ο Ξάνθος να ξεγελάσει τους Μαυρομιχάλη, Δεληγιάννη, Π.Π. Γερμανό και τους λοιπούς πρόκριτους, ιερωμένους και οπλαρχηγούς ότι τάχα πίσω του κρυβόταν ο Καποδίστριας και ο τσάρος, ώστε να τους σύρει στην «Φιλελεύθερη Επανάσταση της Δυτικής Δημοκρατίας»!

Πελατειακές σχέσεις και εξωθεσμική θεσμικότητα δεν υπήρξαν στην περίοδο Καποδίστρια, γι’ αυτό και το δάνειο των 60 εκατομ. γαλ φράγκων που αποφασίστηκε γι’ αυτόν από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις δεν δόθηκε ποτέ. Το πήρε (κατά τα 2/3 μόνον) ο Όθων και το διαχειρίστηκε κυρίως η τριπλή αντιβασιλεία. Τα δυτικά δάνεια δίνονταν για τη διαρκή υποτέλεια και τον λαϊκό εκμαυλισμό. Όχι για να αποπληρωθούν κάποτε.

Για τη συμπλήρωση της εικόνας: ο Αρ. Χατζής παρουσιάζεται «επικριτικός» προς την κυβέρνηση Μητσοτάκη που ανέχεται την θεσμική διαφθορά (institutional problems of clientelism and nepotism). Μια κυβέρνηση, που, κατά τα άλλα, έχει άριστες επιδόσεις στον «εκσυγχρονισμό», όπως η ψηφιοποίηση του κράτους. Εδώ ο κ. Χατζής ξέχασε ότι η ψηφιοποίηση προχώρησε σε μεγάλο βαθμό με την επίκληση της «έκτακτης ανάγκης» του κόβιντ. Όλα αυτά παρουσιάζονται από το arte στους κατοίκους της χώρας που βασιλεύει η Siemens και η Deutsche Bank.

Τι λέτε; Άξιζε η εξαίρεση;

Στέργιος Ζυγούρας

[1] Βλ πχ την έγκαιρη παρομοίωση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ιωάννη Καποδίστρια, ώστε να εμπεδωθεί, πριν από την επιδημία του κόβιντ, η επερχόμενη κατάλυση των θεμελιωδών συνταγματικών ελευθεριών.

Σχετικά άρθρα:

 

Δεν υπάρχουν σχόλια: