Ο ΤΡΟΠΟΣ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗΣ

Ἡ παροῦσα ἀποστολική περικοπή ἀναφέρεται σέ ἕνα πολύ σπουδαῖο θέμα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς· σέ αὐτό τῆς φιλαδελφίας, τῆς φιλαλληλίας, πού ἐκφράζεται ὡς προσφορά ἀγαθῶν σέ ἐνδεεῖς, ὡς συμπαράσταση καί παροχή βοηθείας στόν συνάνθρωπο. Ἡ ἀρετή τῆς ἐλεημοσύνης ἐκθειάζεται τόσο στήν Ἁγία Γραφή, ὅσο καί στά συγγράμματα τῶν θεοφόρων Πατέρων, καθότι ὁ ἄνθρωπος πού ἐλεεῖ ὁμοιάζει πρός τόν Θεό, ὁ Ὁποῖος διαρκῶς οἰκτίρει, ἐλεεῖ καί ἀγαπᾶ. Γιά τό ἱστορικό πλαίσιο ἐντός τοῦ ὁποίου περιλαμβάνεται ἡ περικοπή μας, κάναμε λόγο σέ σχετικό ἄρθρο τῆς «Φωνῆς Κυρίου», τῆς 8ης Ὀκτωβρίου. Στό προκείμενο ἄρθρο θά ἑστιάσουμε τήν προσοχή μας σέ αὐτήν καθ’ ἑαυτήν τήν ἐλεημοσύνη, ὡς πράξη πού ὑπαγορεύεται ἀπό τόν ἀγώνα μας νά ζήσουμε μέ συνέπεια τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ. Καρδιακή προσφορά Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐπισημαίνει ὅτι ὁ Θεός ἀγαπάει αὐτόν πού προσφέρει στόν ἐνδεῆ ἀδελφό του μέ ἱλαρότητα, μέ εὐχαρίστηση. Ἡ παροχή δηλαδή κάθε μορφῆς βοηθείας, ὑλικῆς ἤ πνευματικῆς, πρέπει νά προέρχεται ἀπό τήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου, ἀπό τόν πλοῦτο τοῦ πνευματικοῦ καί συναισθηματικοῦ του κόσμου, χωρίς στενοχώρια ἤ ἐξαναγκασμό. Ὡς ἐκ τούτου, ὁ Ἀπόστολος δέν παραλείπει νά ὑπενθυμίσει ὅτι ὅπως ἐκεῖνος πού σπέρνει μέ φειδώ θά ἔχει λίγη σοδειά, ἐνῶ ἐκεῖνος πού σπέρνει ἁπλόχερα ἡ σοδειά του θά εἶναι ἄφθονη, κατά παρόμοιο τρόπο καί ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος μιμεῖται τήν ἀγάπη καί ἐλεημοσύνη τοῦ Θεοῦ θά ἔχει πλούσια πνευματική καρποφορία, ἁγιασμό καί χάρη Θεοῦ στήν ζωή του, ὁ δέ φειδωλός πτωχεία πνευματική καί ἀκαρπία. Οἱ ἀποστολικές αὐτές ὑποδείξεις ἐκπηγάζουν ἀπό τήν ἴδια τήν ζωή καί ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας, καθότι οἱ πιστοί μετέχουμε στήν ζωή τοῦ Χριστοῦ καί κοινωνοῦμε τό Ἅγιο Σῶμα καί Αἷμα Του, ὥστε νά ἐμπλησθοῦμε ἀπό τήν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ καί Πατρός τῶν Φώτων. Ἡ αἴσθηση αὐτή ὅτι εἴμαστε μέλη τοῦ ἰδίου Σώματος μέ κεφαλή τόν Χριστό μᾶς ὑποχρεώνει νά βαστάζουμε ἀλλήλων τά βάρη, ἄν θέλουμε νά ἐφαρμόσουμε πλήρως τόν νόμο τοῦ Χριστοῦ, νά ἀνεχόμαστε ἀλλήλους ἐν ἀγάπῃ, νά χαιρόμαστε μέ αὐτούς πού χαίρονται, νά συμμετέχουμε στήν λύπη καί τόν πόνο τοῦ πλησίον. Γιατί στήν Ἐκκλησία δέν πρέπει νά ζεῖ κανείς ἀποκλειστικά γιά τόν ἑαυτό του, ἀλλά νά ζεῖ μαζί μέ τόν Χριστό καί τούς ἀδελφούς του «σύν πᾶσι τοῖς ἁγίοις» (Ἐφεσ. 3,18) τήν ζωή τοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος ἄν καί ὡς Θεός εἶχε ὅλο τόν πλοῦτο τῆς θεότητός Του, ἔγινε πτωχός μέ τήν ἐνανθρώπησή Του γιά νά πλουτίσουμε ἐμεῖς (Β΄ Κορ. 8,9). 

Ἡ ἐλεημοσύνη, μέσο ἀναφορᾶς πρός τόν Θεό 

Μέ τήν ἄσκηση τῶν εὐαγγελικῶν ἀρετῶν ὁ πιστός γίνεται συνεργός τοῦ Θεοῦ στό ἔργο τῆς σωτηρίας, τῆς ἀπολυτρώσεως, τῆς ἑνώσεώς του μέ τόν Θεό. Βεβαίως, καί ἐδῶ ἐλλοχεύει κάποιος κίνδυνος πού ἀπειλεῖ τήν πνευματική ζωή. Ὅταν ἡ ἐλεημοσύνη, ἡ εὐσέβεια, ἡ προσευχή, ἡ νηστεία θεωροῦνται ὡς αὐτοαξίες καί ὄχι ὡς μέσα ἀναφορᾶς πρός τόν Θεό, τότε εὔκολα τά στοιχεῖα αὐτά ἀντικειμενοποιοῦνται καί δημιουργοῦν κάποια αὐτάρκεια πού συχνά ὁδηγεῖ στήν ὑποκρισία καί τήν αὐτοπροβολή. Δηλαδή οἱ θρησκευτικές ἀρετές εἶναι ἀγαθές καί περιέχουν ἀξίες ὄχι ὅταν καλλιεργοῦνται καθ’ ἑαυτές, ἀλλά ὅταν τοποθετοῦνται στήν προοπτική τῆς ἀναφορᾶς τοῦ ἀνθρώπου πρός τόν Θεό. Γι’ αὐτό ὁ Κύριος λέγει ὅτι ἡ εὐεργεσία, ἡ ἐλεημοσύνη πού προσφέρουμε στούς συνανθρώπους μας τελικά ἀναφέρεται καί προσφέρεται στόν ἴδιο (Ματθ. 25,40). Ἐξάλλου, ἐφιστᾶ τήν ἐπαγρύπνηση κάθε πιστοῦ, προκειμένου νά μήν διαστραφεῖ ἡ ἀρετή τῆς ἐλεημοσύνης, ἐξαιτίας τοῦ ἐγωισμοῦ· «Προσέχετε τήν ἐλεημοσύνην ὑμῶν μή ποιεῖν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων πρός τό θεαθῆναι αὐτοῖς· εἰ δέ μήγε, μισθόν οὐκ ἔχετε παρά τῷ πατρί ὑμῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Ματθ. 6,1). Ἐν κατακλεῖδι, ἄς ὑπενθυμίσουμε ὅτι, ὅπως ἐπισημαίνει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι τέχνη. Τέχνη, ἀνώτερη ἀπό ὅλες τίς ἄλλες, ἡ ὁποία ἔχει τό ἐργαστήριό της στόν οὐρανό καί διδάσκαλό της ἔχει ὄχι ἄνθρωπο, ἀλλά τόν ἴδιο τόν Θεό, δηλαδή τήν Ἀγάπη, τήν Φιλανθρωπία, τήν Ἀλήθεια. 

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

https://apostoliki-diakonia.gr/gr_main/fk/2023/46_2023(3676).pdf