Γράφει ὁ Νατσιὸς Δημήτρης, Δάσκαλος Κιλκίς
«Οἱ ἄνθρωποι καταντήσανε σὰν ἄδεια κανάτια καὶ προσπαθοῦνε νὰ γεμίσουν τὸν ἑαυτό τους, ρίχνοντας μέσα ἕνα σωρὸ σκουπίδια, μπάλες, ἐκθέσεις μὲ τερατουργήματα, ὁμιλίες καὶ ἀερολογίες, καλλιστεῖα ποὺ μετριέται ἡ ἐμορφιὰ μὲ τὴ μεζούρα, καρνάβαλους ἠλίθιους (σ.σ.: ἐδῶ ἀνήκει καὶ ἡ «γιουροβιζιονικὴ» σαχλαμάρα καὶ σαπουνόφουσκα) συλλόγους λογὴς-λογὴς μὲ γεύματα καὶ μὲ σοβαρὲς συζητήσεις γιὰ τὸν ἴσκιο τοῦ γαϊδάρου… κι ἕνα σωρὸ ἄλλα τέτοια», μᾶς ἔλεγε ἀπὸ τὴν δεκαετία τοῦ ’50 ὁ Φώτης Κόντογλου στὰ «Μυστικὰ ἄνθη» του. Κι ἀπὸ ὅλα αὐτὰ τὰ «γεμίσματα» τοῦ ἑαυτοῦ καὶ λοιπὰ πνευματικὰ παραισθησιογόνα, «ἐξέχουσα» θέση κατέχει τὸ ποδόσφαιρο, ἕνα εἶδος θρησκείας. (Ἡ μπάλα ὀνομάζεται καὶ «στρογγυλὴ θεά». Πολλὰ συνθήματα φανατικῶν ὀπαδῶν εἶναι… θρησκευτικοῦ χαρακτήρα. «Θρύλε, θεέ μου,…». Αὐτὲς τὶς ἡμέρες ἐκστασιάζονται οἱ κολοκυθολογοῦντες ἀθλητικολόγοι μὲ τὸν “σὲρ ἄλεξ”, τὸν ὁποῖο παρουσιάζουν περίπου ὡς εὐεργέτη τῆς ἀνθρωπότητας. Τὴν ἴδια προβολὴ ἀπολαμβάνει καὶ ὁ σὲρ Μπέκαμ, διάσημο τηλεοπτικὸ σούργελο).
Ἂν καὶ ὁρισμένοι ὑποστηρίζουν ὅτι τὸ ποδόσφαιρο ἐμφανίστηκε στὴν Ἀγγλία, μᾶλλον τὸ σωστὸ εἶναι πὼς τὸ παιχνίδι τῆς μπάλας πρωτοεμφανίζεται στὴν ἑλληνικὴ ἀρχαιότητα. Ἦταν τὸ «φούλικλον», ἢ «φαινίνδα», ἡ «σφαίρα» καὶ τὸ «ἁρπαστόν». («Τὸ δὲ καλούμενον διὰ τῆς σφαίρας ἁρπαστὸν φαινίνδα ἐκαλεῖτο», γράφει ὁ Ἀθήναιος στὸν Δειπνοσοφιστή του). Ἀποτελοῦσε ὁμαδικὴ γυμναστικὴ καὶ ὄχι ἀγώνισμα γιὰ ἀνάδειξη νικητῶν. Δὲν ἔλειψαν ὅμως καὶ κατὰ τὴν ἀρχαιότητα οἱ ὑπερβάσεις καὶ οἱ σωματικὲς ταλαιπωρίες. Τὸ ἀγώνισμα τῆς «μπάλας» χαρακτηρίζεται ἀπὸ τὸν Ἀθήναιο ὁρμητικὸ καὶ κοπιαστικό, ἀλλὰ καὶ ἐπικίνδυνο ἐξαιτίας τῶν βίαιων τραχηλικῶν κινήσεων. («Κατὰ τοὺς τραχηλισμοὺς ρωμαλέον»).
Στὴν Ἀγγλία ἐμφανίστηκε τὸν 14ο αἰώνα. Στὴν ἀρχὴ ἔκανε χειρίστη ἐντύπωση. Ὁ Ἄγγλος λόγιος Τ. Ἔλιοτ χαρακτήριζε τὸ ποδόσφαιρο «κτηνώδη μανία καὶ ἀκραία μορφὴ βίας». Ὁ Σαίξπηρ χρησιμοποιεῖ τὴν φράση «ταπεινὲ ποδοσφαιριστὴ» ὡς ὕβριν. Τὸ 1350 περίπου ἀπαγορεύθηκε ἡ ποδοσφαιρικὴ παιδιά, ἐπειδὴ ἔτεινε νὰ ἐκτοπίσει τὴν τοξοβολία, ποὺ γύμναζε τοὺς πολεμιστές. Ἐπανεμφανίζεται καὶ ἐπικρατεῖ ἀπὸ τὰ μέσα τοῦ 19ου αἰώνα καὶ ἐξαπλώνεται σ’ ὅλον τὸν κόσμο, κατέχοντας «βασιλικὴ» θέση. Σήμερα εἶναι «τὸ ὄπιο τοῦ λαοῦ». Ὁ Ὄργουελ σὲ μία συνέντευξή του τὸ 1950 στὸν Οὐμπέρτο Ἔκο, καὶ ἀναφερόμενος στὸ ποδόσφαιρο, θὰ πεῖ: «Εἶναι ἀναγκαστικὰ ταυτισμένο μὲ τὴ ζήλια, τὸ μίσος, τὸν φανφαρονισμὸ καὶ τὴν σαδιστικὴ ἡδονὴ τοῦ βίαιου θεάματος. Μὲ ἄλλα λόγια εἶναι ἕνας πόλεμος χωρὶς πυροβολισμούς».
Ἄκουσα πρόσφατα κάποιον βετεράνο ποδοσφαιριστὴ νὰ λέει πὼς εἶναι ἀφύσικο οἱ σημερινοὶ ποδοσφαιριστὲς νὰ παίζουν τόσα παιχνίδια, εἶναι ὑπεράνθρωπο. Στηλίτευσε ἀκόμη τὸν ἐκ τοῦ πονηροῦ ποδοσφαιρικὸ κατακλυσμό. Κάθε βράδυ, χειμώνα καλοκαίρι, ὑπάρχει στὴν τηλεόραση ἕνας ποδοσφαιρικὸς ἀγώνας. Ἡ πρώτη παρατήρηση εἶναι εὐεξήγητη. Εἶναι γνωστὸ πὼς σήμερα γιὰ τοὺς περισσότερους ἀθλητὲς – καὶ ποδοσφαιριστὲς – τὸ ξεπέρασμα τῶν δυνατοτήτων τους, μὲ τοξικὲς οὐσίες καὶ ἀναβολικά, ἀποτελεῖ ὄχι μόνο φιλοδοξία, ἀλλὰ καὶ πρόβλημα διαβίωσης. Ὁ ἀθλητισμὸς γενικὰ ἔχει ἐξελιχθεῖ σὲ ἕνα εἶδος τεχνολογίας καὶ οἱ ἀθλητὲς σὲ ἐργαλεῖα. Χωρὶς ὑπερβάσεις, πρωταθλήματα καὶ ρεκόρ, ἀποστεροῦνται ἀμοιβῶν, διακρίσεων στὰ τηλεοπτικὰ μέσα, λαϊκῶν πανηγυρισμῶν καὶ χρυσοπλήρωτων μεταγραφῶν. (Τὰ νὰ ἔχουμε ἀγοραπωλησίες ποδοσφαιριστῶν μὲ ποσὰ ποὺ ξεπερνοῦν τὸν προϋπολογισμὸ φτωχῶν κρατῶν, ἀποδεικνύει περιτράνως τὴν ξεφτίλα, τὴν ὑποκρισία, τὴν ἀναισχυντία τοῦ δῆθεν «πολιτισμένου» κόσμου. Στὰ καθ’ ἠμᾶς παλαιότερα, ὅταν διεξήγοντο οἱ Ὀλυμπιακοί της λαμογιάς, ἡ ὀδυνηρὴ περιπέτεια μὲ τοὺς Κεντέρη-Θάνου καὶ ἄλλων «πρωταθλητών” στὰ ἀναβολικά, ἀποκάλυψε πὼς κάτω ἀπὸ τὸ προσωπεῖο τοῦ «μεγάλου» ἀθλητῆ, κρύβονταν ἄπληστα γιὰ χρῆμα καὶ μανιακὰ γιὰ φήμη ὑποκείμενα). Τὸ νὰ μιλήσεις σήμερα στὴν Ἑλλάδα γιὰ τὴν ἀχρειότητα τῶν ἐπαγγελματικῶν, πρωταθλητικῶν καὶ ποδοσφαιρικῶν, ἑταιρειῶν συνιστᾶ παραβίαση ἀνοιχτῶν θυρῶν. Ἡ ὅλη διάρθρωση τοῦ ποδοσφαίρου στὴν Ἑλλάδα παραπέμπει στὶς γκανγκστερικὲς συμμορίες, ποὺ ἀποτύπωσε ἀριστοτεχνικὰ στὴν μεγάλη ὀθόνη ὁ Κόπολα μὲ τὸν «Νονό» του.
Ἡ δεύτερη παρατήρηση, γιὰ τὶς αὐξημένες «δόσεις» ποδοσφαίρου στὸν «κυρίαρχο» λαό, προκαλεῖ ἐντύπωση. Ἀντὶ σχολιασμοῦ, παραθέτω ἕνα χαρακτηριστικὸ ποίημα τοῦ Α. Πανσέληνου, καυστικότατο, μὲ τίτλο «Τὸ ποδοσφαιρικὸ μάτς»:
«Εἴκοσι δύο λεβέντες καὶ μία μπάλα
τὶς ὧρες τῆς δουλειᾶς καὶ τῆς σχολῆς μας
μὲ «ἰδανικὰ» τὶς γέμισαν μεγάλα-
νὰ φτιάξουν, λέει, τὸ μέλλον τῆς φυλῆς μας!
Πόδια στραβά, στραβὰ μυαλὰ καὶ χέρια
κωλοπηδοῦν νὰ πιάσουνε τ’ ἀστέρια.
Ὁρμοῦν, χτυποῦν καὶ κουτουλοῦν σὰ βόδια,
νὰ βροῦν τὸ νόημα τῆς ζωῆς στὴν πάλη•
ὅλο τὸ μυαλὸ τοὺς πῆγε στὰ πόδια
καὶ λὲς κλωτσᾶν πιὰ τ΄ ἄδειο τους κεφάλι
καὶ ζοῦν αὐτοὶ καὶ ὁ λαὸς μία καταδίκη
ἀνάμεσα στὴν ἥττα καὶ στὴν νίκη.
Νοικοκυραῖοι, φτωχοί, μαγαζατόροι,
κινοῦν νωρὶς τ’ ἀπόγευμα σὰν λύκοι•
τῆς ζωῆς οἱ νικημένοι μὲ τὸ ζόρι
τῆς νίκης ν’ ἀπολάψουν τὸ ἀλκοολίκι-
καὶ κλειοῦν σ’ ἑνὸς μαντράχαλου τὰ σκέλια
τοῦ κόσμου τὴν ἀρχὴ καὶ τὴν συντέλεια!
Στείρα καρδιὰ καὶ δύναμη τυφλὴ
παράγουν «ἥρωες» μαζικὰ στοὺς τόπους
Ὤ! Κι ἂν βρισκόταν δύο ἄνθρωποι δειλοὶ
νὰ σώσουν ἀπ’ τέτοιους ἥρωες τοὺς ἀνθρώπους,
ποῦ ζοῦν σ’ ἑνὸς πολέμου μὲς στὴ δίνη
γιὰ νὰ ξεσυνηθίζουν τὴν εἰρήνη!»
Κοινωνικὴ παρακμὴ ἀποτελεῖ ἡ φανατικὴ προσκόλληση πολιτῶν σὲ ποδοσφαιρικὲς ὁμάδες – ὅπως καὶ στὶς φαυλεπίφαυλες κομματικὲς ἐξουσίες. Κάποιος θὰ ἀντιτάξει τὸ ἐπιχείρημα πὼς τὸ ποδόσφαιρο μᾶς χαρίζει χαρά, διασκεδάζουμε. Μὰ αὐτὸ ἀκριβῶς ἐπιθυμεῖ ἡ ἐξουσία, νὰ ἀσχολεῖται μὲ φανατισμὸ «τὸ ζαλισμένο κοπάδι» μὲ τὸ ποδόσφαιρο. Ὁ ποδοσφαιρικὸς ἀγώνας, ἰδίως γιὰ τοὺς ἀφιονισμένους φανατικοὺς ὀπαδούς, εἶναι τὸ παραισθησιογόνο τους-ἡ βία, ἡ λυτρωτική τους ἐκτόνωση. Πότε οἱ ἐθνικὰ ὑπερήφανοι φίλαθλοι καὶ οἱ λοιποὶ καναπεδόβιοι τῶν καφενείων (ἢ μᾶλλον κηφηνείων), ξεχύθηκαν στοὺς δρόμους γιὰ νὰ καταγγείλουν τὶς αὐθαιρεσίες τῆς ἐξουσίας, τὴν κοινωνικὴ ἀδικία, τὴν ἀσυδοσία τῶν ἰσχυρῶν, τὴν φρίκη τῆς ἀνεργίας καὶ τοὺς ἐθνικοὺς ἐξευτελισμούς; Ἡ ἐξουσία προτιμᾶ τὶς συγκρούσεις ἢ τοὺς πανηγυρισμοὺς γιὰ τὰ γκόλ, παρὰ διαδηλώσεις ἐναντίον τῶν ἀνισοτήτων καὶ τῆς πολιτικῆς διαφθορᾶς. Ὑποδέχεται μὲ συγκατάβαση τὰ παράφορα ἢ παρανοϊκὰ ξεσπάσματα τῶν ὀπαδῶν, ἀρκεῖ νὰ μὴν στρέφονται ἐναντίον της. Ὅσο ἡ κοινωνία εἶναι ἐκχαυνωμένη «ποδοσφαιρικῶς», ὅσο τὰ «ὀργισμένα νιάτα» ξεσποῦν στὰ γήπεδα καὶ στὰ «πέριξ» καταστήματα, ὅλα εἶναι καλά. Ἀνενόχλητοι οἱ παρακεντέδες τῆς ἐξουσίας – κομματικοὶ καὶ ἀθλητικοὶ – ροκανίζουν τὸ δημόσιο χρῆμα.
Δυστυχῶς οἱ νέοι, στὶς μέρες μας, «ξεθυμαίνουν» καὶ ἐπαναστατοῦν ἐνώπιόν του διαδικτύου, καθισμένοι ἀναπαυτικὰ ὁλημερὶς καὶ ὁλονυχτὶς σὲ μία πολυθρόνα. Ὅλη ἡ ὀργὴ καὶ ὁ θυμὸς «ἀπορροφᾶται» ἀπὸ τὴν μαγικὴ ὀθόνη. Ὑποπτεύομαι ὅτι γι’ αὐτὸ καὶ ὁ ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων ἐθισμὸς μὲ τὶς νέες τεχνολογίες, ἀπὸ τὴν Πρώτη Δημοτικοῦ κιόλας. Ποδόσφαιρο καὶ διαδίκτυο εἶναι οἱ σύγχρονες σειρῆνες ποὺ αἰχμαλωτίζουν τὸν νοῦ τῶν ἀνθρώπων. Πράγμα βολικότατο γιὰ τὶς ἐξουσίες, οἱ ὁποῖες μένουν ἀνενόχλητες γιὰ νὰ συνεχίσουν τὴν «ἀγαθοποιὸ» πολιτική τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου