Η ΝΗΣΤΕΙΑ

Η ΝΗΣΤΕΙΑ

                Η σημερινή Ευαγγελική περικοπή προέρχεται από την επί του Όρους ομιλία του Κυρίου μας και βρίσκεται στο 6^ο κεφάλαιο του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου. Εντάσσεται στην ενότητα εκείνη της θεοπρεπούς ομιλίας του Κυρίου, κατά την οποία, αφού ο Χριστός συμπληρώνοντας τον μωσαϊκό νόμο δίδαξε στους μαθητές του να επιδιώκουν την τελειότητα στην αρετή, αρχίζει πλέον να τους υποδεικνύει το πώς πρέπει να εξασκούν την αρετή: χωρίς καθόλου κενοδοξία. Δεν αναφέρθηκε από την αρχή στο θέμα της κενοδοξίας, διότι ήταν παράκαιρο να τους διδάξει πρώτα το πώς, αν δεν τους δίδασκε προηγουμένως το ποια ήταν η ζωή της τελειότητος. Έπρεπε λοιπόν πρώτα να φυτεύσει σ’ αυτούς την αρετή και τότε να ξεριζώσει την νόσο που βλάπτει τον καρπό της.

                Το σχετικό με την κενοδοξία θέμα το έστρεψε γύρω από τρία βασικά κατορθώματα των πιστών, την ελεημοσύνη, την προσευχή και την νηστεία. Διότι σ’ αυτά κυρίως συνηθίζει να εμφιλοχωρεί το πονηρό αυτό νόσημα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο φαρισαίος της γνωστής παραβολής, ο οποίος στην κενόδοξη προσευχή του κόμπαζε για τις νηστείες και τις ελεημοσύνες του.

                Η επιλογή της σημερινής ευαγγελικής περικοπής οφείλεται σε δυο κυρίως λόγους που σχετίζονται άμεσα μεταξύ τους: Σήμερα στις εκκλησίες θυμόμαστε την πτώση των πρωτοπλάστων, ενώ από αύριο αρχίζει η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, η οποία αποτελεί εικόνα της πορείας της ανθρωπότητας από την πτώση στην ανάσταση.

                Γι αυτό η Εκκλησία μας θυμίζει την διδασκαλία του Χριστού για την χωρίς κενοδοξία νηστεία. Την αρχέγονη μακαριότητα στον παράδεισο την χάσαμε, επειδή παραβήκαμε την εντολή της νηστείας και επειδή, κενόδοξα σκεπτόμενοι, επιθυμήσαμε να γίνουμε από μόνοι μας θεοί. Η επιστροφή στον παράδεισο και η μετοχή στην αιώνιο ζωή ακολουθεί την αντίθετη πορεία. Χρειάζεται να νηστεύσουμε και να ταπεινωθούμε ενώπιον του Θεού μας.

                Η σημερινή περικοπή δεν αναφέρεται μόνο στο θέμα της νηστείας. Είναι πλατύτερη. Περιλαμβάνει κάποια από τα προηγούμενα λόγια του Χριστού και κάποια από τα επόμενα. Συγκεκριμένα, ακούσαμε σήμερα τον Χριστό να διδάσκει πρώτα για την συγχωρητικότητα, στην συνέχεα για την σωστή και δίχως κενοδοξία νηστεία και μετά για την περιφρόνηση των χρημάτων και την εναπόθεση της ελπίδος και της καρδιάς μας στον ουρανό και όχι στην γη.

                Μετά από αυτά τα λόγια του Ιησού η Εκκλησία μας υποδεικνύει το βαθύ νόημα της νηστείας. Η νηστεία δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά εντάσσεται ως χρησιμότατο εργαλείο στον αγώνα του πιστού να αγαπήσει τον θεό με όλη την καρδιά του και τον πλησίον ως τον εαυτό του. αν κάποιος δεν συγχωρεί τον πλησίον του, η νηστεία του είναι ανώφελη, διότι, κατά την αψευδή μαρτυρία του Κυρίου, ο επουράνιος Πατέρας του δεν θα του συγχωρήσει τις δικές του αμαρτίες. Αν επίσης κάποιος χρησιμοποιεί την νηστεία, για να αποκτήσει δόξα για τον εαυτό του, «απέχει τον μισθό του», δηλαδή απέλαβε τον μισθό του εδώ στην γή – θησαύρισε εδώ. Απόκτησε λίγη επίγεια δόξα. Όμως δεν έχει να λάβει τίποτε το ουράνιο και  αιώνιο, διότι στην αγάπη βρίσκεται η αιώνιος ζωή και όχι στον εγωισμό. Ακόμη, αν κάποιος νηστεύει από τροφές, αλλά συσσωρεύει για τον εαυτό του υλικά αγαθά, τότε αυτός ματαιοπονεί. Από την μια ελαφρύνει την καρδιά του από τις ηδονές και απολαύσεις του λάρυγγα, όμως από την άλλη την καταβαρύνει και την καταδευσμεύει με τις επίγειες επιθυμίες και συγκινήσεις.

                Νηστεύουμε για να απαλλαγούμε από τις επιθυμίες και τις ηδονές που δεσμεύουν την καρδιά και τον νού μας και μας εμποδίζουν να δοθούμε με ερωτική – θεϊκή αγάπη στον Θεό και τον συνάνθρωπό μας. Η αγάπη είναι μνήμη. Αδιάλειπτη μνήμη του αγαπημένου. Η σωτηρία μας βρίσκεται στην μνήμη. Ήλθαμε από το μηδέν στην ύπαρξη, για να μνημονεύουμε αδιαλείπτως με ακόρεστη αγάπη τον Θεό Πατέρα μας και δι’ αυτού την εικόνα του, τον άνθρωπο. όσο περισσότερο όμως η σκέψη και η καρδιά μας παρασύρονται και στρέφονται προς τα πράγματα και δια μέσου αυτών στον εαυτό μας, αποτυγχάνουμε – αμαρτάνουμε στον λόγο για τον οποίο υπάρχουμε. Σβήνουμε μέσα μας την θεϊκή αγάπη, η οποία κατά το πνευματικό περιεχόμενό της είναι η αιώνιος θεϊκή ζωή, η θεία ενέργεια, η κατ’ εξοχήν φανέρωση και αποκάλυψη του Θεού.

                Ας μη σβήνουμε λοιπόν το Πνεύμα, που είναι Πνεύμα αγάπης και αληθείας. Ας νηστεύσουμε με επίγνωση αποσκοπώντας στην απέκδυση της φιλαυτίας μας, προκειμένου να ενδυθούμε τον Χριστό και Θεό μας και να χωρέσουμε μέσα μας όλους τους ανθρώπους. Κατά τον βαθμό που θα κινηθούμε προς αυτήν την πορεία, θα βιώσουμε και θα εορτάσουμε το Πάσχα του Κυρίου μας ως προσωπικό μας Πάσχα.

Αρχιμ. Π.Κ.