Η μάχη της Tours (συχνά αποκαλείται μάχη του Πουατιέ, αλλά δεν πρέπει να συγχέεται με τη μάχη του Πουατιέ το 1356) έγινε στις 10 Οκτωβρίου 732 μεταξύ των Φράγκων με αρχηγό τον Κάρολο Μαρτέλο (Charles Martel) και του Σαρακηνού Ισλαμικού στρατού (Άραβες – Βέρβεροι – Μουσουλμάνοι Γαλάτες – Γότθοι) με αρχηγό τον εμίρη Αμπντούλ Ραχμάν (Abdul Rahman Al Ghafiqi) κοντά στην πόλη Τουρς της Γαλλίας. Οι Φράγκοι νίκησαν τους Σαρακηνούς και ο Abdul Rahman σκοτώθηκε. Η συγκεκριμένη μάχη θεωρείται μεγίστης στρατηγικής σημασίας, διότι σταμάτησε την προέλαση των Ισλαμιστών από την Ιβηρική χερσόνησο προς το βορρά συμβάλλοντας να διατηρηθεί ο Χριστιανισμός ως κύρια θρησκεία στην Ευρώπη σε μία χρονική περίοδο όπου το Ισλάμ «λεηλατούσε» τα εναπομείναντα εδάφη της πάλαι ποτέ κραταιάς Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Αντίπαλοι
Οι εκτιμήσεις για τον στρατό των Φράγκων, ο οποίος υπερασπιζόταν την Γαλατία κυμαίνονται μεταξύ 15.000 και 75.000 και οι απώλειες ανέρχονται περίπου σε 1.500.
Οι Μουσουλανικές δυνάμεις εκυμαίνοντο μεταξύ 60.000 και 400.000 κυρίως ιππείς (πιθανότατα πλησίον στις 60.000). Εκτός από τις εκτιμήσεις ο συγκεκριμένος στρατός είναι δύσκολο να υπολογισθεί διότι συχνά διεσπάτο σε τμήματα για εκτέλεση λεηλασιών και επιδρομών στα ....εδάφη των Φράγκων. Ωστόσο στην μάχη της Tours ήταν παρών στο σύνολό του, διότι έξι ημέρες πριν τη μάχη ο Abd er Rahman ανεκάλεσε όλα τα τμήματα που είχαν μεταβεί για λεηλασίες προκειμένου ο στρατός να παραταχθεί σε πλήρη ισχύ.
Προανάκρουσμα
Οι μουσουλμάνοι στη βόρεια Ισπανία είχαν διαβεί εύκολα την Σεπτιμανία και είχαν δημιουργήσει μία πρωτεύουσα στην Narbonne που ονομαζόταν Arbuna, δίνοντας μεγάλα προνόμια στους κατοίκους, με αποτέλεσμα να επικρατήσουν γρήγορα και να απειλήσουν τα εδάφη των Φράγκων. Ο Δούκας της Ακουιτανίας Odo (γνωστός και ως Eudes ο Μέγας) είχε πετύχει μια σημαντική νίκη επί των Αράβων το 721 στη μάχη της Τουλούζης, αλλά οι αραβικές επιδρομές συνεχίστηκαν, με αποτέλεσμα το 725 να φθάσουν στην πόλη Οτέν στη Βουργουνδία. Απειλούμενος τόσο από τους Άραβες νότια, όσο και από τους Φράγκους βόρεια, το 730 ο Eudes συμμάχησε με τον Uthman ibn Naissa, που αποκαλείτο «Munuza» από τους Φράγκους. Για να σφραγίσει τη συμμαχία ο Uthman παντρεύτηκε την Lampade η οποία ήταν κόρη του Eudes και έτσι οι αραβικές επιδρομές σταμάτησαν.
Abdul_al_Rahman_I
Ωστόσο το επόμενο έτος, ο Uthman επαναστάτησε εναντίον του κυβερνήτη της al-Andalus, Abd er Rahman. Ο Abd er Rahman γρήγορα συνέτριψε την εξέγερση και κατόπιν έστρεψε την προσοχή του εναντίον του Eudes συμμάχου του προδότη. Σύμφωνα με Αραβικά στοιχεία «ο στρατός πέρασε από όλα τα μέρη σαν καταιγίδα». Ο Eudes συγκέντρωσε τον στρατό του στο Μπορντό, αλλά νικήθηκε και το Μπορντό λεηλατήθηκε. Η σφαγή των χριστιανών στον ποταμό Garonne ήταν τρομακτική.
Ο Isidorus Pacensis στο «Χρονικό» σχολίασε ότι «μόνο ο Θεός γνωρίζει τον αριθμό των σκοτωμένων». Οι μουσουλμάνοι ιππείς στη συνέχεια κατέστρεψαν εντελώς το τμήμα της Γαλατίας και οι δικές τους πηγές λένε ότι «η πίστη πέρασε μέσα από τα βουνά, πέρασε βουνά και πεδιάδες και συνέτριψε τους εχθρούς» μέχρι του σημείου που όταν ο Eudes έφθασε στην περιοχή και αντίκρυσε το θέαμα…..τράπηκε σε φυγή. Τότε ο Eudes έκανε έκκληση στους Φράγκους για βοήθεια, την οποία ο Κάρολος Μαρτέλος συμφώνησε να παρέχει υπό τον όρο ο Eudes να υπαχθεί στην δικαιοδοσία των Φράγκων.
Το 732, η Αραβική εμπροσθοφυλακή προχωρούσε βόρεια του ποταμού Λίγηρα έχοντας απομακρυνθεί από την κυρίως δύναμη. Ουσιαστικά έχοντας συντρίψει εύκολα κάθε αντίσταση σε αυτό το τμήμα της Γαλατίας, είχαν διασπαστεί σε πολλά τμήματα τα οποία είχαν επιδοθεί σε επιδρομές και λεηλασίες, ενώ το κύριο σώμα προχωρούσε πιο αργά.
Η εξήγηση στο ερώτημα «γιατί ο Eudes ηττήθηκε τόσο εύκολα στο Μπορντό ενώ είχε νικήσει 11 χρόνια νωρίτερα στη μάχη της Τουλούζης» είναι απλή. Στην Τουλούζη ο Eudes πραγματοποίησε μια αιφνιδιαστική επίθεση εναντίον ενός απροετοίμαστου στρατού και επιπλέον το σύνολο των αμυντικών έργων του εχθρού ήταν ανεπτυγμένο προς το εσωτερικό ενώ ο Eudes επιτέθηκε από το εξωτερικό. To Αραβικό ιππικό δεν είχε την δυνατότητα να κινητοποιηθεί και να τον αντιμετωπίσει σε ανοιχτή μάχη.
Στο Μπορντό το Αραβικό ιππικό κινητοποιήθηκε με αποτέλεσμα την απόλυτη καταστροφή του στρατού του Eudes και αντίστοιχα ελάχιστες απώλειες για τους Μουσουλμάνους. Οι δυνάμεις του Eudes, όπως και άλλα ευρωπαϊκά στρατεύματα εκείνης της εποχής, δεν είχαν αναβολείς και ως εκ τούτου δεν είχαν θωρακισμένο ιππικό. Σχεδόν το σύνολο των στρατευμάτων τους ήταν πεζικό. Το Μουσουλμανικό βαρύ ιππικό διέσπασε το Χριστιανικό πεζικό στην πρώτη επίθεση και στη συνέχεια τους κατέσφαξαν. Κατόπιν οι εισβολείς προχώρησαν προκειμένου να καταστρέψουν την νότια Γαλατία στην προσπάθειά τους για πλήρη επικράτηση.
Ένα από τα έφιππα τμήματα των μουσουλμάνων προχώρησε στην Tours με πιθανό κίνητρο, σύμφωνα με τον Fredegar, τα πλούτη της Μονής του Αγίου Μαρτίνου της Τουρς, την διασημότερη μονή στη Δυτική Ευρώπη εκείνη την εποχή. Μόλις το πληροφορήθηκε ο κυβερνήτης της Αυστρασίας Κάρολος Μαρτέλος συγκέντρωσε το στρατό του (κατ’ εκτίμηση 15-75.000) και βάδισε νότια αποφεύγοντας τους παλαιούς Ρωμαϊκούς δρόμους ελπίζοντας να αιφνιδιάσει τους μουσουλμάνους.
Κάρολος Μαρτέλος (Charles Martel)
Τοποθεσία
Παρά την μεγάλη σημασία της μάχης, η ακριβής τοποθεσία παραμένει άγνωστη. Οι περισσότεροι ιστορικοί εκτιμούν ότι οι δύο στρατοί συγκρούσθηκαν στη συμβολή των ποταμών Clain και Vienne μεταξύ Τουρς και Πουατιέ.
Η μάχη
Ο Κάρολος επέλεξε να ξεκινήσει τη μάχη με σχηματισμό αμυντικής φάλαγγας και σύμφωνα με Αραβικές πηγές παρατάχθηκε σε ένα μεγάλο άπλωμα. Βεβαίως, λαμβάνοντας υπόψη τη διαφορά μεταξύ των στρατών, ότι ο στρατός των Φράγκων ο οποίος ήταν ως επί το πλείστον πεζικό και μάλιστα χωρίς πανοπλία, αντιμετώπισε το βαρύ Αραβικό ιππικό αντιλαμβανόμαστε ότι ο Μαρτέλος πραγματοποίησε μια εξαιρετική αμυντική μάχη. Στον τόπο και χρόνο της επιλογής του, αντιμετώπισε έναν κατά πολύ ανώτερο αντίπαλο και νίκησε.
σχεδιάγραμμα μάχης Τουρς
Για έξι ημέρες, οι δύο στρατοί παρακολουθούσαν ο ένας τον άλλον με μικρές αψιμαχίες. Οι μουσουλμάνοι περίμεναν την άφιξη των τμημάτων λεηλασίας προκειμένου να έχουν πλήρη δύναμή, αλλά παρόλα αυτά παρέμεναν ανήσυχοι. Ουδείς ικανός στρατηγός όπως ο Abd er Rahman, επιτρέπει στον αντίπαλο του να επιλέξει τον τόπο και χρόνο της σύγκρουσης….και ο Μαρτέλος είχε καταφέρει και τα δύο. Ο Edward Sheperd Creasy (Άγγλος ιστορικός 1812 – 1878 ) στο έργο του “Δεκαπέντε καθοριστικές μάχες” ισχυρίζεται (και μάλλον έχει δίκιο) ότι η καλύτερη στρατηγική επιλογή των μουσουλμάνων, ήταν να αποφύγουν την μάχη, να αναχωρήσουν με τα λάφυρα, οχυρώνοντας τις κατακτημένες πόλεις στην νότια Γαλατία και να επέστρεφαν όταν θα ήσαν έτοιμοι να δώσουν την μάχη εκμεταλλευόμενοι το τεράστιο πλεονέκτημα του «θωρακισμένου ιππικού τους» – καθότι το ιππικό των Φράγκων δεν χρησιμοποιούσε αναβολείς με αποτέλεσμα να είναι αναποτελεσματικό.
Ο Μαρτέλος έκανε το παν προκειμένου να προκαλέσει τον Rahman σε μάχη. Όμως ουδείς από τους δύο έκανε την πρώτη κίνηση. Εν τω μεταξύ οι Φράγκοι ήσαν καλά ντυμένοι για το κρύο και είχαν το εδαφικό πλεονέκτημα.
Οι Άραβες δεν ήταν τόσο καλά προετοιμασμένοι για το έντονο κρύο και δεν ήθελαν να επιτεθούν εναντίον του αριθμητικά υπέρτερου Φραγκικού στρατού. Ουσιαστικά οι Άραβες ήθελαν οι Φράγκοι να βγουν σε ανοιχτό χώρο, ενώ οι Φράγκοι που ήσαν παρατεταγμένοι σε κλειστό αμυντικό σχηματισμό, ήθελαν να δώσουν την μάχη στους λόφους, μέσα στα δένδρα (ακυρώνοντας ταυτόχρονα τα πλεονεκτήματα του ιππικού των μουσουλμάνων). Έγινε ένα παιχνίδι αναμονής, το οποίο τελικά κέρδισε ο Μαρτέλος. Η μάχη ξεκίνησε την έβδομη ημέρα, καθώς ο Abd er Rahman δεν ήθελε να αναβάλει επ’ αόριστον την σύγκρουση, στηριζόμενος στην τακτική υπεροχή του ιππικού του. Όμως αυτή τη φορά η πίστη που είχαν οι μουσουλμάνοι στο ιππικό τους δεν επαληθεύτηκε.
Σε μια από τις σπάνιες περιπτώσεις όπου το μεσαιωνικό πεζικό απέκρουσε επιθέσεις ιππικού, οι Φράγκοι στρατιώτες πειθαρχημένα άντεξαν σε όλες τις επιθέσεις. Αυτό περιγράφεται γλαφυρά σε αραβικό ιστορικό βιβλίο: «και στο σοκ της μάχης οι άνδρες του Βορρά φαίνονταν σαν μια θάλασσα που δεν μπορούσε να μετακινηθεί. Στεκόντουσαν σταθερά ο ένας δίπλα στον άλλον σχηματίζοντας ένα προπύργιο από πάγο……..και με μεγάλα χτυπήματα οδηγούσαν τα ξίφη τους στο στήθος του εχθρού».
Σύμφωνα με μουσουλμανικές πηγές, κατά την διάρκεια της μάχης Φράγκοι ανιχνευτές άρχισαν να λεηλατούν το στρατόπεδο και τις αποθήκες εφοδίων του εχθρού με αποτέλεσμα ένα μεγάλο τμήμα του μουσουλμανικού στρατού να αποσπασθεί προκειμένου να επιστρέψει στο στρατόπεδο για να διασώσει τα εφόδια. Έτσι ενώ προσπαθούσε να αποκαταστήσει την τάξη στους άνδρες του, οι οποίοι είχαν καταφέρει να διασπάσουν την άμυνα των Φράγκων, ο Abd er Rahman σκοτώθηκε.
Σύμφωνα με Φράγκικες πηγές, η μάχη διήρκεσε μία ημέρα. Ιστορικοί υποστηρίζουν ότι………όταν ακούσθηκε η φήμη ότι το ιππικό των Φράγκων απειλούσε τα λάφυρα που είχαν πάρει οι μουσουλμάνοι από το Μπορντό (το σχέδιο του Καρόλου να στείλει ανιχνευτές για να προκαλέσουν χάος στο μουσουλμανικό στρατόπεδο και να απελευθερώσουν όσους περισσότερους σκλάβους μπορούσαν πέτυχε στο ακέραιο) το μεγαλύτερο τμήμα του μουσουλμανικού ιππικού επέστρεψε στο στρατόπεδο, με αποτέλεσμα αυτό στους υπόλοιπους να φανεί ως υποχώρηση.
Την επόμενη μέρα, όταν οι Μουσουλμάνοι δεν επανήλθαν στη μάχη, οι Φράγκοι φοβήθηκαν ενέδρα και μόνο μετά από αναγνώριση ανακάλυψαν ότι είχαν υποχωρήσει κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Επακόλουθα
Ο αραβικός στρατός υποχώρησε νότια από τα Πυρηναία. Ο Κάρολος σε αυτή τη μάχη κέρδισε το παρατσούκλι Μαρτέλος (Marteau) το οποίο σημαίνει σφυρί και στα επόμενα έτη συνέχισε να απωθεί τους μουσουλμάνους από τη Γαλλία. Μετά τον θάνατο του Eudes ο οποίος είχε αναγκαστεί να αναγνωρίσει, την κυριαρχία του Καρόλου το 719, ο γιος του θέλησε ανεξαρτησία. Αν και ο Κάρολος ήθελε να υπαγάγει απευθείας το δουκάτο στον εαυτό του εντούτοις ζήτησε προηγουμένως την έγκριση των Ακουιτανών. Όμως οι ευγενείς πρότειναν τον Hunold γιο του Όντο, τον οποίο τελικά ο Κάρολος απεδέχθη. Όταν όμως οι Άραβες εισέβαλαν στην Προβηγκία το επόμενο έτος ο Hunold, δεν είχε άλλη επιλογή και ανεγνώρισε τον Κάρολο ως άρχοντα του δουκάτου.
Το 736 ο Χαλιφάτο άρχισε μια ακόμη μαζική εισβολή αυτή τη φορά από τη θάλασσα. Η ναυτική Αραβική εισβολή η οποία είχε επικεφαλής τον γιο του Abdul Rahman αποβιβάσθηκε στην Narbonne και κατέλαβε την Arl. O Κάρολος, παραμέρισε την διαφωνία με τον Hunold και κατέβηκε στην Provennal προπύργιο των μουσουλμάνων. Το 736 επανέκτησε τις Montfrin – Avignon – Arles και Aix-en-Provence με τη βοήθεια του Λιουτπράνδου βασιλιά των Λομβαρδών. Αυτός διέσπασε μια μουσουλμανική δύναμη στον ποταμό Berre, και προετοιμάσθηκε να αντιμετωπίσει την κύρια δύναμη εισβολής τους στο Narbonne όπου χρησιμοποιώντας για πρώτη φορά, βαρύ ιππικό συντονισμό με το πεζικό. Αν και συνέτριψε τον υπεράριθμο μουσουλμανικό στρατό, απέτυχε να καταλάβει την πόλη. Η επαρχία όμως, είχε πλέον απαλλαγεί από τους ξένους κατακτητές.
Αξιοσημείωτες σε αυτές τις εκστρατείες του Καρόλου ήταν η καθιέρωση για πρώτη φορά, βαρέος ιππικού με αναβολείς. Η ικανότητά του να συντονίζει πεζικό και ιππικό, ήταν απαράμιλλη δίδοντάς του την δυνατότητα να αντιμετωπίζει υπέρτερους αριθμητικά εισβολείς και να τους νικά. Μερικοί ιστορικοί πιστεύουν ότι ιδιαίτερα η νίκη στην Narbonne ήταν το ίδιο σημαντική για τη χριστιανική Ευρώπη όπως η μάχη της Tours. Ο Κάρολος αποτελούσε για την εποχή του μια σπάνια περίπτωση ηγέτη………λαμπρός στρατηγός ο οποίος ήταν ικανός να προσαρμόζει τα τακτικά σχέδια μάχης ανάλογα με τον αντίπαλο και να καταφέρνει να νικά σχεδόν πάντα ανώτερους (αριθμητικά και στρατιωτικά) αντιπάλους όπως στο Berre και Narbonne.
Μουσουλμανικές κατακτήσεις
Οι προαναφερόμενες νικηφόρες εκστρατείες και αυτές που ακολούθησαν το 736 έβαλαν τέλος στις μουσουλμανικές βάσεις στη Γαλατία και σταμάτησαν κάθε άμεση δυνατότητα επέκτασης της ισλαμικής επιρροής στην Ευρώπη. Ο Gibbons και ιστορικοί της γενιάς του, καθώς και η πλειοψηφία σύγχρονων ειδικών συμφωνούν ότι οι εν λόγω εκστρατείες ήταν αναμφισβήτητα καθοριστικής σημασίας στην παγκόσμια ιστορία. Παρά τις νίκες, οι Άραβες διατήρησαν τον έλεγχο της Narbonne και Septimania για άλλα 27 χρόνια αλλά δεν μπόρεσαν να επεκταθούν περαιτέρω. Οι συνθήκες που είχαν επιτευχθεί νωρίτερα με τον τοπικό πληθυσμό να παραμένει ενωμένος, ακόμη και όταν το 734 ο κυβερνήτης της Narbonne, Yusuf ibn Abd al-Rahman al-Fihri, σύνηψε συμφωνίες με πολλές πόλεις για κοινή άμυνα ενάντια στον Κάρολο, ο οποίος συστηματικά «γονάτιζε» τον μουσουλμανοκρατούμενο νότο καθώς επέκτεινε τον τομέα επιρροής. Πίστευε δικαίως, ότι είναι ζωτικής σημασίας η επέκταση προς νότο προκειμένου να κρατήσει τους μουσουλμάνους στην Ιβηρική και να μην τους επιτρέψει εγκατάσταση στην Γαλατία.
Αν και κέρδισε τη μάχη της Narbonne, ο Κάρολος απέτυχε να κατακτήσει την πόλη το 737 μετά από πολιορκία, διότι την υπερασπίστηκαν από κοινού Άραβες και Χριστιανοί Βησιγότθοι. Έτσι έμεινε η ικανοποίηση στο γιο του, Πιπίνο (Pippin) να αναγκάσει την πόλη σε παράδοση το 759, να απωθήσει τους Άραβες πίσω στην Ιβηρική και να επαναφέρει την Narbonne στην Φραγκική επικράτεια. Ο εγγονός του, Καρλομάγνος, έγινε ο πρώτος Χριστιανός αυτοκράτορας της Ευρώπης μετά την πτώση της Δυτικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Στα ανατολικά της χερσονήσου ιδρύθηκαν τα Ισπανικά Σύνορα (Marca Hispanica) κατά μήκος των Πυρηναίων μέρος οποίων είναι σήμερα η Καταλονία και ανεκτήθη η Girona το 785 και η Βαρκελώνη το 801, δημιουργώντας μια ζώνη ασφαλείας ενάντια στο Ισλάμ.
Η ιστορική σημασία της μάχης
Στη Δυτική ιστορία
St Bede
όσιος Θεοφάνης ο Ομολογητής
Σύγχρονοι Εκκλησιαστικοί ιστορικοί όπως ο Άγιος Βέδας (St. Bede…..Βενεδικτίνος μοναχός και διάσημος εκκλησιαστικός – ιστορικός συγγραφέας) και ο Θεοφάνης ο Ομολογητής (επιφανής μοναχός ιστορικός υπέρμαχος της εικονολατρίας) κατέγραψαν προσεκτικά τη μάχη και τις συνέπειές της. Αργότερα μελετητές, όπως ο Edward Gibbon, υποστηρίζουν ότι αν είχε σκοτωθεί ο Κάρολος, οι Μαυριτανοί θα κατακτούσαν εύκολα μια διαιρεμένη Ευρώπη. Ο Gibbon έγραψε ότι «μια νικηφόρα πορεία μεγαλύτερη από χίλια μίλια χαράχθηκε από το βράχο του Γιβραλτάρ μέχρι τις όχθες του Λίγηρα, η οποία αν δεν υπήρχε θα έφερνε τους Σαρακηνούς στα όρια της Πολωνίας και τα όρη της Σκωτίας και ο Αραβικός στόλος θα μπορούσε να πλεύσει ανεμπόδιστος στον Τάμεση. Ίσως η ερμηνεία του Κορανίου πλέον θα πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία της Οξφόρδης και τους άμβωνες ώστε να αποδείξει στους ανθρώπους την αλήθεια για την ιερότητα και την αποκάλυψη του Μωάμεθ». Οι Ισλαμικές επιδρομές απετέλεσαν έναν τεράστιο κίνδυνο κατά την χρονική περίοδο από το 721 στην Τουλούζη μέχρι το 737 στην ήττα στο Narbonne. Το ενοποιημένη Χαλιφάτο κατέρρευσε σε εμφύλιο πόλεμο το 750 στη μάχη της Zab που κυριολεκτικά αφάνισε την δυναστεία Umayyad εκτός από τους πρίγκιπες που διέφυγαν στην Αφρική και κατόπιν στην Ιβηρία όπου ίδρυσαν το Εμιράτο Ομεγιαδών (Umayyad) σε αντιστοιχία με το χαλιφάτο των Αβασιδών (Abbasid) στη Βαγδάτη.
Αμφότεροι αρχαίοι και σύγχρονοι ιστορικοί συμφωνούν ότι ο Κάρολος Μαρτέλος υπήρξε ο «πατέρας» του δυτικού βαρέος ιππικού και κυριολεκτικά έκλεψε την «τεχνολογία» από τον αντίπαλό του! Δεν είχε κανέναν ενδοιασμό να χρησιμοποιήσει εναντίον των εχθρών του τα δικά τους μέσα και τακτικές προκειμένου να υπηρετήσει – υπερασπισθεί την πίστη του και τα πάτρια εδάφη. Η διορατικότητά του να χτυπά πρώτος «πριν φθάσει ο εχθρός στην πόρτα του» θυμίζει μία διάσημη δήλωση του Ουίνστον Τσώρτσιλ, ότι «είναι καλύτερα να πολεμάς τους γείτονες στην αυλή τους, παρά να υπερασπίζεσαι την πόρτα σου» Σε διάστημα μόλις πέντε ετών από την μάχη της Τουρ μέχρι την μάχη της Narbonne, δημιούργησε το βαρύ ιππικό και το χρησιμοποίησε σε συνδυασμό με το πεζικό επιτυγχάνοντας εκπληκτικά αποτελέσματα.
Στη σύγχρονη εποχή, ο John Julius Norwich (Άγγλος ιστορικός) αναφέρει ότι η ήττα των Μουσουλμάνων από τους Φράγκους στην μάχη της Τουρς κυριολεκτικά διατήρησε τον Χριστιανισμό στην Ευρώπη. Μια πιο ρεαλιστική άποψη διατυπώνεται από τον Antonio Santosuosso, (ομότιμος καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Δυτικού Οντάριο στον Καναδά) ο οποίος θεωρείται ειδικός ιστορικός της εποχής. Η δημοσίευση έγινε το 2004 και έχει μια αρκετά ενδιαφέρουσα άποψη σχετικά με τον Κάρολο Μαρτέλο, την μάχη της Τουρς καθώς και τις επακόλουθες εκστρατείες ενάντια στο διάδοχο του Rahman το 736-737.
Ο Santosuosso κάνει μια συγκλονιστική διαπίστωση, ότι αυτές οι ήττες των εισβολέων Μουσουλμάνων ήταν το ίδιο σημαντικές όσο και η μάχη της Τουρς ως προς την άμυνα του του δυτικού Χριστιανισμού και τη διατήρηση των χριστιανικών μοναστηρίων και κέντρων μάθησης, τα οποία οδήγησαν τελικά την Ευρώπη στο φως. Κάνει επίσης μια διαπίστωση ότι ενώ η μάχη της Tours είχε αναμφισβήτητα διαχρονικά ιστορική σημασία, οι μετέπειτα μάχες ήταν εξίσου σημαντικές. Οι δύο δυνάμεις εισβολής που ηττήθηκαν σε αυτές τις εκστρατείες είχαν έρθει για να δημιουργήσουν μόνιμους θύλακες επέκτασης και δεν μπορεί να υπάρξει καμία αμφιβολία ότι αυτές οι τρεις ήττες διέσπασαν την Ευρωπαϊκή επέκταση του Ισλάμ, ενώ το Χαλιφάτο παρέμενε ενωμένο.
Οι περισσότεροι σύγχρονοι ιστορικοί όπως οι Norwich και Santosuosso υποστηρίζουν γενικά την σημασία της Tours ως μακρο ιστορικού γεγονότος το οποίο ευνοεί τον δυτικό πολιτισμό και τον Χριστιανισμό. Στρατιωτικοί συγγραφείς όπως ο Robert W. Martin, αναφέρουν ότι η μάχη της Tours υπήρξε μια κρίσιμη καμπή υπέρ του δυτικού πολιτισμού και Χριστιανισμού, ώστε οι μετενέργειές της παραμένουν αισθητές μέχρι σήμερα.
Στην αραβική ιστορία
Λέων Γ’ ο Ίσαυρος
Οι σύγχρονοι Άραβες ιστορικοί και χρονογράφοι ενδιαφέρονται περισσότερο για τη δεύτερη πολιορκία των Ομαγιαδών στην Κωνσταντινούπολη το 718, η οποία κατέληξε σε καταστροφική ήττα. Μετά την πρώτη αραβική πολιορκία της Κωνσταντινουπόλεως (674-678) η οποία έληξε με πλήρη αποτυχία, το Χαλιφάτο των Ομαγιαδών επεχείρησε μια δεύτερη επίθεση στην πόλη. Ένας ισχυρός στρατός 80.000 αράβων με επικεφαλής τον Maslama, αδελφό του χαλίφη Ομάρ ΙΙ, διέσχισε τον Βόσπορο από την Ανατολία για να πολιορκήσει την Κωνσταντινούπολη από την ξηρά, ενώ ένα τεράστιος στόλος με πολεμικές γαλέρες, υπολογίζεται μεταξύ 1.800 και 2.000, έπλευσε στη θάλασσα του Μαρμαρά στο νότο της πόλης.
υγρό πυρ_πολιορκία Κων/πολης από τους Άραβες το 674
Ευτυχώς για τους Βυζαντινούς, η μεγάλη αλυσίδα κράτησε το στόλο μακριά από την είσοδο στον εσωτερικό λιμένα και οι αραβικές γαλέρες δεν ήταν σε θέση να πλεύσουν μέχρι το Βόσπορο, καθώς ήταν υπό συνεχή επίθεση και παρενόχληση από τον ελληνικό στόλο, ο οποίος χρησιμοποιούσε «υγρό πυρ» (ο βυζαντινός στόλος ήταν λιγότερος από το ένα τρίτο του Αραβικού, αλλά το υγρό πυρ γρήγορα εξίσωσε τους αριθμούς). Ο αυτοκράτορας Λέων Γ’ εκμεταλλεύθηκε τα φημισμένα τείχη της Κωνσταντινουπόλεως προς όφελός του απωθώντας τον αραβικό στρατό (πρέπει να σημειωθεί ότι Βουλγαρικές στρατιωτικές δυνάμεις είχαν έλθει προς ενίσχυση των Βυζαντινών και παρενοχλούσαν συνεχώς το μουσουλμανικό στρατό διακόπτοντας τον ανεφοδιασμό, με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος του να λιμοκτονεί και τελικά να εγκαταλειφθεί η πολιορκία). Ορισμένοι μουσουλμάνοι ερευνητές έχουν υποστηρίξει ότι εάν ο Χαλίφης είχε ανακαλέσει τον στρατό από την Ευρώπη για να βοηθήσει στην πολιορκία, η πόλη θα είχε καταληφθεί από την ξηρά, παρά την ύπαρξη των τειχών.
Κάποιοι σύγχρονοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι εάν οι Άραβες ήθελαν πραγματικά να κατακτήσουν την Ευρώπη θα μπορούσαν εύκολα να το πράξουν. Ουσιαστικά αυτοί οι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι οι Άραβες δεν ενδιαφέρονταν αρκετά να εξαπολύσουν μια σημαντική εισβολή στην Βόρεια Ευρώπη, επειδή εκείνη την εποχή θεωρείτο κοινωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά υποβαθμισμένη περιοχή με ελάχιστο ενδιαφέρον για τους «υποψήφιους» εισβολείς. Ορισμένοι δυτικοί μελετητές όπως ο Bernard Lewis, συμφωνούν με αυτήν την άποψη, αν και αποτελούν μειοψηφία.
Αυτό αμφισβητείται από αραβικές πηγές της περιόδου 722 – 850 που αναφέρουν ότι οι Φράγκοι συνέβαλαν στην διάσωση της Ευρώπης περισσότερο απ’ ότι οι Βυζαντινοί (τα Αραβικά χρονικά συντάχθηκαν και μεταφράσθηκαν στα ισπανικά από τον Josi Antonio Conde, στο έργο του «Historia de la Dominacion de los Αrabes en Espana» που δημοσιεύθηκε στη Μαδρίτη το 1820 και ασχολείται ειδικά με αυτήν την περίοδο). Περαιτέρω, αυτό αμφισβητείται από τα αρχεία των Ισλαμικών επιδρομών στην Ινδία και άλλες μη – μουσουλμανικές χώρες.
Λαμβάνοντας υπόψη το μεγάλο πλούτο σε χριστιανικά κειμήλια, όπως αυτά στο Tours, η Ισλαμική επέκταση στην εν λόγω περιοχή ήταν πιθανό να ήταν επιτυχής, αν δεν είχε αποκρουσθεί το 732, 736, και 737 από τον Κάρολο Μαρτέλο και είχαν εκλείψει οι εσωτερικές διαμάχες στον Ισλαμικό κόσμο οι οποίες εμπόδιζαν τις προσπάθειες. Ατράνταχτη απόδειξη για τη σημασία αυτής της μάχης αποτελεί η Ισλαμική επέκταση σε όλες τις άλλες περιοχές – εκτός της Ευρώπης και του Βυζαντίου – όπου το Χαλιφάτο κατέλαβε όλα τα εδάφη της παλαιάς Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της Περσικής. Επιπλέον υπαρχει το γεγονός όπου τέσσερις εμίρηδες του al-Andalus, επί 25 έτη υλοποιούσαν ένα Fatwa (διάταγμα) του Χαλίφη συγκεντρώνοντας δυνάμεις από όλες τις επαρχίες της Αφρικής, της Συρίας, ακόμη και του Τουρκμενιστάν και δημιουργώντας τέσσερα τεράστια στρατεύματα εισβολής, καλά εξοπλισμένα, με αποστολή την εισβολή μέσω των Πυρηναίων στην Ευρώπη. Ωστόσο οι προσπάθειες δεν συνεχίσθηκαν καθότι οι συγκρούσεις μεταξύ του Εμιράτου των Ομαγιαδών στην Ιβηρική και του χαλιφάτου των Αββασιδών στη Βαγδάτη εμπόδισε μια ενιαία επίθεση στην Ευρώπη.
Η σημασία που δίνουν οι Αραβικές πηγές στον θάνατο του Abdul Rahman, την ήττα στη Γαλατία και την καταστροφή των μουσουλμανικών βάσεων στην σημερινή Γαλλία, ενισχύουν την βεβαιότητα ότι αυτή η μάχη έχει μοναδική ιστορική σημασία στην προσπάθεια της Ευρώπης να σταματήσει την επέκταση των Αράβων προς τα δυτικά. Αραβικές πηγές καθιστούν σαφές ότι η ήττα και ο θάνατος του Abdul Rahman θεωρείται ως μια καταστροφή μεγάλων διαστάσεων.
Σύγχρονη ανάλυση
Αν ο Κάρολος Μαρτέλος είχε ηττηθεί οι μακροπρόθεσμες συνέπειες για τον Ευρωπαϊκό Χριστιανισμό μπορεί να ήσαν καταστροφικές. Η νίκη του στην Tours και στις ακόλουθες εκστρατείες, κυριολεκτικά έσωσε την Ευρώπη και τον Χριστιανισμό, καθότι καμία άλλη δύναμη δεν ήταν ικανή να αποτρέψει την κατάκτηση της Ιταλίας από τους Μουσουλμάνους και το τέλος της Καθολικής Εκκλησίας (σχόλιο ΛΦ: Τότε δεν υπήρχε καθολική εκκλησία, αφού το σχίσμα έγινε το 1054. Η εκκλησία ήταν μία). Επιπλέον, η ενσωμάτωση του αναβολέα στο ιππικό της Φραγκικού στρατού δημιούργησε τους σιδηρόφρακτους ιππότες που θα αποτελούσαν την ραχοκοκαλιά των δυτικών στρατευμάτων για τους επόμενους πέντε αιώνες. Αλλά αν ο Κάρολος είχε αποτύχει, δεν θα υπήρχε Καρλομάγνος, ούτε Αγίας Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ούτε παπικό κράτος. Η πλειονότητα των ιστορικών υποστηρίζει ότι όλα αυτά τα γεγονότα συνέβησαν επειδή ο Μαρτέλος ήταν σε θέση να αποκρούσει την επέκταση του Ισλάμ στην Ευρώπη.
προσωπογραφία του καρλομάγνου από τον Durer_πηγή wikipedia
Ο γιος του Πίπινος (Pipin) επανέκτησε την Narbonne και ο εγγονός του Καρλομάγνος ίδρυσε την “Marca Hispanica” (ουδέτερη ζώνη μεταξύ του χαλιφάτου Umayyad και του Φραγκικού βασιλείου) στα Πυρηναία, στο μέρος που είναι σήμερα η Καταλονία, ανακαταλαμβάνοντας την Girona το 785 και την Βαρκελώνη το 801. Αυτό απετέλεσε μια μόνιμη ζώνη ασφαλείας κατά του Ισλάμ, με Φραγκικά οχυρά στην Iberia, η οποία βοήθησε το 722 τον βασιλιά της Αστούριας Pelayo (718-737) στον αγώνα εναντίον των Μαυριτανών στα βουνά της Covadonga κατά τηνReconquista (χρονική περίοδος του Μεσαίωνα που αναφέρεται στις προσπάθειες των Χριστιανών να κατακτήσουν την Ιβηρική Χερσόνησο από τους Μουσουλμάνους) προκειμένου να εκδιωχθούν όλοι οι Μουσουλμάνοι από την Ιβηρική.
Έκτοτε ουδεμία μουσουλμανική απόπειρα εισβολής έγινε κατά της Ευρώπης και θα μεσολαβούσαν 700 χρόνια προτού καταφέρουν οι Οθωμανοί να εισβάλουν στην Ευρώπη μέσω των Βαλκανίων.
Πηγές
- Edward Shepherd Creasy “Decisive Battles of the World”Simon Publications 2001
- Paul Fouracre The Age of Charles Martel. Pearson Education 2000
- wikipedia
http://lithosfotos.blogspot.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου