Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΡΕΤΗ ΤΗΣ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗΣ

                Η ελεημοσύνη είναι ο πιο άμεσος τρόπος επικοινωνίας Θεού και ανθρώπων. Πρώτος ο Θεός έδειξε τόν πλούτο τού ελέους του στούς ανθρώπους ώστε δεν δίστασε να θυσιάσει ακόμη και τον Μονογενή Του Υιό για να σώσει τόν κόσμο. Και ο Χριστός με ιλαρότητα, με άμεση δηλαδή προθυμία και αγάπη προσήλθε στό μαρτύριο τού σταυρού, γιατί από αυτήν του τήν θυσία ξεπήγασε τό μέγα έλεος τής σωτηρίας όλων τών ανθρώπων. Δεν περιόρισε το μέγεθος τού ελέους του, αλλά ξέπλυνε με το αίμα του όλες τις αμαρτίες μας. Γι αυτό και η σοφία τής Παλαιάς Διαθήκης λέει «ιλαρόν δότην αγαπά ο Θεός». Ο Θεός αγαπά εκείνον που ελεεί με προθυμία, χαρά και γενναιοδωρία. 

                Ο απόστολος Παύλος διακρίνει δύο χαρακτηριστικά σημεία τής πραγματικής ελεημοσύνης, την αγαθή προαίρεση και τήν γενναιοδωρία.

                Η ιλαρή διάθεση τής καρδιάς που θέλει να προσφέρει εμπεριέχει και τήν έννοια τής προθυμίας αλλά και τήν έννοια τής γενναιοδωρίας. Οι δύο αυτές έννοιες καθιστούν τήν αρετή τής ελεημοσύνης ολοκληρωμένη. Διότι μπορεί κάποιος να έχει τήν προθυμία να ελεήσει, αλλά να μην δίνει ανάλογα με αυτά που έχει. Όπως παρατηρεί ο άγιος Ι. Χρυσόστομος, όσο περισσότερο πλούτο έχει κανείς, τόσο περισσότερο πρέπει να δίνει. Γιατί αν δεν δώσει ο πλούσιος απ΄ αυτό που τού αναλογεί, τότε και η τυχόν μικρή ελεημοσύνη του δε έχει τήν ανάλογη αξία. Ο Χριστός μας είπε ότι αν δεν ξεχωρίσει και ξεπεράσει η ελεημοσύνη μας τήν ελεημοσύνη τών Φαρισαίων και Γραμματέων τής εποχής του (αλλά και σε κάθε εποχή), τότε δεν θα έχουμε πρόσβαση στήν Βασιλεία τών ουρανών.

                Βέβαια ο Απόστολος γράφει ότι «έκαστος καθώς προαιρείται τη καρδία». Η προαίρεση όμως τής καρδιάς πρέπει να κινείται πάντοτε σε συνδυασμό με τήν δυνατότητα που έχει ένας άνθρωπος να δώσει, να ελεήσει, να βοηθήσει. Άλλωστε ο Δαβίδ λέει «ελέησόν με, ο Θεός, κατά το μέγα έλεός του». Όταν εμείς ζητάμε όχι τό μικρό αλλά το μέγα έλεος τού Θεού, γιατί είναι όντως μεγάλη η δωρεά συγχωρήσεως τών αμαρτιών μας, τότε και η δική μας ελεημοσύνη στόν συνάνθρωπό μας πρέπει να είναι μεγάλη, ανάλογα με τις δυνατότητές μας. Να είμαστε, δηλαδή, όχι μόνο πρόθυμοι, αλλά και γενναιόδωροι στήν επιτέλεση τής ελεημοσύνης.  

                Το αποστολικό κείμενο είναι σαφέστατο στό σημείο αυτό: «Όποιος σπέρνει συγκρατημένα, με φειδώ, θα είναι λίγη και η συγκομιδή του. κι όποιος σπέρνει απλόχερα, άφθονα, η συγκομιδή του θα είναι μεγάλη, πλούσια». Όση περισσότερη διάθεση έχουμε για ελεημοσύνη και όσα περισσότερα δώσουμε σε εκείνους που έχουν ανάγκη, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η ανταμοιβή μας από τόν Θεό. Θα ευλογήσει ο Θεός τήν ελεημοσύνη μας γιατί κι εμείς – με αίσθημα τής ευλογίας τού – κάναμε το καθήκον μας προς τόν πλησίον αδελφό μας.

                Το Ευαγγέλιο μάς αναφέρει πόσο μέτρησε στήν εκτίμηση τού Χριστού τό δίλεπτο τής φτωχής χήρας, η οποία «πλείον πάντων έβαλε». Ό,τι είχε και δεν είχε η χήρα γυναίκα τό έβαλε στό κυτίο τού ναού. Όλη της τήν περιουσία έδωσε, έκανε ελεημοσύνη από τό υστέρημά της. Με άλλα λόγια, όταν περισσεύει σε αγάπη και έλεος η καρδιά μας, τότε δεν λογαριάζουμε πόσα θα δώσουμε. Η θερμή μας διάθεση να βοηθήσουμε μας παρακινεί μερικές φορές και να τα δώσουμε ακόμη και όλα προς χάριν τού πλησίον.

                Ο Χριστός, ως καλός ποιμένας, έδωσε τήν ίδια του τήν ζωή «υπέρ τών προβάτων» και ο Πατήρ του τόν δόξασε με τήν ίδια δόξα που είχε ως Υιός και Λόγος τού Θεού. Γι αυτό και όποιος από μάς κυριολεκτικά σκορπίσει, δώσει από τήν περιουσία του στούς φτωχούς, χάριν τής αγάπης του στόν Θεό και τόν συνάνθρωπο, η πράξη του αυτή θα μείνει ως αιώνια πράξη δικαιοσύνης. Και ο Θεός τής δικαιοσύνης θα τόν δικαιώσει ενώπιόν του και ενώπιον τών ανθρώπων, θα του δωρίσει για πάντα τήν αιώνια ζωή. Αν η σωτηρία μιάς ψυχής είναι πολυτιμότερη απ’ αυτόν τόν κόσμο, αντιλαμβανόμαστε πόσο μεγάλη είναι η ανταμοιβή τής ελεημοσύνης.

                Αν και ζούμε σε εποχή αφθονίας, υπάρχουν πολλοί συνάνθρωποί μας και λαοί που στερούνται αγαθών, επειδή ο παγκόσμιος πλούτος δεν κατανέμεται με πνεύμα δικαιοσύνης και με φόβο Θεού. Έτσι, τα διεθνή προγράμματα ενίσχυσης δεν αρκούν να καλύψουν τις ανάγκες τους και πολλές φορές γίνεται εκμετάλλευση τών διαθέσιμων πόρων για άλλους σκοπούς.

                Είναι κατεξοχήν χριστιανικό καθήκον αλλά και πανανθρώπινη συμπεριφορά να απαλύνεται η κοινωνική αδικία με τήν μεγάλη αρετή τής ελεημοσύνης, τής αλληλεγγύης, χωρίς βέβαια να εξουθενώνεται η αξιοπρέπεια τού πλησίον. Αν όλοι οι άνθρωποι, πλούσιοι και φτωχοί, έβαζαν μέσα στήν καρδιά τους τόν μακαρισμό τού Κυρίου «μακάριοι οι έλεήμονες, ότι αυτοί ελεηθήσονται», τότε θα μειωνόταν σε πολύ μεγάλο βαθμό η φτώχεια, η στέρηση και η κοινωνική δυστυχία. Ίσως και να μην υπάρχει φτωχός στον πλανήτη αν επικρατήσει η χριστιανική αρετή με τόν τρόπο που τήν ερμηνεύει ο άγιος Παύλος στό σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα.

Αρχιμ. Χ.Ν.