Πιστοὶ ἐν μέσῳ ἀπίστων. +Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης.

 Posted on 21 Δεκεμβρίου, 2025

«Βίβλος γενέσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, υἱοῦ Δαυΐδ, υἱοῦ Ἀβραάμ» (Ματθ. 1,1

Ἀκούσατε, ἀγαπητοί μου, ἄντρες γυναῖκες καὶ παιδιά, τὸ εὐαγγέλιο (βλ. Ματθ. 1,1-25).

Τί εἶνε τὸ Εὐαγγέλιο; Εἶνε ἕνα βιβλίο· βιβλίο ποὺ ξεχωρίζει ἀπ᾽ ὅλα τ᾽ ἄλλα βιβλία τοῦ κόσμου. Διαφέρει ὅπως διαφέρει ἕνα διαμάντι ἀπὸ ἕνα πετράδι. Φαίνεται πὼς εἶνε τὸ ἴδιο· σὰν πετράδι εἶνε καὶ τὸ διαμάντι, ἀλλὰ πόσο παραπάνω ἀξίζει τὸ διαμάντι ἀπὸ τὸ πετράδι! Μ᾽ ἕνα διαμάντι μπορεῖ ν᾽ ἀγοράσῃς ὅλη τὴν Ἑλλάδα ποὺ λέει ὁ λόγος. Εἶνε μερικὰ διαμαντάκια μικρά, ἀστραφτερά, πολύτιμα, ποὺ ἔχουν μεγάλη ἀξία. Ὅσο λοιπὸν διαφέρει τὸ διαμάντι ἀπὸ τὶς πέτρες ποὺ εἶνε στοὺς δρόμους, τόσο διαφέρει τὸ Εὐαγγέλιο ἀπὸ τ᾽ ἄλλα βιβλία τοῦ κόσμου.

Τί περιέχει τὸ Εὐαγγέλιο; Ὄχι λόγια ἀνθρώπων, ὄχι τραγούδια ποιητάδων, ἀλλὰ τὰ λόγια τοῦ Θεοῦ. Περιγράφει τὸ Εὐαγγέλιο τὴ ζωὴ – τίνος; Ἐκείνου ποὺ ἔζησε τὴν ἄψογη, ἰδανική, τέλεια ζωή. Περιγράφει τὴ ζωὴ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ ὁ Χριστὸς γεννήθηκε, ὅταν οἱ ἄγγελοι ἔψαλαν τὸ «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία»(Λουκ. 2,14), ἀπὸ τὴν ὥρα ἐκείνη μέχρι τὴν ὥρα ποὺ εἶπε τὸ «Τετέλεσται» (Ἰω. 19,30) κρεμάμενος ἐπάνω στὸ ξύλο τοῦ σταυροῦ, ὅλη αὐτὴ τὴ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ περιγράφει τὸ Εὐαγγέλιο.

Σὰν βιβλίο τὸ Εὐαγγέλιο πρέπει νὰ ὑπάρχῃ σὲ ὅλα τὰ σπίτια. Γονεῖς· κάθε βράδυ, προτοῦ νὰ κοιμηθῆτε, βάλτε τὰ παιδιά σας ποὺ πᾶνε στὸ σχολεῖο νὰ διαβάσουν ἕνα κομματάκι ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο. Αὐτὸ θὰ εἶνε μεγάλη βοήθεια· θ᾽ ἁγιάσῃ τὸ σπίτι σας, θὰ εὐωδιάσῃ ἡ ἀτμόσφαιρα· καὶ μεγαλώνοντας τὰ παιδιὰ θὰ ἔχουν μιὰ ἀνάμνησι ἀξέχαστη. Γονεῖς, διδάξτε τὰ παιδιά σας ν᾽ ἀγαποῦν τὸ Εὐαγγέλιο. Ἂν πᾶτε στὸ ἐξωτερικό, π.χ. στὴν Ἑλβετία ἢ στὴν Ἀμερική, θὰ δῆτε ὅτι, παρὰ τὰ διάφορα κακὰ ποὺ μαστίζουν τὴ Δύσι, ἐκεῖ καὶ ὁ χωρικὸς καὶ ὁ ἐργάτης καὶ ὁ ἐπιστήμονας πατέρας, ὅταν γυρίζουν στὸ σπίτι καὶ τελειώνουν οἱ φροντίδες τῆς ἡμέρας, δὲν πέφτουν γιὰ ὕπνο ὅπως πέφτουν τὰ ζῷα στὸ στάβλο, χωρὶς μελέτη τοῦ Εὐαγγελίου καὶ προσευχή. Θὰ δῇς, ἀκόμα καὶ σήμερα, πατεράδες νὰ διαβάζουν στὰ παιδιά τους μιὰ περικοπὴ ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο, γιὰ νὰ διδάσκωνται καὶ αὐτὰ καὶ ὅλη ἡ οἰκογένεια. Τέτοια καλὴ συνήθεια ἐμεῖς ἐδῶ στὴν πατρίδα μας δυστυχῶς δὲν ἔχουμε ἀποκτήσει. Γονεῖς, μάθετε τὰ παιδιά σας ν᾽ ἀγαποῦν τὸ Εὐαγγέλιο.

Ὅπου ὑπάρχει Εὐαγγέλιο, διάβολος δὲν μπορεῖ νὰ μπῇ. Ἂν σήμερα μπῆκαν οἱ δαίμονες στὴ ζωὴ τοῦ κόσμου καὶ τὸ σπίτι διαλύεται καὶ ὁ ἄντρας παίρνῃ τσεκούρι καὶ σκοτώνῃ τὴ γυναῖκα του, καὶ ἡ γυναίκα φαρμακώνῃ τὸν ἄντρα της, καὶ ἂν τὰ παιδιὰ χτυποῦν τὸν πατέρα, καὶ τὰ κορίτσια σηκώνουν μπαϊράκι, καὶ ἂν σήμερα τὸ σπίτι διαλύθηκε, εἶνε γιατὶ τὸ Εὐαγγέλιο ἔφυγε ἀπὸ τὸ σπίτι μας. Ὅπου Εὐαγγέλιο, διάβολος δὲν πατάει. Πάρτε, σεῖς οἱ γυναῖκες, ἕνα θυμιατό, κρεμάστε μιὰ καντήλα μπροστὰ στὴν Παναγιά, κάντε τὴν προσευχή σας· γιατὶ τὰ χρόνια εἶνε ἄσχημα κι ὁ σατανᾶς ζητάει νὰ βάλῃ φωτιά, νὰ κάψῃ τὰ πάντα, νὰ χαλάσῃ τὴν ἀνθρωπότητα. Τὸ Εὐαγγέλιο, λοιπόν, μαζὶ μὲ τὸ σταυρό, τὴν εἰκόνα καὶ τὸ θυμιατὸ εἶνε ἀναγκαῖα πράγματα στὸ σπίτι.

* *

–Μὰ τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο (βλ. Ματθ. 1,1-25), θὰ μοῦ πῆτε, δὲν λέει τίποτε ἄλλο, ὅλο ὀνόματα εἶνε.

Ναί. Ἂν πιάσετε καὶ μετρήσετε τὰ ὀνόματα αὐτά, θὰ δῆτε ὅτι εἶνε σαρανταδυὸ (42) ὀνόματα ἀνδρῶν, καὶ κοντὰ στὰ ὀνόματα τῶν ἀνδρῶν εἶνε καὶ τέσσερα ὀνόματα γυναικῶν. Καθένας ἀπ᾽ ὅλους αὐτοὺς ἔχει ἀξία, δὲν εἶνε τυχαῖοι. Εἶνε διαλεγμένοι. Ὅπως ἐσεῖς ἔχει καθένας τὴν ἱστορία του, ἔτσι κι αὐτοὶ καθένας ἔχει τὴ δική του ἱστορία. Νὰ σᾶς πῶ τὴν ἱστορία τοῦ καθενὸς ἀπὸ αὐτούς; Ἂν ἀρχίσω, θὰ βραδιάσουμε. Μέχρι τὴ νύχτα θὰ καθώμαστε καὶ δὲν θὰ τελειώσουμε τὴν ἐξιστόρησι τῆς ζωῆς τῶν 42 αὐτῶν ἀνθρώπων. Τί εἶνε αὐτοί; Εἶνε οἱ προπάτορες τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ· εἶνε ἡ σειρὰ τῶν προγόνων τοῦ Θεανθρώπου κατὰ σάρκα, ὡς ἀνθρώπου δηλαδή. Σαρανταδύο οἱ ἄνδρες καὶ τέσσερις οἱ γυναῖκες συνολικὰ σαρανταέξι (46) πρόσωπα.

Τί δουλειὰ ἔκαναν αὐτοί; Διάφορες δουλειές. Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ἦταν τσοπάνης, ἔβοσκε τὰ πρόβατα στὰ λιβάδια. Ὁ ἄλλος ἦταν ἀρχιτσέλιγγας· ὁ ἄλλος ἦταν κτηματίας, εἶχε χωράφια πολλά, καμῆλες καὶ πρόβατα· ὁ ἄλλος ἦταν τεχνίτης, ὁ ἄλλος ἦταν στρατιώτης, ὁ ἄλλος ἦταν βασιλιᾶς ξακουσμένος, ὁ ἄλλος ἦταν σοφός, ὁ ἄλλος ἦταν οἰκοδόμος. Ὅλα τὰ ἐπαγγέλματα ποὺ εἶπα εἶνε ἐδῶ μέσα στὰ σαρανταδυὸ ὀνόματα ποὺ ἀκούσαμε.

Καὶ πότε ἔζησαν αὐτοί; Στὰ παλιὰ τὰ χρόνια. Ὁ  ἕνας ἔζησε –γιὰ σκεφτῆτε– τέσσερις χιλιάδες χρόνια πρὸ Χριστοῦ· ὁ ἄλλος ἔζησε τρεῖς χιλιάδες χρόνια πρὸ Χριστοῦ, ὁ ἄλλος χίλια χρόνια πρὸ Χριστοῦ, ὁ ἄλλος πεντακόσα χρόνια πρὸ Χριστοῦ. Σὲ διάφορες ἐποχές.

Καὶ γιατί τοὺς ἀναφέρει τὸ εὐαγγέλιο; Διότι ὅλοι, σὲ καιροὺς ποὺ ὁ κόσμος δὲν πίστευε, σὲ μιὰ ἐποχὴ ποὺ ἦταν γεμάτη δαιμόνια καὶ οἱ ἄνθρωποι λάτρευαν γιὰ θεοὺς νεκρὰ εἴδωλα (τὰ ἄστρα, τὶς πέτρες, τὰ φίδια, τὰ θηρία…), αὐτοὶ πίστευαν στὸν ἀληθινὸ Θεό· σὲ μιὰ τέτοια ἐποχὴ ἀπιστίας αὐτοὶ πίστευαν καὶ λάτρευαν τὸ ζωντανὸ Θεό. Πίστευαν ἀκόμα, ὅτι ὁ Θεὸς θὰ λυπηθῇ τὸ ἀνθρώπινο γένος καὶ θὰ στείλῃ κάτω στὴ γῆ τὸ Μεσσία, τὸ Χριστό, ποὺ θὰ σώσῃ τὸν κόσμο. Λαχταροῦσαν πότε θὰ ᾽ρθῇ ὁ Χριστός. Καὶ ἔλεγαν· Ἄχ, ἂς ἀξιωθοῦμε νὰ ζήσουμε καὶ νὰ Τὸν δοῦμε· νὰ Τὸν δοῦμε μὲ τὰ μάτια μας, νὰ τὸν ἀκούσουμε μὲ τ᾽ αὐτιά μας, καὶ ἂς πεθάνουμε. Καὶ ἦρθε ὁ Χριστός, καὶ γεννήθηκε ὁ Χριστός, ὁ μόνος ἀληθινὸς Θεός.

Αὐτοὶ πίστευαν· πίστευαν στὸ Χριστό, ἂν καὶ ἔζησαν πολλὰ χρόνια πρὸ τοῦ Χριστοῦ.

―Μά, θὰ πῆτε τώρα· σήμερα οἱ ἄνθρωποι πιστεύουν; Στὰ παλιὰ τὰ χρόνια, «τῷ καιρῷ ἐκείνῳ» ποὺ ἀκοῦμε στὴν ἐκκλησία, πίστευαν. Ἦταν ἀγράμματοι, δὲν εἶχαν τὰ μέσα τὰ σημερινά, δὲν εἶχαν δρόμους τέτοιους ποὺ νὰ τρέχουν τ᾽ αὐτοκίνητα, δὲν ὑπῆρχαν ἀεροπλάνα νὰ πετᾶνε στὸν οὐρανό, δὲν ὑπῆρχαν ἀσύρματοι καὶ τηλέφωνα, νὰ κουβεντιάζῃς ἐδῶ στὴν Ἑλλάδα καὶ νὰ σ᾽ ἀκοῦνε στὴν Αὐστραλία, δὲν ὑπῆρχαν πύραυλοι καὶ διαστημόπλοια, δὲν ὑπῆρχαν αὐτὰ τὰ σχολεῖα καὶ οἱ ἀκαδημίες καὶ τὰ πανεπιστήμια. Ἔ βέβαια· τότε, σὰν ἀγράμματοι ποὺ ἦταν αὐτοὶ καὶ δὲν ἤξεραν πολλὰ πράγματα καὶ ἐπιστῆμες, πίστευαν στὸ Θεό, πίστευαν στὸ Χριστό. Σήμερα ποιός πιστεύει;…

Ναί, εἶνε γεγονὸς ὅτι ὑπάρχει ἀπιστία. Καὶ βλέπεις τώρα ἐδῶ καὶ τὸ μικρὸ παιδί, ποὺ μόλις πῆγε στὸ σχολεῖο, ἐνῷ δὲν ἔμαθε ἀκόμα νὰ γράφῃ τ᾽ ὄνομά του, νὰ σοῦ λέῃ πὼς δὲν πιστεύει. Τὸν βλέπεις καὶ τὸ μεγάλο μὲ ἐγωισμὸ καὶ ὑπερηφάνεια νὰ σοῦ λέῃ· Τώρα ἔχουμε ἐπιστήμη!… Κι ὅταν λέῃ τὴ λέξι ἐπιστήμη, γεμίζει τὸ στόμα του σὰν νὰ ἔχῃ μέσα γαλακτομπούρεκο. Ἐπιστήμη! σοῦ λέει.

Ποιά ἐπιστήμη, ἀγαπητέ μου; Μήπως ἡ ἐπιστήμη κατήργησε τὸ Θεό; Κάθε ἄλλο. Γιὰ ποιά ἐπιστήμη μιλᾶμε; Ὑπάρχει Ἐπιστήμη, μὲ ἔψιλον κεφαλαῖο, καὶ ἐπιστήμη, μὲ ἔψιλον μικρό. Σαρανταδυὸ ὀνόματα ἀναφέρει σήμερα τὸ εὐαγγέλιο ποὺ πίστευαν τότε. Ἀλλὰ καὶ σήμερα ὑπάρχουν πιστοὶ στὸ Χριστό. Ἂν θέλετε, θὰ μποροῦσα νὰ σᾶς ἀναφέρω αὐτὴ τὴν ὥρα τριακόσα ὀνόματα πιστῶν, ὄχι «τῷ καιρῷ ἐκείνῳ», ὄχι παλιά, στὴν ἐποχὴ πρὸ καὶ μετὰ τὸν Κατακλυσμό, ἀλλὰ ὀνόματα τωρινά, σημερινά. Καὶ ὄχι μόνο γεωργῶν, βοσκῶν, τεχνητῶν, ἀλλὰ καὶ κορυφαίων ἐπιστημόνων ποὺ πιστεύουν στὸ Χριστό. Δὲν εἶνε ἀπ᾽ αὐτοὺς ποὺ ἔβγαλαν ἕνα δίπλωμα ἴσα μόνο γιὰ νὰ ζήσουν· καὶ κάνει ἕνας τὸ δικηγόρο γιὰ νὰ λέῃ ψέματα, ἄλλος τὸ γιατρὸ γιὰ νὰ κάνῃ ἐκτρώσεις, καὶ τὸ δάσκαλο γιὰ νὰ τυφλώνῃ τὰ παιδιά. Ὄχι τέτοιους, ποὺ κάθονται στὰ καφφενεῖα καὶ παίζουν πρέφα κ᾽ ἔχουν κλείσει πιὰ τὰ βιβλία, καὶ ξέρουν τὰ παιδιὰ περισσότερα ἀπὸ δαύτους. Ὄχι τέτοιους, ἀλλὰ ἐπιστήμονες ποὺ τὸ βράδυ δὲν πᾶνε στὰ καμπαρέ, δὲν χορεύουν, δὲν κάνουν πάρτυ, ἀλλὰ τοὺς βλέπεις καὶ κοπιάζουν, στύβουν τὰ μυαλά τους ὅλη νύχτα μέχρι τὸ πρωί, γιὰ νὰ λύσουν τὰ μυστήρια τῆς φύσεως, κ᾽ ἔχουν ἀσπρίσει τὰ μαλλιά τους στὴ μελέτη καὶ εἶνε ἀληθινὰ σοφοί. Θὰ μποροῦσα νὰ σᾶς ἀναφέρω ὀνόματα. Τὸ εὐαγγέλιο λέει σαρανταδυὸ ὀνόματα, ἐγὼ μποροῦσα νὰ σᾶς ἀναφέρω τριακόσα ὀνόματα ἀνθρώπων, ποὺ εἶνε ἄλλοι μαθηματικοὶ σπουδαῖοι, ἄλλοι φυσικοί, ἄλλοι χημικοί, ἄλλοι γιατροί, ἄλλοι χειροῦργοι, ἄλλοι ἀστρονόμοι. Ἀπ᾽ ὅλα τὰ ὀνόματα σᾶς ἀναφέρω ἕνα μόνο, τὸ ὄνομα τοῦ Μπράουν. Τί ἐπιστήμονας εἶνε αὐτός; Εἶνε ὁ ἐφευρέτης τῶν πυραύλων.

Βλέπεις χάμω ἕνα πετραδάκι. Μέχρι χθὲς δὲν τοῦ ἔδινες σημασία. Τί ἀξία ἔχει μιὰ πέτρα; Καμμιά. Καὶ ὅμως ἡ ἐπιστήμη πῆρε αὐτὴ τὴν πέτρα, αὐτὸ τὸ πέτρωμα, καὶ τὸ ἔσπασε· ἔκανε διάσπασι. Αὐτὸ θὰ πῇ διάσπασι. Ὅπως κοπανίζεις κάτι στὸ γουδί, ἔτσι ἡ ἐπιστήμη πῆρε αὐτὸ τὸ συγκεκριμένο πέτρωμα, τὸ ἔσπασε, καὶ μέσα σ᾽ αὐτὸ τὸ πετραδάκι τί βρῆκε; Ὦ Θεέ μου! μιὰ δύναμι. Τί δύναμι; Πιὸ μεγάλη ἀπὸ τὴ φωτιά, μεγαλύτερη ἀπὸ τὸν ἀτμό, τὸν ἠλεκτρισμό, τὸ μαγνητισμό. Αὐτὴ εἶνε ἡ πυρηνικὴ ἐνέργεια. Ἡ προσπάθεια τῶν ἐπιστημόνων εἶνε, αὐτὴ τὴ δύναμι νὰ τὴν κλείσουν τρόπον τινὰ σ᾽ ἕνα κουτάκι· καὶ τότε φτάνει αὐτή, ὥστε μ᾽ ἕνα τέτοιο κουτάκι νὰ κινήσουν νὰ δουλεύῃ ἐπὶ ἕνα χρόνο ἕνα ἐργοστάσιο, ἢ νὰ ταξιδεύῃ ἕνα μεγάλο καράβι ἐπὶ δύο χρόνια, ἢ νὰ φωτιστῇ ὅλη ἡ Ἑλλάδα καὶ νὰ μὴ χρειάζεται πιὰ ἡ Δ.Ε.Η..

Οἱ ἀληθινοὶ ἐπιστήμονες θαυμάζουν καὶ ῥωτᾶνε· ποιός ἔβαλε μέσα σ᾽ αὐτὸ τὸ πετραδάκι τέτοια δύναμι; Μόνο ὁ Θεός.

Οἱ μεγάλοι ἐπιστήμονες, ἀδελφοί μου, ποὺ κάνουν τὶς ἀνακαλύψεις, πιστεύουν στὸ Θεό. Πλησιάζουν στὴν πίστι αὐτοὺς τοὺς σαρανταδυὸ προπάτορες τοῦ Μεσία, ποὺ τιμᾷ ἠ Ἐκκλησία μας σήμερα, Κυριακὴ πρὸ τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως. Αὐτοὶ ποὺ κάνουν τοὺς πυραύλους καὶ τὰ διαστημόπλοια καὶ πετᾶνε στὰ φεγγάρια, πιστεύουν πολὺ στὸ Θεό. Δὲν χλευάζουν τὴν πίστι ὅπως κάνουν οἱ ἡμιμαθεῖς, ἀλλὰ κλίνουν τὸ γόνυ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἐνώπιον τῆς φάτνης τοῦ Χριστοῦ προσκυνοῦν οἱ ἁπλοϊκοὶ ποιμένες τῆς Βηθλεέμ, ἀλλὰ μαζὶ μ᾽ αὐτοὺς γονατίζουν καὶ οἱ σοφοὶ μάγοι τῆς Ἀνατολῆς, οἱ ἀληθινοὶ ἐπιστήμονες κάθε ἐποχῆς. Κ᾽ ἐσύ, ἀκόμη καὶ ἂν μείνῃς ἕνας, νὰ λές· Σὲ πιστεύω καὶ σὲ προσκυνῶ, Κύριε!

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος