«Καὶ ἐγένετο ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις ἦλθεν Ἰησοῦς ἀπὸ Ναζαρὲτ τῆς Γαλιλαίας καὶ ἐβαπτίσθη ὑπὸ Ἰωάννου εἰς τὸν Ἰορδάνην» (Μᾶρκ. 1,9)
Ἕνα, ἀγαπητοί μου, ἀπὸ τὰ στοιχεῖα τῆς φύσεως τὰ ἀπολύτως ἀναγκαῖα γιὰ τὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου εἶνε τὸ νερό, ποὺ γάργαρο καὶ διαυγὲς ἀναβλύζει ἀπὸ τὶς πηγές. Νερὸ ἔχει μόνο τοῦτος ὁ πλανήτης, κανένας ἄλλος· γι᾽ αὐτὸ πουθενὰ ἀλ λοῦ στὸ σύμπαν δὲν ὑπάρχει ζωή.
Οἱ πηγὲς σχηματίζουν ῥυάκια, τὰ ῥυάκια ποτα μούς, λίμνες καὶ θάλασσες. Ποταμοὶ μεγάλοι, ὅ πως ὁ Βόλγας τῆς ῾Ρωσίας, ὁ Μισσισιππῆς τῆς Ἀ μερικῆς, ὁ Νεῖλος τῆς Αἰγύπτου, ὁ Γάγγης τῶν Ἰνδιῶν…, εἶνε γνωστοί.
Κανένας ὅμως ἀπ᾽ αὐτοὺς δὲν εἶνε τόσο γνω στὸς σὲ μικροὺς καὶ μεγάλους, μορφωμένους καὶ ἀμόρφωτους, ὅσο ὁ –σχετικὰ πολὺ μικρός– ποτα μὸς Ἰορδάνης. Καὶ εἶνε τόσο δημοφιλής, ὥστε παίρνουν τὸ ὄνομά του καὶ ἄντρες (Ἰορδάνης) καὶ γυναῖκες (Ἰορδάνα).
Τὸν ποταμὸ Ἰορδάνη ἀπεικονίζουν ζωγράφοι καὶ ὑμνοῦν ποιηταὶ καὶ ὑμνογράφοι, ὅπως ἀκοῦμε νὰ ψάλλῃ σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας. Γι᾽ αὐτὸν λοιπὸν θὰ πῶ κ᾽ ἐγὼ λίγα λόγια. Ὁ Ἰορδάνης ἀπὸ 3 πλευρές· πρῶτον φυσικῶς, δεύτερον ἱστορικῶς, τρίτον ἀλληγορικῶς. Ζητῶ τὴν προσοχή σας. * * *
⃝ Ὁ Ἰορδάνης φυσικῶς. Δὲν εἶνε εἴπαμε μεγά λος ποταμός. Πηγάζει ἀπὸ τὸ χιονοσκεπασμένο Ἀ ερμών, στὰ ὅρια Λιβάνου καὶ Συρίας. Διασχίζει τὴν ἱερὰ γῆ καὶ τὴ χωρίζει σὲ δύο μέρη, τὸ ἀνατολικὸ ποὺ εἶνε τὸ κράτος τῆς Ἰορδανίας, καὶ τὸ δυτικὸ ποὺ εἶνε τὸ κράτος τοῦ Ἰσραήλ. Κατεβαίνοντας πρὸς νό τον ὁ Ἰορδάνης πέφτει στὴ χαριτωμένη λίμνη τῆς Γεννησαρὲτ ἢ Τιβεριάδος. Ἀπὸ ᾽κεῖ νερὸ ποὺ πλε ονάζει φεύγει, ἑλίσσεται μέσα ἀπὸ μία ὡραιότατη κοιλάδα καὶ τέλος τὰ ῥεύματά του πέφτουν – ποῦ; στὴν κόλασι. –Στὴν κόλασι!;… Ναὶ στὴν κόλασι ποὺ λέ γεται Νεκρὰ Θάλασσα. ῾Ρώτησα προσκυνητὰς καὶ μοῦ εἶπαν, ὅτι ἐκεῖ σχηματίζει κανεὶς μιὰ ἰδέα τῆς κολάσεως· πουλὶ ποὺ πετάει πάνω ἀπ᾽ αὐτὴν πέφτει νεκρό· ψάρι δὲν ζῇ στὰ σκοτεινὰ βάθη της. Ἐκεῖ ἦ ταν κάποτε τὰ Σόδομα καὶ Γόμορρα, τὸ μέρος ὅπου ὁμοφυλόφιλοι ὠργίαζαν μὲ παρὰ φύσιν ἀνωμαλί ες· γι᾽ αὐτὸ πρῶτα κάηκαν μὲ φωτιὰ καὶ θειάφι, ἔ πειτα τὸ ἔδαφος βούλιαξε, τὸ σκέπασαν τὰ νερά,
κ᾽ ἔτσι ἔγινε ἡ Νεκρὰ Θάλασσα. Ἐκεῖ ὁ Ἰορδάνης ἐκβάλλει καὶ ἐκπνέει πλέον, ἐκεῖ εἶνε ὁ τάφος του. Χαρακτηριστικὸ τοῦ Ἰορδάνη εἶνε ὅτι, ἐνῷ πη γάζει ἀπὸ ψηλά, καταλήγει πολὺ χαμηλά· ἡ κλίσι του ἀποτελεῖ μοναδικὸ φαινόμενο παγκοσμίως. Τρέχοντας σὲ μῆκος 220 χιλιομέτρων κατεβαίνει ὅλο καὶ πιὸ βαθειὰ καὶ χωρὶς νὰ σχηματίζῃ καταρ ράκτες καταλήγει στὴ Νεκρὰ Θάλασσα μὲ διαφο ρὰ ὕψους 914 μέτρα.
Αὐτὰ λοιπὸν ἀπὸ φυσικῆς ἀπόψεως.
⃝ Ἀπὸ ἱστορικῆς ἀπόψεως τώρα, λέμε ὅτι δὲν ὑπάρχει ἄλλος ποταμός, ποὺ νὰ συνδέεται τόσο στενὰ μὲ τὴν ἱερὰ ἱστορία παλαιᾶς καὶ καινῆς δια θήκης ὅσο ὁ Ἰορδάνης. Καὶ ἀναφέρω μερικὰ θαυ μαστὰ γεγονότα γύρω ἀπὸ αὐτόν.
√ Ἀνατολικὰ τοῦ ποταμοῦ σὲ ἀπόστασι λίγων χι λιομέτρων εἶνε τὸ ὄρος Ναβαῦ. Ἐκεῖ ἀνέβηκε ὁ Μω υσῆς πρὶν πεθάνῃ καὶ ἀπὸ τὸ ὕψος του ἀντίκρυσε τὴ γῆ ποὺ ὑποσχέθηκε ὁ Θεός, τὴν ῥέουσα μέλι καὶ γάλα (Ἔξ. 3,8,17· 13,5· 33,3. Λευϊτ. 20,24. Ἀρ. 13,28· 14,8· 16,13,14. Δευτ. 6,3· 11,9· 26,9,10,15. Ἰησ. Ν. 5,6· Σ. Σειρ. 46,8. Ἰερ. 11,5. Βαρ. 1,20. Ἰεζ. 20,6,15). Κατόπιν ὁ διάδοχός του, ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ, ὡδήγησε τὸ λαό, πέρασαν θαυματουργικὰ τὸν Ἰορδάνη (βλ. Ἰησ. Ναυ. κεφ. 3ο), κατέλα βαν τὴν ὠχυρωμένη Ἰεριχὼ κ᾽ ἔπειτα τ᾽ ἄλλα μέρη.
√ Κοντὰ ἐκεῖ ἔδρασε μιὰ ἄλλη μεγάλη προφητι κὴ φυσιογνωμία, ὁ Ἠλίας ὁ Θεσβίτης. • Αὐτὸς στὸν χείμαρρο Κισσῶν, παραπόταμο τοῦ Ἰορδάνου, ἔκα νε τὸ νερὸ νὰ κοκκινίσῃ γιατὶ κατέσφαξε τοὺς ἱερεῖς τῆς αἰσχύνης (βλ. Γ΄ Βασ. 18,40). • Αὐτὸς κοντὰ στὸν χείμαρρο Χορράθ, ἄλλον παραπόταμο τοῦ Ἰορδάνου, ἔζησε στὰ χρόνια τῆς ἀνομβρίας πίνοντας νερὸ ἀπ᾽ τὸ ῥέ μα καὶ τρώγοντας ψωμὶ καὶ κρέας ποὺ τοῦ ἔφερνε ἕνας κόρακας (βλ. ἔ.ἀ. 17,4). • Ἀπὸ ᾽κεῖ τέλος, ἀπὸ τὶς ὄχθες τοῦ Ἰορδάνου, ἀνυψώθηκε στὸν οὐρανὸ πάνω σὲ πύρινο ἅρμα (βλ. Δ΄ Βασ. κεφ. 2ο), ἀφήνοντας διάδοχό του τὸν Ἐλισαῖο νὰ συνεχίσῃ τὴν προφητικὴ ἀποστολή.
√ Ἀπὸ τὴ ζωὴ τοῦ Ἐλισαίου ἀναφέρω μόνο τὴ θεραπεία τοῦ Ναιμάν (βλ. Δ΄ Βασ. κεφ. 5ο). Αὐτὸς ἦταν ἔνδο ξος στρατηγὸς τῆς Συρίας (ὅπως ἂς ποῦμε γιὰ τὴ Βρεττανία ὁ Οὐέλλινγκτον, γιὰ τὴ Γαλλία ὁ Ναπο λέων, γιὰ ἐμᾶς ὁ Ἀλέξανδρος). Ἀλλὰ ἀσθένησε ἀ πὸ λέπρα, νόσο βασανιστικὴ καὶ ἀνίατη τότε. Πῆγε στὸν Ἐλισαῖο καὶ ζήτησε βοήθεια. Ὁ Ἐλισαῖος τοῦ εἶπε· Θὰ θεραπευθῇς, ἐὰν γδυθῇς καὶ περάσῃς κο λυμπώντας ἑπτὰ φορὲς τὴν κοίτη τοῦ Ἰορδάνου. Παρὰ τὴν ἀρχικὴ δυσφορία του τελικὰ ὁ στρατη γὸς ὑπάκουσε· πέρασε τὸν Ἰορδάνη ἑπτὰ φορές, καὶ βγῆκε ἀπὸ τὸ νερὸ ὑγιέστατος.
√ Ὅταν πλησίαζε ὁ καιρὸς τῆς ἐλεύσεως τοῦ Μεσσία, ἐκεῖ στὴν ὄχθη τοῦ Ἰορδάνου ἔστησε τὸ βῆμα του μὲ θεία ἐντολὴ ὁ ἀσκητικὸς Ἰωάννης ὁ Πρό δρομος. Κήρυττε σὲ ὅλους μετάνοια καὶ τοὺς βάπτι ζε. Ὁ λόγος του ἦταν βροντή, κεραυνὸς ποὺ συγκλό νιζε τὶς συνειδήσεις. Χιλιάδες βαπτίσθηκαν τότε «ἐξομολογούμενοι τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν» (Ματθ. 3,6. Μᾶρκ. 1,5).
Ἀλλὰ δὲν σᾶς εἶπα ἀκόμη τίποτα.
√ Τὸ μεγαλύτερο γεγονὸς ποὺ συνέβη στὸν Ἰ ορδάνη, γεγονὸς παγκοσμίου σημασίας, εἶνε ὅτι στὰ ῥεῖθρα του βαπτίσθηκε ὁ ἴδιος ὁ Θεάνθρωπος, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός! Μέχρι τότε ὁ Να ζωραῖος ἦταν ἄγνωστος στὸ λαό· νήπιο καὶ βρέ φος στὴ Βηθλεέμ, νέο καὶ μετὰ ἐργάτη στὴ Ναζα ρέτ, ποιός τὸν ἤξετε; Ὅταν ὅμως ἔφτασε στὰ ῥεῖθρα τοῦ ποταμοῦ, τὸ μάτι τοῦ Βαπτιστοῦ τὸν διέκρινε καὶ τὸν ἔδειξε· δὲν ἦταν αὐτὸς ἕνας κοινὸς θνητός. Τότε φανερώθηκε ὅτι αὐτὸς εἶνε «ὁ Υἱὸς τοῦ ἀν θρώπου» (Δαν. 10,16). Τότε ἀποκαλύφθηκε τὸ μυστήριο τῆς ἁγίας Τριάδος. Ἐκεῖ δόθηκε ἐπισήμως ἡ μαρ τυρία, ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶνε Θεός. Αὐτὸ ἔγινε κατ᾽ ἐξοχὴν σήμερα, τὴν ἁγία αὐτὴ ἡμέρα.
Εἶνε Θεός! Ἂν τὸ πιστεύῃς, εἶσαι Χριστιανός· ἂν δὲν τὸ πιστεύῃς, τ᾽ ἄλλα εἶνε παραμύθια, φιλολο γία, κοινωνιολογία κ.τ.λ.. Ἡ βάσις, τὸ θεμέλιο, ἀπο καλύφθηκε σήμερα ἀκριβῶς· εἶνε Θεός! Καὶ ἂν ἐ μεῖς τὸ ἀρνηθοῦμε, τὸ φωνάζει ὁ Ἰορδάνης, τὸ ἁγι ασμένο ὕδωρ, οἱ πέτρες, οἱ ποταμοί, τὰ ἄστρα· τὸ μαρτυρεῖ ὁ Βαπτιστής, ποὺ μπροστὰ σὲ ὅλους φώ ναξε· «Ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου»(Ἰω. 1,29)· τὸ βεβαιώνει ὁ οὐρανός, ποὺ ἄνοιξε·
τὸ βεβαιώνει ἡ φωνὴ τοῦ Πατρὸς ποὺ σὰν παγκό σμια σάλπιγγα διακήρυξε «Σὺ εἶ (=εἶσαι) ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός»· τὸ βεβαιώνει τέλος τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, τὸ ὁποῖο κατῆλθε «ἐπ᾽ αὐτὸν ὡς περιστερά» (Μᾶρκ. 1,10-11).
Κηρύττουμε σήμερα τὸ μέγα γεγονός, ὅτι αὐτός, ὁ Χριστός, σῴζει τὸν κόσμο. Πολλοὶ παρουσιάστηκαν ὡς σωτῆρες. Ὁ ἱστορικὸς Τόιμπι μέτρησε μέσα στὴν παγκόσμια ἱστορία 155 ψευδοσωτῆρες πού, ἀντὶ νὰ φέρουν σωτηρία, αἱματοκύλισαν τοὺς λαούς· σω τήρας ὁ Λένιν, σωτήρας ὁ Κεμάλ, σωτήρας ὁ Χίτλερ κ.λπ.. Ἕνας ὅμως εἶνε ὁ ἀληθινός, ὁ ἐν ἀπολύτῳ ἐννοίᾳ Σωτήρ· ἐκεῖνος ποὺ ἔσωσε, λύτρωσε, ἀνύ ψωσε τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴν κτηνώδη κατάστασι μέχρι τοὺς γαλαξίες τοῦ οὐρανοῦ, τὸν ἐθέωσε. Γι᾽ αὐτὸ ἐνώπιόν του «πᾶν γόνυ κάμψῃ ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων καὶ καταχθονίων» (Φιλ. 2,10). Αὐτὸς εἶνε ὁ βα πτισθεὶς γιὰ ἐμᾶς σήμερα στὰ ῥεῖθρα τοῦ Ἰορδάνου.
⃝ Καὶ τώρα, τρίτον, ἡ ἀλληγορικὴ ἔννοια τοῦ Ἰ ορδάνου. Πήγαιναν καὶ πηγαίνουν πολλοὶ κάθε χρό νο στοὺς Ἁγίους Τόπους, μπαίνουν μὲ εὐλάβεια στὸν Ἰορδάνη καὶ βαπτίζονται· αὐτοὺς τοὺς λένε χατζῆδες. Ἄλλοι ὅμως, ποὺ τοὺς μακαρίζουν καὶ τοὺς ζηλεύουν, δὲν ἔχουν τὶς δυνάμεις νὰ κάνουν αὐτὴ τὴν ἱεραποδημία. Ὅσοι λοιπὸν δὲν μποροῦν
2
νὰ φτάσουν ὣς ἐκεῖ, μὴ στενοχωρηθοῦν. Ὑπάρχει τρόπος νὰ ἐκπληρώσουν τὴν ἐπιθυμία τους. Ὑ πάρχει ἕνας ἄλλος Ἰορδάνης, ἀνώτερος, πολὺ ἀνώ τερος· καὶ γιὰ νὰ μπῇς σ᾽ αὐτὸν δὲν χρειάζονται ἔξοδα. Ποιός εἶνε ὁ Ἰορδάνης αὐτός;
Ὅλοι τὸν περάσαμε ὅταν βαπτισθήκαμε βρέφη· εἶνε ἡ ἱερὰ κολυμβήθρα. Τί εἶνε ἡ κολυμβήθρα κα τὰ τὴν πίστι μας; Τὸ νερό της, προτοῦ νὰ τὸ εὐλο γήσῃ ὁ ἱερεύς, εἶνε ἕνα κοινὸ νερό, ὅπως ὅλα τὰ νερά. Ἀπὸ τὴν ὥρα ὅμως ποὺ βάζει πετραχήλι καὶ τὸ εὐλογεῖ, δὲν εἶνε πλέον ὅπως τὸ νερὸ τῶν πη γῶν· εἶνε ἁγιασμένο νερό, ἔχει –ἂς μοῦ ἐπιτραπῇ νὰ ἐκφραστῶ μὲ γλῶσσα σύγχρονη–, ἔχει «ῥαδιε νέργεια». Ὅπως τρέχουν οἱ ἄνθρωποι στὴν Αἰδηψὸ καὶ στ᾽ ἄλλα ἰαματικὰ λουτρά, ἔτσι στὸ νερὸ τοῦ βα πτίσματος ὑπάρχει πνευματικὴ ῥαδιενέργεια ποὺ σβήνει τ᾽ ἁμαρτήματα. Ὁ βαπτιζόμενος, προτοῦ νὰ βαπτιστῇ εἶνε «ἀράπης», μαῦρος· μετὰ τὸ βάπτισμα βγαίνει ἔξω ἄγγελος φωτεινός, εἶνε πιὸ λευκὸς κι ἀπὸ τὸ χιόνι. Αὐτὴ εἶνε ἡ πίστι μας. Καὶ μακάριος ὅ ποιος μετὰ τὸ βάπτισμα δὲν ἔκανε καμμιά ἁμαρτία.
Ἀλλὰ ποιός ἀπὸ μᾶς, εἴτε παπᾶς εἴτε δεσπότης εἴτε ὁποιοδήποτε ἀξίωμα καὶ ἂν ἔχῃ, ποιός μπορεῖ νὰ καυχηθῇ ὅτι ἔμεινε καθαρὸς μετὰ τὸ βάπτισμα; Ἐγὼ δὲν κλαίω τὰ παιδάκια ποὺ τὰ παίρνει ὁ Θεὸς κοντά του μικρὰ μετὰ τὸ βάπτισμα· αὐτὰ εἶνε ἄγγε λοι στὸν οὐρανό. Ἐμεῖς ὅμως ἔχουμε ὅλοι ῥυπάνει τὸ χιτῶνα τοῦ βαπτίσματός μας. Γιὰ ἐμᾶς λοιπὸν ὑπάρχει δεύτερος Ἰορδάνης. Ποιός εἶνε αὐτός; Ἡ μετάνοια καὶ ἐξομολόγησις. Ὅποιος δὲν ἔχυσε δά κρυ κοντὰ στὸν πνευματικὸ πατέρα, δὲν ἔνιωσε τί θὰ πῇ Χριστιανισμός.
Ἴσως καὶ πολλοὶ ἀπὸ σᾶς ποὺ μ᾽ ἀκοῦτε εἶστε ἀνεξομολόγητοι. Βαπτισμένοι μὲν εἶστε, ἀλλὰ ἀπὸ τὴ δεύτερη κολυμβήθρα δὲν περάσατε· καὶ ἂν μεί νετε μέχρι τέλους ἔτσι, θὰ πᾶτε στὴν κόλασι. Γιὰ πολλὲς αἰτίες ἔχουμε κλάψει, λέει ὁ Ντοστογιέφ σκυ· γιὰ τὸν πατέρα μας, γιὰ τὴ μάνα μας, γιὰ τὸ παιδί μας, γιὰ τὴν πατρίδα μας, γιὰ διάφορες θλί ψεις. Δός μας, Κύριε, καὶ ἕνα δάκρυ σὰν αὐτὰ ποὺ ἔχυσε ἡ πόρνη, ὁ ἄσωτος, ὁ Πέτρος! Αὐτὸ τὸ δάκρυ εἶνε Ἰορδάνης ποταμός. Ὅταν στάξῃ αὐτὸ ἀπὸ τὸ μάτι γιὰ τ᾽ ἁμαρτήματά σου (πράξεις, λόγια, κακοὺς λογισμούς), τὸ δάκρυ αὐτὸ γίνεται Ἰορδάνης ποὺ μέσα σ᾽ αὐτὸν πλένονται τ᾽ ἁμαρτήματα.
* * *
Τὰ λέω, ἀγαπητοί μου, αὐτὰ γιὰ νὰ ὑπομνήσω τὴν εὐθύνη μας. Τὸν φυσικὸ Ἰορδάνη τὸν ξέρουμε, τὰ ἱ στορικὰ γεγονότα γύρω ἀπὸ αὐτὸν τ᾽ ἀκούσαμε, τὸν ἀλληγορικὸ Ἰορδάνη στὸ βάπτισμα τὸν περάσαμε.
Τί μένει· νὰ περάσουμε καὶ ἀπὸ τὸν καθαρτικὸ Ἰορ δάνη τῆς μετανοίας καὶ τῆς ἱερᾶς ἐξομολογήσεως. Γιὰ νὰ γίνῃ λοιπὸν καὶ αὐτό, πρέπει νὰ πιστέψουμε. Καὶ ἡ πίστις εἶνε δωρεὰ τοῦ Θεοῦ, ποὺ δίδεται στοὺς ἁπλοῦς καὶ ταπεινοὺς τῇ καρδίᾳ, σὰν τοὺς ποιμένες, τοὺς ψαρᾶδες, τ᾽ ἀθῷα παιδιά. Ὤ, πόσο θὰ ἤθελα νὰ ἔχω αὐτὴ τὴν πίστι! Ἂς πιστέψουμε κ᾽ ἐμεῖς σήμερα στὸν Κύριό μας Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν ὁποῖον πᾶσα ἡ κτίσις ὑμνεῖ καὶ δοξάζει εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν. (†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Γεωργίου πόλεως Φλωρίνης τὴν Τρίτη 6-1-1976. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 29-11-2023.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου