Υπεύθυνοι οι γονείς που τα παιδιά φέρνονται σαν δαιμονισμένα

 

Ἡ εὐθύνη τῶν γονέων. +Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης.

Posted on 17 Αυγούστου, 2025

«Ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη! ἕως πότε ἔσομαι μεθ᾽ ὑμῶν; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν;» (Ματθ. 17,17)

Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ἀγαπητοί μου, χαρακτηρίζεται συχνὰ γλυκὺς διδάσκαλος, ὁ γλυκὺς ῥαββί. Καὶ εἶνε πράγματι. Ὁ Ὅμηρος θά ᾽λεγε ὅτι ἀπ᾽ τὸ στόμα του ῥέει ἡ αὐδή (=ἡ φωνή) γλυκύτερη ἀπ᾽ τὸ μέλι. Ὁ Δαυΐδ, χίλια χρόνια πρὸ Χριστοῦ, λέει· Τὰ λόγια σου, Κύριε, εἶνε γλυκὰ «ὑπὲρ μέλι καὶ κηρίον», διὰ τοῦτο ἠγάπησα αὐτὰ σφόδρα (Ψαλμ. 18,11· βλ. & 118,47-48,97,103). Δὲν ὑπάρχει γλυκύτερο πρᾶγμα ἀπὸ τὸ ν᾽ ἀκούῃ κανεὶς τὸ λόγο τοῦ Χριστοῦ.

Ὡρισμένοι ὅμως, κατὰ περίεργο τρόπο, ἀπεχθάνονται τοὺς γλυκεῖς λόγους τοῦ Χριστοῦ. Πῶς ἐξηγεῖται αὐτό; Ἕνα παράδειγμα. Γλυκὸ εἶνε καὶ τὸ μέλι. Ἀλλ᾽ ἐὰν δώσῃς μέλι σ᾽ ἕναν ἀσθενῆ μὲ πυρετό, μπορεῖ νὰ σοῦ πῇ πὼς τοῦ φαίνεται πικρό. Δὲν φταίει τὸ μέλι· φταίει ἡ ἀλλοιωμένη γεῦσι τοῦ ἀσθενοῦς. Σεῖς λοιπὸν ἔχετε χαρὰ ὅταν ἀκοῦτε τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ; τότε εἶστε πνευματικὰ ὑγιεῖς· ἐὰν ἀντιθέτως βαριέστε καὶ π.χ. στὴν θεία λειτουργία λέτε πότε νὰ τελειώσῃ, τότε δὲν εἶστε πνευματικὰ ὑγιεῖς.

Ἀλλ᾽ ἐνῷ ὁ Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος εἶνε ὁ γλυκὺς ῥαββί, ὑπάρχουν ὡστόσο καὶ στιγμὲς ποὺ πράγματι ἀποβάλλει αὐτὴ τὴ γλυκύτητα. Ὅποιος μελετᾷ τὰ Εὐαγγέλια βρίσκει καὶ σημεῖα ποὺ ἡ διδασκαλία του γίνεται δριμύτατη, τὸ πρόσωπό του αὐστηρό, ἡ φωνή του βροντή.

Μία τέτοια περίπτωσι ἔχουμε στὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο (βλ. Ματθ. 17,14-23) ποὺ λέει· «Ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη! ἕως πότε θὰ εἶμαι μαζί σας, ἕως πότε θὰ σᾶς ἀνέχωμαι;» (ἔ.ἀ. 17,17). Ποιός περίμενε ἀπὸ τὸ στόμα του νὰ βγοῦν τέτοιοι κεραυνοί; Ἂς δοῦμε ποιό ἦταν τὸ περιστατικὸ ποὺ τὸν ἀνάγκασε νὰ μιλήσῃ ἔτσι, καὶ τί μάθημα παίρνουμε ἐμεῖς ἀπὸ αὐτό.

Ὑπῆρχε, ἀδελφοί μου, ἕνας νέος ποὺ ἦταν τὸ καμάρι τῶν γονέων του. Ἀλλ᾽ αὐτὸς ἀσθένησε. Ἡ  ἀσθένειά του ἦταν μυστηριώδης. Τὸν ἔπιανε κρίσι φοβερή. Τὸ πρόσωπό του ἄλλαζε· τὸ βλέμμα του ἀγρίευε, τὰ μάτια του συστρέφονταν μέσα στὶς κόγχες τους· τὸ στόμα του ἄφριζε, ἡ φωνή του τραχυνόταν· ἔχανε τὴν ἰσορροπία του, τρίκλιζε, ἔπεφτε χάμω καὶ σπάραζε ὅπως τὸ ψάρι στὴν ἀμμουδιὰ ὅταν τὸ βγάλουν ἀπὸ τὴ θάλασσα· πότε ἔπεφτε μέσα σὲ νερά, πότε μέσα σὲ φωτιές.

Τί ἀσθένεια εἶχε; Σεληνιασμό, ἔλεγαν μερικοὶ ἐπιπόλαια· νόμιζαν λανθασμένα ὅτι ἡ σελήνη, τὸ οὐράνιο σῶμα, μπορεῖ κατὰ περιόδους νὰ ἔχῃ μιὰ κακὴ ἐπίδρασι στὴν ὑπόστασι τοῦ ἀνθρώπου. Ἄλλοι, ἐπιστήμονες τάχα, ἔλεγαν ὅτι τὸ παιδὶ ἔχει συμπτώματα νευροπάθειας. Ἄλλοι ἔλεγαν ὅτι πρόκειται γιὰ φρενοβλάβεια. Ἄλλοι κάτι ἄλλο.

Τίποτε ἀπ᾽ ὅλα αὐτά. Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ὁ μόνος «ἰατρὸς τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν», ὅπως ἀκοῦμε στὴ θεία Λειτουργία (Χρυσοστ., Θ. Λειτ. εὐχ. κεφαλοκλ. πρὸ καθαγ.), κάνει τὴ σωστὴ διάγνωσι· καὶ ποτέ δὲν λαθεύει. Ἡ αἰτία τῆς ἀσθενείας αὐτῆς, λέει, δὲν εἶνε σωματική· ὁ νέος αὐτὸς εἶχε δαιμόνιο, ἦταν δαιμονισμένος. Τὸ νόσημά του ἦταν ψυχικό, αἰτία του ἦταν ὁ σατανᾶς, ναὶ ὁ σατανᾶς, καὶ ἂς γελᾷ εἰς βάρος μας ὅποιος ἀρνεῖται ὅτι ὑπάρχουν δαίμονες. Ἐμεῖς, στηριζόμενοι στὸ λόγο τοῦ Χριστοῦ, λέμε μετὰ βεβαιότητος, ὅτι ὑπάρχουν πονηρὰ πνεύματα καὶ ἡ ἐπίδρασί τους εἶνε ὀλέθρια στὸν κόσμο.

Δυστυχισμένο τὸ παιδί, ἀλλὰ δυστυχέστερος ὁ πατέρας. Ἔκανε τὰ πάντα γιὰ νὰ θεραπευθῇ ὁ γυιός του. Καὶ ποῦ δὲν τὸν πῆγε; Στοὺς γιατρούς, τίποτα. Ἀγόρασε φάρμακα, τίποτα. Πῆγε σὲ λουτρὰ καὶ ἄλλα τέτοια μέσα, τίποτα. Τὸν πῆγε στοὺς μάγους καὶ μάγισσες, τίποτα. Τὸν πῆγε καὶ στοὺς ἀποστόλους τοῦ Χριστοῦ, τίποτα· οὔτε αὐτοὶ μπόρεσαν νὰ ξερριζώσουν τὸ «δέντρο» αὐτό· δὲν εἶχαν ἀκόμη λάβει τὴ θεϊκὴ δύναμι. Τὸ δαιμόνιο θριάμβευε, καὶ οἱ ἐχθροὶ τοῦ Χριστοῦ περιγελοῦσαν τοὺς μαθητάς του.

Καὶ νά τώρα, ὡς ἐσχάτη ἐλπίδα πλέον, ὁ πατέρας ἔρχεται στὸ Χριστό. Πέφτει στὰ πόδια του καὶ παρακαλεῖ· Στὰ χέρια σου, ῥαββί, τὸ παραδίδω· βοήθα μας, κάνε κάτι ἐὰν μπορῇς, «εἴ τι δύνασαι» (Μάρκ. 9,22-23). Ἄχ ἐκεῖνο τὸ «εἰ», ἐκεῖνο τὸ «ἐάν»! Πίστι εἶνε, νὰ δέχεσαι τὸ Χριστό, τὰ λόγια τῆς Ἐκκλησίας του, ἑκατὸ τοῖς ἑκατό· ἔβαλες τὸ «ἐάν»; δὲν ὑπάρχει πίστι. Ὅπως λίγες σταγόνες δηλητήριο κάνουν τὸ φαγητὸ ἀκατάλληλο, ἔτσι λίγες σταγόνες ἀμφιβολίας κάνουν τὴν πίστι ἀδρανῆ, τὴν κάνουν ὀλιγοπιστία καὶ ἀπιστία.

Πῶς τ᾽ ἄκουσε ὁ Χριστὸς τὸ «ἐάν»; Δὲν ἔπρεπε ὁ πατέρας αὐτὸς νὰ ἀμφιβάλλῃ! Ὁ Χριστὸς εἶχε κάνει μέχρι τότε θαύματα μεγάλα. Ἀμφιβολία ἴσον ἀπιστία, διαφθορὰ καρδίας. Τότε πλέον κ᾽ ἐκεῖνος εἶπε· «Ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη! ἕως πότε ἔσομαι μεθ᾽ ὑμῶν; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν;» (ἔ.ἀ.). Δὲν ἤλεγξε βλέπετε τὸ παιδί· δὲν ἦταν αὐτὸ ὑπαίτιο γιὰ τὴν ἀσθένειά του· ὑπαίτιος ἦταν ὁ πατέρας καὶ σ᾽ αὐτὸν ἀπευθυνόταν τὸ θεϊκὸ παράπονο.

Αὐτὸ εἶνε τὸ ἐπεισόδιο ποὺ ἔφερε στὰ χείλη τοῦ Χριστοῦ τὸν ἔλεγχο. Ὁ ἔλεγχος ὅμως αὐτὸς νομίζω ὅτι εἶνε ἐπίκαιρος· ἀπευθύνεται καὶ πρὸς ὅλους ἐμᾶς καὶ ἰδιαιτέρως τοὺς γονεῖς ποὺ λίγο – πολὺ εἶνε ἀντίγραφα τοῦ πατέρα τοῦ δαιμονιζομένου παιδιοῦ.

Πέρασαν, ἀδελφοί μου, ἀπὸ τότε 19 αἰῶνες, ἀλλ᾽ ὅποιος διαβάζει τὸ Εὐαγγέλιο καὶ ἐμβαθύνει, βλέπει ὅτι εἶνε τὸ πιὸ ἐπίκαιρο βιβλίο· ἡ εἰκόνα τοῦ δαιμονιζομένου παιδιοῦ εἶνε συχνὴ σήμερα στὴν κοινωνία· ὑπάρχουν παιδιὰ δαιμονιζόμενα· ὄχι μὲ τὴ γνωστὴ ἔννοια, ἀλλὰ ὑπὸ ἔννοια βαθύτερη. Πολλὰ παιδιὰ ἔχουν δαιμόνια.

Βλέπεις τὸ μικρὸ ἐκεῖνο ποὺ πέφτει κάτω κι ἀπὸ πεῖσμα δὲν ἐννοεῖ νὰ σηκωθῇ; Ἔ, αὐτὸ τὸ πεῖσμα, μητέρα, ἐὰν δὲν τὸ δαμάσῃς, νὰ ξέρῃς εἶνε προοίμιο θύελλας μέσα στὴν οἰκογένειά σου. Οἱ μητέρες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ποὺ δὲν σπούδασαν παιδαγωγικὰ καὶ ψυχολογία ἀλλὰ εἶχαν μέσα τους Χριστό, δὲν ὑποχωροῦσαν· τιθάσευαν αὐτὸ τὸ τιγράκι, καὶ γινόταν ἀρνάκι. Σήμερα ἡ μητέρα, ἀψυχολόγητα, σπεύδει νὰ ἱκανοποιήσῃ ὅλες τὶς ἀπαιτήσεις τοῦ μικροῦ, γιὰ νὰ γίνῃ αὔριο αὐτὸς ἕνας ἄνθρωπος τῶν δικαιωμάτων, ὄχι τοῦ καθήκοντος καὶ τῆς θυσίας.

Βλέπεις τὸ παιδὶ ἐκεῖνο, ποὺ ὅταν ὁ πατέρας δείξῃ ἀγάπη στὸ ἀδελφάκι του κιτρινίζει ἀπὸ φθόνο; βλέπεις ἐκεῖνο τὸ παιδὶ ποὺ ἔχει τὴν τάσι νὰ κλέβῃ καὶ νὰ συλλέγῃ ἀπὸ τὴ γειτονιὰ μικροπράγματα; βλέπεις ἐκεῖνο τὸ παιδὶ ποὺ εἶνε ὀκνηρὸ κι ἀγαπάει τὸν ὕπνο; βλέπεις ἐκεῖνο τὸ παιδὶ ποὺ μουντζώνει καὶ κοροϊδεύει τοὺς ἀναπήρους κ᾽ ἐκείνους ποὺ ἔχουν κάποιο ἐλάττωμα; βλέπεις τὸ παιδὶ ἐκεῖνο, ποὺ πηδάει φράχτες καὶ ῥημάζει κήπους; Ἔ, ὅλα αὐτὰ εἶνε μικρὰ δαιμόνια· καὶ εἶνε ἀνάγκη νὰ θεραπευθοῦν ἐγκαίρως.

Ἐὰν κάποιος διανοούμενος ἀμφιβάλλῃ γιὰ τὴν ὕπαρξι δαιμόνων, τοῦ συνιστῶ νὰ διαβάσῃ τὸ βιβλίο «Οἱ δαιμονισμένοι» τοῦ ῾Ρώσου Ντοστογιέφσκυ, γιὰ νὰ δῇ ἐκεῖ πῶς μὲ ἁπτὰ παραδείγματα ὁ μυστικοπαθὴς αὐτὸς φιλόσοφος ἀποδεικνύει, ὅτι τὸ δαιμονικὸ στοιχεῖο (τὸ τιτανικὸν ὅπως ἔλεγαν οἱ ἀρχαῖοι) δρᾷ καταχθονίως μέσα στὸν κόσμο.

Τὰ παιδιὰ συχνὰ ἔχουν δαιμονικὴ ἐπήρεια. Ποιός φταίει; Ὅλοι παραπανούμεθα γιὰ τὴ νέα γενεὰ ὅτι παραστράτησε. Πᾶμε δὲ γοργὰ πρὸς τὰ χειρότερα, ἐὰν πολιτεία ἐκκλησία καὶ ἄλλοι παράγοντες δὲν λάβουν μέτρα, ὥστε ἡ νέα γενεὰ νὰ διαπαιδαγωγῆται μὲ ὅραμα τὴν αἰωνία πατρίδα μας. Εἶνε ζήτημα τεράστιο, εἶνε τὸ ὑπ᾽ ἀριθμὸν ἕνα πρόβλημα, ποὺ δυστυχῶς μέχρι στιγμῆς δὲν μᾶς ἀπασχόλησε σοβαρὰ καὶ συστηματικά.

Φταῖνε πολλοὶ γι᾽ αὐτὰ τὰ παιδιὰ ὅπως τὰ βλέπουμε. Ὅλοι ἔχουμε εὐθύνη. Ἀλλὰ τὸ μεγαλύτερο μερίδιο εὐθύνης, περισσότερο κι ἀπὸ τὸ δάσκαλο, καὶ τὸν παπᾶ, καὶ τὸν ἐπίσκοπο, καὶ τὸν ἀστυνόμο, καὶ τὸν εἰσαγγελέα, περισσότερο ἀπ᾽ ὅλους, τὸ ἔχουν οἱ γονεῖς. Αὐτοὶ κατὰ τὸ πλεῖστον εἶνε οἱ διαφθορεῖς τῶν τέκνων τους, οἱ ψυχοκτόνοι καὶ ἀνθρωποκτόνοι καὶ οἱ διαλυταὶ τῆς ἀνθρώπινης κοινωνίας.

Τί νὰ σοῦ κάνῃ τὸ παιδί; Δὲν εἶνε πολλὲς μέρες ποὺ περνοῦσα νύχτα ἀπὸ ἕνα χωριὸ τῆς Φλωρίνης. Κοιτάζω· τέσσερις ἄντρες μετέφεραν κάποιον. Νόμιζα ὅτι εἶνε νεκρός. Κατεβαίνω ἀπ᾽ τὸ αὐτοκίνητο, πλησιάζω… Πίσω ἀκολουθοῦσε μιὰ γυναίκα ποὺ τραβοῦσε τὰ μαλλιά της καὶ γύρω της 4 – 5 παιδιά. –Πέθανε; ῥωτῶ. –Ὄχι, λέει ἡ γυναίκα, μὰ προτιμότερο νά ᾽ταν πεθαμένος, πάτερ μου· εἶνε μεθυσμένος. Κάθε βράδυ ἔτσι μεθάει, κι ὅταν ἔρχεται στὸ σπίτι τρέμει ἡ ψυχούλα μου· βγάζει μαχαίρια, σπάει καθρέφτες, ἔπιπλα, τὰ πάντα· καὶ βρίζει…

Ἔ, τί παράδειγμα θὰ πάρῃ τὸ παιδί; Τί παράδειγμα θὰ πάρῃ, ὅταν βλέπῃ τὸν πατέρα νὰ χαρτοπαίζῃ, νὰ συχνάζῃ σὲ νυχτερινὰ κέντρα; νὰ ἔχῃ μῖσος καὶ ἔχθρα μὲ τὸν ἀδερφό του, τὸ μεσημέρι μὲ τὴ μπουκιὰ στὸ στόμα νὰ βλαστημάῃ τὸ Χριστὸ καὶ τὴν Παναγία; ἢ τί παράδειγμα θὰ πάρῃ ἡ κόρη, ὅταν βλέπῃ τὴ μάνα ἀπ᾽ τὸ πρωὶ μέχρι τὸ βράδυ ν᾽ ἀσχολῆται μὲ κομμώσεις, φιγουρίνια καὶ ἄλλες ἀνοησίες τῆς ἐποχῆς; Αὐτοὶ εἶνε ἀνάξιοι νὰ λέγωνται γονεῖς· πρὸς καθέναν ἀπὸ αὐτοὺς ὁ Κύριος λέει· «Ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη, ἕως πότε ἔσομαι μεθ᾽ ὑμῶν; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν;».

Φοβοῦμαι, ἀδελφοί μου, ὅτι τὸ μεγαλύτερο ἔγκλημα ποὺ διαπράττεται ἐπὶ τῆς γῆς μας εἶνε ἡ ἐγκατάλειψις τῶν παιδιῶν, ἡ ἀδιαφορία γιὰ τοὺς νέους, τὰ σκάνδαλα ποὺ βλέπουν καὶ τὰ ὁποῖα κόβουν τὰ φτερά τους.

Γονεῖς! δέντρο εἶνε ἡ κοινωνία καὶ στὸ δέντρο ἀξία ἔχει ἡ ῥίζα· ὑγιὴς ῥίζα – γεροὶ καρποί, σάπια ῥίζα – σάπιοι καρποί. ῾Ρίζα εἶστε σεῖς. Ἀκοῦστε τὸν ἱερὸ Χρυσόστομο· Τὸ νὰ γεννήσῃς παιδὶ εἶνε εὔκολο· καὶ τὰ ζῷα γεννοῦν, εἶνε κάτι βιολογικό, δὲν ἔχει τόση ἀξία. Τὸ γεννᾶν τέκνα δὲν σὲ κάνει πατέρα· πατέρα θὰ σὲ ὀνομάσω ἂν διαπλάσῃς τὸ παιδὶ «κατ᾽ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν» τοῦ Θεοῦ (βλ. Εἰς τὴν Ἄνναν λόγ. Ι γ΄· P.G. 54,636). Ἂν γίνετε καλὸ παράδειγμα, οἱ ἄνθρωποι θὰ ποῦν γιὰ τὸ παιδί σας· Χαρὰ στὴ μάνα καὶ τὸν πατέρα ποὺ τὸ γέννησαν. Διαφορετικά, ἐπάνω στὰ μνήματά σας θὰ ἔρθουν τὰ θύματα τῆς νέας γενεᾶς καὶ θὰ ποῦν· Κατηραμένοι πατέρας καὶ μάνα ποὺ τὸ γέννησαν.

Ἂς πάρουμε τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ μας, ἂς τὰ κάνουμε ζυγαριὰ καὶ ἂς ζυγιστοῦμε ὅλοι οἱ παράγοντες τῆς ἀγωγῆς, γιὰ νὰ μὴν ἀκούσουμε κ᾽ ἐμεῖς τὸν κεραυνὸ «Ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη! ἕως πότε ἔσομαι μεθ᾽ ὑμῶν; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν;».

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος