Εξέλιπε και λησμονήθηκε ο απλός και φλογερός λόγος των Πατέρων. Κηρύγματα ακατάληπτα καθησυχάζουν συνειδήσεις.

 Posted on 16 Μαΐου, 2025

Καρανίκας Παναγιώτης
16-5-2025

Είναι αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα και ένα από τα σημεία των καιρών μας ότι η πλειονότης των εκκλησιαστικών κηρυγμάτων και μητροπολιτικών εγκυκλίων των ημερών μας είναι ακατάληπτα και δυσνόητα για τους περισσότερους Χριστιανούς. Χαρακτηρίζονται από ρητορική καλλιέπεια και πομπώδη σχήματα λόγου που όμως δεν αγγίζουν την καρδιά και το νου των ακροατών. Λέγονται για να λέγονται δίχως να ωφελούν και οικοδομούν τις ψυχές των Χριστιανών. Εξέρχονται από τον ιερό ναό και σου λέγουν με θαυμασμό «τι ωραία τα είπε ο παπούλης!». Και όταν τους ρωτάς τι κατάλαβαν από το κήρυγμα ή την εγκύκλιο σε κοιτούν με απορία και αμηχανία.

Ακολουθούν αποσπάσματα δύο εγκυκλίων της Ιεράς Συνόδου περί του ιδίου θέματος και με χρονική διαφορά ολίγων ετών.

Πως εκφράζονταν και έγραφαν οι συνοδικοί αρχιερείς στο παρελθόν…

Αποσπάσματα εγκυκλίου 2426 Ιεράς Συνόδου, 1ης Απριλίου 1986, για τις εκτρώσεις:

«… Καὶ γι᾽ αὐτὸ κάθε ἐνέργεια ποὺ διακόπτει τὴν ζωὴ ἑνὸς ἐμβρύου ἀποτελεῖ εἰδεχθὲς ἔγκλημα. Καὶ κάθε εἴδους συμβολὴ ἤ συμβουλή, γιὰ νὰ γίνη ἔκτρωση, ἀποτελεῖ ἠθικὴ αὐτουργία γιὰ φόνο. Γι᾽ αὐτὸ ἡ Ἱερὰ Σύνοδος, ἀφοῦ ἐμελέτησε ὑπεύθυνα τὸ θέμα, … κάνει ἔκκληση σὲ ὅλους τοὺς εὐσεβεῖς χριστιανοὺς νὰ ἀποφεύγουν μὲ κάθε τρόπο τὴν ἔκτρωση, γιατὶ ἀποτελεῖ φόνο ἐκ προμελέτης, ἁμαρτία θανάσιμη, ποὺ τιμωρεῖται μὲ αὐστηρὰ ἐκκλησιαστικὰ ἐπιτίμια, καὶ χωρὶς μετάνοια, ἐπιφέρει τὴ στέρηση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ… ἡ ἔκτρωση εἶναι φόνος. Φόνος ἐκ προμελέτης. …καὶ συνεπῶς κάθε γυναῖκα ποὺ κάνει ἔκτρωση εἶναι ἕνας ἀπαίσιος φονιᾶς. Καὶ ὄχι μόνο ἡ μητέρα, ἀλλὰ καὶ ὁ πατέρας καὶ κάθε πρόσωπο ποὺ συνεργεῖ στὸ ἀπαίσιο αὐτό ἔγκλημα, ἔστω καὶ μόνο μὲ συμβουλὴ καὶ ὑπόδειξη, εἶναι φονιάδες».

Πως εκφράζονται και γράφουν οι συνοδικοί αρχιερείς 36 χρόνια μετά…

Αποσπάσματα εγκυκλίου 3062 Ιεράς Συνόδου, 25ης Αυγούστου 2022, για τις εκτρώσεις:

«Ἡ Ἐκκλησία μας ὡς μητέρα τῆς πνευματικῆς ζωῆς, πού μέ θέρμη προσεύχεται γιά τήν ὑγεία, τή μακροζωΐα καί τήν ἀναγέννηση τῶν γεννημένων, δέν μπορεῖ νά θεωρήσει τήν ἐπιλογή τῆς ἄμβλωσης ἁπλῶς καί μονομερῶς σάν ἕνα νομικό ζήτημα ἤ ἀπόλυτο ἀνθρώπινο δικαίωμα τῆς κυοφορούσας ἤ κεκτημένο τῆς σύγχρονης κοινωνίας. Γι’ αὐτό καί ὑψώνει τή φωνή της γιά τήν προστασία τῆς ζωῆς καί τῆς γέννησης τῶν ἀγέννητων καί, ἀντικρίζοντας τήν ἱερότητα τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης καί ζωῆς, ζητεῖ ἀπό τίς εὐλογημένες μέ τή δυνατότητα τῆς μητρότητος γυναῖκες νά προστατεύσουν μέ κάθε τρόπο τόν θησαυρό τῆς ζωῆς πού κρατοῦν στά σπλάγχνα τους καί, παρά τίς συχνά ἀντίξοες συνθῆκες ἤ τήν πιεστική γνώμη τῶν ἄλλων, νά δεχθοῦν μέ ἐμπιστοσύνη καί πίστη τό δῶρο τοῦ Θεοῦ. […]Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλαδος ἀπευθύνει πρός ὅλους ἔκκληση γιά διαρκῆ προσευχή καί μετάνοια, ὥστε ἡ ζωή νά μή νικηθεῖ ἀπό τίς θανάσιμες ἐπιλογές τῶν ἀνθρώπων. Ἡ ἐσκεμμένη καί ἄκριτη ἀφαίρεση μιᾶς ζωῆς εἶναι ἀντίθετη πρός τόν ὀφειλόμενο σεβασμό μας στήν ἱερότητα τῆς θείας δημιουργίας καί μάλιστα στήν κορωνίδα αὐτῆς, τόν ἄνθρωπο, ἀπομακρύνει τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ ἀπό τή ζωή μας καί φυγαδεύει τή χάρη Του.»

Ευκόλως διαπιστώνεται η αχανής διαφορά τρόπου έκφρασης των συνοδικών αρχιερέων σε διάστημα μόλις 36 ετών.

Αν, από τα δέκα περίπου εκατομμύρια Ελλήνων, διαβάσουν όλοι τα παραπάνω αποσπάσματα, πόσοι θα κατανοήσουν το πρώτο και πόσοι το δεύτερο; Τι πιθανότητα έχουν να προβληματιστούν και συνετιστούν με το πρώτο και τι πιθανότητα με το δεύτερο;

Μια έγκυος γυναίκα που σκέφτεται να προβεί σε έκτρωση, το πιθανότερο να αποτραπεί διαβάζοντας/ακούγοντας το πρώτο ή το δεύτερο απόσπασμα; Τοιουτοτρόπως μία γυναίκα που έκανε έκτρωση θα συναισθανθεί και συνειδητοποιήσει το βαρύ της αμάρτημα καταφεύγοντας στον εξομολόγο διαβάζοντας/ακούγοντας το πρώτο ή το δεύτερο απόσπασμα;

Οι Άγιοι Πατέρες και οι παλαιότεροι ποιμένες και γενικά κληρικοί εκφράζονταν και μιλούσαν στον κόσμο παρόμοια με το πρώτο απόσπασμα ενώ οι «αγαπολόγοι» νεωτεριστές ποιμένες των ημερών μας εκφράζονται και μιλούν στον κόσμο παρόμοια με το δεύτερο απόσπασμα.

Γι’ αυτό σήμερα αρκετοί Χριστιανοί δεν ανησυχούν, δεν προβληματίζονται, δεν έχουν φόβο Θεού, φόβο κρίσης και ανταπόδοσης, φόβο αιώνιου κολασμού. Όλα καλά και ωραία, ο καλός θεούλης της αγάπης όλους θα μας σώσει. Δεν πειράζει εκείνο, δεν πειράζει το άλλο, μη γινόμαστε ακραίοι και αυστηροί, οι εποχές άλλαξαν σου λένε. «Αγάπη» να υπάρχει και ας το ρίξουμε λίγο έξω, ο Θεός δεν τα κοιτάει αυτά. Όλοι στον ίδιο Θεό πιστεύουμε! Αυτά δυστυχώς φρονεί μεγάλη μερίδα Χριστιανών και όταν κλείσουμε τα μάτια μας και διαπιστώσουμε την πραγματικότητα θα είναι πολύ αργά να αναθεωρήσουμε.

Κάποιοι «γνωστικοί» Χριστιανοί σου απαντούν ότι τον Θεό πρέπει να τον αγαπάμε και όχι να τον φοβόμαστε δουλικά. Όντως έτσι πρέπει, όμως αυτό ανέκαθεν ίσχυε και ισχύει για ελάχιστους Χριστιανούς, πνευματικά προχωρημένους. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ευαγγελίζεται ότι όλοι όσοι σέβονται τον Θεό και τηρούν τις εντολές του θα σωθούν, θα εισέλθουν στη Βασιλεία του. Είτε μετανοούν ανιδιοτελώς από αγάπη, είτε ωφελιμιστικά, είτε από φόβο. Και οι τρείς τάξεις θα σωθούν, οι υιοί, οι μισθωτοί και οι δούλοι, σε διαφορετικές βέβαια ουράνιες σκηνές. Μάλιστα ο ιερός Χρυσόστομος λέγει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι τηρούν τις θείες εντολές από φόβο και όχι από ανιδιοτελή και υιική αγάπη προς τον Θεό. Η απειλή της γέεννας, της κολάσεως συνετίζει περισσότερο τους ανθρώπους παρά η νοσταλγία της ουρανίου μακαριότητος. Αυτό συμβαίνει επειδή οι περισσότεροι είμαστε πνευματικά ατελείς. Ωστόσο προτιμότερο να συμβασιλεύσουμε αιωνίως με τον Χριστό, έστω ως δούλοι στις κατώτερες σκηνές, παρά να κολαστούμε μακριά Του ατελευτήτως.

Ο ίδιος Άγιος διδάσκει ότι ο Κύριος παρακινεί τους ανθρώπους σε μετάνοια και με υποσχέσεις και με απειλές. Κάποιοι αρκούνται στα υποσχόμενα επουράνια αγαθά και στην αιώνια ευφροσύνη ενώ άλλοι παιδαγωγούνται και μετανοούν υπό την απειλή της αιωνίου τιμωρίας και κολάσεως. Σε εκείνους που δεν πιάνουν οι υποσχέσεις, πιάνουν οι απειλές. Μάλιστα ο Χρυσορρήμων Ιωάννης συμβουλεύει να μιλάμε και στα παιδιά για κρίση και κόλαση ώστε μεγαλώνοντας να τους χαλιναγωγεί ο φόβος.

Τα παραπάνω για πολλούς σύγχρονους ποιμένες φαντάζουν παρωχημένα και εκτός εποχής. Στα κηρύγματα και στις ομιλίες τους μονοπωλούν την Αγάπη του Θεού και αποσιωπούν την Δικαιοσύνη του. Ο Θεός είναι αγάπη επαναλαμβάνουν μυριάκις φορές. Το ότι ο Θεός είναι Δίκαιος, αδέκαστος Κριτής και δικαιοκρίτης έπαυσε να ακούγεται από τα χείλη των περισσοτέρων κληρικών. Έννοιες όπως αμαρτία, κόλαση, κρίση, ανταπόδοση, αιώνιο πυρ και σκοτάδι, σατανάς και δαίμονες σπάνια ακούγονται σε ναούς, σε αίθουσες και αρχονταρίκια και σχεδόν έχουν εξαλειφθεί από εγκυκλίους και γραπτά κηρύγματα. Υπάρχουν Χριστιανοί που εκκλησιάζονται τακτικά και δυσπιστούν στην ύπαρξη της κόλασης και του διαβόλου!

Ο Χριστός, οι Απόστολοι και οι Άγιοι Πατέρες στην Καινή Διαθήκη και στην πατερική γραμματεία αναφέρονται συχνά στην δικαιοσύνη του Θεού, στην αιώνια απώλεια ψυχών και σωμάτων, στην κόλαση, στην ατελεύτητη θλίψη και δυστυχία των αμετανόητων ανθρώπων. Σκότος εξώτερον, γέενναν του πυρός, πυρ το αιώνιον, κλαυθμός και βρυγμός οδόντων είναι έννοιες άγνωστες σε πολλούς Χριστιανούς. Απουσιάζουν από τον προφορικό και γραπτό λόγο κυρίως ακαδημαϊκών και λόγιων κληρικών. Δεν καταδέχονται να αναφερθούν σε αυτές τις έννοιες θεωρώντας τες αναχρονιστικές, ξεπερασμένες και επιβλαβείς. Ίσως και να μην τις πιστεύουν, Κύριος οίδε!

Πατέρες και αδελφοί, σας ικετεύω, κηρύξτε, γράψτε, μιλήστε στον κόσμο απλά και κατανοητά, ανεπιτήδευτα. Μιμηθείτε στο λόγο τους λαοφιλείς Χρυσόστομο και Μέγα Βασίλειο, τους ακριβοδίκαιους Εφραίμ τον Σύρο και Νικόδημο τον Αγιορείτη, τον απλό και απέριττο Άγιο Παΐσιο τον Αγιορείτη. Κι αν δεν μπορείτε να κηρύξετε και μιλήσετε όπως εκείνοι λόγω πνευματικής υστέρησης, ταπεινωθείτε και αναγνώστε αυτούσιους τους λόγους τους από την ωραία πύλη και τον άμβωνα. Δεν είναι ντροπή να βαστάς το κείμενο ενός Αγίου και να το διαβάζεις στο εκκλησίασμα προς όφελος των περισσοτέρων. Ντροπή είναι να σπαταλάς το χρόνο της θείας λειτουργίας και των εκκλησιαζομένων για να κηρύττεις ανούσια και ακατανόητα κηρύγματα που προκαλούν χασμουρητό, υπνηλία και δυσφορία.

Εύχομαι να μην ισχύσει και για εσάς εκείνος ο Κυριακός λόγος «Οὐαὶ ὑμῖν, γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί, ὅτι κλείετε τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων· ὑμεῖς γὰρ οὐκ εἰσέρχεσθε, οὐδὲ τοὺς εἰσερχομένους ἀφίετε εἰσελθεῖν» (Μτ Κγ‐14)