Επιστολή Πρωτοπρ. Θεοδώρου Ζήση στον π. Ματθαίο Βουλκανέσκου.

 Posted on 4 Απριλίου, 2025

Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης, Ὁµότιµος Καθηγητὴς Θεολογικῆς Σχολῆς, Ἀριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη

Αἰδεσιµολογιώτατον Πρωτοπρεσβύτερον π. Ματθαῖον Vulcănescu, Ὀρθόδοξη Ἐνορία Ἁγίου Ἐδουάρδου τοῦ Μάρτυρα καὶ Ἁγίας Παρασκευῆς τῆς Ρωµαίας, Λίβερπουλ

Θεσσαλονίκη 31.3.2025

Ἀγαπητὲ ἐν Χριστῷ ἀδελφὲ καὶ συλλειτουργὲ π. Ματθαῖε,

Σᾶς εὐχαριστῶ θερµά, γιατὶ µὲ ἐνηµερώσατε ἀδελφικά, στέλνοντας τὰ σχετικὰ ἔγγραφα, γιὰ τὶς διώξεις ποὺ ὑφίστασθε, ἐπειδὴ προχωρήσατε στὴν κατὰ πάντα δικαιολογηµένη ἱεροκανονικὴ ἐνέργεια νὰ διακόψετε τὴν µνηµόνευση τοῦ ὀνόµατος τοῦ οἰκείου µητροπολίτη Σιλουανοῦ, τοῦ Πατριαρχείου Ἀντιοχείας.

Ὑποστηρίζω καὶ ἐπαινῶ τὸ θάρρος σας νὰ ὁµολογήσετε τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη καὶ Παράδοση, ἀκολουθώντας τὸ Ἱερὸ Εὐαγγέλιο καὶ τοὺς Ἁγίους Πατέρες, ἐναντίον ὅλων τῶν αἱρέσεων, παλαιῶν καὶ νέων, µεταξὺ τῶν ὁποίων συγκαταλέγονται οἱ ἀντιχαλκηδόνιοι Μονοφυσίτες, µὲ τοὺς ὁποίους δυστυχῶς τὸ Πατριαρχεῖο Ἀντιοχείας εὑρίσκεται σὲ κοινωνία ἐδῶ καὶ πολλὰ χρόνια, ἀναµειγνύοντας ἔτσι τὰ ἄµικτα, Ὀρθοδοξία καὶ αἵρεση, Ἀλήθεια καὶ πλάνη.

Εἰδικότερα τὴν διακοπὴ µνηµόνευσης τοῦ ὀνόµατος τοῦ αἱρετίζοντος ἐπισκόπου συνιστοῦν καὶ προβάλλουν ὁ 31ος Ἀποστολικὸς Κανόνας καὶ ὁ 15ος τῆς Πρωτοδευτέρας (ΑΒ) Συνόδου τοῦ Μεγάλου Φωτίου (861). Ἡ τελευταία χαρακτηρίζει τοὺς αἱρετίζοντες ἐπισκόπους ὡς ψευδεπισκόπους, καὶ αὐτὸ δὲν ἀποτελεῖ ὕβρη, ὅπως ἰσχυρίζεται γιὰ σένα ὅτι τὸν ὑβρίζεις ὁ µητροπολίτης Σιλουανός, ἀλλὰ ἔλεγχο τῆς αἵρεσης. Στὴν Καινὴ Διαθήκη καὶ στὰ συγγράµµατα τῶν Ἁγίων Πατέρων πολὺ συχνὰ γίνεται λόγος γιὰ ψευδοπροφῆτες, ψευδαποστόλους καὶ ψευδοδιδασκάλους. Αὐτὸ δὲν εἶναι ὕβρις, ἀλλὰ ἔλεγχος πρὸς ἐπιστροφὴν τῶν κακοδόξων καὶ προστασίαν τῶν Ὀρθοδόξων.

Ἀρχικὰ ἀντέδρασε µὲ ὀργὴ καὶ θυµὸ ὁ µητροπολίτης καὶ ὄχι µὲ πατρικὴ κατανόηση. Βιάσθηκε καὶ ἀποφάσισε µόνος τὴν καθαίρεσή σου, ἐνῶ αὐτὸ ἀπαγορεύεται ἀπὸ τοὺς Ἱεροὺς Κανόνες, ἀλλὰ ἀκόµη καὶ ἀπὸ τοὺς πολιτικοὺς νόµους, διότι δὲν εἶναι δυνατὸν ὁ κατηγορούµενος νὰ ἀποφασίζει γιὰ τὴν κατηγορία, νὰ δικάζει ὁ κατηγορούµενος τὸν ἑαυτό του, αὐτὸς ποὺ κατηγορεῖται νὰ δικάζει αὐτὸν ποὺ τὸν κατηγορεῖ. Ὁ Κανὼν 107 (ΡΖ´) τῆς ἐν Καρθαγένῃ Συνόδου ὁρίζει: «Ἤρεσεν ὥστε ἕνα ἐπίσκοπον µὴ ἐκδικεῖν ἑαυτοῦ διάγνωσιν». Καὶ ὁ Ἅγιος Νικόδηµος Ἁγιορείτης στὸ Πηδάλιο ἑρµηνεύοντας τὸν Κανόνα λέγει: «Ὁ παρὼν κανὼν διορίζει, ὅτι ἕνας Ἐπίσκοπος οὔτε Ἐπίσκοπον ἄλλον δύναται νὰ κρίνῃ, ἔχοντα πρὸς ἄλλον τινα κρίσιν, οὔτε Πρεσβύτερον ἔχοντα κατ᾽ αὐτοῦ τοῦ ἰδίου διαφοράν τινα, οὔτε ἄλλον τινα κληρικόν, κατὰ τὸν θ´ τῆς δ´, ἀλλὰ οὔτε Πρεσβύτερον κατηγορούµενον παρ᾽ ἄλλου, ἤ διάκονον, δύναται νὰ καθάρῃ εἷς µόνος Ἐπίσκοπος, κατὰ τὸν ιβ´ τῆς παρούσης».

Τώρα βέβαια µὲ νεώτερη ἀπόφασή του, ὅπως σοῦ ἀνακοίνωσε µὲ ἐπιστολή (16.3.2025, ἀριθµὸς ὑποθέσεως 2024-02) σὲ παραπέµπει στὸ δικό του ἐπισκοπικὸ δικαστήριο, τοῦ ὁποίου τὰ µέλη διορίζονται ἀπὸ τὸν ἴδιο καὶ δέχονται ὅ,τι ὁ ἐπίσκοπος ἀποφασίσει. Ἑποµένως δὲν ἀλλάζει τίποτε οὐσιαστικά. Ἀντὶ νὰ δικάσει ὁ ἴδιος δικάζουν αὐτοὶ ποὺ αὐτὸς διόρισε καὶ ἀβασάνιστα ἀποφαίνονται ὅτι ἀποδείχθηκε ἡ παράβαση τῶν Ἱερῶν Κανόνων, ἐνῶ δὲν ἀποδείχθηκε τίποτε. Ὅσα ἐσὺ καταλογίζεις στὸ Πατριαρχεῖο Ἀντιοχείας γιὰ τὴν κοινωνία µὲ τοὺς Μονοφυσίτες καὶ τὴν βαπτισµατικὴ θεολογία εἶναι ὄντως κακόδοξα καὶ αἱρετίζοντα, καὶ θὰ πρέπει νὰ διορθωθοῦν καὶ ὄχι νὰ θεωροῦνται ὡς ὕβρεις.

Ὡς πρὸς τὴν πρόταση τοῦ µητροπολίτη γιὰ ἔφεση ἐντὸς τριάκοντα (30) ἡµερῶν πρὸς τὸ Πατριαρχεῖο, θὰ πρέπει ὁ µητροπολίτης νὰ διαβιβάσει τὸν φάκελλο στὸν Πατριάρχη, ὥστε νὰ ἀποφασίσει σχετικὰ ἡ Σύνοδος, τὸ συνοδικὸ δικαστήριο. Ὁ Πατριάρχης ἔχει ἤδη ἐνηµερωθῆ γιὰ τὶς θέσεις σου µὲ ἐκτενὲς κείµενο ποὺ τοῦ ἔστειλες στὶς 20 Νοεµβρίου τοῦ 2023. Ἄλλωστε ὁποιαδήποτε καὶ ἂν εἶναι ἡ ἀπόφαση τοῦ συνοδικοῦ δικαστηρίου, ἀκόµη καὶ ἡ καθαίρεσή σου, ἐπειδὴ δὲν πρόκειται γιὰ διοικητικὸ ἤ ἠθικὸ θέµα, ἀλλὰ γιὰ θέµα Πίστεως καὶ δόγµατος, δὲν θὰ ἀποδεχθεῖς τὴν ἀπόφαση, καὶ θὰ ἐξακολουθήσεις τὰ ἱερατικά σου καθήκοντα, ὅπως ἄλλωστε τὸ ἔχεις δηλώσει. Ἀλλοίµονο ἂν οἱ Ὀρθόδοξοι ὑπάκουαν σὲ ἀποφάσεις αἱρετικῶν ἤ αἱρετιζόντων ἐπισκόπων καὶ συνόδων, δὲν θὰ ὑπῆρχε τώρα ἡ Ὀρθοδοξία. Αὐτὸ ἐδίδαξαν καὶ ἔπραξαν πολλοὶ Ἅγιοι, ὅπως ὁ Μέγας Ἀθανάσιος δὲν δέχθηκε τὴν καθαίρεσή του ἀπὸ συνόδους Ἀρειανῶν, ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Παλαµᾶς ὡς ἱεροµόναχος ἀπὸ τὸν βαρλααµίτη πατριάρχη Ἰωάννη Καλέκα, ὁ Ἅγιος Θεόδωρος Στουδίτης ἀπὸ τοὺς εἰκονοµάχους, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοµος καὶ πολλοὶ ἄλλοι. Ἐξακολούθησαν νὰ λειτουργοῦν καὶ µετὰ τὴν ἄδικη καὶ ἀντικανονικὴ καθαίρεσή τους. Ὁ Ἅγιος Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης σὲ ἐπιστολή του γράφει ὅτι εἶναι καλύτερα νὰ καθαιρεθεῖ κανείς, παρὰ νὰ εἶναι µαζὶ µὲ σκανδαλοποιοὺς κληρικούς: «Κρεῖττον γὰρ τὸ ἐπιβουλευθῆναι καὶ ἀποχειροτονηθῆναι, τοῦ µετὰ τοιούτων ἀνδρῶν τετάχθαι» (PG 78, 1608B´). Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστοµος, τὸ καύχηµα τῆς Ἀντιοχείας, στὸν τρίτο Λόγο τοῦ κλασικοῦ ἔργου του Περὶ Ἱερωσύνης λέγει ὅτι πρέπει ὁ ἄξιος ἱερεὺς νὰ εἶναι πάντοτε ἕτοιµος, ὅπως ἁρµόζει σὲ Χριστιανοὺς ἄνδρες, νὰ τοῦ ἀφαιρεθεῖ ἡ ἱερωσύνη, γνωρίζοντας ὅτι ἡ ἄδικη καθαίρεση δὲν ἔχει µικρότερο στεφάνι ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν ἱερωσύνη: «Ἡ τοιαύτη καθαίρεσις οὐκ ἐλάττονα φέρει τῆς ἀρχῆς τὸν στέφανον». Ὅταν µάλιστα κάποιος καθαιρεθεῖ, γιατὶ δὲν ἔπραξε κάτι ἀνάξιο τῆς ἱερωσύνης, τότε αὐτὸ προξενεῖ τὴν κόλαση εἰς αὐτοὺς ποὺ τὸν καθήρεσαν ἀδίκως καὶ στὸν ἴδιο ἀποφέρει µεγαλύτερο µισθό (Περὶ Ἱερωσύνης 3, 11, PG 48, 648).

Ἡ διακοπὴ µνηµόνευσης τοῦ ὀνόµατος τῶν ἐπισκόπων, δηλαδὴ ἡ Ἀποτείχιση, ὅπως πολὺ καλὰ γνωρίζεις, ἀγαπητὲ π. Ματθαῖε, ὅταν αὐτοὶ αἱρετίζουν καὶ ἔχουν κοινωνία µὲ τοὺς αἱρετικοὺς, εἶναι Θεοπαράδοτη καὶ Ἁγιοπαράδοτη πράξη, τὴν ὁποία ἐφήρµοσαν πολλοὶ Ἅγιοι Πατέρες καὶ σύγχρονοι Ἅγιοι, τοὺς ὁποίους µὲ ἀσφάλεια καὶ βεβαιότητα ἀκολουθοῦµε ὅσοι κληρικοὶ ἀνησυχοῦµε γιὰ τὴν δική µας σωτηρία καὶ γιὰ τὰ µικρὰ ποίµνια τὰ ὁποῖα διαποιµαίνουµε. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἀντιοχείας, ἡ ὁποία προσέφερε στὸν Χριστιανισµὸ ἀπὸ τὴν ἀποστολικὴ ἐποχὴ πολλοὺς πνευµατικοὺς θησαυροὺς καὶ µεγάλες µορφὲς Πατέρων καὶ Διδασκάλων, δυστυχῶς ἐδῶ καὶ λίγες δεκαετίες ἀµαύρωσε τὴν Ὀρθόδοξη φυσιογνωµία της µὲ τὴν ἀπόφαση τῆς διακοινωνίας µὲ τοὺς αἱρετικοὺς Μονοφυσίτες. Ἦταν µονόδροµος γιὰ σένα ἡ Ἀποτείχιση, ὁ µόνος ὀρθόδοξος δρόµος, ἀφοῦ ὁ µητροπολίτης Σιλουανὸς δικαιολογεῖ αὐτὴν τὴν ἀπόφαση. Κατὰ τοὺς Ἱεροὺς Κανόνες ἀποφεύγουµε τὴν κοινωνία µὲ τοὺς αἱρετικούς. Ἀντίθετα ὁ ἐπίσκοπος πρέπει νὰ φροντίζει µὲ κάθε τρόπο νὰ τοὺς ἐπιστρέψει στὴν Ὀρθοδοξία. Ὁ Ἅγιος Νικόδηµος ὁ Ἁγιορείτης ἑρµηνεύοντας τὸν 122ο (ΡΚΒ´) Κανόνα τῆς ἐν Καρθαγένῃ Συνόδου γράφει: «Δὲν πρέπει νὰ ἀµελῶσιν οἱ Ἐπίσκοποι τοὺς ἐν τῇ ἐπαρχίᾳ αὐτῶν εὑρισκοµένους αἱρετικούς, ὡς λόγον ἀποδώσοντες περὶ αὐτῶν, ἀλλὰ νὰ σπουδάζουν µὲ κάθε τρόπον νὰ τοὺς κερδίσουν καὶ νὰ τοὺς ἐπιστρέψουν εἰς τὴν καθολικὴν ἑνότητα, ἤτοι τὴν Ἐκκλησίαν». Καὶ γενικῶς ὁ ἐπίσκοπος καὶ ὁ πρεσβύτερος ὀφείλουν νὰ διδάσκουν τὰ εὐσεβῆ, τὰ ὀρθόδοξα, δόγµατα στὸν κλῆρο καὶ στὸ λαό, ἐναντίον τῶν αἱρέσεων. Διαφορετικὰ νὰ ἀφορίζονται καὶ νὰ καθαιροῦνται, καὶ ὄχι νὰ καθαιροῦν ὅσους διδάσκουν τὰ ὀρθόδοξα δόγµατα. Λέγει ὁ 58ος (ΝΗ´) Κανὼν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων: «Ἐπίσκοπος ἤ Πρεσβύτερος ἀµελῶν τοῦ Κλήρου ἤ τοῦ λαοῦ, καὶ µὴ παιδεύων αὐτοὺς τὴν εὐσέβειαν, ἀφοριζέσθω· ἐπιµένων δὲ τῇ ἀµελείᾳ καὶ ραθυµίᾳ καθαιρείσθω».

Ἐπειδὴ πάντως δὲν ἀποκλείεται ὁ µητροπολίτης Σιλουανός νὰ εἶναι καλόγνωµος καὶ νὰ συµπεριφέρθηκε ἀπέναντί σου αὐστηρὰ ἀπὸ ἄγνοια, ἂς διαβάσει δύο µικρὰ δικά µου πονήµατα σχετικὰ µὲ τὰ συζητούµενα θέµατα: Τὸ ἕνα µὲ τίτλο: «Δὲν εἶναι σχίσµα ἡ Ἀποτείχιση. Ὀφειλόµενες ἐξηγήσεις», καὶ τὸ ἄλλο «Ἡ Ὀρθοδοξία τῶν Ἀντιχαλκηδονίων Μονοφυσιτῶν». Ἠµπορεῖς νὰ τοῦ τὰ στείλεις γιὰ ἐνηµέρωση. Νοµίζω ὅτι γνωρίζει ἑλληνικά, γιατὶ ἐσπούδασε στὴν Θεσσαλονίκη.

Ἐµεῖς, ἀγαπητέ µου π. Ματθαῖε, διακόψαµε τὴν κοινωνία καὶ τὴν µνηµόνευση τοῦ ὀνόµατος τῶν ἐπισκόπων, γιὰ νὰ εἴµαστε σὲ ἑνότητα µὲ τοὺς Ἁγίους Ἀποστόλους καὶ τοὺς Ἁγίους Πατέρες, διότι ὅπως λέγει ὁ µεγάλος ὁµολογητὴς καὶ ἄτλας τῆς Ὀρθοδοξίας, ποὺ ἀποτειχίσθηκε ἀπὸ τὸν φιλοπαπικὸ πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Μητροφάνη, ὅλοι οἱ διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας, ὅλες οἱ σύνοδοι καὶ ἡ Ἁγία Γραφὴ µᾶς συµβουλεύουν νὰ ἀποφύγουµε τοὺς ἑτερόφρονες καὶ νὰ µὴν ἔχουµε κοινωνία µαζί τους: «Ἅπαντες οἱ τῆς Ἐκκλησίας διδάσκαλοι, πᾶσαι αἱ σύνοδοι καὶ πᾶσαι αἱ Θεῖαι Γραφαὶ φεύγειν τοὺς ἑτερόφρονας παραινοῦσι καὶ τῆς αὐτῶν κοινωνίας διΐστασθαι». Εἴµαστε βέβαιοι, ὅπως λέγει ὁ ἴδιος µέγας ἀγωνιστής, ὅτι ὅσο ἀποµακρυνόµαστε ἀπὸ αὐτούς, τόσο πλησιάζουµε στὸν Θεὸ καὶ σὲ ὅλους τοὺς Ἁγίους καί, ὅταν χωριζόµαστε ἀπὸ αὐτούς, τότε ἑνωνόµαστε µὲ τὴν ἀλήθεια καὶ µὲ τοὺς Ἁγίους Πατέρες, τοὺς Θεολόγους τῆς Ἐκκλησίας. Ἔδωσε ἐντολὴ ὁ Ἅγιος Μᾶρκος, λίγο πρὶν ἀποθάνει, νὰ µὴν παραστοῦν στὴν κηδεία του οὔτε ὁ πατριάρχης, οὔτε ἄλλοι φιλοπαπικοί: «Πέπεισµαι γὰρ ἀκριβῶς ὅτι ὅσον ἀποδιΐσταµαι τούτου καὶ ἐκ τῶν τοιούτων, ἐγγίζω τῷ Θεῷ καὶ πᾶσι τοῖς Ἁγίοις, καὶ ὥσπερ τούτων χωρίζοµαι, οὕτως ἑνοῦµαι τῇ ἀληθείᾳ καὶ τοῖς Ἁγίοις Πατράσι, τοῖς Θεολόγοις τῆς Ἐκκλησίας».

Εὔχοµαι ὁ Χριστός, ἡ πηγὴ τῆς Ἀλήθειας, µὲ τὶς πρεσβεῖες τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ ὅλων τῶν Ἁγίων νὰ µᾶς στηρίζουν καὶ νὰ µᾶς ἐνισχύουν στὸν µόνο Ὀρθόδοξο δρόµο, στὴν ἀποφυγὴ τῆς πλάνης τῶν ἄλλων θρησκειῶν καὶ τῶν αἱρέσεων, διότι µόνον ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ Ζωὴ καὶ ἡ Ἀλήθεια, τὸ µόνον ἀληθινὸν Φῶς, καὶ µόνον ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι ἡ Μία, Ἁγία, Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία.

Μὲ πολλὴ ἀγάπη καὶ ἐκτίµηση γιὰ τοὺς κοινούς µας ἀγῶνες καὶ ὁλόθερµες εὐχὲς γιὰ καλὴ πορεία µέχρι τὸ Πάσχα

Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης