Ἡ πίστι στὴν Ἀνάστασι. +Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης.

Posted on 27 Απριλίου, 2025

«Ἀπεκρίθη Θωμᾶς καὶ εἶπεν αὐτῷ· Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου» (Ἰω. 20,28)

Βρισκόμαστε, ἀγαπητοί μου, σὲ νέα περίοδο τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, ἡ ὁποία λίγεται
Πεντηκοστάριο γιατὶ διαρκεῖ 50 ἡμέρες. Ὅπως κάθε κύκλος ἔχει ἕνα κέντρο, ἔτσι καὶ ὁ νέος αὐτὸς κύκλος τοῦ Πεντηκοσταρίου ἔχει κέντρο τὴν ἑορτὴ τοῦ Πάσχα, ποὺ εἶνε «ἑορτῶν ἑορτὴ καὶ πανήγυρις πανηγύρεων», «ἡ βασιλὶς» (βασίλισσα) τῶν ἑορτῶν ὅλου τοῦ ἔτους (καν. Πάσχ. η΄ ᾠδ.). Γι᾿ αὐτὸ ψάλλει ἡ Ἐκκλησία μας· «Αὕτη ἡ ἡμέρα, ἣν ἐποίησεν ὁ Κύριος· ἀγαλλιασώμεθα καὶ εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῇ» (Ψαλμ. 117,24· στίχ. ἀναστ. ἀκολ.).

Αὐτὸ ποὺ ἑορτάζουμε τώρα εἶνε τὸ πιὸ μεγάλο γεγονὸς τῆς παγκοσμίου ἱστορίας. Ἑορτάζουμε τὸ ὅτι, μέσ᾿ στὰ δισεκατομμύρια τῶν ἀνθρώπων, ἕνας καὶ μόνο, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, μὲ τὴ θεϊκὴ δύναμι ποὺ ἔχει ἀνέστησε ὁ ἴδιος τὸν ἑαυτό του ἐκ νεκρῶν. Τὸ πιστεύεις; εἶσαι Χριστιανός· δὲν τὸ πιστεύεις; δὲν εἶσαι Χριστιανός. Εἶνε θεμελιώδης ἀλήθεια αὐτή. Γι᾿ αὐτὸ τὴν ὁμολογοῦμε στὸ Σύμβολο τῆς πίστεως· «Σταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου, καὶ παθόντα καὶ ταφέντα. Καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ, κατὰ τὰς Γραφάς» (ἄρθρ. 4-5).

Ἀλλ᾿ ἀκούω ἀντιρρήσεις· δὲν ἀκοῦτε σεῖς; Στὴν ἐποχὴ τῶν πυραύλων, λένε, ἐσὺ μιλᾷς περὶ ἀναστάσεως; Ποιός τὰ πιστεύει αὐτά; Ἐγὼ πιστεύω στὴν ἐπιστήμη καὶ θέλω ἀποδείξεις…

Ἔχει ἀποδείξεις ἡ ἀνάστασις τοῦ Κυρίου τόσες ὅσες κανένα ἄλλο ἱστορικὸ γεγονός. Ὑπάρχουν τρεῖς δέσμες ἀποδείξεων· μία ἀπὸ τὸν φυσικὸ κόσμο, ἄλλη μία ἀπὸ τὴν ἱστορία, καὶ τρίτη καὶ σπουδαιότερη ἀπὸ τὴν ἁγία Γραφή. Μίλησα ἄλλοτε ἐκτενῶς γι᾿ αὐτά. Ἐδῶ θ᾿ ἀναφέρω δύο ἀποδείξεις ἀπὸ τὴν ἁγία Γραφή. Εἶνε οἱ δύο ἐμφανίσεις τοῦ ἀναστάντος Χριστοῦ ποὺ διηγεῖται τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο.

⃝ Ἡ μία ἐμφάνισις. Ὕστερα ἀπὸ τὴν σταύρωσι τοῦ Χριστοῦ οἱ μαθηταὶ κρύφτηκαν. Φοβήθηκαν μήπως πάθουν κι αὐτοὶ ὅ,τι ἔπαθε ὁ διδάσκαλός τους. Ξαφνικὰ ὅμως οἱ λαγοὶ ἔγιναν λιοντάρια. Βλέπεις π.χ. τὸν ἀπόστολο Πέτρο, ποὺ μέσα στὴν αὐλὴ τοῦ Ἄννα καὶ Καϊάφα ἀρνήθηκε μὲ ὅρκο τὸ Χριστὸ μπροστὰ σὲ μιὰ ὑπηρέτρια, νὰ τὸν κηρύττῃ τώρα μεγαλοφώνως ἐνώπιον χιλιάδων λαοῦ. Τὸ ἴδιο καὶ οἱ ἄλλοι ἀπόστολοι. Πῶς ἐξηγεῖται αὐτὴ ἡ μεταβολή; Μία ἡ ἐξήγησις· εἶδαν τὸν Κύριο ἀναστημένο ἐκ νεκρῶν. Καὶ γι᾿ αὐτὸ εἶνε μάρτυρες ἀξιόπιστοι, ἀφοῦ ὄχι μόνο μὲ τὸ κήρυγμα ἀλλὰ καὶ μὲ τὸ αἷμα τους βεβαιώνουν τὴν Ἀνάστασι.

Καὶ πῶς τὸν εἶδαν οἱ μαθηταί; Μπῆκε ὁ Χριστὸς ἐκεῖ ποὺ εἶχαν κρυφτῆ «τῶν θυρῶν κεκλεισμένων», λέει τὸ εὐαγγέλιο (Ἰω. 20,19).

–Παραμύθια! θὰ πῇ ὁ ὀρθολογιστής.

Ἀλλὰ γιατί, ἄνθρωπε, τὸ ἀμφισβητεῖς; Θυμᾶμαι στὸ δημοτικὸ σχολεῖο οἱ καλοί μσς διδάσκαλοι μᾶς ἔλεγαν ἕνα αἴνιγμα· «Κλειδώνω τὸ σπιτάκι μου, κι ὁ κλέφτης εἶνε μέσα». Ποιός εἶνε ὁ κλέφτης; μᾶς ῥωτοῦσαν. Εἶνε αὐτὸς ποὺ περνάει τὰ τζάμια καὶ εἰσχωρεῖ, δηλαδὴ ὁ ἥλιος. Κ᾿ ἕνα ἄλλο παράδειγμα σύγχρονο· κλειστὸ εἶνε τὸ σπιτάκι σου, μὰ μέσα ἀκοῦς ἤχους καὶ βλέπεις εἰκόνες ἀπὸ μακριά, ἀπὸ τὸ Λονδῖνο, τὴ Μόσχα, τὴ Νέα Ὑόρκη. Πῶς γίνεται αὐτό; Μὲ τὸ ῥαδιόφωνο καὶ τὴν τηλεόρασι. Ἐὰν λοιπὸν ὁ ἄνθρωπος, μὲ τὸ μυαλὸ ποὺ τοῦ ᾿δωσε ὁ Θεός, κατορθώνῃ νὰ διασπᾷ τὰ φράγματα, πόσο μᾶλλον ὁ Θεός; Ἡ λειτουργία τῶν συσκευῶν αὐτῶν βασίζεται στὰ κύματα, ποὺ ἔκανε ὁ Δημιουργός.

Μὲ κλειστὲς τὶς πόρτες λοιπὸν μπῆκε ὁ Χριστός, στάθηκε ἀνάμεσα στοὺς μαθητὰς ποὺ ἔμειναν ἐμβρόντητοι, ἄνοιξε τὸ στόμα του καὶ μίλησε. Ποιά ἦταν ἡ πρώτη λέξι ποὺ εἶπε; Τί μεγαλεῖο ἔχει τὸ Εὐαγγέλιο! Εἶπε τὴ λέξι ἐκείνη ποὺ εἶνε κατ᾿ ἐξοχὴν σήμερα καὶ πάντοτε ποθητή, γλυκειὰ λέξι ἀλλὰ πιὸ γλυκὺ πρᾶγμα· «εἰρήνη ὑμῖν» (ἔ.ἀ. 20,21) Εἰρήνη, ποῦ εἶσαι κρυμμένη; στὶς διασκέψεις τῶν μεγάλων, στὰ διαβούλια τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν; Ματαίως προσπαθεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ πιάσῃ τὴν εἰρήνη. Τὸ δῶρο αὐτὸ τοῦ Θεοῦ βρίσκεται στὸ Χριστό, ποὺ εἶνε ὁ «ἄρχων» (ἀρχηγὸς) τῆς εἰρήνης (Ἠσ. 9,6· βλ. & Πράξ. 7,35). Ἐκεῖνος δίνει τὴν εἰρήνη στὶς ψυχές, εἰρήνη τριπλῆ· μὲ τὸ Θεό, μὲ τὸν πλησίον, μὲ τὸν ἑαυτό μας. «Εἰρήνη ὑμῖν», εἶπε ὁ Χριστός. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἡ Ἐκκλησία μας εὔχεται διαρκῶς «ὑπὲρ τῆς εἰρήνης» καὶ ψάλλει· «Πάτερ παντοκράτορ δημιουργέ, ἄρχον τῆς εἰρήνης, τῆς συνέσεως χορηγέ, ἱκετεύομέν σε κατάπαυσον πολέμους καὶ δώρησαι εἰρήνην, μόνε φιλάνθρωπε» (μεγαλυν. θ. Λειτ.).

Καὶ μετὰ τὴν εἰρήνη ὁ Χριστὸς χαρίζει ἕνα ἄλλο δῶρο. Λὲς σὲ κάποιον νὰ ἐξομολογηθῇ. Γιατί νὰ ἐξομολογηθῶ στὸν παπᾶ; ἀπαντᾷ, τὰ λέω στὴν εἰκόνα… Δὲν εἶνε ἔτσι. Προσέξατε τί εἶπε ὁ Χριστός; Τὴν ἁγία ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως θεσπίζει τὸ μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως καὶ ὁρίζει στοὺς ἀποστόλους· «Σᾶς δίνω Πνεῦμα ἅγιο»· ὅπως συγχωροῦσα ἐγὼ τοὺς ἁμαρτωλοὺς ὅσο ἤμουν ἐδῶ στὴ γῆ καὶ ἔλεγα “Τέκνον· ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου” (Ματθ. 9,2), ἔτσι στὸ ἑξῆς δίνω σ᾿ ἐσᾶς καὶ στοὺς διαδόχους σας ἱερεῖς τὴν ἐξουσία τοῦ δεσμεῖν καὶ λύειν. Καὶ ὁ πιὸ ταπεινὸς καὶ ἀγράμματος ἱερεὺς μπορεῖ νὰ συγχωρήσῃ. Αὐτὸ ἀκούσαμε σήμερα· «Ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς, ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται» (Ἰω. 20,23).

Δύο λοιπὸν τὰ δῶρα τοῦ Χριστοῦ μας στὴν πρώτη ἐμφάνισι, εἰρήνη καὶ ἄφεσις ἁμαρτιῶν.

⃝ Ἀλλ᾿ ἀπὸ τὴ συγκέντρωσι αὐτὴ τῶν ἀποστόλων ἔλειπε ἕνας, ὁ Θωμᾶς. Ὅταν τὸν εἶδαν οἱ ἄλλοι μαθηταί, τοῦ εἶπαν· «Ἑωράκαμεν τὸν Κύριον», εἴδαμε τὸν Κύριο (ἔ.ἀ. 20,25).

–Θέλω νὰ δῶ μὲ τὰ μάτια μου καὶ νὰ ψηλαφήσω μὲ τὰ χέρια μου· ἀλλιῶς δὲν πιστεύω.

Καὶ ὁ Χριστός; Ὤ τῆς ἀπείρου συγκαταβάσεως! Δὲν εἶπε, Δὲ βαριέσαι, ἄσ᾿ τον· ἕνας εἶν᾿ αὐτός, ἔχω τοὺς ἄλλους δέκα. Σὰν τὴ μάνα, ποὺ συγκαταβαίνει μὲ θαυμαστὴ ἀνοχὴ στὶς ἀδυναμίες τοῦ παιδιοῦ, ἔτσι κ᾿ ἐκεῖνος συγκαταβαίνει καὶ ἔρχεται πάλι· γιὰ τὸν ἕνα. Τί διδάσκει αὐτό; Τί ἀξία ἔχει ὁ ἄνθρωπος, ὁ κάθε ἄνθρωπος, καὶ ὁ πιὸ ἄσημος. Καὶ ὅπως ὁ Χριστὸς ἐνδιαφέρθηκε γιὰ τὸν ἕνα, ἔτσι κ᾿ ἐσὺ ὁ ἱερεὺς ἢ ἀρχιερεὺς νὰ ἐνδιαφέρεσαι γιὰ κάθε ψυχή. Διάβασα ὅτι στὸν Πόντο, ὅταν τὴν Κυριακὴ ἀπουσίαζε Χριστιανὸς ἀπὸ τὴν ἐκκλησία, ὁ παπᾶς πήγαινε καὶ τὸν ἀναζητοῦσε· Δημήτρη παιδί μου, γιατί ἔλειψες;…

Γιὰ τὸν ἕνα μαθητὴ ὁ Χριστὸς «μεθ᾿ ἡμέρας ὀκτώ» (ἔ.ἀ. 20,26) ἦρθε πάλι ὁ ἴδιος. Στάθηκε ἀνάμεσά τους καὶ εἶπε στὸ Θωμᾶ· –Ἔλα κοντὰ καὶ ψηλάφησέ με. Καὶ ὁ Θωμᾶς πλησιάζει, βλέπει, καὶ ἐρευνᾷ ἀπὸ τὴν κορυφὴ μέχρι τὰ νύχια· βάζει τὰ δάχτυλά του στὰ σημάδια τῶν πληγῶν, καὶ τότε φωνάζει· –«Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου» (ἔ.ἀ. 20,29). Ὕστερα ἀπὸ τὸ «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» τοῦ λῃστοῦ (Λουκ. 23,42), αὐτὴ ἡ μαρτυρία τοῦ Θωμᾶ ἔχει μεγάλη σημασία. Λύθηκαν τὰ ἐρωτηματικὰ καὶ οἱ ἀπορίες του, πίστεψε στὸ Χριστὸ ἀκραδάντως.

Καὶ τὴν πίστι του ὁ Θωμᾶς δὲν τὴν κράτησε γιὰ τὸν ἑαυτό του. Πῆρε τὸ δρόμο τῆς ἀποστολικῆς περιπετείας, πῆγε μακριά, ἔφτασε μέχρι τὶς Ἰνδίες. Σάλπιγγα ἔγινε τὸ στόμα του. Καὶ μέχρι σήμερα οἱ Χριστιανοὶ τῶν Ἰνδιῶν ὀνομάζονται «Χριστιανοὶ τοῦ Θωμᾶ». Τέλος μαρτύρησε καὶ μὲ τὸ αἷμα του ὑπέγραψε τὴν ὁμολογία «Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου».

Στὴν ἐποχή μας, ἀδελφοί μου, ὑπάρχει ἀπιστία. Ἄπιστοι εἶνε οἱ ὑλισταὶ ἀλλὰ καὶ ὅσοι ἐπηρεασμένοι ἀπὸ τὸν ὀρθολογισμὸ ζητοῦν νὰ λύσουν μὲ τὸ μυαλό τους τὰ μυστήρια τῆς πίστεως. Πρὸς τοὺς ἀπίστους ἀπευθύνεται σήμερα ὁ λόγος τοῦ εὐαγγελίου καὶ λέει· Θωμᾶδες ἄπιστοι, ἀμφιβάλλετε; Ἐλᾶτε λοιπὸν καὶ ἐρευνῆστε τὸ Χριστό. Ὅπως τότε δέχτηκε τὸ Θωμᾶ, ἔτσι τώρα δέχεται ἐσᾶς. Ἡ Ἀνάστασι δὲν εἶνε μῦθος· εἶνε τὸ ἱστορικώτερο γεγονός. Ἐρευνῆστε. Ἂν καὶ ἀληθινὰ «μακάριοι» εἶνε «οἱ μὴ ἰδόντες καὶ πιστεύσαντες» (Ἰω. 20,29).

Ἀπευθυνόμαστε ὅμως καὶ πρὸς τοὺς πιστούς. Ἄλλοτε ἀπὸ τὴ νύχτα τῆς Ἀναστάσεως μέχρι τῆς Ἀναλήψεως, ἐπὶ σαράντα μέρες, ἕνας χαιρετισμὸς ἀκουγόταν παντοῦ· «Χριστὸς ἀνέστη». Τώρα; Μόνο τὴ νύχτα τῆς Ἀναστάσεως· καὶ μετά, τέλος. Λίγοι ἔμειναν οἱ πιστοί. Καὶ θὰ λιγοστέψουν ἀκόμα. Τὸ εἶπε ὁ Χριστός· «Ὅταν ξανάρθω στὴ γῆ, θὰ βρῶ ἆραγε τὴν πίστι;» (Λουκ. 18,8). Γι᾿ αὐτὸ ἐπαναλαμβάνω κάτι ποὺ ἔχω ξαναπεῖ, καὶ μ᾿ αὐτὸ θὰ τελειώσω·

Πίστευε. Κι ἂν μείνῃς ἕνας στὴν οἰκογένειά σου, σὺ πίστευε. Κι ἂν μείνῃς ἕνας στὴ γειτονιά σου, σὺ πίστευε. Κι ἂν μείνῃς ἕνας στὴν πόλι σου, σὺ πίστευε. Κι ἂν μείνῃς ἕνας στὴν πατρίδα σου, σὺ πίστευε. Καὶ ἂν ἀκόμη μείνῃς ἕνας σὲ ὅλο τὸν πλανήτη –θὰ κινδυνεύσῃ νὰ γίνῃ αὐτὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ ἀντιχρίστου– καὶ μείνῃς μόνος, σὺ πίστευε στὸ Χριστό. Καὶ ἂν νιώθῃς μόνος, δὲν εἶσαι μόνος. Μαζί σου εἶνε ὁ Χριστός, ποὺ ζῇ καὶ βασιλεύει εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος