Ὁ Σωτήρας μου

 

Ὁ Σωτήρας μου. +Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης.

Posted on 25 Μαρτίου, 2025

«Εὐαγγελίζου, γῆ, χαρὰν μεγάλην· αἰνεῖτε, οὐρανοί, Θεοῦ τὴν δόξαν» (μεγαλ. θ΄ ᾠδ.)

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἑορτή, ἡ ἑορτὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ. Εἶνε διπλῆ ἑορτή, θρησκευτικὴ καὶ ἐθνική, καὶ πρέπει καὶ τὰ δύο νὰ τὰ τιμοῦμε καὶ νὰ τὰ ἑορτάζουμε.

Τὰ τελευταῖα χρόνια –μετὰ λύπης θὰ τὸ πῶ– ἡ ἑορτὴ αὐτὴ ἔχει ἀτονήσει· ἀπόδειξις ἡ ἀπουσία ἐκκλησιάσματος. Σὲ χωριὰ καὶ πόλεις κλαῖνε οἱ παπᾶδες. Καὶ στὴν Ἀθήνα ἡ μητρόπολι ἀδειανὴ εἶνε· κατὰ τὶς 11 ἡ ὥρα ἔρχονται οἱ ἐπίσημοι γιὰ τὴ Δοξολογία καὶ γεμίζει ὁ ναός. Καλὸ αὐτό, δὲν κατηγορῶ, εἶνε μιὰ ἐθνικὴ ἐκδήλωσι· ἀλλὰ πρῶτα στὴν ἐκκλησία καὶ μετά στοὺς δρόμους γιὰ παρέλασι. Αὐτὰ συντελοῦν στὴν ἔξαρσι τοῦ ἐθνικοῦ φρονήματος, ἀλλ᾽ ἐγὼ θρηνῶ καὶ κλαίω γιὰ τὴν κατάπτωσι τοῦ φρονήματος τῆς πίστεως.

Τὸ κεντρικὸ νόημα τῆς ἡμέρας εἶνε·

«Εὐαγγελίζου, γῆ, χαρὰν μεγάλην· αἰνεῖτε, οὐρανοί, Θεοῦ τὴν δόξαν» (μεγαλ. θ΄ ᾠδ.).

Τί μεγαλεῖο περιέχουν αὐτοὶ οἱ στίχοι! Οὐρανὸς καὶ γῆ ἑορτάζουν σήμερα. «Εὐαγγελίζου, γῆ», λέει· δηλαδή, δέχου τὸ εὐαγγέλιον. Τί θὰ πῇ εὐαγγέλιον; Ἐὰν σᾶς δώσω ἀμέσως τὴν ἀπάντησι, θὰ χασμουρηθῆτε· διότι σᾶς εἶπα, …τὸ καντήλι ἔσβησε. Ἂν σᾶς μιλήσω ὅπως ὁ μέγας Βασίλειος καὶ ὁ Χρυσόστομος, θὰ βγάλετε τὰ ῥολόγια σας. Γι᾽ αὐτὸ ἀναγκάζομαι, στὸν πεζὸ τοῦτον αἰῶνα, νὰ κατεβαίνω ἀρχίζοντας μὲ παραδείγματα ἀπὸ τὴ γῆ, ἀπὸ αὐτὰ ποὺ γνωρίζετε καὶ αἰσθάνεσθε.

Προσγείωσις λοιπὸν πρῶτα καὶ μετά ἀπογείωσις, ὥστε σιγὰ – σιγὰ νὰ φτάσουμε ἐκεῖ ψηλά, ὅπου τελεσιουργεῖται τὸ μέγα μυστήριο.

Προσγείωσις τώρα. Ὑποθέστε ὅτι ἕνας χρωστάει μεγάλο ποσό, ἕνα ἑκατομμύριο, καὶ τὸν κυνηγοῦν τράπεζα, κλητῆρες, ὅλοι· καὶ κρύβεται ἀπὸ ἐδῶ – ἀπὸ ᾽κεῖ· καὶ πᾶνε τὸν ἁρπάζουν κ᾽ εἶνε ἕτοιμοι νὰ τὸν ῥίξουν στὴ φυλακή. Κλαίει ἡ γυναίκα, κλαῖνε τὰ παιδιά· ἀδύνατον αὐτὸς νὰ ἐξοφλήσῃ τέτοιο ποσό. Ἀλλὰ ξαφνικὰ κάποιος συγγενής του στὸ Σικάγο –συμβαίνουν αὐτὰ καμμιὰ φορά–, μαθαίνει ὅτι αὐτὸς κινδυνεύει, καὶ στέλνει ἕνα τσὲκ στὴν τράπεζα καὶ ἐξοφλεῖ τὸ χρέος του. Ἡ εἴδησις, ὅτι ἔφτασε τσὲκ ἀπὸ μακριὰ καὶ ἐξοφλεῖ τὸ χρέος, εἶνε γι᾽ αὐτὸν –μία λέξις– εὐαγγέλιον, εὐχάριστη εἴδησι. Εὐαγγέλιον εἶνε ὁμηρικὴ λέξι, διαβάζοντας τὸν Ὅμηρο θὰ τὴν βρῆτε κατ᾽ ἐπανάληψιν. Ὅταν νικοῦσαν οἱ ἀρχαῖοι ἡ εὐχάριστη εἴδησις λεγόταν εὐαγγέλιον.

Ἄλλο παράδειγμα. Ὑποθέστε ὅτι ἕνας –καὶ δὲν εἶνε ἕνας δυστυχῶς, εἶνε πλῆθος· τὸ ἓν τέταρτον θὰ πάῃ ἀπὸ τὴν ἀσθένεια αὐτή– πάσχει ἀπὸ καρκίνο. Καὶ ἀπόψε ἀνοίγοντας ῥαδιόφωνο ἀκούει· Προσοχὴ προσοχή! ἀνακοινώθηκε, ὅτι βρέθηκε τὸ φάρμακο τοῦ καρκίνου!… Ἢ τὸ ἄλλο. Κοντὰ στὴν Κρήτη εἶνε ἡ Σπιναλόγγα, ἕνα νησάκι ὅπου ἦταν ἀπομονωμένοι χιλιάδες λεπροί· μία κόλασις. Καὶ πῆγε μιὰ μέρα ἡ βάρκα καὶ ὁ βαρκάρης βγαίνοντας τοὺς φωνάζει· –Χαρῆτε! –Γιὰ ποιό νὰ χαροῦμε; –Βρέθηκε τὸ φάρμακο τῆς λέπρας. Ὅταν τ᾽ ἄκουσαν πέταξαν ἀπὸ τὴ χαρά τους, σκίσανε τὰ ῥοῦχα, οὔτε ἔφαγαν ἐκείνη τὴ μέρα… Οἱ εἰδήσεις γιὰ τὰ φάρμακα τῆς λέπρας ἢ τῆς φθίσεως ἦρθαν. Εἴθε ν᾽ ἀνακαλυφθῇ καὶ τὸ φάρμακο τοῦ καρκίνου· θὰ τ᾽ ἀκούσετε ὄχι ἐσεῖς, τὰ παιδιὰ – τὰ ἐγγόνια σας· εἶνε μακριά, δὲν φωτίζει ὁ Θεός· εἶνε μάστιγα. Οἱ εἰδήσεις αὐτὲς ὅλες ὀνομάζονται –μία λέξις– εὐαγγέλιο. Καλὴ εἴδησις, αὐτὸ θὰ πῇ εὐαγγέλιο.

Βλέπω προσέχετε· σᾶς ἐνδιαφέρουν αὐτά.

Ὑποθέστε λοιπὸν ἕνα ἄλλο. Ὅτι κάποιος διέπραξε κακούργημα, τὸν ἔπιασαν, τὸν πῆγαν δεμένο στὸ δικαστήριο, καὶ καταδικάστηκε νὰ ἐκτελεστῇ. Καὶ ἐνῷ ἀπὸ ὥρα σὲ ὥρα θὰ ἔρθουν νὰ τὸν πάρουν γιὰ τὸ ἐκτελεστικὸ ἀπόσπασμα, ξαφνικὰ ὑπογράφεται διάταγμα χάριτος καὶ γλυτώνει τὸ θάνατο. Φαντάζεστε τὴ χαρά του; Ἡ χαρμόσυνη εἴδησι ποὺ ἀκούει εἶνε γι᾽ αὐτὸν ἕνα εὐαγγέλιο.

Νὰ πᾶμε τώρα σὲ μεγαλύτερη κλίμακα; Διαβάστε τὸν Ἡρόδοτο, νὰ δῆτε ἐκεῖ μιὰ ὡραία εἴδησι. Τὸ 490 π.Χ. ἡ Ἀθήνα ζοῦσε ὧρες ἀγωνίας. Τὰ γυναικόπαιδα ἀνήσυχα πήγαιναν στοὺς ναοὺς τῶν εἰδώλων καὶ προσκυνοῦσαν τ᾽ ἀγάλματα τῆς Ἀθηνᾶς καὶ τοῦ Ἄρεως. Οἱ μάχιμοι ἔδιναν στὸ Μαραθῶνα σκληρὴ μάχη, μιὰ φούχτα αὐτοί, ἐναντίον τῶν Περσῶν ποὺ εἶχαν πλημμυρίσει τὴν πεδιάδα. Καὶ ξαφνικὰ φτάνει τρέχοντας ἕνας, μπαίνει στὴν πόλι καὶ ἀσθμαίνοντας φωνάζει· Νενικήκαμεν! …Ἡ εἴδησις αὐτὴ ἦταν ἕνα εὐαγγέλιο.

Θέλετε καὶ κάτι νεώτερο; Ἂς θυμηθοῦμε οἱ μεγαλύτεροι. Ἤμασταν ὅλοι τὸ ᾽40, ἄλλοι στρατιῶτες, ἄλλοι ἀξιωματικοί, ἄλλοι στρατιωτικοὶ ἱερεῖς, σὲ ἀγωνία γιὰ τὴν πατρίδα. Ἤμουν τότε κληρικὸς στὸ Μεσολόγγι. Θυμᾶμαι, ὅτι περίμεναν ὅλοι νὰ μάθουν νέα ἀπὸ τὸν πόλεμο στὸ Ἀλβανικὸ μέτωπο. Δὲν ὑπῆρχαν τότε πολλὰ ῥαδιόφωνα. Καὶ ξαφνικὰ ἀνοίγει τὸ ῥάδιο στὴν πλατεῖα τῆς ἱστορικῆς πόλεως. Ἔκαναν ὅλοι ἡσυχία, κίχ δὲν ἄκουγες. Καὶ ἀκούστηκε ὁ ἀείμνηστος πρωθυπουργὸς τῆς χώρας ν᾽ ἀναγγέλλῃ μὲ χαρά· Τὰ στρατεύματά μας μπῆκαν στὴν Κορυτσά!… Τὸ τί ἔγινε δὲν περιγράφεται, μέχρι πρωὶ χτυποῦσαν καμπάνες. Ἦταν εἴδησις ποὺ συγκλόνιζε τὰ στήθη τότε.

Νὰ κατέβω πιὸ χαμηλά; Ἔχετε κ᾽ ἐσεῖς δικές σας εἰδήσεις. Μοῦ ᾽λεγε πρὸ ἡμερῶν ἕνας εὐλογημένος πατέρας· Τὴν ὥρα ποὺ ἔλαβα τηλεγράφημα καὶ ἔλεγε, ὅτι ἡ γυναίκα μου γέννησε ἀγοράκι, ἑκατομμύρια νὰ μοῦ χαρίζανε, τὴν Ἀμερική, τὸν κόσμο ὁλόκληρο νὰ μοῦ χαρίζανε, ἡ χαρὰ τοῦ γονέως δὲν περιγράφεται. Χαίρει, γιατὶ «ἐγεννήθη ἄνθρωπος εἰς τὸν κόσμον» (Ἰω. 16,21).

–Γιατί, θὰ πῆτε, τὰ εἶπες ὅλα αὐτὰ σήμερα;

Θέλω νὰ πῶ, ἀγαπητοί μου, ὅτι ὅλες αὐτὲς οἱ εἰδήσεις εἶνε μικρές, πολὺ μικρές, εἶνε μίνι εἰδήσεις. Ἡ μεγάλη εἴδησις εἶνε αὐτὴ ποὺ μετέδωσε ὁ ῥαδιοφωνικὸς σταθμὸς τῶν οὐρανῶν μὲ ἐκφωνητὴ – σπῆκερ ὄχι ἄνθρωπο ἀλλὰ τὸν ἀρχάγγελο Γαβριήλ, ποὺ «οὐρανόθεν ἐπέμφθη εἰπεῖν τῇ Θεοτόκῳ τὸ Χαῖρε» (Ἀκάθ. Α).

Αὐτὴ ἡ εἴδησις εἶνε ἀσύγκριτη. Ἐὰν δὲν τὴν αἰσθάνεσθε, κλαίω γιὰ σᾶς, διότι ἀκόμη δὲν εἰσήλθατε στὸ μυστήριο τῆς λυτρώσεως τοῦ Χριστοῦ. Εὔχομαι, τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, ποὺ ἐπισκίασε τὴν ὑπεραγία Θεοτόκο, νὰ ἐπισκιάσῃ κ᾽ ἐμᾶς. Διότι χωρὶς τὸν φωτισμό του, γρῦ δὲν καταλαβαίνουμε, ὅσο ἐγγράμματος καὶ σοφὸς κι ἂν εἶσαι.

–Γιατί, θὰ πῇς, αὐτὴ εἶνε ἡ σπουδαιότερη εἴδησι;

Διότι, ἀδελφοί μου, –γιὰ νὰ ἐπανέλθω στὰ παραδείγματα– εἴμαστε χρεῶσται, «ὀφειλέται μυρίων ταλάντων» (Ματθ. 18,24). Καὶ ποιός μπορεῖ νὰ μᾶς δώσῃ τὸ «Ἐξωφλήθη»; Μόνο ὁ Ἐσταυρωμένος διὰ τῆς μετανοίας.

Εἴμαστε βαρύτατα ἀσθενεῖς. Καρκίνος τῆς ψυχῆς εἶνε ἡ πολύμορφη ἁμαρτία μας. Ἂς ποῦμε στὸ Χριστό· «Ἀσθενής εἰμι», Κύριε· «ἴασαι τὴν ψυχήν μου, ὅτι ἥμαρτόν σοι» (Δοξολ.).

Τί ἤμασταν ἀκόμα; Κατάδικοι εἰς θάνατον. Πάνω ἀπ᾽ τὰ κεφάλια μας κρεμόταν ἡ δαμόκλειος σπάθη μὲ τὴν ἀπειλὴ «Θάνατος στοὺς ἁμαρτωλούς!». Καὶ ποιός τὴν ἀνέκοψε; Ὁ Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος, ὁ Λυτρωτὴς τοῦ κόσμου (Πράξ. 7,35). «Λύτρωσιν ἀπέστειλε [Κύριος] τῷ λαῷ αὐτοῦ» ·(Ψαλμ. 110,9). Ἡ εἴδησις αὐτὴ εἶνε ἡ πιὸ σημαντικὴ καὶ χαρμόσυνη. Γι᾽ αὐτὸ ὀνομάζεται «εὐαγγέλιον» καὶ ἡ σημερινὴ ἑορτὴ Εὐαγγελισμὸς τῆς Θεοτόκου.

Τὸ αἰσθανόμαστε; Λέμε, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε σωτήρας. Στὴ φράσι ὅμως αὐτὴ κάτι λείπει. Γιὰ νὰ εἶνε πλήρης, παρακαλῶ νὰ προσθέσετε σήμερα μιὰ ἀντωνυμία. Πῆτε· Ὁ Χριστὸς εἶνε ὁ Σωτήρας μου. Πῆγα στὸ ἰατρεῖο ἑνὸς σπουδαίου χειρούργου στὴν Ἀθήνα. Ἐκεῖ βλέπω ἕνα τσοπᾶνο πού, μόλις εἶδε τὸ γιατρό, τὸν ἀγκάλιασε λέγοντας· –Γιατρέ μου σωτήρα μου! –Γιατί τὸν λές γιατρό σου; ῥώτησα. –Γιὰ σᾶς δὲν ξέρω τί εἶνε, γιὰ μένα ὅμως, ποὺ κινδύνευσα καὶ μ᾽ ἔσωσε, εἶνε ὁ γιατρός μου!…

Ἔτσι κ᾽ ἐμεῖς –πρῶτος ἐγώ– ἀδελφοί μου συναμαρτωλοί, ποὺ μᾶς ἀξιώνει σήμερα νὰ ἑορτάζουμε, ἂς προσθέσουμε τὴν ἀντωνυμία καὶ ὁ Χριστὸς νὰ εἶνε ὁ Σωτήρας ὄχι μόνο τοῦ κόσμου καὶ τῶν αἰώνων, ἀλλὰ νὰ γίνῃ καὶ δικός μας Σωτήρας· νὰ λέμε «Χριστέ μου» καὶ «Παναγία μου»!

Τελειώνω μ᾽ ἕνα ἀνέκδοτο. Στὴν Ἀγγλία ζοῦσε ἕνας ἄπιστος γιατρός, ἀλλὰ σπουδαῖος ἐπιστήμονας, ὁ Σίμπσον (1811-1870), ποὺ ἀνακάλυψε τὸ χλωροφόρμιο ὡς ἀναισθητικὸ στὶς ἐγχειρήσεις καὶ εὐεργέτησε τὴν ἀνθρωπότητα. Αὐτὸς στὴν ἀρχὴ ἦταν ἄπιστος, ἀλλὰ σιγὰ-σιγὰ πίστεψε στὸ Χριστό. Προτοῦ νὰ πεθάνῃ εἶπε· Μὲ θαυμάζουν γι᾽ αὐτὴ τὴν ἀνακάλυψι, ἀλλὰ ἐγὼ εὐχαριστῶ τὸ Θεό, διότι ἡ μεγαλύτερη ἀνακάλυψί μου εἶνε ἄλλη· εἶνε ὅτι βρῆκα τὸν Σωτήρα μου, πιστεύω στὸ Χριστό.

Μὲ τὰ ἁπλᾶ αὐτὰ λόγια, μὲ προσγείωσι καὶ ἀπογείωσι, προσπάθησα, ἀγαπητοί μου, ταπεινῶς νὰ σᾶς ὑψώσω στὸ μέγα μυστήριο τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως.

Δὲν θεολόγησα. Θέλησα μὲ παραδείγματα ἀπὸ τὴν καθημερινὴ ζωὴ νὰ σᾶς μεταδώσω τὴ χαρά, ποὺ ἔφερε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ ὁ ἀρχιστράτηγος Γαβριήλ, χαρὰ γιὰ τὴ σωτηρία ποὺ παρέχει σὲ ὅλο τὸν κόσμο, ἰδιαιτέρως στὴν ἀγαπητή μας πατρίδα.

Δὲν ξέρω τί θὰ γίνῃ στὰ Βαλκάνια. Παρακαλέστε τὸ Θεὸ σήμερα, τέτοια ἅγια ἡμέρα. Ὁ πόλεμος, γιὰ ὅποιον τὸν ἔζησε καὶ εἶδε τὴν φρικτὴ εἰκόνα του, εἶνε σκληρὸ πρᾶγμα!…Δὲν εἶνε νὰ σπᾷς ἀβγὰ γιὰ νὰ κάνῃς ὀμελέττα· εἶνε κάτι φοβερό. Παρακαλέστε τὸ Θεὸ καὶ τὴν Παναγιά μας ἀπόψε, γυναῖκες, μανάδες μὲ μικρὰ στὴν ἀγκαλιά, παρακαλέστε, ἐδῶ τοὐλάχιστον στὰ Βαλκάνια, νὰ μὴν ἔχουμε πόλεμο· νὰ ἔχουμε εἰρήνη, εἰρήνη ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ· ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος