Ὁ ὅρκος στήν Καινή Διαθήκη-Χρειάζεται πρωτίστως ἀρετή ἀλλά καί παιδεία!

Του Κωνσταντίνου Ερρίπη, θεολόγου - Καρδιολόγου

Ἐπειδή ὑπάρχουν σημεῖα ἀντιλεγόμενα σέ χωρία τῆς Καινῆς Διαθήκης, θά πρέπει κατ’ ἀρχάς νά διευκρινίσουμε δύο βασικές ἔννοιες. Τήν ἔννοια τῆς λέξης « Δ ί κ α ι ο » καί τῆς λέξης « Ν ό μ ο ς ».

Κατά τούς Ἀρχαίους Ἕλληνες τό «  δ ί κ α ι ο » εἶναι ἔννοια θεϊκή ὁ δέ « ν ό μ ο ς » ἀνθρωπίνη (Ἡσίοδος ... Ἔργα ...264).

Οἱ νόμοι δέν ἐκφράζουν πάντοτε τό δίκαιο. Ἀντίθετα, ψηφίζονται πολλάκις γιά νά  συγκαλύψουν τό ἄδικο. Μία ἀπό τίς αἰτίες τῆς Γαλλικῆς Ἐπανάστασης ἦταν ἡ κοινωνική ἀδικία, πού ἀποτυπωνόταν σέ μία χαοτική πολυνομία. Τό 1789 ὑπῆρχαν 360 (!) διαφορετικοί φεουδαρχικοί κώδικες ποινικῶν ἀστικῶν νόμων στά διάφορα μέρη τῆς Γαλλίας («Ἱστορικά» τευχ. 91).

Ἡ λέξη «ὅρκος» στήν Καινή Διαθήκη ἔχει διττή ἔννοια, τήν θεία καί τήν ἀνθρωπίνη, ἐκείνη δηλαδή πού ἀναφέρεται σέ θεῖα γεγονότα καί τήν ἄλλη πού ἀφορᾶ στίς καθημερινές διανθρώπινες σχέσεις. Στήν πρώτη περίπτωση ὁ ὅρκος παρουσιάζεται ἀνεκτός ἤ καί ἀπαραίτητος, ἐνῶ στήν δεύτερη κατακριτέος καί ἀντικαθίσταται μέ μία ἁπλῆ διαβεβαίωση.

«Ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις, οὐκ ἐπιορκίσεις, ἀποδώσεις δέ τῶ Κυρίω τούς ὅρκους σου. Ἐγώ δέ λέγω ὑμῖν μή ὁμόσαι ὅλως ... ἔστω δέ ὁ  λόγος ὑμῶν ναί, ναί, οὔ, οὔ. τό δέ περισσόν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστίν» (Ματθ. ε, 33-37. Βλ. καί Ἰακ. ε’,12).

Στό παράπτωμα αὐτό περιέπεσε ὁ Πέτρος, ὅταν ἐπικαλέσθηκε τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ γιά νά ἀποσείσει ἀπό πάνω του τήν κατηγορία τῆς παιδίσκης κατά τήν Σταύρωση τοῦ Ἰησοῦ, ὅτι ἀνῆκε καί αὐτός στούς Μαθητές του: «πάλιν ἠρνήσατο μεθ’ ὅρκου, ὅτι οὐκ οἶδα τόν ἄνθρωπο» (Ματθ. κστ’, 72).

Ὑπάρχουν ὅμως καί περιπτώσεις, κατά τίς ὁποῖες ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται σέ ἀκραῖες καταστάσεις καί αἰσθάνεται τήν ἀνάγκη νά ἐπικαλεσθεῖ μεθ’ ὅρκου τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ πρός σωτηρίαν του. Αὐτό συνέβη στήν χώρα τῶν Γεργεσηνῶν, ὅπου ὁ δαιμονιζόμενος ἐκλιπαροῦσε τόν Ἰησοῦ νά τόν σώσει: «Ὁρκίζω σε τόν Θεόν, μή με βασανίσεις» (Μάρκ. ε’,7).

Σέ παρόμοια ἀνάγκη βρίσκεται ὁ Παῦλος, ὁ ὁποῖος θέλει νά εἶναι σίγουρος, ὅτι ἡ ἐπιστολή του θά ἀναγνωσθεῖ στήν χριστιανική κοινότητα: «Ὁρκίζω ὑμᾶς τόν Κύριον ἀναγνωσθῆναι τήν ἐπιστολήν πᾶσι τοῖς ἀγίοις ἀδελφοῖς» (‘ Θες. ε’,27).

Ὁ Παῦλος δικαιολογεῖ ἀκόμη τόν ὅρκο καί ὅταν οἱ ἄνθρωποι ἀδυνατοῦν νά δώσουν λύση  σέ φλέγοντα καί σοβαρά ζητήματα καί χρειάζεται μία μείζων ἐπιβεβαίωση στό ὄνομα τοῦ Θεοῦ, γιά νά δοθεῖ μία ἀπάντηση: «Ἄνθρωποι μέν γάρ κατά τοῦ μείζονος ὀμνύουσι, καί πάσης αὐτοῖς ἀντιλογίας πέρας εἰς βεβαίωσιν ὅρκος» (Ἑβρ. στ’, 16).

Στήν Καινή Διαθήκη ἀναφέρεται καί μία ἄλλη χρήση τοῦ ὅρκου. Αὐτή πού ἐκφράζει μία ἄκρως ὑψηλή ἔννοια τῆς σχέσεως μεταξύ Θεοῦ καί ἀνθρώπων.

Ὁ Δαυΐδ, ἄνθρωπος ὤν καί αὐτός, δέν ἦτο δυνατόν νά πεισθεῖ ὅτι ὁ Θεός θά ἀνάσταινε ἀπό τήν γενιά του τόν Μεσσία. Ἡ ἐπιβεβαίωση ἐδῶ τοῦ Θεοῦ γίνεται ἀνθρωπομορφικῶς μέ ὅρκο: Ὁ Δαυΐδ «προφήτης ... ὑπάρχων (οἶδεν) ὅτι ὅρκω ὤμοσεν αὐτῶ ὁ Θεός ἐκ καρποῦ τῆς ὀσφύος αὐτοῦ τό κατά σάρκα ἀναστήσειν τόν Χριστόν» (Πράξ. β,30).

Ὁ Παῦλος δέν διαθέτει ἄλλο ἰσχυρότερο μέσο γιά νά πείσει τούς πιστούς, ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ ἀναμενόμενος Μεσσίας καί υἱοθετεῖ καί αὐτός τόν ὅρκο, μέ τήν ἔννοια πού ἀποδιδόταν στήν Παλαιά Διαθήκη: «Οἱ μέν γάρ χωρίς ὁρκωμοσίας εἰσίν ἱερεῖς γεγονότες, οἱ δέ μετά ὁρκωμοσίας διά τούς λέγοντας πρός αὐτόν. Ὡμοσε Κύριος καί οὐ μεταμεληθήσεται. σύ ἱερεύς εἰς τόν αἰῶνα κατά τήν τάξιν Μελχισεδέκ» (Ἑβρ. ζ,20-21).

Ἐ ν   σ υ μ π ε ρ ά σ μ α τ ι :

- Ἦταν μεγάλο λάθος ἐκείνων τῶν ἐκπροσώπων τῆς Ἐκκλησίας, πού βιάσθηκαν νά ἐπικροτήσουν τήν στάση ἀθέων πολιτευτῶν ἔναντι τοῦ θρησκευτικοῦ ὅρκου καί νά ... «ἀδειάσουν» τούς πιστούς πού τόλμησαν νά συμπεριφερθοῦν διαφορετικά.

- Ἡ εὐθύνη τῆς Ἐκκλησίας εἶναι πολύ μεγάλη, διότι ἀφήνει ἄλυτα προβλήματα ἐπί αἰῶνες, προβλήματα πού θά μποροῦσαν νά λυθοῦν ἀπλᾶ καί σέ σύντομο χρονικό διάστημα.

- Ἡ εὐθύνη εἶναι ἀκόμη μεγαλύτερη, ὅταν τήν ὀλιγωρία τὴς Ἐκκλησίας τήν ἐπιρρίπτουν οἱ

ὑπεύθυνοι στούς ὦμους τῶν πιστῶν.

-Σκληρή διαπίστωση: Χρειάζεται πρωτίστως ἀρετή ἀλλά καί παιδεία!

- Λίαν ἐνθαρρυντική καί παρήγορη ἦταν ἡ πρόσφατη παρέμβαση στόν τύπο ἑνός ἀρχιερέως τῆς Ἑλληνικῆς Ἐκκλησίας, πανεπιστημιακοῦ διδασκάλου, γνωστοῦ τοῖς πᾶσι γιά τήν ἀρίστη θεολογική του κατάρτιση, ὁ ὁποῖος ἔθεσε τό ὅλο θέμα στή σωστή του βάση, κάτι πού προκάλεσε τήν ἄμεση ἀντιδραση τῆς νέας Κυβέρνησης.

πηγη