Με το αυτεξούσιο ο άνθρωπος μπορεί να οδηγηθεί στην ένωσή του με τον Θεό.

 

Κυριακή Β’ Νηστειών, Πρεσβυτέρου Αθανασίου Μηνά.

Posted on 16 Μαρτίου, 2025

Συνεχής διαφύλαξη καί αὔξηση τῶν χαρισμάτων τοῦ Παρακλήτου, πρός δόξαν Θεοῦ καί βοηθείας τῶν συνανθρώπων των, βλέπουμε σήμερα στήν χαρισματική κίνηση τῶν τεσσάρων.

Παράδοξη ἡ προσπάθεια, πού φανερώνει ἐνώπιον πάντων ἀνθρώπων τήν δύναμη τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως· ἀλλά ἐπίσης καί τήν ψυχικήν ὑγεία τῶν τεσσάρων, πού ὠθεῖ καί ἐμπνέει τίς καρδιές τους νά ἀναδειχτοῦν εὐεργέτες τοῦ πάσχοντος Παραλύτου. «Ὁ Θεός ἀγάπη ἐστι» καί ἡ ἀγάπη θυσιάζεται καί διδάσκει ταπεινά τούς πιστεύοντας εἰς τόν Τριαδικόν Θεόν καί τόν Χριστόν, νά γίνονται εὐεργέτες.

Ἡ πίστις, ἁγία γερόντισσα, εἶναι ἡ δύναμις πού νικᾶ τόν κόσμο, συνέχει καί διδάσκει τί τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, τό ἀγαθόν, τό τέλειον καί τό δίκαιον. Ἡ πίστις, ἀποκαλύπτει στούς ἀνθρώπους τή γνώση καί τή σοφία τοῦ Θεοῦ Λόγου, καθιστῶντας τίς ψυχές δοχεῖα ἁγιοπνευματικῆς ἐμπειρίας καί κοινωνίας μέ τόν Ἰησοῦν, τόν Μεσσίαν καί τόν πάσχοντα συνάνθρωπον.

Τοιουτοτρόπως, ὅποιος δέχεται τόν Χριστόν ὡς Σωτῆρα τοῦ κόσμου, ὁμολογεῖ ὅτι ὁ Θεός Πατήρ, εἶναι ἀληθής. Τήν ἀλήθεια αὐτή κηρύττει ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, ὅταν ζητάει ἀπό τούς πιστούς νά ἐμπνέονται ἀπό τήν ταπείνωση τοῦ Θεανθρώπου πού ἔλαβε δούλου μορφήν· ἐπίσης νά ἐκφράζονται θυσιαστικά ὑπέρ τῶν πονεμένων ἀδελφῶν, χριστοποιῶντας τά χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

«Ἰδών δέ ὁ Ἰησοῦς τήν πίστιν αὐτῶν λέγει τῷ Παραλυτικῷ· τέκνον ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου». Ἡ θυσιαστική ἀγάπη καί ἡ ἄφεσις τῶν ἁμαρτιῶν πού ἐξέρχεται ἀπό τά χείλη τοῦ Ἰησοῦ, ἐνεργεῖ θεραπευτικά στήν ψυχή καί στή συνέχεια στό σῶμα τοῦ ἀσθενοῦς Παραλύτου καί μεταφράζεται σέ κινητήρια δύναμη σωτηρίας τοῦ ἀσθενοῦς, διά τῆς πίστεως τῶν τεσσάρων. «διά τήν πίστιν αὐτῶν ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου».

Προϋπόθεσις βέβαια ἀδελφοί, πρῶτα-πρῶτα, νά καθαριστεῖ καί ξεσκεπασθεῖ «ἡ στέγη»· οὔτως ὥστε ὁ νοῦς, μέ τήν δύναμη τῶν τεσσάρων ἀρετῶν φρόνηση, σωφροσύνη, ἀνδρεία, δικαιοσύνη, ἐμπνευστεῖ ἀπό τήν ταπεινοφροσύνη τοῦ Θεανθρώπου καί πράξει τά δέοντα πού σημαίνει νά καθαριστεῖ ἡ ψυχή ἀπό τά σκουπίδια τῆς εἰδωλολατρείας, ὥστε νά καταβεῖ μέ τά σχοινιά τῆς διάκρισης στά πόδια τοῦ Ἰησοῦ.

Τότε ἡ ἁγιότης τοῦ Χριστοῦ ἀντανακλᾶται, στόν ἔσω τῆς καρδίας ἄνθρωπον καί γίνεται βίωμα-ἐμπειρία τῆς ζωῆς τῶν πιστῶν, μέ ὁδηγό τήν πίστη, τήν μετάνοια καί τά δάκρυα. Στόν πνευματικόν αὐτόν οἶκον, εἰσέρχεται καί κατοικεῖ ἡ Ἁγία Τριάδα, ὁ Θεός. Ἡ διδαχή τοῦ Ἰησοῦ, ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν παίρνουν «σάρκα καί ὀστά»· ὁδηγοῦν στήν ἐλευθερία τοῦ πνεύματος, στό πρωτόγονον κάλλος, στήν ὡραιότητα τῆς ψυχῆς καί μέ τήν ἄκτιστον ἐνέργεια (σύμφωνα μέ τόν Ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ), ἡ Ἀνδρεία -ἡ μία τῶν τεσσάρων δυνάμεων τῆς ψυχῆς- σηκώνει τόν κράβαττον στούς ὥμους καί μέ ψυχική ἰσορροπία ἐξέρχεται ἐνώπιον πάντων.

Οἱ Πατέρες ἐρμηνεύοντας τήν κίνησην αὐτήν λέγουν: «Ὅταν τό σαρκικό φρόνημα (ἡ σάρκα) ὑποταχθεῖ στό πνευματικό φρόνημα (στό πνεῦμα), τότε ἔχουμε τό ἄκρως φιλοσοφίας, κατόρθωμα· ἤτοι τήν ἁγιότητα». Σαφῶς σ’ αὐτήν τήν περίπτωση ἡ ἀμφιβολία καί ἡ σκληροκαρδία δέν βρίσκουν τόπο, ἀλλά κρύβονται στό σκοτάδι, ὅπως οἱ τυφλοπόντικες μπροστά στίς ἀκτῖνες τοῦ ἥλιου. Προφανῶς προκαταλήψεις ἀνθρώπων ὑπερηφάνων πού ζητοῦν τή δική τους δόξα ἀντί τῆς δόξης τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ ὑπάρχουν καί θά ὑπάρξουν, καθώς καί σήμερα ἀκούσαμε στό Εὐαγγέλιο· ὅπως καί στίς ἡμέρες μας ψευτοκαλλιτέχνες ζωγραφίζουν τήν ἐσωτερική τους κακοτεχνία σέ εἰκόνες, βλασφημοῦντες τά Ἱερά καί τά Ὅσια· μάλιστα, ὑπό τήν προστασία τῶν ἰσχυρῶν τῆς ἡμέρας.

Ἀρνοῦνται αὐτοί οἱ Φαρισαῖοι τήν Ἀλήθεια, τόν Ἰησοῦν, πού ἐνηνθρώπησε γιά νά σωθεῖ ὁ κόσμος. Ἰσχυρίζονται: «τί οὗτος οὕτω λαλεῖ βλασφημίας; τίς δύναται ἀφιέναι ἀμαρτίας, εἰ μή εἶς ὁ Θεός;»

Ἐν τούτοις, ἁγία γερόντισσα, ὁ Θεός Λόγος ἡ δευτέρα Ὑπόστασις τῆς Παναγίας Τριάδος ἐνηνθρώπησε· ἦλθε ἀνάμεσά μας. Ἡ ὑπερφυσική ἀποκάλυψις ἀπό τόν Κύριον, ἤτοι τό ξεσκέπασμα τῶν διαλογισμῶν τῶν Φαρισαίων, ἀλλά καί τό θαῦμα τῆς ἴασης τοῦ Παραλυτικοῦ ἐνώπιον πάντων, φανερώνουν τοῦ λόγου τό ἀληθές. Τήν ἀλήθεια, δηλαδή, πού καί οἱ προφῆτες προεφήτευσαν καί οἱ Ἀπόστολοι ἐκήρυξαν καί ἡ Ἐκκλησία παρέλαβε. «…καί ἠγέρθη εὐθέως, καί ἄρας τόν κράβαττον ἐξῆλθεν ἐναντίον πάντων…».

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής, ἐν τούτοις, μέ παράπονο γράφει: «Εἰς τά ἴδια ἦλθε, καί οἱ ἴδιοι αὐτόν οὐ παρέλαβον· ὅσοι δέ ἔλαβον αὐτόν, ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέσθε…». Ἡ σωτηρία μέ ἄλλα λόγια πού ἔφερε ὁ Χριστός, ἦταν καί εἶναι σωτηρία ναί μέν ἀπό τήν ἁμαρτία· «τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου», ἀλλά καί ἀπαλλαγή ἀπό τόν θάνατο καί τόν διάβολο, τήν ψυχικήν καί σωματικήν παράλυση.

Ἀρκεῖ, χριστιανοί μου, νά εἰσέλθουμε στήν οὐσία τοῦ θέματος ὅπως ἀκούσαμε σήμερα στήν Εὐαγγελική Περικοπή· μπορεῖ νά προσπαθεῖ νά μᾶς ἐπηρεάζει ὁ Σατανᾶς μέ τά ὄργανά του, δαίμονας καί ἀνθρώπους· ἐν τούτοις ἔχουν ἡττηθεῖ κατά κράτος· ὁ Ἰησοῦς τούς ἔχει κόψει τά νεῦρα. Μαθαίνουμε, τό λοιπόν, ὅτι ἡ ἁμαρτία καί ἡ ἀποστασία δέν λειτουργοῦν ἀναγκαστικά, ὅπως πρίν ἔλθει ὁ Χριστός· ἄν ἁμαρτάνουμε τώρα αὐτό συμβαίνει πιά, λόγῳ τῆς κακῆς προαιρέσεως καί βουλήσεως.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης θεωροῦσε ὅτι τό κυριότερο συστατικό τοῦ ἀνθρώπου εἶναι τό λογικό, γιατί εἶναι ἡ ἀντανάκλαση τῆς τελειότητας τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο. Εἶναι αὐτή ἀκριβῶς ἡ ἰδιότητα πού κάνει τόν ἄνθρωπο μοναδικό μέσα στή φύση. Θεωροῦσε ὅτι οἱ δυνατότητες πού ὑπάρχουν στήν ἀνθρώπινη φύση ὡς θεϊκά δῶρα, εἶναι τό λογικό, τό ἀρχικό, τό κοινωνικό καί τό δημιουργικό. Ἀπό τό λογικό πηγάζει τό αὐτεξούσιο, μέ ἄλλα λόγια, ἡ ἰκανότητα τῆς ἐλεύθερης βούλησης. Τό πόσο μεγάλη σημασία ἀπέδιδε ὁ Νύσσης στό αὐτεξούσιο, φαίνεται ἀπό τόν χαρακτηρισμό του ὡς ἰσόθεο, ἀφοῦ πίστευε ὅτι αὐτή ἡ δυνατότητα μπορεῖ νά ὁδηγήσει τόν ἄνθρωπο στήν ἕνωσή του μέ τόν Θεό. Ὑπάρχει ἐπίσης στήν πατερική γραμματεία, ἡ περίφημη ρῆσις τοῦ Μ. Ἀθανασίου: «Αὐτός γάρ ἐνηνθρώπησεν, ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν».

Στόν Θεάνθρωπον δωρεοδότην Ἰησοῦν Χριστόν ἡ βασιλεία καί ἡ προσκύνησις μαρτυρουμένη εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.