«… ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· ἰδοὺ εἰσελθόντων ὑμῶν εἰς τὴν πόλιν συναντήσει ὑμῖν ἄνθρωπος κεράμιον ὕδατος βαστάζων· ἀκολουθήσατε αὐτῷ εἰς τὴν οἰκίαν οὗ εἰσπορεύεται,..»
Αφορμή μου δόθηκε γι’ αυτή την ανάρτηση η σύμπτωση «της εργατικής Πρωτομαγιάς» χθες Μ. Τετάρτη και του Ευαγγελίου του Όρθρου της Μ. Πέμπτης με επικέντρωση στο «Κεράμιον ύδατος»
που βάσταζε ο χωρίς όνομα «άνθρωπος». Ζώντας στο επίκεντρο μιας
παγκόσμιας βαθιάς καπιταλιστικής κρίσης τα αποτελέσματα της οποίας μέχρι
στιγμής τα βιώνουμε οι λαοί και οι μικρές χώρες κυρίως και όχι το
υπαίτιο (χρηματιστηριακό και λογιστικό κυρίως) κεφάλαιο χωρίς ακόμα (και
στη χώρα μας) να βρούμε πυξίδα εξόδου προς τα εκεί που «ρέει μέλι και γάλα»…
Η ιδεολογία που προσπαθούν να επιβάλλουν οι παντός είδους «κατεξουσιαστές»
αυτή την ιστορική περίοδο, επεκτείνουν και σχεδιάζουν να
σταθεροποιήσουν (αν το επιτρέψουμε…) είναι το πρότυπο του «ατομικού
ανθρώπου», με σύμβολο τις «ατομικές εργασιακές συμβάσεις» και τις «ατομικές ευθύνες» για την επιβίωση, την ατομική σκλαβιά, υποταγή και ανελευθερία. Ας το ονομάσουμε «πρότυπο» Ι.
Όποιοι δεν το αντέχουν οδηγούνται προς την αυτοκτονία, δηλαδή το δρόμο
του μηδενός. Κάποιοι μένουν μετέωροι στον ενδιάμεσο δρόμο αποκαμωμένοι
με διαφόρων τύπων ψυχικές ασθένειες… Ας το ονομάσουμε «πρότυπο» 0.
Γνωρίζουμε όμως πως στην ιστορία και σε όλους τους λαούς υπήρξαν απόπειρες πολλών τύπων για «κοινοτικό»
τρόπο επιβίωσης, με άτυπους αλλά και θεσμικούς τρόπους αλληλεγγύης,
δημιουργώντας πλαίσια του συλλογικού ανθρώπου. Ας το ονομάσουμε «πρότυπο» ΙΙ. Τεράστια κινήματα υπήρξαν, συχνά αποτυχημένα και κάποιες φορές επιτυχημένα, όπως η εργατική Πρωτομαγιά στο Σικάγο το 1886, που αποτελεί πάνω από ένα αιώνα σύμβολο της εργατικής τάξης στην πορεία από το «πρότυπο» Ι προς «πρότυπο» ΙΙ.
Θεολογικά αυτό το πρότυπο το εκφράζουν «ο Νόμος και οι Προφήτες»
της Παλαιάς (ισραηλιτικής) Διαθήκης. Πολλά μέρη της αποτέλεσαν λόγια
του ίδιου του Ιησού, των Ευαγγελιστών και των Αποστόλων. Κυρίως όταν
θέλουν να εκφράσουν αυτή την «οριζόντια» σχέση- συλλογικότητα – αλληλεγγύη – αγάπη των ανθρώπινων όντων: «αγάπα τον πλησίον ως εαυτόν». Το πιο χαρακτηριστικό βιβλίο της Καινής Διαθήκης αποτελεί σε ευθύ λόγο η «Επιστολή του Ιακώβου (του Αδελφοθέου)» και σε πλάγιο η «Αποκάλυψη του Ιωάννη
(Θεολόγου)». Και στα δυο αυτά βιβλία με απολυτότητα εκφράζεται η
καταδίκη του κεφαλαίου και των κεφαλαιοκρατών που είναι δεμένοι άρρηκτα
μαζί του, αφού αποτελεί «κλοπή» τόσο της εργασίας των εργατών, όσο και
του ψωμιού των παιδιών τους και κάθε «αδυνάτου»:
- Επιστολή Ιακ: «Ακούστε με
τώρα κι εσείς οι πλούσιοι. Κλάψτε με γοερές κραυγές για τα βάσανά σας,
που όπου να ‘ναι έρχονται. Ο πλούτος σας σάπισε, και τα ρούχα σας τα
‘φαγε ο σκόρος. το χρυσάφι σας και το ασήμι κατασκούριασαν, και η
σκουριά τους θα είναι μαρτυρική κατάθεση εναντίον σας και θα καταφάει
τις σάρκες σας σαν τη φωτιά. Κι ενώ πλησιάζει η κρίση εσείς μαζεύετε
θησαυρούς. Να, ο μισθός των εργατών που θέρισαν τα χωράφια σας κι εσείς τους τον στερήσατε κραυγάζει.
Και οι κραυγές των θεριστών έφτασαν ως τα αυτιά του παντοδύναμου
Κυρίου. Ζήσατε πάνω στη γη με απολαύσεις και σπατάλες. Παχύνατε σαν τα
ζώα, που τα πάνε για σφάξιμο. Καταδικάσατε και φονεύσατε τον αθώο. δεν
σας πρόβαλε αντίσταση». (5:1~6)
- Αποκάλυψη Ιω: «…Αλλοίμονο,
αλλοίμονο η πόλη η μεγάλη η Βαβυλώνα, η πόλη η δυνατή, διότι μέσα σε μια
ώρα ήλθε η κρίση και η τιμωρία σου. Και οι έμποροι της γης θα κλάψουν
και θα πενθήσουν γι’ αυτήν, γιατί το φορτίο των εμπορευμάτων τους δεν το
αγοράζει κανένας…» (18: 10~11).
Υπάρχει δυστυχώς μια θρησκευτικού
τύπου παρανόηση της διαλεκτικής της ανθρώπινης ιστορίας από τη μεριά της
αφήγησης της ορθόδοξης χριστιανικής θεολογίας. Και αυτό δεν είναι άμοιρο από τα θεολογικά αποκαΐδια
μερικών θεωρήσεων από θεωρητικές ή πρακτικές κάστες, κυρίως εντός της
ιστορικής εκκλησίας. Μια τέτοια θεώρηση αποκόπτει το ιστορικό από το
εσχατολογικό ζητούμενο, το προσωπικό από το ιστορικό, το θεωρητικό από
το πρακτικό. Και αυτό δεν είναι άμοιρο βεβαίως και του
ιδεολογικο-πολιτικού περίγυρου από αντί να φωτίζεται θεολογικά, μερικές
φορές αυτός συσκοτίζει τη θεολογική πίστη και όραση.
Ποια όμως είναι η πιο συχνή δικαιολογία που σκεπάζει αυτούς τους επηρεασμούς; Ο νέος τρόπος ζωής, το νέο πρότυπο που έδειξε στην πράξη και θεολόγισε ο Ιησούς, με το οποίο συνδέεται το ανθρωποπαγές «πρότυπο» ΙΙ με το καινούριο (καινή Διαθήκη) που ευαγγελίσθηκε, το οποίο συνδέει τον οριζόντιο αυτό συλλογικό άνθρωπο με το «τριαδικό» θεϊκό πρότυπο (καθ’ ομοίωση). Κατά το πρότυπο αυτό γίνεται η πορεία σύνδεσης του μέσω της ανθρώπινης συνείδησης του «προτύπου» ΙΙ με το τριαδικό πρότυπο. Το καινούριο αυτό πρότυπο κινείται επομένως και σε άλλες διαστάσεις, ώστε να αγιασθεί το «πρότυπο» ΙΙ. Αυτό το πρότυπο αποτελεί μια καινούρια θεανθρώπινη «Πόλη» με επίκεντρο το «Μυστικό Δείπνο».
Η «Πόλη» αυτή δεν είναι «καθαρή» αφού εκεί παίζει και ο καταδότης
(Ιούδας), αλλά και οι «έντεκα» μαθητές του Ιησού δεν έχουν ακόμα
«φωτισθεί». Το παλεύουν. Ας το ονομάσουμε αυτό «πρότυπο» ΙΙΙ.
*****
Αυτό το «πρότυπο» ΙΙΙ συμβολίζεται ποικιλότροπα με το «Κεράμιον ύδατος»,
που βάσταζε ο άνθρωπος, στον οποίο έστειλε ο Ιησούς τον Πέτρο και
Ιωάννη να συναντήσουν στην «πόλη», να ακολουθήσουν και να φτάσουν στο «Υπερώο» όπου θα πραγματοποιείτο ο «Μυστικός Δείπνος».
Κατά τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή (Περί διαφόρων απόρων προς Θαλάσσιον, απόκριση γ΄
στην ερώτηση γ΄) μπορεί να γίνει θεώρηση του γεγονότος, πέραν ως
πραγματικού συμβάντος, σε άλλα δυο επίπεδα: Στο ιστορικό που θα
επιμείνουμε και στο προσωπικό που απλά θα αναφερθούμε στο τέλος.
Ο, χωρίς όνομα, αυτός άνθρωπος συμβολίζει την ιστορική ανθρώπινη φύση στο πρόσωπο όλων των αγωνιστών της προσωπικής και συλλογικής πρακτικής αρετής. Το δε «Κεράμιον ύδατος» που κουβαλά στους ώμους του αποτελεί σύμβολο της νίκης του «προτύπου» ΙΙ της συλλογικής ζωής πάνω στο «πρότυπο» Ι
της ατομικής βιολογικής επιβίωσης. Το από κεραμικό δοχείο εκφράζει την
απονέκρωση του βιολογικού-ατομικού ανθρώπου και το νερό, ως στοιχείου
της ζωής, τις κερδισμένες αρετές.
Ο δρόμος προς το «Υπερώο» είναι ο δρόμος που ο συλλογικός άνθρωπος δεν είναι τυπικά «μαζικός», αλλά που κινείται για να δεχτεί το θείο φωτισμό στο «μυστικό δείπνο». Γι’ αυτό και ο χώρος βρίσκεται μεν στην ανθρώπινη «πόλη» – τον κόσμο των «αισθητών», αλλά σε ύψος, τονίζοντας τις υπόλοιπες διαστάσεις του «προτύπου» ΙΙΙ, την ουράνια «πόλη» – τον κόσμο των «νοητών»… Ο οικοδεσπότης
συνδυάζει και τις δυο φύσεις (ανθρώπινη και νοητή) και συμβολίζειτον
Ιησού, ενώ ο άνθρωπος με το «κεράμιον» είναι σύμβολο της μιας φύσης των
ανθρώπων.
Τις δυο αυτές διαστάσεις, την πρακτική και θεωρητική, συμβολίζουν αφενός ο «πρακτικός» μαθητής Πέτρος, αλλά και ο «θεωρητικός» μαθητής Ιωάννης, που στάλθηκαν μαζί να συναντήσουν τον άνθρωπο με το «κεράμειον ύδατος» και μετά να ακολουθήσουν…
Σημείωση: Ο άγιος βεβαίως δίνει και σε προσωπικό επίπεδο συμβολισμό όπου το υπερώο αποτελεί ο νους και πόλη η υπόλοιπη σάρκα.
Συμπέρασμα: Δεν απορρίπτονται,
ούτε κατακρίνονται οι ανθρώπινες προσπάθειες, προσωπικές και συλλογικές,
για υπέρβαση του ατομικού-βιολογικού «προτύπου» Ι, αλλά όλοι καλούνται να ανεβούν στο Υπερώο. Εκεί πρώτα διακονούνται οι άλλοι (πλύσιμο ποδιών) και κατόπιν ευοχούνται…
Όσοι θέλουν ευωχία χωρίς διακονία, στην
πράξη αρνούνται την μαθητεία στον Ιησού και γίνονται καταδότες.. Γι’
αυτό ανθρώπινο και πνευματικό αποτελεί χρέος το «κριτικό» αγκάλιασμα
προσπαθειών και κινημάτων προς το πρότυπο» ΙΙ, γιατί μόνο έτσι μπορούν πολλοί να οδηγηθούν προς το Πρότυπο ΙΙΙ.. (βλέπε και σχετικά πρόσφατα: Το Ευαγγέλιο αποτελεί μήπως πολιτική πρόταση; Posted on Απριλίου 24, 2013 by manitaritoubounou)
Το οποίο και ευχόμαστε σταυρο-ανασάσιμα …
*****
* « 7 ῏Ηλθε δὲ ἡ ἡμέρα τῶν ἀζύμων, ἐν ᾗ ἔδει θύεσθαι τὸ πάσχα, 8 καὶ ἀπέστειλε Πέτρον καὶ ᾿Ιωάννην εἰπών· πορευθέντες ἑτοιμάσατε ἡμῖν τὸ πάσχα ἵνα φάγωμεν. 9 οἱ δὲ εἶπον αὐτῷ· ποῦ θέλεις ἑτοιμάσωμεν; 10 ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· ἰδοὺ εἰσελθόντων ὑμῶν εἰς τὴν πόλιν συναντήσει ὑμῖν ἄνθρωπος κεράμιον ὕδατος βαστάζων· ἀκολουθήσατε αὐτῷ εἰς τὴν οἰκίαν οὗ εἰσπορεύεται, 11 καὶ ἐρεῖτε τῷ οἰκοδεσπότῃ τῆς οἰκίας· λέγει σοι ὁ διδάσκαλος, ποῦ ἐστι τὸ κατάλυμα ὅπου τὸ πάσχα μετὰ τῶν μαθητῶν μου φάγω; 12 κἀκεῖνος ὑμῖν δείξει ἀνώγαιον μέγα ἐστρωμένον· ἐκεῖ ἑτοιμάσατε.13 ἀπελθόντες δὲ εὗρον καθὼς εἴρηκεν αὐτοῖς, καὶ ἡτοίμασαν τὸ πάσχα…» (Ευαγγέλιο Όρθρου Μ. Πέμπτης, Λουκ. 22, 1-39)
http://manitaritoubounou.wordpress.com/2013/05/02/dialekt-istor-keram-ydat-nyst-deipn/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου